مقدمه : صدور برگ تشخیص و محاسبه مالیات متعلقه هر مؤدى مالیاتى (اعم از اشخاص حقیقى یا حقوقی) مکلف است پس از تکمیل اظهارنامه مالیاتى مربوطه آن را طى موعد مقرر در قانون به حوزهٔ مالیاتى ذىصلاح تسلیم و رسید دریافت نماید.
حوزهٔ مالیاتى ذىصلاح نیز تکلیف دارد پس از بررسى لازم با لحاظ مدت مقرره در قانون نسبت به صدور برگ تشخیص درآمد مشمول مالیات و محاسبه مالیات منطقه اقدام نماید.
پس از صدور برگ تشخیص مالیاتى یکى از حالات ذیل اتفاق خواهد افتاد.
۱.در صورتى‌که مؤدى به برگ تشخیص مالیاتى تمکین نماید مالیات مندرج در برگ تشخیص قطعى خواهد بود (ماده ۲۳۹ ق.م.م) ۲.
در صورتى‌که مؤدى ظرف سى روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص به ممیز کل مراجعه و توافق نماید (که این تواق در پشت ورقه برگ تشخیص امضاء خواهد شد) مالیات قطعى خواهد بود (ماده ۲۳۹ ق.م.م).
۳.
در صورتى‌که مؤدى ظرف سى روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص به ممیز کل مراجعه ننماید و همچنین در صورتى‌که ظرف این مدت اعتراض کتبى خود را به حوزهٔ مالیاتى تسلیم نکند باز هم مالیات مندرج در برگ تشخیص قطعى خواهد بود.
(ماده ۲۳۹ ق.م.م) ۴.
در صورتى‌که مؤدى ظرف مدت سى روز به ممیز کل مراجعه ولى توافق صورت نگیرد و یا اینکه ظرف همین مدت بدون مراجعه به ممیز کل اعتراض خود را تسلیم حوزهٔ مالیاتى نماید مؤدى به‌عنوان معترض شناخته شده در این‌صورتى موارد ذیل حائز اهمیت است: ۴/۱.
پرونده مالیاتى مؤدى به هیئت حل اختلاف بدوى ارجاع که رأى هیئت مزبور قطعى است مگر اینکه مؤدى ظرف مدت سى روز پس از ابلاغ رأى هیئت یادشده با پرداخت ۱۰ درصد مالیات مورد مطالبه مندرج در رأى هیئت (با احتساب مالیات پرداختى قبلی) اعتراض خود را کتباً به حوزهٔ مالیاتى تسلیم نماید.
۴/۲.
با اعتراض مؤدى به رأى هیئت حل اختلاف بدوى به‌شرح مندرج در بند ۱/۴/۱۷ پرونده مالیاتى مؤدى در هیئت حل اختلاف تجدیدنظر قابل طرح خواهد بود.
رأى این هیئت قطعى خواهد بود.
چنانچه هیئت حل اختلاف تجدیدنظر درآمد مشمول مالیات هیئت بدوى را تأیید کند مؤدى علاوه بر پرداخت مالیات مربوطه معادل ۲ درصد درآمد مورد اختلاف را به‌عنوان جریمه باید بپردازد.
۴/۳.
چنانچه مؤدى به رأى هیئت حل اختلاف تجدیدنظر هم معترض باشد باید ظرف مدت سى روز از تاریخ ابلاغ رأى هیئت تجدیدنظر مراتب اعتراض کتبى خود را به شوراى‌عالى مالیاتى اعلام نماید.
لازم به یادآورى است که در چنین حالتى مؤدى موظف است براى طرح شکایت خود در شوراى‌عالى مالیاتى معادل مالیات مورد رأى هیئت حل اختلاف تجدیدنظر (با احتساب پرداخت‌هاى قبلی) وجه نقد یا تضمین بانکى بسپرد و یا وثیقه ملکى معرفى کند یا ضامن معتبر که اعتبار ضامن مورد قبول ممیز کل مالیاتى باشد معرفى نماید که در این حالت رأى هیئت تجدیدنظر تا صدور رأى شوراى‌عالى مالیاتى موقوف‌الاجرا مى‌ماند (ماده ۳۵۹ ق.م.م) راهنمائى‌هاى مالیاتى ۱.
در صفحه اول اظهارنامه‌هاى جدید دو رقم مانده بدهکار گردش دفتر روزنامه در تاریخ تنظیم اظهارنامه و پایان دوره مالى ذکر شده که باید به استناد دفاتر قانونى شرکت‌ها و اسناد کامپیوترى تحویل شده در پایان هر دورهٔ مالى و زمان تنظیم اظهارنامه‌ها تکمیل شود.
۲.
به استناد ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌هاى مستقیم صددرصد درآمد حاصل از صادرات محصولات تمام شده کالاهاى صنعتى و ۵۰ درصد درآمد حاصل از صادرات سایر اقلام و کالاها و اجناس از هرگونه پرداخت مالیات معاف مى‌باشند.
در چنین حالتى چنانچه شرکتى درآمد حاصل از صادرات کالا داشته باشد تحت رقم درآمد حاصل از صادرات از کل درآمد مشمول مالیات کسر سپس مالیات مربوطه از بقیه درآمد محاسبه و کسر مى‌شود.
سود سپرده‌هاى بانکى شرکت‌هاى خصوصى و نهادهاى عمومى غیردولتى از پرداخت هرگونه مالیات معاف مى‌باشد (بند ۲ ماده ۱۴۵) ۴.
سود و کارمزد پرداختى به تسهیلات دریافتى از غیرمجموعه بانکى کشور جزء هزینه‌هاى قابل قبول نخواهد بود (بند ۱۸ ماده ۱۴۸) ۵.
پرداخت هرگونه مزایاى غیرنقدی، ایاب و ذهاب و تغذیه به کارگران شامل مالیات نمى‌شود (بند ۸ ماده ۹۱ قانون مالیات‌هاى مستقیم) ۶.
به استناد تبصره (۴) ماده (۱۳۲) قانون مالیات‌هاى مستقیم ۲۰ درصد درآمد مشمول مالیات ابرازى حاصل از فعالیت‌هاى تولیدی، معدنی، طراحى مهندسى و طراحى مونتاژ از پرداخت هرگونه مالیات معاف مى‌باشند.
۷.
به استناد ماده ۱۳۸ قانون مالیات‌هاى مستقیم پنجاه درصد از سود ابرازى حاصل از فعالیت‌هاى صنعتى و معدنى که شرکت‌ها براى بازسازى و توسعه و یا تکمیل واحدهاى صنعتى و معدنى موجود یا ایجاد واحدهاى صنعتى و معدنى جدید ذخیره نمایند از پرداخت هرگونه مالیات معاف مى‌باشد به شرط اینکه: اولاً معافیت یا مجوز طرح توسعه یا تکمیل یا واحد جدید قبل از پایان دوره مالى از وزارت صنایع اخذ شده باشد.
ثانیاً مجمع عمومى عادى سالیانه شرکت این اندوخته را تصویب نماید.
(ماده ۱۳۸ قانون مالیات‌هاى مستقیم و بند (د) تبصره (۲) قانون بودجه سال ۱۳۷۵) ۸.
شرکت‌هاى پذیرفته‌شده در سازمان بورس اوراق بهادار از پرداخت ده درصد مالیات بر درآمد شرکت معاف مى‌باشند (ماده ۱۴۳) ۹.
۱۵ درصد سود سهام پرداختى یا تخصیص که طبق مصوبات مجمع عمومى شرکت باشد به آن دسته از سهامداران شرکت‌هاى موضوع بند (۸) فوق که جمع سهام هریک از آنها از ۵ درصد سرمایه شرکت بیشتر نبوده و تعداد کل سهامداران شرکت نیز از یک صد نفر کمتر نباشد، از مالیات معاف خواهد بود.
۱۰.
در محاسبه مالیات بر درآمد شرکت‌ها نکات ذیل را رعایت کنند: ۱۰/۱.
اول درآمد مشمول مالیات را محاسبه نمایند.
۱۰/۲.
کلیه معافیت‌هاى قانونى را در درجه اول اعمال و کسر نمایند.
۱۰/۳.
مانده بعد از معافیت‌هاى قانوى را با توجه به تعداد سهامداران و نرخ ماده ۱۳۱ مشمول مالیات نمائید.
۱۱.
دقت نمائید که جمع ستون گردش بدهکار و بستانکار تراز آزمایشى چهارستونى باید معادل رشد بدهکار و یا بستانکار دفتر روزنامه در تاریخ تهیه تراز آزمایشى باشد.
۱۲.
جمع گردش بدهکار یا بستانکار دفتر روزنامه باید با جمع بدهکار یا بستانکار تراز آزمایشى قبل از اصلاحات مساوى باشد.
۱۳.
چنانچه شرکتى طى دوره مالى مبادرت به فروش اراضى یا املاک نموده باشد و مالیات نقل و انتقال آن را طبق ماده (۵۹) قانون مالیات‌هاى مستقیم پرداخت نموده باشد به درآمد حاصل از فروش این اراضى و املاک هیچ‌گونه مالیات دیگرى تعلق نمى‌گیرد (ماده ۷۶ قانون مالیات‌هاى مستقیم).
در این حالت شرکت باید کلیه درآمدهاى خود را در اظهارنامه مالیاتى منعکس نماید اما از بابت درآمد حاصل از فروش املاک و اراضى هیچ‌گونه مالیاتى (حتى ده درصد مالیات شرکت به نسبت این درآمد) کسر ننماید.
البته چنانچه شرکت اقدام به ساخت و ساز بیش از دو واحد مسکونى یا ادارى یا تجارى نموده باشد بساز و بفروش تلقى و درآمد این عملیات به جمع درآمدهاى مشمول مالیات شرکت اضافه خواهد شد.
۱۴.
ذخیره بازخرید سنوات خدمت کارکنان در صورتى جزء هزینه‌هاى قابل قبول تلقى خواهد شد که این مبلغ ظرف مدت یک ماه از تاریخ تخصیص در یک حساب جداگانه بانکى واریز و نگهدارى شود.
۱۵.
تا میزان یک‌سوم درآمد مشمول مالیات شرکت مىتواند بابت استهلاک زیان انباشته مورد تأیید حوزه مالیاتى منظور و مستهلک شود.
۱۶.
اظهارنامه‌هاى مالیاتى را در آخرین مهلت قانونى تسلیم حوزه مالیاتى نموده و رسید اخذ نمائید و چنانچه حوزه ۸ مالیاتى به هر دلیل از تحویل اظهارنامه خوددارى نماید، اظهارنامه مالیاتى را به‌وسیله پست سفارشى به آدرس وزارت امور اقتصادى و دارائى ـ حوزه مالیاتى مربوطه پست و رسید مربوط را در پرونده مالیاتى شرکت ضبط نمائید.
در این حالت تاریخ تسلیم اظهارنامه به اداره پست، تاریخ تسلیم به حوزه مالیاتى تلقى مى‌شود.
(ماده ۱۷۸ قانون مالیات‌هاى مستقیم) ۱۷.
یک شرکت تولیدى درآمد مشمول مالیات خود را ۹۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال اعلام نموده است، اندوخته طرح توسعه شرکت که مصوبه وزارت صنایع قبل از پایان دوره مالى اخذ و به تصویب مجمع عمومى عادى سالیانه نیز رسیده ۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال، زیان انباشته سنواتى معادل ۷۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال مى‌باشد که ۴۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال آن در سال گذشته مورد تأیید حوزه مالیاتى واقع شده است.
درآمد مشمول مالیات شرکت به طریق ذیل محاسبه خواهد شد.
(دوره مالى شرکت منتهى به ۱۳۷۵/۱۲/۲۹) حداکثر استهلاک زیان انباشته تأیید شده ۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ = ۱/۳ × ۹۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ۶۰۰،۰۰۰،۰۰۰ = (۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ـ ۹۰۰،۰۰۰،۰۰۰) ۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ = %۵۰ × ۶۰۰،۰۰۰،۰۰۰ اندوخته طرح توسعه ۶۰۰،۰۰۰،۰۰۰ = ۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ + ۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ درآمد مشمول مالیات ۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ = ۶۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ـ ۹۰۰،۰۰۰،۰۰۰ معافیت تبصره (۴) ماده ۱۳۲ ۶۰،۰۰۰،۰۰۰ = %۲۰ × ۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ مجموع معافیت‌ها ۶۶۰،۰۰۰،۰۰۰ = ۶۰،۰۰۰،۰۰۰ + ۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ + ۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ درآمد مشمول مالیات ۲۴۰،۰۰۰،۰۰۰ = ۶۶۰،۰۰۰،۰۰۰ ـ ۹۰۰،۰۰۰،۰۰۰ مالیات شرکت ۲۴،۰۰۰،۰۰۰ = %۱۰ × ۲۴۰،۰۰۰،۰۰۰ درآمد مشمول مالیات ۲۱۶،۰۰۰،۰۰۰ = ۲۴،۰۰۰،۰۰۰ ـ ۲۴۰،۰۰۰،۰۰۰ ۱۸.
در ارتباط با تصمیم مجمع عمومى عادى سالیانه که به اداره ثبت شرکت‌ها و حوزهٔ مالیاتى تسلیم خواهد شد به طریق ذیل عمل نماید.
پس از قرائت گزارش بازرسى قانونى و گزارش عملکرد هیئت‌مدیره براى دوره مالى منتهى به ۲۹/۱۲/۱×۱۳ تصمیمات ذیل اتخاذ گردید: ۱۸/۱.
ترازنامه و حساب سود و زیان دوره مالى منتهى به ۲۹/۱۲/۱×۱۳ مورد تصویب قرار گرفت.
۱۸/۲.
عملکرد هیئت‌مدیره براى دوره مورد تصدى مورد تأیید واقع شد.
۱۸/۳.
مبلغ.............
ریال از سود تخصیصى به سهامداران به‌عنوان پاداش هیئت‌مدیره تعیین که نحوه پرداخت آن را ریاست مجمع تعیین خواهند نمود.
۱۸/۴.
آقایان.......................................
و ..................................................
به‌عنوان اعضاء هیئت‌مدیره، براى مدت دو سال تعیین که نامبردگان با امضاء ذیل صورتجلسه قبولى خود را اعلام نمودند.
۱۸/۵.
............................
به‌عنوان بازرس و حسابرس براى سال مالى منتهى به ۲۹/۱۲/۱×۱۳ تعیین شد.
۱۸/۶.
روزنامه ..........................
به‌عنوان روزنامه کثیرالانتشار سال مالى ۱×۱۳ تعیین شد.
۱۸/۷.
مجمع به آقاى .........................
نمایندگى داد تا نسبت به ثبت صورتجلسه و امضاء ذیل دفاتر مربوطه اقدام لازم را به‌عمل آورد.
ضمائم اظهارنامه از جمله مدارکى که ضمیمه اظهارنامه مى‌شود مدارک زیر را مى‌توان نام برد.
۱.
نسخهٔ اصلى یا رونوشت مصدق آن هرگاه تقاضا به‌وسیله وکیل به‌عمل آمده باشد ۲.
ده عدد نمونه علامت ۳.
بر روى هر نمونه مهر شعبه ثبت شرکت‌ها و علائم تجارتى زده مى‌شود ۴.
در صورتى‌که علامت در خارج به ثبت رسیده باشد رونوشت آن که به تائید اداره صادرکننده زبان اصلى رسیده باشد باید ضمیمه شود و ترجمه آن به فارسى نیز پیوست گردد ۵.
در صورتى‌که علامت براى تشخیص امتیاز محصول جماعتى از زارعین (زعفران بیرجند) یا صنعتگران یا تجار یا محصول یک شهر (پسته رفسنجان) یا یک ناحیه از کشور باشد گواهى مقالات صلاحیت‌دار نیز باید ضمیمه گردد مقامات صلاحیت‌دارى که اداره ثبت مکلف به قبول گواهى آنها مى‌باشد عبارتند از: - اتحادیه صنفى - اطاق بازرگانى یا صنایع - شهردارى فرماندارى۶.
شخصى که تقاضاى ثبت چند علامت را مى‌نماید باید براى هر یک اظهارنامهٔ جداگانه تنظیم نماید ۷.
اظهارنامه معمولاً در سه نسخه نوشته مى‌شود تأمین دلیل و اظهارنامه تأمین دلیل مادهٔ ۱۴۹ در مواردى که اشخاص ذى‌نفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعواى آنان از قبیل تحقیق محلى و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجارى یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل و یا دلایلى که نزد طرف دعوا یا دیگرى است، متعذر یا متعسر خواهد شد، مى‌توانند از دادگاه درخواست تأمین آنها را بنمایند.
مقصود از تأمین در این موارد فقط ملاحظه و صورت‌بردارى از این‌گونه دلایل است.
مادهٔ ۱۵۰ درخواست تأمین دلیل ممکن است در هنگام دادرسى و یا قبل از اقامهٔ دعوا باشد.
مادهٔ ۱۵۱ درخواست تأمین دلیل چه کتبى یا شفاهى باید حاوى نکات زیر باشد: ۱.
مشخصات درخواست‌کننده و طرف او.
موضوع دعوائى که براى اثبات آن درخواست تأمین دلیل مى‌شود.
اوضاع و احوالى که موجب درخواست تأمین دلیل شده است.
مادهٔ ۱۵۲ دادگاه طرف مقابل را براى تأمین دلیل احضار مى‌نماید ولى عدم حضور او مانع از تأمین دلیل نیست.
در امورى که فوریت داشته باشد دادگاه بدون احضار طرف، اقدام به تأمین دلیل مى‌نماید.
مادهٔ ۱۵۳ دادگاه مىتواند تأمین دلیل را به دادرس على‌البدل یا مدیر دفتر دادگاه ارجاع دهد مگر در مواردى‌که فقط تأمین دلیل مبناى حکم دادگاه قرار گیرد در این‌صورت قاضى صادر‌کنندهٔ رأى باید شخصاً اقدام نماید یا گزارش تأمین دلیل موجب وثوق دادگاه باشد.
مادهٔ ۱۵۴ در صورتى‌که تعیین طرف مقابل براى درخواست‌کنندهٔ تأمین دلیل ممکن نباشد، درخواست تأمین دلیل بدون تعیین طرف پذیرفته و به جریان گذاشته خواهد شد.
مادهٔ ۱۵۵ تأمین دلیل براى حفظ آن است و تشخیص درجهٔ ارزش آن در موارد استفاده، با دادگاه مى‌باشد.
اظهارنامه مادهٔ ۱۵۶ هرکس مىتواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به‌وسیلهٔ اظهارنامه از دیگرى مطالبه نماید، مشروط بر اینکه موعد مطالبه رسیده باشد.
به‌طور کلى هرکس حق دارد اظهاراتى را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگرى است و بخواهد به‌طور رسمى به وى برساند ضمن اظهارنامه به طرف ابلاغ نماید.
اظهارنامه توسط ادارهٔ ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر دادگاه‌ها ابلاغ مى‌شود.
تبصره: مادهٔ ۱۵۷ در صورتى‌که اظهارنامه مشعر به تسلیم چیزى یا وجه یا مال یا سندى از طرف اظهار‌کننده به مخاطب باشد باید آن چیز یا وجه یا مال یا سند هنگام تسلیم اظهارنامه به مرجع ابلاغ، تحت‌نظر و حفاظت آن مرجع قرار گیرد، مگر آنکه طرفین هنگام تعهد محل و ترتیب دیگرى را تعیین کرده باشند.
منبع : سایت اطلاع رسانی آفتاب : www.aftab.ir سایت اطلاع رسانی دانشنامه رشد : www.daneshnameh.roshd.ir سایت اطلاع رسانی تبیان : www.tebyan.net