دانلود تحقیق تأثیر تربیت بدنی در یادگیری دانش آموزان ابتدایی

«مقدمه» تربیت بدنی و ورزش، بخش مهمی از برنامه آموزشی مدرسه و فرایند تربیت و پرورش کودک و نوجوانان را تشکیل می دهد دستیابی به اهداف آموزشی تربیت بدنی در سه حیطه شناختی‏‏، عاطفی اجتماعی و روانی –حرکتی فقط از راه بررسی آموزشی، هدفمندی، برنامه ریزی و استفاده از طرح درسی امکان پذیر است.

و یکی از دروسی است که اگر به طور صحیح برنامه ریزی گردد نقش مؤثری می‌تواند در رشد و تکامل دانش آموزان داشته باشد هدف هر معلم از این برنامه تعلیم و تربیتی،‌ باید کمک به دانش آموز به منظور دست یابی به استعداد خویش و قبول مسئولیت باشد و این درس جزئی غیر قابل تفکیک از جریان تعلیم و تربیت است و در تکامل کلی دانش آموز و حتی در روند کلی آموزش سهیم می‌باشد.

دسته‌ا‌ی از معلمین کار آزموده ورزش دریافته‌اند که بهبود وضعیت جسمانی، بچه‌ها را باهوش‌تر ساخته و از این رو بهتر می‌توانند در روند آموزش قرار گیرد.

تعریف تربیت بدنی تربیت بدنی جزء لاینفک تعلیم و تربیت است که از طریق انجام فعالیت‌های جسمی به رشد و پرورش انسان در کلیه ابعاد وجودی کمک می‌کند.

پس با توجه به این تعریف می‌توانم بگویم که نباید ورزش را امری برای سرگرمی تصور کرد بله باید آن را جزء مهمی از فعالیتهای زندگی به حساب آورد.

تاریخچه تربیت بدنی در سال 1360 شمسی بر اساس قانونی که از تصویب مجلس شورای ملی سابق گذشت درس ورزش و تربیت بدنی به صورت رسمی جزء برنامه درسی همه مقاطع تحصیلی قرار گرفت.

اهداف تربیت بدنی «کین» در سال 1973 با مطالعه و جمع بندی بیش از 200 مقاله و تحقیق از اساتید و کارشناسان نتیجه‌گیری که برنامه‌های تربیت بدنی در مداراهداف نه‌گانه زیر را تعقیب می‌کند و در شد و توسعه آنها نقش اساسی دارد «این اهداف» 1- رشد مهارتهای حرکتی 2- تحقیق استعداد بالقوه و پراکنده فرد 3- گذراندن اوقات فراغت4- رشد اخلاقی 5- کارایی اعضای بدن ‌ 6- رشد شناختی7- احراز صلاحیت اجتماعی8- رشد ادراکی9- شناخت و تحسین زیبایی است.

پس با توجه به این موارد می‌توان خلاصه کرد که هدف اصلی تربیت بدنی تربیت همه جانبه کودکان به عنوان افراد مفید و مسئولیت پذیر در جامعه است.

نقش تربیت بدنی در اهداف تربیتی تقویب وضعیت تحصیلی تقویت ذهنی 3- آمادگی جهت یادگیری 4- بهبود و تسهیل یادگیری 5- اعتماد به نفس 6- ایجاد انگیزه برای مطالعه اهمیت تربیت بدنی امروزه دانش تربیت بدنی و علوم ورزشی در نظام آموزش و پرورش جایگاهی بس مهم و پر اهمیت یافته است زیرا آموزش و پرورش صحیح کودکان و نوجوانان به روش علمی صحیح بستگی دارد از این رو لازم است تربیت بدنی و علوم ورزشی جزء جداناشدنی نظام آموزشی و تربیت بدنی دنیای کنونی است از ارزش ما و روش های صحیح برخوردار باشد تا بتواند نیازهای اساسی دانش آموزان و نوآموزان را برآورده سازد حال می‌خواهم نقش تربیت بدنی را در یادگیری دانش آموزان ابتدایی روشن سازم.

نقش ورزش در یادگیری دانش آموزان ابتدایی یکی از مراحل حساس رشد یادگیری، دوران دبستان که معمولاً از 6 سالگی شروع و تا 11 سالگی ادامه می‌یابد اگر چه رشد مفاهیم ذهنی در این دوران از جمله اهداف اصلی تعلیم و تربیت است اما در واقع حصول‌ای اهداف بدون داشتن بدون داشتن فرصت‌های مناسب براتی پرداختن بازی و فعالیت‌های حرکتی به طور کامل میسر نمی‌باشد.

پس می‌توان گفت که تجربیات حرکتی در دوران کودکی به ویژه دبستانی در تعلیم و تربیت کودکان نقش بسیار مهمی دارد.

به طور کلی اگر برنامه‌های حرکتی در دوران دبستان متناسب با تواناییهای دانش‌آموزان با تأکید بر الگوهای حرکتی اساسی و بنیادی تنظیم شود و از تنوع لازم برای ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان برخوردار باشد می‌تواند با رشد حرکات کودکان به رشد رفتارهای آنان در حوزه‌های شناختی،‌ذهنی، عاطفی و اجتماعی نیز کمک کند یا آنها را تسهیل نماید.

تربیت بدنی، پیشرفت تحصیلی و هوش ارتباط بین هوش و ورزش موضع تازه‌ای نیست اکثر فلاسفه اسلامی و اندیشمندان غربی به نقش تربیت بدنی و ورزش بر پرورش قوای ذهنی تأکید داشته‌اند (به طوری که حرکت را قلب زندگی و زندگی را مترادف با حرکت دانسته‌اند.) یکی از این دانشمندان ابو علی سینا است که به اهمیت ورزش در دوره‌ی ابتدایی عنایب خاصی مبذول داشته و بر این اعتقاد بوده که ورزش در تسهیل و تسریع در امر یادگیری کمک می‌کند.

(او معتقد است که هر اندامی ورزش ویژه خود را دارد مثلاً او ورزش گوش را در تقویت حواس موثر می‌داند و این عالم بزرگ به ورزش‌هایی در این قسمت برای حواس از جهت ورزیدگی و تربیت آنها از نظر توجه و دقت بالا بردن حافظه شنوایی از طریق دقت کردن و تمرکز حواس و در نهایت تربیت حواس و تقویت آن در بهره‌گیری بیشتر آنها در امور روزمره اشاره دارد) بنابراین بهبود وضعیت جسمانی،‌بچه‌ها را باهوش‌تر ساخته است و از این رو بهتر می‌تواند در روند آموزشی قرار گیرند.

امام محمد غذالی چنین می‌گوید: (کودک پس از مراجعه مکتب خانه اجازه بازی یابد و با بازی زیبا از رنج مکتب خانه فارغ شودبه طوری که بازی موجبات رنج او را فراهم نیاورد پس اگر کودک از بازی محروم و دائماً به یادگیری الزام گردد قلبش میرانده و دچار بطان هوش می‌شود.

از نظر غذالی چنین می‌توان استنباط کرد که از طریق بازی قسمتی از فرایند ذهنی و شناخت کودک شکل می‌گیرد از دیدگاه اندیشمندان غربی (جاکبسون: گزارش داده است که ورزشکاران دارای نمرات پیشرفت تحصیلی بالاتری نسبت به غیر ورزشکاران بوده‌اند.

باری: ارتباط – چهار عامل،‌انگیزش،‌آمادگی حرکتی،‌آمادگی قلبی – عروقی را مورد بر سیقرار داد و نمرات پیشرفت تحصیلی، پرش طول جفت و یک مایل دویدن، ارتباط و همبستگی نشان داد.

روسو هم بر این اعتقاد است او می‌گوید جسم را تربیت کنید تا هوش را زیاد نماید وفرد را عاقل منطقی بار بیاورید.

تربیت بدنی ، حس کنجکاوی در ورش حس کنجکاوی کودک برانگیخته می‌شود و قدرت ابتکار و خلاقیت او به کار می‌افتد و روح تازه‌ای در او دمیده‌ می‌شود و این خود موجب ایجاد اعتماد نفس در او می‌شود و تمرینی برای استقلال اراده و احیای فکر است و راه حل مشکلات را برای دانش‌ آموز آسان می‌کند.

پس می‌توان گفت که کنجکاوی فرد و ابتکار و خلاقیت او منجر به شکوفایی استعدادهای مختلف در دانش‌ آموزان و ارزشهای فردی و گروهی می‌گردد پس مربی باید با برنامه‌ریزی درست سعی کند کنجکاوی فرد را برانگیخته و قدرت خلاقیت را در او به کار اندازد.

ورزش خود شناسی و ایجاد انگیزه (ورزش وسیله‌ی خودشناسی است.

برخورد انسان با ورزش هدفمند به او فرصت را می‌دهد تا از مرزهای خود محوری و خودخواهی گذشته به کشف استعدادهای خود بپردازد و به تجربه بپردازد و به تجربه دریابد که ابعاد وجودی او به صورت یک کل تفکیک ناپذیر با ورزش درگیر است.

با توجه به مطالب فوق می‌توان گفت که دانش‌آموزان با ورزش به خود آگاهی می‌رسند که این خودآگاهی نیاز دانش آموز است و توسعه آن در روند یادگیری جنبه حیاتی دارد و می‌تواند موجب یادگیری گردد چون در این خود شناسی به قدرت ذهنی خود پی می‌برد و نسبت به حدود توانایی و استعدادها شناخت صحیح‌تری پیدا می‌کند و در این شناخت به واقعیت نزدیک‌تر می‌شود و این امر موجب یادگیری می‌شود.

ورزش‏، ایجاد انگیزه و اشتیاق پروفسور مارین و پس در مطالعات خود متوجه شد بین افزایش عزت نفس و ایجاد انگیزه و حضور دانش آموز در فعالیت های منظم ورزشی ارتباط وجود دارد مثلاً کودکانی که توانمندی خود را دست کم می‌گیرند در مقایسه با افرادی که توانمندی خود را باور دارند به طور صحیح از آن بهره‌مند می‌شوند، علاقه و انگیزه‌ی کمتری دارند و در برخورد با مسایل کمتر از خود اضطراب و نگرانی نشان می‌دهند.

پروفسور رونالد .

ام جزیر سکی معتقد است دانش آموزانی که در فعالیت ورزشی شرکت می‌کنند، نمرات بهتری را از دروس خود کسب می‌کنند،‌همچنین به حضور به موقع در کلاس درس اهمیت می‌دهند و غیبت‌های غیر موجه نسبت به بقیه دانش آموزان دارند.

بنابراین ورزش علاوه بر اینکه به رشد حرکت کمک می‌کند موجب می‌شود که دانش آموز در یادگیری دریافت بیشتری داشته باشد البته مربی هم باید با بهره گیری از کلام خوش و تشویق در انجام فعالیت های بدنی، اعتماد به نفس دانش آموز را بالا برده و این به یادگیری او نیز شخصاً کمک می‌کند.

گروهی از معلمین ورزش نیز بر این عقیده اند که دانش آموزان به دلیل درگیری با تجربیات تربیت بدنی علائق جدیدی در مدارس کسب می‌کنند بعلاوه آمادگی جسمانی‏، اعتماد به نفس بیشتر، ثبات روحی و بهداشت روانی بهتری را در فرد باعث می‌شود.

بدیهی است فعالیت و تمرین، با موضوعات تحصیلی ارتباط بسیار دقیق و ظریفی نیز دارند، هر چند پذیرش رابطه مستقیم، دشوار بوده و اثبات آن به سختی ممکن است با این وجود مدیران مدارس به تدریج دریافتند که تکامل کلی فرد، لازمه آمادگی برای یادگیری است.

(کودکان نیاز به موفقیت دارند آنها نه فقط به کسب موفقیت و کامیابی علاقه دارند بلکه اشتیاق زیاد دارند تا به وسیله کسب موفقیت مورد توجه قرار گیرد.

انتقاد و خرده گیری آنان را رنجو پژمرده می‌کند در حالیکه تشویق و پشیمانی دوستانه ‌ آنها موجب حداکثر پیشرفت و رشد در آنان خواهد شد.

و در یادگیری اثر نامطلوب منفی به جای خواهد گذاشت گاهی حتی شکست موجب تنفر از ورزش و تربیت بدنی می‌شود و به همین علت آموزش تربیت بدنی باید بر مبنای یک برنامه همه جنبه، شامل اصول و مبانی علمی و عملی و به شکلی برنامه‌ریزی شود که در رشد و پرورش کودکان موثر باشد.

اصول و مبانی تربیتی در تدوین یک برنامه مفید و موثر تربیت بدنی و رسیدن به هدفهای پرورشی کودکان و نوجوانان شایان ذکر است.

الف ) برنامه تربیت بدنی باید به وسیله گروه متخصصان آموزش و پرورش و تربیت بدنی در ابعاد وسیع و فراگیر با توجه به اختلافات فردی و اقلیمی برنامه‌ریزی شود.

ب ) برنامه تربیت بدنی باید جدی و با وجود این انعطاف پذیر باشد و جزئیات آن به روشنی تشریح شده باشد.

ج ) برای تأثیر گذاشتن بیشتر باید برنامه‌ها ویژیگیهای زیر را دارا باشد: 1- متناسب با رشد و نمو دانش آموز باشد.

2- مهارت های لازم را در دانش آموز ایجاد کند.

3- وقت آزاد کودکان را در بر گیرد تا چنین وقت هایی به بیهودگی نگذرد.

4- متنوع و متناسب با نیازها باشد.

5- با توجه به اختلافات فردی و استعدادهای مختلف تنظیم شود.

6- با معنویت و صفات انسانی و ارزشهای تربیتی باشد.

7- متضمن پیشرفت تدریجی و قدم به قدم دانش آموز گردد.

با توجه به این موارد می‌توان گفت که برنامه ورزشی یکنواخت و تکراری نمی‌تواند برای همه بچه‌ها با استعدادهای مختلف ذهنی و جسمی سودمند باشد فعالیتهای زیاد با آموزش‌های مختلف در یادگیری تأثیر دارد.

هر چند ورزش برای تأمین سلامت بدن لازم است اما در عین حال خود مربیان باید بدانند که رسالتشان در تربیت بدنی محدود به تربیت بدن افراد نیست.

همین طور که یادآور شدیم این جنبه از شخصیت آدمی با جنبه‌های دیگر ارتباط مستقیم دارد و گاهی هم فعالیتهای بدنی وسیله‌‌ای است برای فعالیتهای معنوی،‌فعالیتهای عقلانی و فعالیتهای اجتماعی بنابراین مربیان باید به جهات دیگری که تربیت بدنی باید در تأمین آن جهات هم موثر باشد اقدام کند.

گروهی هم بر این عقیده‌اند که ورزش مهارت‌های شنوایی کودک را بهبود می‌یابد پیروی از اوامر و فرامین را می‌آموزد و سلسله مراتب در وظایف اصلاح می‌شود و بدین وسیله بهبود موضوعات تحصیلی انجام می‌پذیرد.

متخصصان تعلیم و تربیت از زمانهای دور به این نکته آگاه و واقف بوده‌اند که بهترین یادگاری از طریق فراهم بودن شرایط تجربی پویا و فعال برای یادگیرنده انجام می‌گیرد و تربیت بدنی و ورزش می‌تواند یک عامل تسهیل کننده و موثر برای ایجاد این شرایط تجربه آموزی باشد.

به تجربه ثابت شده که بسیاری مفاهیم سخت و پیچیده و مجرد زمانی می‌توانند به طور روشن و واضح درک و فهمیده شوند که زمینه تجربه آموزی و یادگیری آن توام با فعالیتهای حرکتی و جسمانی باشد.

بهترین شرایط یادگیری زمانی فراهم می‌شود که امر یادگیری توام با تمرین و تکرار و دریافت بازخورد مطلوب باشد.

آموزش دروس تلفیق با تربیت بدنی اگر فعالیتهای حرکتی به طور تلفیقی و ادغام با سایر دروس آموزش داده شود باعث تشویق و ایجاد انگیزه در یاد گیرنده و در نتیجه یادگیری بهتر و به مرور زمان باعث ارتقای سطح یادگیری فعالیت‌ها و بهه‌مان نسبت باعث افزایش سطح یادگیری سایر دروس می‌گردد.

به همین دلیل تربیت بدنی تلفیقی از اوایل قرن بیستم در مدارس و سیستم آموزشی معرفی شده و توجه ویژه‌ای برای بکار گیری آن به ویژه در مدارس ابتدایی به عمل آمده است.

در این نوع ادقام باید هویت اصلی دروسی که به صورت ادغامی آموزش داده می‌شود حفظ شود تا استمرار آموزش و یادگیری دروس بعد دچار مشکل نشود.

درباره برنامه تلفیقی (فورگارتی) دو نوع برنامه را معرفی کرده است.

- تلفیق داخلی یا تلفیق در درون و محتوی درس تربیت بدنی و ورزش - تلفیق خارجی یا تلفیق تربیت بدنی و ورزش با دروس دیگر تربیت بدنی تلفیقی با سایر موضوعات درسی مانند ریاضی – علوم – هنر و … می‌توان انجام داد.

ویل گوز در مثال هایی که ارائه داده این طور بیان کرده که مثلاً در دروس علوم با ارتباط دادن قوانین حرکت به تجارب حرکتی آشنایی با چگونگی به کار گیری نیرو هنگام زدن ضربه یا انجام دادن فعالیتهای حرکتی.

استفاده از فعالیتهای حرکتی برای توصیف قوانین علمی به ویژه قوانین مربوط به حرکت در درس ریاضی 1- اندازه گیری عملکردهای ورزشی نظیر زمان، مسافت 2- محاسبه میانگین در آزمونهای آمادگی جسمانی 3- محاسبه دامنه پرتاب در ورزشهایی مثل پرتاب دیسک و غیره «پلاسک» مزایایی در مورد این روش از معلمانی که این روش را انجام دادند جویا شده که ما مواردی از آنها را به اختصار می‌گوییم.

1- میزان پیشرفت در یادگیری دانش آموزان افزایش می‌یابد.

2- آگاهی دانش‌ آموزان در خصوص ادقام دروس افزایش می یابد.

مدیران دیگر تربیت بدنی را یک بازی تلقی نمی‌کنند بلکه یک موضوع واقعی درسی محسوب می‌شود.

معایبی که توسط این معلمان ذکر گردیده 1- دانش آموزان برای شرکت در چنین برنامه‌ای مقاومت می‌کنند.

2- معلمان باید تلاش کنند که دانش و آگاهی خود را افزایش دهند.

3- برای طراحی برنامه توسط معلمان، زمان زیادی لازم است و ...

راهکارها: در نظام آموزشی ما همانطور که می‌دانیم به ورزش و اثرات آن در یادگیری خصوصاً دوره ابتدایی توجه چندانی نشده است و هنوز هم عده‌ای بر این باورند که کسانی که به فعالیتهای بدنی می‌پردازند از فعالیتهای فکری باز می‌ماند از این رو دانش‌آموزان را از فعالیتهای جسمانی باز می‌دارند لذا جای شک نیست که اگر اعتقادات و باورهای مردم نسبت به تربیت بدنی ضعیف باشد قطعاً پذیرش واقعیت‌ها برای آنها مشکل خواهد بود پس باید این باور را در والدین و مربیان ایجاد کنیم که کسی از سلامت بدن برخوردار نیست نمی‌تواند خوب درس بخواند و نباید از این دانش آموز انتظار داشت که موفق باشد لذا از کارهای مفیدی که می‌توان در این راستا انجام داد.

1- عوض کردن نگرش اولیاء و مربیان 2- تلفیق تربیت بدنی با سایر دروس هدایت دانش آموز به سوی ورزش 4- برای درس تربیت بدنی از مربیان ماهر و کار آزموده استفاده شود.

5- برنامه‌های ورزشی با در نظر گرفتن استعدادهای ذهنی و جسمانی و نیازهای تربیتی آنها انتخاب شود.

پس می‌توان نتیجه گرفت که عقل سالم در بدن سالم است.

منابع: 1- ورزش و بازیهای دبستانی تالیف: اسکندر رحیمی بهار 79 2- مجموعه مقالات اولین کنگره علمی ورزشی مدارس کشور گردآوری: معاونت اطلاعات اداره کل تربیت بدنی پاییز 1373 3- آشنایی با اصول تربیت بدنی و علوم ورزشی تالیف : یدالله آزادی بهمن81 4- تربیت بدنی از دیدگاه اندیشمندان تنظیم عباس قنبری نیاکی 1376 5-تربیت بدنی عمومی از دکتر مهدی نمازی زاده – دکتر بهمن سلحشور1380 6- اهمیت تربیت بدنی در مدارس: گرد آوری اداره کل تربیت بدنی بهمن13637 7- نشریه زیور ورزش (دکتر مجید کاشف) دی 1380 8- روش تدریس تربیت بدنی در مدارس (دکتر محمد نبوی – محمود ذکایی)1371 9- ماهنامه علمی – پژوهشی دانشور نوشته دکتر سید امیر احمد مظفری1380