دانلود مقاله روانشناسی ورزش

روانشناسی در ورزش در روانشناسی ورزشی مراحل روانی و روحی استعمال‌ میشود که به ما راهنمایی و مجموعه دستورالعمل قابل لمس ارائه میدهد که چطور ما در موقعیتهای رقابتی و مسابقه بهترین استراتژیهای روحی را به دست بیاریم.

ما در این بخش در طول زمان در بخش های مختلف به مربی هایی که رسیدگی به ورزشکنان میکنند تکنیکهایی را آموزش میدهیم که بتوانند با کمک این علم تیم ها و ورزشکنان تکی را آموزش و تمرین دهند.

استراتژیهای ارطباتی ویژه ورزش کاران و متخصصین را به طور ظاهری تدریس میدهد روانشناس ورزشی نه فقط برای یک مسابقه تعلیم میدهد بلکه برای همه موقعیتها و خواستهای زندگی هیجان و استرس در ورزش و رفع آن با ورزش.

در دنیای امروز دانستن راه و روش زندگی و پیشرفت عملاً بدون استرس امکان پذیر نیست و در بین جوامع بشر بصورت قانون درآمده است.

ترس و هیجان استرس آیا استرس منفی ، مثبت ، یا هر دو آن است؟

ترس و هیجان و استرس چه معنی در یک مسابقه ورزشی دارد؟

نقش ورزش درسلامت روان.

بسیار سخن و حدیث از تأثیر و اهمیت تربیت بدنی و ورزش بر ابعاد مختلف رشدی چون جسم و روان شنیده ایم یا خوانده ایم.

جادوی موسیقی در ورزش.

تحقیقات بسیاری در زمینه بررسی اثرات موسیقی بر ورزش و تمرینات بدنی صورت گرفته که این مقاله به برخی از مهم ترین آنها اشاره دارد و توصیه هایی را جهت استفاده مؤثر از اثرات روح بخش موسیقی ارائه خواهد داد.

روان‌شناسی ورزش 1- روان‌شناسی ورزش چیست؟

روان‌شناسی ورزش، محدوده‌ای از موضوعات شامل «انگیزه پایداری و موفقیت، ملاحظات روان‌شناختی در صدمات ورزشی و توان‌بخشی، روش‌های مشاوره با ورزشکاران، ارزیابی استعدادها، پیگیری تمرینات، خودباوری برای موفقیت، مهارت ورزشی، ورزش جوانان و روش‌های بالا بردن کارایی و خود تنظیمی» را در بر می‌گیرد.

هر چند غالبا برداشت عمومی چنین است که روان‌شناسی ورزش تنها مربوط به ورزشکاران حرفه‌ای است اما این حوزه تخصصی دربرگیرنده محدوده وسیعی از موضوعات علمی، کلینیکی و کاربردی مربوط به ورزش و تمرینات است.

دو زمینه اصلی در روان‌شناسی ورزش وجود دارد: یکی کاربرد روان‌شناسی در بالا بردن انگیزه و کارآیی و دیگری تاثیر ورزش در بهبود سلامت روانی و عمومی.

2 – روان‌شناس ورزش چه کاری انجام می‌دهد؟

روان‌شناس ورزش، روان‌شناسی است که در حوزه‌های زیر تخصص دارد: بهبود کارآیی از طریق به‌کارگیری مهارت‌های روان‌شناسی موضوعات مربوط به سلامت روانی ورزشکاران همکاری با سازمان‌ها و نهادهای متولی ورزش عوامل رشدی و اجتماعی مؤثر بر مشارکت ورزشی با وجودی که روان‌شناسی ورزش یکی از رشته‌های روان‌شناسی محسوب می‌گردد اما معمولا دوره‌های آموزشی آن در دانشکده‌های تربیت‌بدنی و ورزش ارائه می‌شود نه در دانشکده‌های روان‌شناسی.

البته در اکثر دانشکده‌های روان‌شناسی، درسی با عنوان روان‌شناسی ورزش ارائه می‌شود.

3 – این حرفه برای چه کسانی مناسب است؟

هر فرد تنها بر اساس تناسب با نیازها، علائق، استعداد و اهدافش می‌تواند در مورد یک حرفه تصمیم بگیرد.

اگر کسی به ورزش یا تمرینات ورزشی علاقه‌مند نباشد احتمالا این حرفه مناسب او نیست.

اما اگر فردی از کمک به دیگران برای رسیدن به حداکثر توانائیشان، حل مسائل پیچیده و کار کردن در قالب یک تیم لذت می‌برد احتمالا روان‌شناسی ورزش می‌تواند شغل مناسبی برای او باشد.

4 – مزایا و معایب این حرفه روان‌شناسی ورزش نیز مثل تمامی حرفه‌ها دارای مزایا و معایب خاص خود است.

از جمله مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: کار به صورت مشارکتی و تیمی فرصت‌های تخصصی گسترده و متنوع (مثل آموزش، ورزش جوانان، آموزش ورزشکاران حرفه‌ای) به‌عنوان معایب این حرفه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: تاکید بر کار گروهی برای افرادی که دارای ذهن مستقلی هستند می‌تواند مشکل باشد نیار به آموزش، تمرین و تجربه زیاد بیماری ms مولتیپل اسکلروز (M.S) از بیماریهای شایع سیستم عصبی مرکزی در انسان است.

M.S اغلب، بالغین جوان را مبتلا می‌سازد و در جنس مؤنث دو تا سه برابر بیشتر رخ می‌دهد.

در M.S میلین راههای عصبی دچار تخریب می‌شود.

مشخصه این بیماری، متعدد بودن ضایعات از نظر زمانی و مکانی و رخداد علایم به صورت رفت و برگشتی است، یعنی یک علامت عصبی پس از مدتی بهبود یافته و در زمان دیگر همان علامت یا علائم دیگری مجدداً رخ می‌دهند.

علائم هر حمله بهبودی نسبی یافته ولی ممکن است عودهای مکرر بیماری سبب ناتوانی تدریجی بیمار گردد.

در M.S علائم بالینی بستگی به محل و وسعت ضایعه دارد و تخریب میلین معمولاً در نواحی خاصی نظیر عصب بینایی، ساقه مغز، مخچه و ماده سفید نیمکره‌های مغز منجر به بروز مجموعه‌ای از علائم بالینی به صورت تاری دید ناگهانی، ناتوانی در حرکت اندامها، عدم تعادل، دوبینی و اختلالات حسی به صورت احساس خواب رفتگی در اندامها و علائم متنوع دیگر می‌گردد.

سیر علایم بالینی بیماری M.S در هر بیماری متفاوت بوده و می‌تواند به صورت یک بیماری کاملاً خوش‌خیم رخ دهد و بیمار سالها عاری از علائم عصبی باشد و یا اینکه یک حالت پیشرونده سریع در علائم بالینی همراه با ناتوانی اتفاق می‌افتد.

سبب شناسی و همه گیر شناسی: با وجود مطالعات و پژوهشهای مدرن، در ارتباط با جنبه‌های همه گیرشناسی، علت، روش‌های تشخیصی و درمانی جدید در بیماری M.S در سالهای اخیر انجام شده است.

لیکن هنوز علت واقعی بیماری مشخص نشده و در نتیجه هنوز یک درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد.

قابل قبول‌ترین تئوری در مورد علت بیماری M.S را یک مکانیسم خود ایمنی می‌دانند، به این نحو که یک فاکتور محیطی نظیر عفونت‌های ویروسی سبب تحریک سیستم ایمنی بدن و تشکیل آنتی بادی بر علیه میلین بافت عصبی شده و منجر به بروز علائم عصبی می‌شود.

فاکتورهای ژنتیکی در مستعد نمودن فرد جهت ابتلا به این بیماری می‌توانند مؤثر باشند.

بالاترین شیوع M.S در نژاد سفید پوست می‌باشد و این بیماری در نژاد زرد و سیاه شیوع کمتری دارد، این بیماری در ساکنین مناطق اطراف ناحیه استوا بندرت دیده می‌شود، در حالی که با افزایش فاصله از خط استوا و در مناطق معتدله شمالی و جنوبی، نظیر آمریکا، کانادا، اروپای شمالی و استرالیا، شیوع این بیماری بیشتر می‌شود.

مهاجرت، سن و جنس: مهاجرت به مناطق با شیوع کم قبل از 15 سالگی خطر ابتلا به بیماریM.S را کاهش می‌دهد.

وقوع M.S در دوران کودکی نادر است، اما بعداً به سرعت شیوع آن افزایش می‌یابد تا در حوالی 30 سالگی به حداکثر می‌رسد و همچنان شیوع آن تا دهه چهارم عمر بالا می‌ماند و سپس سریعاً کاهش می‌یابد به طوری که M.S پس از 60 سال، به ندرت رخ می‌دهد.

به دلیل فاکتورهای هورمونی و سیستم ایمنی بروز بیماری M.S در زنان 2 تا3 برابر مردان است.

معمولاً M.S در طبقات اجتماعی- اقتصادی بالا بیشتر دیده می‌شود.

یافته‌های بالینی: علائم عصبی در بیماری M.S به دلیل درگیری قسمت‌های مختلف دستگاه عصبی مرکزی(CNS) متنوع می‌باشد.

به خاطر ماهیت بیماری و درگیری قسمت‌های مختلف سیستم عصبی و نیز دخالت عوامل جغرافیایی در چگونگی تظاهر بیماری، علائم و به ویژه اولین علامت شروع بیماری متنوع و شدت آن نیز متغیر خواهد بود، بنابراین در بیماریM.S هیچگاه یک فرم کلاسیک و ثابت و مشخص نمی‌توان یافت.

چون در M.S عصب بینایی، ساقه مغز، مخچه و نخاع بیشتر درگیر می‌شوند، تظاهرات بالینی ناشی از ضایعات در این قسمت‌ها می‌باشد.

شایع‌ترین علائم در شروع بیماری عبارتند از: ضعف و بی قوتی اندامها، احساس گرفتگی، گزگز یا عدم تعادل یک اندام، کاهش یا تاری دید ناگهانی در یک چشم، دو بینی، اختلال عملکرد مثانه به صورت فوریت یا تأخیر در شروع ادرار.

این علایم غالبا گذرا بوده و طی چند روز تا چند هفته از بین می‌روند، ولی با گذشت زمان این علائم ممکن است مستقر و ثابت شده و بیمار گاهی دچار مشکلات گفتاری، شناختی و خلقی و حافظه‌ای می‌گردد.

سیر بیماری: بین سیر نخستین حمله و بروز علائم عصبی بعدی ممکن است ماهها تا سالها فاصله وجود داشته باشد، پس از گذشتن این دوره علائم جدیدی بروز می‌نماید و یا علائم قبلی عود کرده، پیشرفت می‌نماید.

حاملگی برسیر بیماری M.S معمولاً تأثیری نداشته ولی میزان عود در سه ماه نخست پس از زایمان شایع‌تر است.

افزایش درجه حرارت بدن، خستگی و استرس سبب تشدید گذرای علائم می‌شوند.

در بعضی بیماران با گذشت زمان و پس از چندین حمله عود و بهبودی ناقص، بیمار تدریجاً دچار ضعف حرکتی اندامها، سفتی عضلانی، اختلال حسی، عدم تعادل در راه رفتن و مشکلات ادراری و ممکن است به درجات مختلفی ناتوان گردد.

بیماری M.S دارای سه نوع سیر است که عبارتند از: 1- عود کننده- بهبود یابنده که در این حالت در بین حملات پیشرفتی در بیماری رخ نمی‌دهد، 2- پیشرونده ثانویه: که با پیشرفت تدریجی پس از یک دوره عود و بهبود اولیه مشخص می‌گردد و 3- پیشرونده اولیه که در آن ناتوانی از آغاز به صورت تدریجی پیشرفت می‌نماید.

روش‌های تشخیص: بیماری M.S براساس علائم بالینی و سیر بیماری و وجود سابقه تشدید و تخفیف علائم، یافته‌های معاینه عصبی و بررسی‌های پاراکلینیکی (آزمایشگاهی) نظیر بررسی مایع مغزی نخاعی، پتانسیل‌های فراخوانده بینایی (VEP) و تصویرنگاری سیستم عصبی مرکزی با MRI انجام می‌شود.

در مبتلایان به M.S بررسی الکتروفورز پروتئین‌های مایع مغزی نخاعی (CSF) نشان دهنده وجود نوارهای مشخص در منطقه ایمونوگلوبولینی IgG تحت نام نوارهای اولیکوکلونال باند است پتانسیل فراخوانده، بینایی (VEP) طولانی می‌شود و ام.آر.آی (MRI) ضایعات مربوط به آسیب میلین را در مغز، ساقه مغز، مخچه و یا نخاع که به صورت ضایعات گرد با حدود مشخص با اندازه از چند میلیمتر تا چند سانتی متر می‌باشند را نشان می‌دهد.

تشخیصهای افتراقی و یا بیماریهای تقلیدکننده M.S بیماری M.S به دلیل داشتن علائم متعدد و سیر متنوع با چندین بیماری دیگری ممکن است اشتباه شود، در نظر گرفتن شرح حال بیمار، چگونگی وقوع و سیر بیماری، یافته‌های بالینی و معاینه، یافته‌های پاراکلینیک در بررسی مایع مغزی نخاعی و MRI موجب تشخیص صحیح می‌شوند.

باید حتی الامکان از تشخیص اشتباه M.S جلوگیری کرد، چون اولاً تشخیص اشتباه، M.S برای بیمار صدمات جبران ناپذیر روحی را به همراه دارد و همچنین ممکن است سایر بیماریهای قابل درمان با این تشخیص اشتباه نادیده گرفته شوند.

در تشخیص افتراقی M.S بایستی بیماریهایی که ضایعات متعدد در سیستم عصبی مرکزی دارند و یا بیماریهای سیستم عصبی مرکزی با سیر تشدید یابنده بهبود پذیر، مدنظر باشد.

از جمله بیماریهایی که با M.S اشتباه می‌شوند عبارتند از بیماری لوپوس سیستمیک، سندرم آنتی فسفولیپید آنتی بادی، بیماری بهجت، بیماری لایم (در اثر نیش کنه رخ می‌دهد)، سندرم نقص ایمنی اکتسابی (AIDS)، بیماریهای نخاعی– مخچه‌ای استحاله‌ای ارثی، کمبود ویتامین B12، آرتروز و مهره‌های گردن، و تومورهای گودال خلفی جمجمه.

درمان M.S: هنوز درمان قطعی برای M.S پیدا نشده است.

درمان بیماری M.Sبه دو دسته تقسیم می‌شود: 1- درمان جهت متوقف ساختن سیر بیماری 2- درمان‌های علامتی در جهت کاهش علائم ناتوان کننده بیماری.

درمان در مرحله وقوع علائم حاد و شدید شامل کورتیکواستروئید تزریقی بمدت 5 روز می‌باشد.

درمان پیشگیری کننده از بروز حملات M.Sشامل تجویز اینترفرون بتا که به دو شکل تزریق عضلانی هفتگی و یا تزریق زیر جلدی یک روز در میان است.

از دیگر درمان‌های پیشگیری کننده در M.S تعویض پلاسما و تجویز ایمونوگلوبولین وریدی یا IVIg است.

در درمان موارد M.S با فرم مزمن پیشرونده داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، نظیر آزایتوپرین استفاده می‌گردد.

هدف از درمانهای علامتی کاهش علائم و عوارض بیماری به منظور زندگی بهتر بیماران است.

سفتی عضلانی را با بکلوفن، خستگی بیمار با آمانتادین و درد و گزگز شدن اندامها را با کاربامازپین، لرزش بیمار را با کلونازپام و اختلال عملکرد مثانه را با اکسی بوتینین و افسردگی بیماران با فلوکسیتین درمان می‌نمایند.

رژیم غذایی- بیمار مبتلا به M.S بایستی از رژیم با چربی حیوانی کم و دارای چربیهای غیراشباع و روغن‌های گیاهی و رژیم حاوی اسید لینولئیک استفاده کنند.

ورزش و فیزیوتراپی- مبتلایان به M.S بایستی بر اساس تواناییهای خویش یک برنامه ورزشی مناسب انتخاب کنند.

از آنجا که خستگی سبب تشدید حملات و علائم بیماری می‌شود، بنابراین بایستی ورزشهای سبک‌تر انتخاب شود و از محیط گرم اجتناب شود.

فعالیت‌های شغلی و ادامه تحصیلات در M.S بستگی به تواناییهای جسمی و ذهنی بیمار دارد.

از آنجا که فعالیت فیزیکی شدید و خستگی مفرط و نیز استرسهای روحی می‌تواند در تشدید علائم مؤثر باشند، بیمار باید یک برنامه کاری منظم داشته باشد.

ازدواج و بیماری M.S مبتلایان به M.S خصوصاً انواع خوش خیم آن و مواردی که ناتوانایی‌های حرکتی-تعادلی بارزی نداشته باشد می‌توانند جهت تشکیل خانواده و ازدواج اقدام نمایند.

حاملگی، شیردهی و M.S از آنجا که M.S به طور شایع در سنین 20 تا 40 سالگی و بیشتر در زنان رخ می‌دهند.

این سوال که آیا حاملگی بر روی سیر بیماری M.S اثر دارد اهمیت می‌یابد.

در این مورد باید گفت که خطر وقوع حملهM.S در طی 9 ماه حاملگی کمتر است.

شیردهی، در صورتی که بیمار از اینترفرون یا داروهای سرکوب کننده ایمنی استفاده نکند بلامانع می‌باشد.

نقش حمایت‌های روحی در بیماران M.S از آنجایی که بیماری M.S یک بیماری مزمن با سیر غیر قابل پیش بینی است، بیمار نیاز به حمایت‌های روحی- روانی از طرف همسر، خانواده، دوستان و اجتماع می‌باشد.

فرد مبتلا به M.S باید بداند که با انطباق با بیماری و سازگاری با شرایط جسمی می‌تواند همچنان فرد مؤثر و کارآمدی باشد.

از آنجا که استرسهای روحی در شروع و تشدید علائم نقش بسیار قوی دارند، خود بیمار و خانواده او بایستی از این نظر پیشگیریهای لازم را تا آنجا که ممکن است به عمل آورند جزوه انجمن ام اس ایران در باره ام اس۰ موضوع:توضیح کلی بسمه تعالی بیماری MS بیماری است که مجموعه ای از عوامل در ابتلا و بروز آن ، دخیل می باشند.این بیماری نیاز به استعداد ژنتیکی و زمینه ژنتیکی خاص دارد .

ژن های ایمنی و سایر ژن ها در بیماری ، نقش دارند .

سیستم ایمنی بدن و پیدایش و پیشرفت بیماری ، نقش مهمی دارد.سلول های T پادتن ها ، آنتی بادی و ماکروفاژها در بروز بیماری نقش دارند.عوامل محیطی مثل ویروس ها ، باکتری ها ، آلودگی ها و سموم محیطی و یکسری عوامل ناشناخته نظیر استرس ، فشار و هیجانات روحی ، زندگی ماشینی ، داروها ، غذاها و … نیز مطرح می باشند.

در حال حاضر در دنیای پزشکی ،مسایلی نظیر ژنتیک ، سرطان ریال ایدز و …مورد توجه خاص قرار گرفته که بیماری MS نیز در این ردیف می باشد.

بویژه در طول 5-6 سال اخیر ، دیدگاه های درمانی MS تغییر یافته است و قطعاً در آینده نیز مطالب جدیدتری افزوده خواهد شد.

محورهای درمان : پیشگیری اولیه : یعنی جلوگیری از ابتلا به بیماری و مربوط به مراحلی است که فرد هنوز دچار بیماری نشده و بیماری در او بروز نکرده است که در هر بیماری ، مهم است .

در مورد M S هنوز پیشگیری اولیه مشخص نیست .

در این زمینه ، برروی عوامل ژنتیکی و دستکاری های ژنتیکی ، بررسی فراوانی شده ولی هنوز موفقیت آمیز نبوده است .

در حال حاضر ، در مورد واکسن M S هم اقداماتی در دست انجام است ولی هنوز واکسنی پیدا نشده است .

سیربالینی و انتخاب درمان : بیماری MS ، سیر خاصی دارد .

می تواند بصورت عود کننده ، دوره ای و حمله ای باشد.

الگوی غالب بیماری فرمی است که در آن ، علائم یک دوره بهتر و یک دوره بدتر می شود.

در فرمی دیگر ممکن است اول پیشرفت کند و بعد بهتر شود.

در عودها و دوره های حمله بیماری ، دو دارو استفاده می شود: · کورتیکو استروئیدها.

· پلاسمافرز که جایگزین پلاسما می شود.

محور سوم در درمان ، توجه به جلوگیری از پیشرفت بیماری است .

در M S ، قسمت هایی از مغز و نخاع بنام میلین که مسئول انتقال صحیح پیام های عصبی از سراسر بدن هستند تخریب می شوند.

مسئله مهم این است که جلوی این تخریب گرفته شود ، جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری و یا کند کردن پیشرفت و یا جلوگیری از حملات ، داروهای زیر تجویز می شوند: · اینتر فرون ها · ایمونو گلوبولین داخل وردیدی (IVIg ) · کوپاکسون و سایر داروها که روی سیستم ایمنی اثر دارند.

محور چهارم این است که چگونه این تخریب را جبران و بازیابی کنیم ؟

زیرا مهم ترین بخشی که در MS از بین میرود ، میلین مغز و نخاع است .

محورپنجم درمان علامتی(Symptomatic Therapy)می باشد.علائم شایع بیماری خستگی ، افسردگی ، اضطراب ، اختلال حافظه ، مشکلات اداری و جنسی ، لرزش ، عدم تعادل ، سفتی پاها.

محور ششم ، سازگاری در رابطه با بیماری مزمن M S است .

در تمام بیماری های مزمن باید روش هایی رابه بیمار یاد دادکه بتواند با بیماری سازگار شود.

غیر از این درمان دارویی ، درمان های ورزش ، توان بخشی ، تغذیه مناسب ، توکل به خدا و امید در این زمینه مفید است .

وقتی تشخیص MS مسجل شد ، پزشک متخصص بیماری مغز و اعصاب (نورولوژیست ) آن را تائید می کند .

بدین ترتیب موارد زیر توصیه می شود: 1.

درمان را هر چه سریعتر شروع می کنیم ، e ariy treatment ، حتی اگر تشخیص محتمل باشد.

2.

برحسب شرایط ، باید درباره بیماری به بیمار توضیح دهیم ، لازم است بیمار از بیماریش مطلع باشد و بداند بیماریش مزمن است .

ممکن است مداوم باشد و چندین سال طول بکشد .

باید بداند چگونه با بیماری کنار بیاید ، چه کارهایی بکند تا بهتر شود ، چه درمان ها و داروهایی برایش انجام شود .

3.

به نوعی از پیشرفت بیماری جلوگیری کنیم .

4.

حملات حاد و عودها را کنترل کنیم .

5.

سیر و روند بیماری را تغییر دهیم .

جلوی پیشرفت بیماری را بگیریم .

6.

آنچه از دست رفته را بازیابی کنیم .

7.

علائم و عوارض باقیمانده را کنترل کنیم .

محورهای درمان : پیشگیری اولیه : هنوزموفق نشده اند که ژن ها را طوری تغییر دهند که مانع از بروز M S شوند.

یا اینکه بتواند فرد مستعد به MS را از بدو تولد شناسایی کنند و با دستکاری ژن ها ، مانع از بروز بیماری شوند.

سیر بالینی : بیماری اکثراً حمله ای و دوره ای است .

در دوره هایی عود می کند با ضعف پاها ، عدم تعادل ، سرگیجه ، استفراغ ، دوبینی، گزگز دست ها و صورت .

همه علائم بیماری مربوط به عود نیست .

حمله یا عود ، بروز یکسری مشکلات در بیمار است که برای پزشک قابل شناسایی باشد و حداقل 24 h یا 48 h ادامه پیدا کند .

اگر علائم تنها چند دقیقه باشد و بعد رفع شود ، عود نیست و ممکن است بطور طبیعی در هر بیماری رخ دهد.

در مورد عود ، دو روش درمانی مرسوم است : یک دوره درمانی با کورتن (متیل پردنیزولون)، تزریقی ، 5-3 روز .

کورتن فقط در مرحله حاد مصرف می شود.

روی پیشرفت و جلوگیری از عود تأثیر ندارد ولی باعث می شود حمله حاد بیمار زودتر بهبود یابد و التهاب را رفع می کند.

در عودهای خیلی شدید و علائم زیاد و عدم پاسخ به کورتن ، درمان تعویض و جایگزینی پلاسمای خون است .

نکته مهم این است که هنوز به هیچ وجه مصرف کورتن در درازمدت توصیه نمی شود.

جلوگیری از پیشرفت : اینترفرون ها از پیشرفت MS جلوگیری می کنند .

اینترفرون ها بطور طبیعی در بدن وجود دارند و می توانند مفید یا مضر باشند .

در دوران MS ، در سراسر دنیا ، سه نوع اینترفرون (INF ) موجود است : اینترفرون B یا بتا اینترفرون که شامل داروهای ۱-آونکس ۲-ربیف ۳- بتافرون یا بتاسرون می شوند.

در MS ، اینترفرون INF اهمیت دارد و کنترل تخریب و فعالیت سلول های تخریبی را بعهده دارد.

آونکس بصورت زیر جلدی یا زیرپوستی ، یک روز در میان ، 15 بار در ماه و آونکس عضلانی ، هفته ای یک عدد.

Rebif زیر جلدی ، 12 تا در ماه ، یک روز در میان.

بتاسرون نیز زیر جلدی و تزریق آن هفته ای سه روز می باشد.

(گفتنی است این داروها بعد از تزریق حالت کسالت و سرما خوردگی مانند ایجاد میکنند که برای رفع آن دو ساعت قبل از تزریق و بفاصله چهار ساعت به چهار ساعت یک قرص استامینوفن یا آسپرین کدئین برای مدت یک روز باید خورد ضمن اینکه سعی کنید بعد از ظهر تزریق را انجام دهید و پس از آن به استراحت بپردازید) کاربردهای بالینی اینترفرون : آنچه مورد اتفاق همه است شامل : افرادی که بیماری MS در آنها مسجل شده است ، بیماران با عود کننده که بدون کمک راه می روند.

بیماران هر یک از فرم های اینترفرون که در بالا ذکر شد را می توانند مصرف کنند.

در حال حاضر ، در مورد اینکه کدامیک موثر تر است ، اقدامات زیادی در حال انجام است .

آخرین مطلب در سمینار اخیر آمریکا این بود که بنظر می رسد اگر اینترفرون با دوز بالاتر و دفعات بیشتر استفاده شود ، بهتر است ولی هنوز ثابت نشده است .

در مورد عوارض دارو ، در طی این 12 سالی که INF در دنیا مصرف شده ، هنوز عارضه ای که منجر به قطع دارو شود ، گزارش نشده است .

در بروشور دارو ذکر شده که دارو باید حداقل دو سال مصرف شود .

طبق سمینار بین المللی MS ، عقیده بر این است که تا وقتی بیمار می تواند INF را استفاده کند و عارضه ای ندارد و برایش مفید بوده و مادامی که درمان موثرتر و بهتری مطرح نشده ، می تواند از آن استفاده کند .

اولین دارو اینترفرون و بعد از آن ، داروهای شیمی درمانی مطرح می باشند.

(اندیکاسیون) کاربردهای بالینی داروهای شیمیایی : افرادی که بیماریشان در حال پیشرفت سریع است و عودهای شدید عدم پاسخ به اینترفرون .

از جمله این داروها ، متوکسانترون ( Mitoxantrone ) که حداکثر 2-3 سال می توان مصرف نمود .

روش مصرف : هر سه ماه یکبار و همراه سرم می باشد.

کوپکسان (1 : ( Co polymer حد اثر بخشی و موارد مصرف آن مانند اینترفرون ها است .

مزیت آن بر اینترفرون ، این است که عوارض موضعی و مقطعی را ندارد ، نظیر تب ، لرز ، درد استخوان ، سفتی پا ، راه مصرف آن زیر پوستی ، روزانه بصورت تزریقی می باشد.

در بازار دارویی ایران موجود نیست .

ایمونوگلوبولین داخل وریدی Ivig : مطالبات که مصرف ماهانه جلوی پیشرفت بیماری را می گیرد ولی مولفین ، هنوز معتقدند که به اندازهINF موثر نیست .

سایر داروها , ایموران (IMURAN ) ، متوتوکسات ، سیکلوفسفامید و کلادویریدین (ciadiribine ) و … می باشند که تاحدی موثرند اما کمتر از Ivig و سایر داروهایی که ذکر شد .

بیشتر بصورت درمان ترکیبی بکار می رود مثلاً : INF + اندوکسان therapy) (combination در حال حاضر ، در زمینه جبران از دست رفته ها هم کار کرده اند ، تلاش در جهت سنتز میلین و تحریک سلول های مغز استخوان و مغز برای ساخت میلین ، در حال انجام است .

البته این اقدامات هنوز در حد مراحل تحقیقاتی است و به بازار نیامده است .

درمان های علامتی : خستگی مشکل شایعی در این بیماران است ، تقریباً همه بیماران آن را تجربه می کنند .

آماندتادین جهت درمان آن توصیه شده است .امولین ، مدافیلین و (درایران نیست ) باعث کاهش خستگی می شوند.

آنچه مهم است اینست که بیمار بداند چه چیزی او را خسته می کند یا بیشتر خسته می کند .

نکته مهم این است که 10 دقیقه کار کند و 5 دقیقه استراحت کند .

به هیچ وجه خودش را خسته نکند چه از لحاظ جسمی و چه از لحاظ روحی .

راه سوم روش های توانبخشی و ورزش ها برای جلوگیری از خستگی است .

راه چهارم اینکه بنحوی برنامه ریزی کند که انرژی زیادی برای انجام کار صرف نکند .

افسردگی ، در این بیماران بسیار شایع است .

استرس و هیجانات روحی در پیدایش علائم نقش دارد.

هر چند که علت بروزشان نیست .

بیمار همیشه باید آرام باشد ، گروه درمانی بسیار مفید است .

تا جائی که ممکن است دلشوره ها را کاهش دهد .

اختلال حافظه : با مرور زمان و پیشرفت بیماری ، آتروفی قحر رخ می دهد .

INF و کوپکسان علاوه بر جلوگیری از پیشرفت ، مانع آتروفی قحر شده و آن را به تأخیر می اندازد .

بیماران ، تمرکز و توجه کافی ندارند.

بخشی از این مسئله مربوط به آتروفی قحر است .

برای تقویت حافظه روش های زیادی وجود دارد،اولین کار،کاهش اضطراب است واینکه توجه وتمرکز خود را به آنچه می خواهیم معطوف کنیم .

مشکلات ادراری و جنسی : در بیماری MS شایع است .

تکرر ادرار شایع ترین مشکل ادراری است .

روش های زیادی در درمان وجود دارد.

اکسی بوتینین در موارد خاص بکار می رود و موثر است.جهت رفع مشکلات جنسی،روش های دارویی،روانشناسی و وسایل(device)استفاده می شود.

لرزش : همه بیماران MS ، لرزش را تجربه کرده اند.

اکثراً لرزش ها خوب به دارو پاسخ می دهند.

در لرزش مخچه ای که عمدتاً همراه عدم تعادل است ، هنوز درمان قطعی ودرستی برای آن یافت نشده است .

مشکلات چشمی : دوبینی ،تاری دید، که درمان خاص خودش را دارد.

اسپاستیسیتی یا سفتی پا : مهمترین روش درمان ریال استفاده از روش های کششی و ورزش های توانبخشی است .

داروها نیز در درمان بکار می روند .

اسپاستیسیتی و سفتی پاها می تواند باعث خستگی بیش از حد شود .

ورزش ، توانبخشی و تغذیه نیز از روش های درمان است .

تغذیه : آیا تغذیه در درمان MS ، جایی دارد ؟

هیچ رژیم غذایی مشخص و ثابت شده ای وجود ندارد .

توصیه اکید اینست که قطع هیچ ماده غذایی منطقی نیست ، اما ببمار باید تعادل رژیم غذایی (balance diet ) داشته باشد تا بتواند انرژی خود را تأمین کند و افزایش وزن نامعمول پیدا نکند (چاق نشود) و کالری بمیزان کافی دریافت کند.

مصرف روغن های مایع غیراشباع مانند روغن آفتابگردان ، مایع و زیتون برای بیمار مفید است ولی قطعی نیست .

رژیم غذایی حاوی میوه جات ، سبزیجات تازه ، ویتامین ها ، مایعات مناسب 3-4 لیتر در روز ، بعلت داشتن مواد آنتی اکسیدان توصیه می شود.

استفاده از درمان های جایگزین توصیه نمی شود.

مسائلی که بیمار MS باید بداند : 1.

فعالیت شدید که باعث افزایش درجه حرارت بدن شود ، نباید انجام دهید .

گرما ، هدایت عصب را مختل می کند .

لازم است بیمار همواره خودش را خنک نگه دارد .

حمام آب داغ نگیرید.

استرس و فشار روحی و جسمی نداشته باشید.

وزن متعادل داشته باشید .

پیاده روی و نرمش و ورزش و شنا در آب ملایم داشته باشید.

اما ورزشی که دما را زیاد بالا ببرد و یا سونا ممنوع است .

ورزش های هوازی انجام دهید.

خواب خوبی داشته باشید .

منتظر عود حمله و عوارض بیماری نباشید.

8.

MS یک بیماری تنها نیست .

مکانیسم بیماری و اثرات آن در هر فرد متفاوت است .

هر کس بیماریش مختص خودش است .

یکسری معیارها برای پیشگویی است ولی قطعی نیست .

9.

آرامش داشته باشید.

10.

به پزشک خود اعتماد کنید.

11.

سوالاتی که دارید از پزشک خود بپرسید.

12.

همیشه امیدوار باشید ، شاید روزی به تنهایی بتوانید MS را از پای در آورید علایم بالینی و سیر و پیش آگهی بیماری MS دکتر سید مسعود نبوی همانطوریکه می دانیم پلاکهای متعددی در این بیماری در مغز و نخاع دیده می شود و از مشخصات مهم MS وجود ضایعات متعدد منتشر در طول زمان و در نقاط مختلف سیستم عصبی مرکزی است .

بنابراین با توجه به درگیری هر نقطه از سیستم عصبی مرکزی علائم و نشانه های هر قسمت را نیز ممکن است مشاهده کنیم .

اصولاً مشخصه عمده علائم و نشانه های این بیماری متعدد بودن و تمایل به تغییر ماهیت و شدت آنها در طول زمان است .

به زبان ساده تری (( علائم در MS متعددند و می آیند و می روند )) یعنی Exacerebation & Remission .

در MS علایم ناشی از اختلال برخی قسمتها شایعترند : کیاسمای اپتیک ، ساقه مغز ، مخچه و نخاع خصوصاً ستونهای خلفی و جانبی .

اما عموماً MS نخاعی ، ساقه مغز و مغزی ، مخچه ای در فازهای تثبیت شده بیماری بصورت مختلط دیده می شود .( 80% موارد MS بفرم مختلط و نخاعی خالص دیده می شود .

) در واقع مجموعه ای از علایم و نشانه ها که از نظر اناتومیک بهم مرتبط نیستند ، مبنای تشخیص بالینی MS است .علایم و نشانه ها یکسری علایم غیر اختصاصی مانند : خستگی ، افسردگی ، درد بدن ؛ از چند هفته تا چند ماه قبل از بروز علایم نورولوژیک معمول است .

شایعترین فرم شروع بیماری فرم مونوسمپتوماتیک ( Monosymptomatic ) است ؛ یعنی شروع با یک شکایت در 50% بیماران ، این شکایت از ضعف یا کرختی یک یا چند روز بوده و بندرت ناگهانی است .

( در 15% موارد بیماری بسیار آهسته پیشرفت می کند خصوصاً در افراد بالای 40 سال ).

تیپیک ترین فرمهای شروع بیماری عبارتند از :1- نوریت اپتیک 2- میلیت تراتسورس ( Transvers Myeliti ) .

نوریت اپتیک ( Optic Neuritis ) علائم 25% مبتلایان با نوریت اپتیک تظاهر پیدا می کند .

معمولاً افت دید که با درد چشمها ، خصوصاً در حرکت کره چشم وجود دارد ظرف چند ساعت تا چند روز شروع می شود و بتدریج پیشرفت می کند .

افت دید حتی تا سر حد کوری کامل می تواند پیش برود و نهایتاً ثبات یافته و معمولاً بعد از 2 هفته بهبودی تدریجی آغاز می گردد .

نهایتاً یک سوم بیماران بطور کامل و اکثریت باقیمانده به درجاتی بهبودی می یابند .

از هر 8 بیمار مبتلا به نوریت اپتیک ، یک نفر ، حمله اش عود می کند .

نوریت اپتیک در 50% موارد بصورت پاپیلیت ( Papilit ) و در 50% بصورت نوریت رتروبولبار ( Retrobubar ) است .

طبق آمارهای مختلف 85-15% مبتلایان به نوریت اپتیک ، نهایتاً دچار MS می شوند ( بطور متوسط حدود 50% ) .

تبدیل شدن به MS در بچه ها کمتر ، در زنان بیشتر و اغلب هم ظرف 5 سال اول نوریت است .

در ضمن نوریت اپتیک اختصاصی نیست و در بیماریهای زیر هم دیده می شود : انسفالومیلیت ( Encephalomyelitis ) حاد منتشر ، ضایعات فشارنده ،ضایعات عروقی ، مسمومیت با الکل و دارو .

2- میلیت حاد ترانسورس : بیمار ظرف چند ساعت و روز دچار پاراپارزی ( Paraparesia ) می شود .

این پاراپارزی معمولاً غیر قرینه است .

کمتر از 50% موارد میلیت حاد ترانسورس نهایتاً به MS منجر می شود .

بعبارتی میلیت ترانسورس به میزان کمتری در آینده تبدیل به MS می شود .

میلیت هم غیر اختصاصی است و بعلل متعددی دیده می شود .

از جمله بعد از عفونت و واکسن ، واسکولیتها ( Vasculitis ) ، ضایعات فشارنده ، ضایعات فشارنده ، ضایعات عروقی ، تروماها و ....

فرمهایی از میلیت ترانسورس راجعه و حتی نوریت اپتیک راجعه در ( Systemic Lupus Erthematosus ) سندرمهای خود ایمنی ، مثل آنتی ( Mixed Connective Tissue Disease) (MCTD) SEL و سندرم بادی آنتی فسفو لیپید گزارش شده است .

از دیگر علایم شروع بیماری می توان به موارد زیر شاره کرد :