اجاره اهرمی در واقع شکل نسبتاً پیچیده ای از اجاره سرمایه ای می باشد که در آن علاوه بر موجر و مستاجر طرف سومی نیز وجود دارد که مسوولیت تامین مالی مالک را بعهده می گیرد و بعبارت دیگر یک اجاره اهرمی شامل سه طرف یعنی موجر ، مستاجر و وام دهنده می باشد در این حالت موجر در زمان خرید 40٪ بهای تمام تمام شده درایی را پرداخت می کند و بقیه را وام دهنده تامین می نماید در اجاره اهرمی ، موجر از یک طرف از مزایای مالیاتی استفاده نماید .
در این اجاره وام دهنده برای اینکه تضمین برای وصول وام خود داشته باشد حق تصرف دارایی را برای خود محفوظ نگه می دارد.
بدین معنی اگر موجر به عللی در پرداخت بدهی خود کوتاهی و قصورد ورزد وام دهنده می توان دارایی مورد اجاره را تملک کند .
اجاره اهرمی از نظر مستاجر بعنوان اجاره سرمایه ای طبقه بندی و در حسابها منعکس می گردد .
اما از نظر موجر اجاره اهرمی همانند ، اجاره با ماهیت تامین مالی مستقیم طبقه بندی می گردد .
بر طبق بیانیه شماره FASB 13 حسابداری برای اجاره ها ، موجر سرمایه گذاری در اجاره اهرمی را به خالص بدهی بدون حق مراجعه ثبت می کند .
مبلغ ثبت شده بطور کلی شامل : اجاره های دریافتنی مبلغ مزایای مالیاتی ناشی از سرمایه گذاریها هر گونه ارزش اسقاط برآوردی دارایی مورد اجاره و کاهش برای هر یک از درآمدهای تحقق نیافته می شود .
از آنجایی که اجاره های دریافتنی به ارزش خالص بدهی بدون حق مراجعه ثبت می شود .
درآمد بهره توسط مالک شناسایی نشده در عوض حساب بهره ناشی از اجاره اهرمی بابت جریانات نقدینگی مثبت خالص بستانکار می گردد .
و این جریانات برای جبران سرمایه گذار خالص مالک در اجاره اختصاص می یابند .
یک مثال تشریحی : شرکت مالک در مورخه 1/1/1×13 داراییهایی را برای اجاره دادن به قیمت تمام شده 1000.000 ریال خریداری می کند برای پرداخت مبلغ فوق ، مالک 400.000 ریال وجه نقد و 600.000 ریال وام پرداختنی غیر قابل برگشت که در 15 قسط 74.435 ریال قابل پرداخت می باشد ، استفاده نموده است، و تاریخ شروع آن از 31/1/1×13 می باشد .
علاوه بر این در همان روز خرید 1/1/1×13 مالک داراییها را به شرکتی اجاره می دهد .
مدت قرارداد 15 سال و اجاره سالانه 90.000 ریال می باشد که باید در 31/1 هر سال پرداخت گردد .
ارزش اسقاط تضمین نشده دارییها حدود 200.000 ریال برآورد شده که باید در 31/1/16× ( یکسال بعد از پایان فسخ قرارداد اجاره ) تحقق بیابد .
برای استهلاک داراییها شرکت مالک و مستاجر شرایط ذیل را پذیرفته اند .
عمر اقتصادی دارایی 7 سال روش استهلاک تسریعی برای سال اول و دوم ، و مجموع سنوات برای 5 سال بعدی با ارزش اسقاط 100.000 ، شرکت مالک مستحق 100.000 ریال کاهش مالیات بخاطر استفاده از منافع مالیاتی سرمایه گذاریها می باشد .
هزینه ها ی مستقیم اولیه وجود نداشته و شرکت مالک قرارداد اجاره اهرمی را بعنوان یک اجاره تامین مالی مستقیم تلقی می کند .
ثبتهای روزنامه در دفاتر مالک : حساب تجهیزات نگهداری شده برای اجاره 1.000.000 حساب بانک / صندوق 400.000 حساب اسناد پرداختنی به بانک 600.000 ثبت بابت تحصیل تجهیزات بطور نقد و اسناد پرداختنی 9٪،15 ساله با اقساط سالیانه 74.435 ریال 2- حساب اجاره های دریافتنی 233.475 اسناد پرداختنی به بانک 600.000 مالیات بر درآمد پرداختنی 100.000 حساب تجهیزات نگهداری شده برای اجاره 800.000 حساب درآمد بهره تحقق نیافته 133.475 ثبت بابت اجاره دادن تجهیزات به مدت 15 سال با اجاره سالیانه 90.000 ریال که از تاریخ 31/1/1370 شروع می شود ناخالص اجاره های دریافتی1.350.000 ریال می باشد.
در 31 فروردین سال اول و پایان سالهای بعدی مالک ثبتهای روزنامه ای ذیل را در دفاتر خود انجام می دهد .
وصول اجاره به مبلغ 90.000 ریال برای سال اول .
پرداخت اقساط مربوط به اسناد غیر قابل برگشت برای سال اول 74.435 ریال .
تاثیرا ت مالیات بر درآمد اختلافات زمان بندی بین حسابداری مالی و حسابداری مالیات بر درآمد برای اجاره اهرمی تاثیرات مالیات بر درآمد اختلافات زمان بندی بین حسابداری مالی و حسابداری مالیات بر درآمد برای اجاره اهرمی .
اجاره اهرمی ر این نوع قرارداد واحد تجاری که مسئولیت تامین اعتبار از طرف فروشنده به خریدار را عهده دار است اعتبار دهنده بلند مدت یا مشارکت کننده اعتبار نامیده می شود .
شرایط لازم برای اجاره اهرمی : 1 – داشتن کلیه شرایط اجاره (( تامین مالی مستقیم )) به استثناء آزمون ارزش فعلی مبالغ اجاره بها مساوی یا بیش از 90% ارزش متعارف دارائی مورد اجاره 2 – طرفین قرارداد اجاره اهرمی سه جانبه می باشد : اجاره کننده – اجاره دهنده – اعتبار دهنده بلند مدت 2 – طرفین قرارداد اجاره اهرمی سه جانبه می باشد : اجاره کننده – اجاره دهنده – اعتبار دهنده بلند مدت 3 –مالک – اجاره دهنده معمولا بین 20 تا 40 درصد بهای تمام شده دارائی مورد اجاره را تامین می نماید .
4 – اعتبار دهنده بلند مدت معمولا بین 60 تا 80 % بهای تمام شده دارائی مورد اجاره را تامین نموده و برای تضمین بازیافت اصل و سود تضمین شده مبلغ اعتبار حق تصرف دارائی استیجاری و یا سایر وثائق را برای خود محفوظ می دارد .
5 – در سالهای اولیه قراردا د اجاره بعلت بالا بودن مبالغ هزینه استهلاک و بهره- سود خالص و حق اجاره دهنده کاهش یافته و در سالهای بعد به علت کمتر بودن مبالغ استهلاک و بهره منجر به افزایش سود و سرمایه گذاری خالص در دفاتر اجاره دهنده خواهد شد .
مزایای اجاره اهرمی برای اجاره دهنده : 1- بیشتر وجوه نقد برای خرید دارائی مورد اجاره از طریق اعتبار دهنده تامین می شود .
2- وامی که اعتبار دهنده تامین می شود معمولا بدون حق مطالبه از اجاره دهنده می باشد .
3 – اجاره دهنده از تخفیف مالیاتی به سبب سرمایه گذاری در ارتباط با اموال استیجاری استفاده می نماید .
4 – در اجاره اهرمی اموال استیجاری در پایان مدت قراردا د به اجاره دهنده برگشت می شود حسابداری اجاره اهرمی : حسابداری اجاره اهرمی از نقطه نظر اجاره کننده روشی مشابه با اجاره های غیر اهرمی ( عملیاتی و سرمایه ای ) می باشد حال آنکه هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی روش خاصی را در دفاتر اجاره دهنده پیش بینی نموده که متعاقبا تشریح می شود .