دانلود مقاله غَلات

غَلات در واقع گونه‌ای از خانواده گندمیان (گرامینه ها) هستند که گیاهان علفی تک لپه‌ای بوده و دانه‌های ریز آنها، مصرف خوراکی دارد.

غلات گیاهانی یک ساله هستند، یعنی چرخهٔ زندگی خود را در یک فصل زراعی به پایان می‌‌رسانند.

گونه‌های سردسیری غلات (گندم، جو و چاودار) در فصل پاییز و اوایل بهار کشت شده و در اواسط تا اواخر تابستان هم برداشت می‌‌شوند.

گونه‌های گرمسیری غلات (برنج، ذرت، ذرت خوشه‌ای و ارزن) نیز با توجه به شرایط آب و هوایی در اواخر بهار یا اوایل تابستان کشت شده و اواخر تابستان یا اوایل پاییز هم برداشت می‌‌شوند تاریخچه هزاران سال است که این گونه گیاهان، در تأمین غذای بشر نقش حیاتی ایفا می‌‌کنند.

باستان شناسان جوامع ابتدایی توانسته‌اند از ویرانه‌های قدیمی مراکز سکونت انسان، دلایلی به دست آورند که نشان می‌‌دهد غلات در تمدن‌های اولیه بشری هم کشت می‌‌شده‌اند و برای مثال، گندم در سرزمین حاصلخیز میانرودان به عمل می‌‌آمده است.

بین النهرین امروزه بخش‌هایی از ترکیه، عراق، سوریه و ایران را تشکیل می‌‌دهد.

شواهد به دست آمده نشان می‌‌دهد که در 16.000 تا 10.000 سال قبل از میلاد، انسان ما قبل تاریخ در این ناحیه گندم تولید می‌‌کرده است.

همچنین هر جا که جامعه‌ای تشکیل شده، یکی از انواع غلات در پیدایش آن نقش داشته اند.

مثلاً برنج در تشکیل جوامع نخستین کشور چین و ذرت هم در تشکیل جوامع افریقایی مؤثر بوده اند.

ارزش غذایی غلات غلات منبع انرژی برای انسان هستند.

در کشورهای در حال توسعه، این دسته مواد تمام رژیم غذایی را در بر می‌‌گیرند.

غلات حاوی هیدرات کربن، پروتئین، چربی، مواد معدنی و انواع ویتامین هستند که البته ضمن مراحل مختلف نگهداری و تهیه، ممکن است بخشی از مواد مغذی مذکور از بین برود.

دانه غلات که کاریوپس یا گندمه نام دارد، منبع خوبی برای تغذیه انسان می‌‌باشد.

میزان پروتئین برنج از گندم کمتر است.

میزان ویتامین‌های ضروری (از جمله تیامین) برنج صیقل داده شده هم از برنج قهوه‌ای کمتر می‌‌باشد، چون سبوس خود دارای ویتامین‌های گوناگونی است که در مرحلهٔ صیقل دهی از برنج جدا می‌‌گردد.

البته به خاطر داشته باشید که با وجود همهٔ موادی که ذکر شد، غلات غذای کاملی بشمار نمی‌آیند.

مصرف این مواد به تنهایی نمی‌تواند یک رژیم غذایی متعادل و کامل محسوب گردد.

میزان پروتئین و در واقع اسیدهای آمینه غلات و همچنین ویتامین موجود در آنها محدود است.

برای این که یک فرد بالغ بتواند 65 تا 80 گرم پروتئین مورد نیاز خود را تنها از طریق غلات تأمین کند، باید مقدار بسیار زیادی از این دسته مواد بخورد که در عوض، به دلیل این که غلات حاوی هیدرات کربن هستند، فرد ممکن است چاق شود.

بسیاری از پروتئین‌های گیاهی به همین دلیل که اسیدهای آمینه کافی ندارند نمی‌توانند به تنهایی در رژیم غذایی افراد مورد استفاده قرار گیرند، بلکه در کنار آنها باید از پروتئین‌های حیوانی و سبزیجات و حبوبات هم استفاده نمود.

البته پروتئین‌های حیوانی که از انواع حیوانات تأمین می‌‌شوند، خود متکی بر منابع گیاهی و از جمله غلات هستند.

چون اغلب از انواع گیاهان و غلات، به عنوان خوراک دام استفاده می‌‌شود.

امروزه مهندسین ژنتیک سعی می‌کنند تا با اصلاح نباتات، غلاتی با پروتئین‌هایی که اسیدهای آمینهٔ ضروری بیشتری داشته باشند، تولید نمایند.

مقدار دو اسید آمینه ضروری به نام‌های لیسین و ایزولوسین در غلات کم است و تمام متخصصین اصلاح نباتات تلاش می‌کنند غلاتی که میزان بیشتری از این دو نوع اسید آمینه داشته باشند را تولید نمایند.

غلات بیشترین شکل انرژی خود را به صورت نشاسته عرضه می‌‌کنند.

استفاده از دانه کامل غلات، منبع خوبی برای فیبر گیاهی و اسیدهای چرب ضروری می‌‌باشد.

از برنج به صورت پخته یا آرد برنج استفاده می‌‌شود.

معمولاً غلات را برای استفاده تبدیل به آرد می‌‌کنند.

گندم یکی از این غلات است که بیشتر آرد آن به کار می‌‌رود.

از انواع غلات آرد شده در تهیهٔ نان، پاستا، دسر، پیراشکی، کلوچه و...

استفاده می‌‌کنند.

البته آرد را گاهی از سیب زمینی، شاه بلوط، حبوبات و...

هم تهیه می‌‌کنند.

انواع غلات گندم: به آب و هوای خنک در فصل رشد، آب و هوای گرم و خشک در فصل برداشت نیاز دارد.

برنج: آبیاری و بارندگی در کشت این گیاه ضروری است.

میانگین دما در 4 تا 6 ماه از فصل زراعی باید 21 درجه سانتی گراد یا بالاتر باشد.

ذرت: به آب و هوای گرم با رطوبت کافی نیازمند است.

این گیاه معمولاً در آمریکای شمالی و جنوبی و همچنین افریقا کشت می‌‌شود.

جو: به آب و هوای خنک در فصل رشد نیاز دارد.

جو مطمئن‌ترین غلات در شرایط شوری خاک، خشکی یا سرمای زمستان است.

جو در زمین‌هایی که گندم قادر به رشد در آنها نیست هم پرورش می‌‌یابد.

ارزن: از پر محصول‌ترین غلات در شرایط خشک است و در خاک‌های غیر حاصلخیز هم رشد می‌‌کند.

این ماده در آسیا و افریقا، ماده غذایی مهمی برای انسان و دام می‌‌باشد.

جو دوسر: پیشترها خوراک اصلی مردم اسکاتلند بشمار می‌آمد.

در سراسر دنیا از این ماده غذایی به عنوان خوراک دام هم استفاده می‌‌نمودند.

چاودار یا گندم سیاه: از سازگارترین غلات نگیاه گندم از جمله مهم‌ترین غلات به شمار می‌‌آید.

این گیاه، یک ساله و از خانواده گرامینه‌ها (گندمیان) است و دارای دو گونه اهلی و وحشی است.

نام علمی آن Triticum spp می‌‌باشد.

این ماده غذایی نزدیک به 15،000 تا 10،000 سال قبل از میلاد، در ناحیه‌ای واقع در غرب ایران و شرق عراق و همچنین در ترکیه، سوریه و اردن تکامل یافته و اهلی این نواحی شده است.

1-گندم : سطح زیر کشت گندم در جهان از همهٔ غلات بیشتر است.

کشورهای ایالات متحده آمریکا، چین، هندوستان، فرانسه، کانادا، ترکیه و ایتالیا به ترتیب، مهم‌ترین تولید کنندگان گندم به شمار می‌‌آیند.

در کشورهای کانادا، ایالات متحده آمریکا، استرالیا و فرانسه، تولید گندم بیش از مصرف داخلی آنهاست و به همین دلیل، قسمت عمدهٔ گندم تولیدی آنها به خارج صادر می‌‌شود.

واژه گندم در زبان پهلوی نیز gandum گفته می‌‌شد.

سبت به شرایط سخت آب و هوایی است.

در آب و هوای سرد کشت می‌‌شود ویژگی‌های گیاه گندم گندم، گل آذین سنبله‌ای دارد.

از هر گره آن معمولاً یک سنبلچه متشکل از دو گلوم و سه گلچه به وجود می‌‌آید.

گاهی تعداد گلچه‌ها به 9 هم می‌‌رسد.

دانه گندم بین دو پوشش قاشق مانند به نام‌های پوشک بیرونی (لما) و پوشک درونی (پالئا) قرار گرفته است.

برگ‌های گندم مانند برگ‌های سایر غلات (به جز ذرت و ارزن)، نازک و کم عرض بوده و زبانه‌های کوچکی دارند.

میوه گندم با توجه به گونه آن، 3 تا 10 میلیمتر طول و 3 تا 5 میلیمتر هم قطر دارد و شامل این بخش هاست: گیاهک: یا رویان که تقریباً 5/2 درصد وزن دانه را تشکیل می‌‌دهد و سرشار از پروتئین و چربی است که این بخش را معمولاً در تهیهٔ آرد گندم جدا می‌‌کنند.

سبوس: همان پوستهٔ دانه است و تقریباً 14 درصد از وزن دانه را تشکیل می‌‌دهد.

سبوس را هم همچون گیاهک در مرحلهٔ آرد سازی از دانه جدا می‌کنند و معمولاً برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌‌گیرد.

آندوسپرم: حاوی مواد نشاسته‌ای دانه گندم است و تقریباً 83 تا 87 درصد از کل دانه را شامل می‌‌شود.

آندوسپرم دارای دانه‌های نشاسته‌ای و مواد پروتئینی می‌‌باشد که دانه‌های نشاسته آن به‌وسیله گلوتن که یکی از پروتئین‌های موجود در دانه است، بهم چسبیده اند.

میزان گلوتن موجود در دانه بر حسب نوع و نژاد گندم تفاوت می‌‌کند.

همین میزان گلوتن گندم است که مرغوبیت آن را تعیین می‌‌نماید.

گندم‌های قرمز سخت بهاره و پاییزه گلوتن بیشتری دارند و به همین دلیل، ارزش تهیه نان از آنها بیشتر است.

چون خمیر حاصل از آردی که از لحاظ گلوتن غنی است، به دلیل داشتن حالت کشدار، قادر است که گازهای ناشی از تخمیر را بیشتر در خود نگهدارد و برای همین، خمیر بهتر ورآمده و حجمش بیشتر می‌‌گردد.

آب و هوای مناسب برای رشد گندم شرایط ایده آل برای رشد گندم، آب و هوای خنک در دوره رشد رویشی، آب و هوای معتدل در دوران تشکیل دانه و آب و هوای گرم و خشک در زمان برداشت محصول می‌‌باشد.

بنابراین در مناطقی که زمستان‌های سخت دارند، کشت گندم با مشکلاتی از قبیل سرمازدگی زمستانی مواجه می‌‌شود.

البته باید بدانیم که گندم در برابر خشکی مقاومت چندانی ندارد و نمی‌تواند به مدت طولانی، خشکی و کم آبی را تحمل نماید.

اما قادر است خود را با شرایط خشک تا حدی تطبیق داده و با تشکیل یاخته‌های کوچک‌تر که در نهایت سبب تشکیل برگ‌های کوچک و در نتیجه روزنه‌های کوچک‌تر می‌‌شود، سطح تعریق را کاهش دهد و از آثار سوء کم آبی تا حدی محفوظ بماند.

شرایط ایده آل برای رشد گندم، آب و هوای خنک در دوره رشد رویشی، آب و هوای معتدل در دوران تشکیل دانه و آب و هوای گرم و خشک در زمان برداشت محصول می‌‌باشد.

انواع گندم معمولاً گندم‌ها را به دو دسته کلی گندم بهاره و گندم پاییزه تقسیم بندی می‌‌کنند.

این دو نوع علاوه بر آن که دانه هایشان از نظر رنگ، بافت، شکل و...

با هم فرق دارد شرایط رشد و نمو آنها نیز با هم تفاوت می‌‌کند.

این دو نوع گندم را در دو زمان مختلف در سال کشت می‌‌نمایند.

دانه گندم، دارای شیاری است که در طول دانه قرار می‌‌گیرد.

عمق این شیار در گندم‌های پاییزه زیاد و در گندم‌های بهاره کم است.

طرفین این شیار در گندم‌های بهاره گرد و در گندم‌های پاییزه گوشه دار می‌‌باشد.

گندم بهاره گندم بهاره: گندم بهاره همان طور که از نامش پیداست، در اوایل بهار کاشته می‌‌شود.

پس از جوانه زدن، گیاه جوان در بهار و اوایل تابستان رشد نموده و محصول آن را تا اواخر تابستان برداشت می‌‌کنند.

گندم بهاره را معمولاً در نواحیی کشت می‌کنند که گندم پاییزه نمی‌تواند در برابر سرمای سخت زمستانی آن مناطق، مقاومت نماید.

البته میزان محصول دهی گندم پاییزه از بهاره بیشتر است.

معمولاً پس از تهیه بذر و زمانی که دمای خاک به یک درجه سانتی گراد بالای صفر رسید، گندم بهاره را می‌‌کارند.

اگر شرایط آب و هوایی اجازه دهد می‌‌توان گندم را زودتر هم کاشت تا دوره رشد آن طولانی تر شده و میزان محصول دهی آن بیشتر شود.

گندم پاییزه گندم پاییزه: این نوع گندم در نیم کره شمالی، در فصل پاییز موقعی که دمای خاک از 13 درجه سانتی گراد کمتر باشد کشت می‌‌شود.

ابتدا بذر گندم پاییزه جوانه می‌‌زند.

سپس در فصل زمستان، گیاه به صورت گیاه جوان کوچکی باقی می‌‌ماند و با آغاز فصل بهار، مجدداً رشد و نمو خود را آغاز می‌‌کند.

معمولاً در یکی از ماه‌های خرداد، تیر یا نهایتاً مرداد، دانه می‌‌رسد و آماده برداشت می‌‌شود.

گندم بهاره برای آن که به مرحلهٔ گل دهی برسد، باید به مدت طولانی در معرض هوای سرد قرار گیرد.

اگر گندم پاییزه را در بهار بکارند، چون دورهٔ سرما را پشت سر نمی‌گذارد، نمی‌تواند گل آذین خوبی تشکیل دهد.

گندم‌های پاییزه به نسبت گندم‌های بهاره ریشه‌های عمیق تر و پرپشت تری دارند که تا 200 سانتی متر در خاک نفوذ می‌‌کنند.

این امر ناشی از آن است که گندم‌های پاییزه فصل رشد طولانی تری دارند.

شرایط مناسب برای رشد گندم خاک: خاک شنی و رسی عمیق با زهکشی خوب، برای رشد گندم مناسب است.

اصولاً میزان عملکرد گندم در شرایط دیم (آبیاری با باران)، در خاک‌های ریز بافت بیشتر است، چون این قبیل خاک‌ها قادرند آب را بهتر و به مدت طولانی تر در خود نگهدارند.

اما در شرایط آبی (که کشاورز خود گیاه را آبیاری می‌‌کند)، معمولاً گندم زیاد تحت تأثیر بافت خاک خود قرار نمی‌گیرد.

آب: گندم هم مانند سایر گیاهان نمی‌تواند در خاک خشک جوانه بزند.

گندم بهاره به دلیل ذخیره شدن رطوبت زمستانی درخاک، همواره رطوبت مورد نیاز خود را دارد.

اما رطوبت خاک گندم‌های پاییزه معمولاً فرایند جوانه زنی را با مشکل مواجه می‌‌نماید.

اگر برای جوانه زنی یا رشد اولیهٔ جوانه، خاک رطوبت کافی نداشته باشد بذرها ممکن است بپوسند یا در معرض صدمات ناشی از سرما قرار گیرند.

رشد گندم گیاه گندم و دیگر انواع غلات، مانند بسیاری از گیاهان دو مرحله رشد دارند: رویشی و زایشی.

جوانه زنی، سبز شدن و پنجه زدن جزء مرحله رویشی و ساقه رفتن و تشکیل گل آذین و دانه جزء مراحل زایشی گیاه می‌‌باشد.

برای کنترل و تنظیم رشد گندم، از مواد تنظیم کننده رشد استفاده می‌‌کنند.

یکی از این مواد سیکوسل (با نام تجاری CCC) است.

نام علمی این ماده شیمیایی، 2- کلرو اتیل متیل آمونیوم کلرید است که: غشاء یاخته گندم را زیاد می‌‌کند.

تعداد دسته‌های آوندی در ساقه را زیاد می‌‌کند.

رشد ریشه را افزایش داده و مقاومت بوته‌های گندم در برابر خشکی را زیاد می‌‌کند.

کارآیی گندم در مصرف آب را بالا می‌‌برد.

پس می‌‌توان گندم را در مناطق کم باران هم کاشت و محصولی به خوبی محصول نواحی پرباران، تولید نمود.

مقاومت گندم را نسبت به شوری خاک زیاد می‌‌کند.

بهتر است که از کودهای نیتروژن و فسفردار برای رشد گندم استفاده شود.

پتاسیم هم برای رشد گیاه گندم لازم است.

آفات و بیماری‌های گیاه گندم زنگ، که عاملی به نام Puccinia آن را ایجاد می‌‌کند، مهم‌ترین بیماری گندم به شمار می‌‌رود که شامل زنگ ساقه، زنگ برگ، زنگ خطی و زنگ نواری می‌‌شود.

شرایط محیطی مساعد برای ایجاد این نوع آفت، آب و هوای گرم تا گرم مرطوب می‌‌باشد.

تشکیل حفره‌های قرمز یا سیاه که حاوی اسپورهای تولید مثل در سطح ساقه، برگ، غلاف و...

هستند از علائم این بیماری می‌‌باشند.

این قارچ‌ها از کارآیی گیاه در مصرف آب می‌‌کاهند، بافت‌های گیاه را تخریب می‌کنند و تعداد دانه‌های موجود در سنبله را مانند زمانی که گیاه به کمبود آب دچار شده، کاهش می‌‌دهند.

سیاهک، یکی از بیماری‌های قارچی گندم است که می‌‌تواند به صورت سیاهک آشکار، سیاهک برگ، سیاهک پنهان معمولی و...

ظاهر گردد.

سیاهک پنهان، مهم‌ترین و رایج‌ترین و در عین حال، مخرب‌ترین نوع سیاهک است که خسارت زیادی مخصوصاً به گندم پاییزه وارد می‌‌آورد.

بجز اینها، پوسیدگی جوانه و ریشه هم بیماری‌هایی هستند که قارچ‌ها آنها را به وجود می‌‌آورند و این بیماری‌ها هم خسارات زیادی را به محصول گندم وارد می‌‌کنند.

در گذشته، ضدعفونی نمودن بذر با ترکیبات جیوه‌ای تا حدی از این بیماری‌ها جلوگیری می‌‌نمود، اما امروزه اغلب از کاربامات و هگزا کلرو بنزن برای نابودی این بیماری‌ها استفاده می‌‌کنند.

زمان برداشت محصول زمان برداشت گندم تحت تأثیر عواملی از جمله بارندگی، رطوبت نسبی، دمای هوا و همچنین رسیدن دانه قرار می‌‌گیرد.

برداشت گندم در ایران از اوایل بهار (در مناطق گرمسیری) آغاز شده و تا اواخر تابستان (در مناطق سردسیری) ادامه دارد.

امروزه در سراسر جهان از وسایل مکانیکی خاصی برای برداشت گندم استفاده می‌‌نمایند، ولی هنوز هم گندم به طریق سنتی که کند و پر هزینه است، برداشت می‌‌شود.

در روش سنتی، بوته‌های گندم را از فاصلهٔ چند سانتی سطح خاک، درو نموده و به صورت دسته‌های کوچک در می‌‌آورند.

سپس این دسته‌ها را به خرمنگاه منتقل نموده و طی مراحل خاصی می‌‌کوبند.

زمان صحیح برداشت گندم، وقتی است که رطوبت دانه بین 14 تا 16 درصد باشد.

] موارد مصرف گندم مواد مغذی آن بر خلاف سایر غلات، گندم را می‌‌توان از طرق مختلف از جمله در تهیهٔ نان، بیسکوییت، شیرینی، کیک، اسپاگتی، ماکارونی و...

مورد مصرف قرار داد.

از گندم در صنایع کاغذ سازی، چسب سازی و همچنین در تهیهٔ پودرهای لباسشویی هم استفاده می‌‌گردد.

از سبوس و کاه آن نیز به عنوان خوراک دام استفاده می‌‌کنند.

انواع مختلف گندم برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار می‌‌گیرند.

مثلاً گندم‌های نرم بهاره یا پاییزه برای مصرف در صنایع بیسکوییت سازی، شیرینی پزی و کیک پزی مناسبند، در حالی که از گندم‌های سخت پاییزه و بهاره در نانوایی استفاده بیشتری دارند.

آردی که در تهیهٔ شیرینی و کیک و بیسکوییت استفاده می‌‌شود، باید نرم و ریز بوده و همچنین پروتئین کمتر و قدرت جذب آب کمتری هم داشته باشد.

برعکس، آرد مرغوب برای تهیهٔ نان، باید پروتئین بیشتری داشته باشد و ظرفیت جذب آب آن هم بیشتر باشد.

چنین آردی به هنگام تهیهٔ خمیر، زیاد احتیاج به ورزدادن نداشته و در کمترین زمان، ورمی‌آید.

به علاوه چون میزان پروتئین آن زیادتر است، حجم نان به دست آمده از آن بیشتر می‌‌شود.

میزان گلوتن آرد نانوایی باید 5/11 تا 13 درصد باشد.

گندم‌های سخت بهاره و پاییزه، پروتئین بیشتر و گندم‌های نرم و سفید، پروتئین کمتری دارند.

میزان مواد دانه گندم از جمله پروتئین، چربی، نشاسته، سلولز و...

در انواع مختلف گندم متفاوت می‌‌باشد.

پروتئین‌های موجود در آندوسپرم، متشکل از گلیادین و گلوتنین می‌‌باشند.

این پروتئین‌ها از آلبومن، گلوبولین، پروتئوزها و نوکلئوپروتئین‌ها تشکیل یافته اند.

این دو نوع پروتئین در مجاورت آب به گلوتن تبدیل می‌‌گردند.

وجود همین گلوتن است که سبب برتری گندم نسبت به سایر غلات شده است.

تهیه آرد گندم تهیه آرد گندم دارای مراحل مختلفی است.

ابتدا گندم را شسته و سپس خشکش می‌کنند تا کلیهٔ مواد خارجی از آن جدا شود.

برای جدا نمودن پرزها و کرک‌ها از سطح دانه، آنها را صیقل می‌‌دهند.

برای سفت شدن سبوس و جدا شدن راحت آن از دانه، دانه‌ها را دوباره خیس کرده و نشاسته موجود در آندوسپرم را برای آسیاب نمودن، آماده می‌‌کنند.

سپس دانه‌های گندم را روی غلتک قرار می‌‌دهند و بدون خرد شدن، دانه‌ها را له می‌‌کنند.

در مرحله دیگری، سبوس و گیاهک از آندوسپرم نشاسته‌ای جدا می‌‌گردد.

آندوسپرم را پس از خرد و نرم کردن، از الک‌های پارچه‌ای ریز بافت عبور می‌‌دهند.

آرد گندم به این طریق تهیه می‌‌شود.

این آرد تقریباً 75 تا 80 درصد وزن دانه گندم می‌‌باشد.

اغلب آرد را با مواد سفید کننده سفید می‌کنند و گاهی به آن ویتامین‌ها یا مواد معدنی دیگری اضافه می‌‌نمایند تا ارزش غذایی آن بیشتر شود.

امروزه می‌‌توان آردهای گندم مختلف تولید نمود.

اگر سبوس و گیاهک را از آندوسپرم جدا نکرده و در تهیه آرد از این بخش‌ها هم استفاده کنند، رنگ آرد تیره تر می‌‌شود، در عوض ارزش غذایی چنین آردی خیلی بیشتر از آرد سفیدی است که سبوس و گیاهک ندارد.

البته اغلب افراد این آرد تیره را دوست ندارند.

معمولاً از سبوس در تهیهٔ غذای دام استفاده می‌‌گردد.

ارزن علوفوی Pear Millet ( Pennisetum americanum) ارزن به مقصد خوراکه انسانها ، حیوانات و پرندگان استفاده گردیده واز علوفه آن به مقصد تغذیه حیوانی نیز استفاده به عمل می آمد.

ارزن در مناطق خشک ، نیمه خشک ، درجات حرارت بلند و خاکهای ریگی مقاومت داشته به خوبی میروید .

قابلیت هضم بهتر را در معده حیوانات دارا بوده عاری از مواد زهری است.

خاک : ارزن در اکثر انواع خاکها میروید ولی خاکهای نرم و حاصلخیز مناسب تر است.

در مقابل آب های ایستاده ، خصوصیات القلی و تیزابی خاک نیز تا اندازه مقاومت دارد.

آماده ساختن زمین: خاک نرم و بستر هموار برای نموی مناسب نبات مساعد است.

زمین باید عمیق قلبه شده ودو یا سه مرتبه ذریعه 9 فال نرم گردیده و بعد از ماله تخم و کود پاشیده شده ، عمق تخم نباید از (2 الی 3 ) سانتی متر عمیق تر باشد و موجودیت رطوبت کافی خاک برای جوانه زدن تخم ضرورت است.

طریقه کشت: 1) به طریقه محلی یا به صورت پاشکی : باید متیقن شد که مقدار رطوبت کافی در خاک موجود بوده، بعداً تخم مساویانه به روی زمین پاشیده شده به همرای خاک نرم سطح زمین به عمق مناسب زیر بستر خاک گردد.

2) کشت بصورت فنی یا خطی: کشت باید تحت شرایط مناسب رطوبت عملی گردد و فاصله بین دو قطار (45 ) سانتی متر گذاشته شود.

اوقات کشت: تاریخ بذر به مقصد تولید علوفه در کشور ما از اوایل حمل الی اخیر سرطان و به مقصد تولید تخم از 15 جوزا الی 15 سرطان مساعد است.

مقدار تخمریز: برای تولید علوفه استعمال مقدار (4 – 5 ) کیلوگرام تخم در فی جریب و به مقصد تولید تخم به مقدار (2 – 2.5 ) کیلوگرام تخم فی جریب استعمال گردد.

آبیاری: به مقصد تولید علوفه اولین آبیاری (20 – 25 ) روز بعد از کشت و متعاقباً دو یا سه بار دیگر نظر به ضرورت نبات صورت گیرد.

استعمال کود: استعمال مقدار (25 ) کیلوگرام کودDAP در فی جریب در وقت کشت و مقدار (60 ) کیلوگرام کود یوریا فی جریب طی یه مرحله یکی بعد از کشت و متباقی بعد از هر درو علوفه صورت گیرد.

وقت مناسب درو: به مقصد تولید علوفه در وقتیکه نبات (10 ) فیصد در مرحله گل باشد باید درو صورت گیرد.

تأخیر در درو باعث سخت شدن ساقه و سبب پائین آمدن برای هضمیت حیوان می گردد.

درو به مقصد تولید دانه یا تخم بعد از رسیدن کامل و سخت شدن تخم صورت می گیرد.

آب و هوای مناسب برای رشد غلات عوامل مختلف آب و هوایی قادرند طرز رشد، میزان عملکرد و همچنین کیفیت محصول را تحت تأثیر قرار دهند.

بنابراین تولید اقتصادی هر نوع غله در هر ناحیه، کاملاً تابع شرایط آب و هوایی می‌‌باشد.

گندم، جو و چاودار که به دلیل کوچک بودن بوته شان، غلات کوچک نام می‌‌گیرند، به بارندگی سالیانه 300 تا 1300 میلیمتر نیاز دارند و به صورت دیم هم کشت می‌‌شوند.

برنج به حرارت و بارندگی کافی (یا آبیاری کافی) نیاز دارد.

معمولاً برنج در نواحی که سالانه نزدیک به 1000 میلیمتر یا بیشتر بارندگی دارند کشت می‌‌شود.

ذرت هم با این که یک گیاه گرمسیری است در آب و هوا و ارتفاعات مختلف از نواحی پست تا ارتفاع 3000 متری از سطح دریا کشت می‌‌گردد.

جو از همهٔ غلات مقاوم تر است و می‌‌توان آن را حتی در کشور سیبری هم کاشت.

گندم از همهٔ غلات رایج تر است.

معمولاً گیاهان سردسیری را در نواحی گرمسیری، البته در نواحی بلند و خنک کوهستانی می‌‌کارند که در این صورت، کشاورزان می‌‌توانند به دلیل شرایط مساعد و خنکی کوهستان‌های نواحی گرمسیر، هر ساله چند بار غلات بکارند.

غلات گرمسیری را در نواحی پست گرمسیری که آب و هوای معتدلی دارند می‌‌کارند و همچنین می‌‌توان این غلات را در نواحی معتدل، البته در فصل‌هایی که سرما و یخبندان نباشد کشت نمود.

معمولاً این دسته انواع بهاره و زمستانی دارند.

ساختمان دانه غلات دانه غلات، میوه خشکی است که اصطلاحاً به آن گندمه و به زبان عامیانه دانه یا غله می‌‌گویند.

این دانه دارای چندین لایه خارجی بوده که خارجی‌ترین لایه را پریکارپ می‌‌نامند و همچنین دو قسمت به نام‌های آندوسپرم و گیاهک دارد.

غشای تخمدان، پوست دانه و لایه آلورون که در مجموع سبوس را تشکیل می‌‌دهند، در مرحلهٔ تهیه آرد از غلات جدا می‌‌شوند.

حتی گاهی گیاهک را هم از دانه جدا نموده و با سبوس مخلوط می‌‌نمایند.

سبوسی که گیاهک داشته باشد، پروتئین بیشتری نسبت به آندوسپرم نشاسته‌ای دارد.

چون پروتئین گیاهک از هر قسمت دیگری در دانه بیشتر است.

آردی که در تهیهٔ آن از تمام قسمت‌های دانه غلات استفاده نموده باشند نسبت به آرد سفید، که برای تهیه آن سبوس و گیاهک را جدا نموده‌اند دارای مواد مغذی بیشتری می‌‌باشد.

مراحل رشد غلات دوره رشد غلات شامل مراحل جوانه زنی، پنجه زنی، تشکیل روزت، ساقه رفتن، تشکیل گل و تشکیل میوه است که هر کدام از این مراحل را به اختصار در اینجا توضیح می‌‌دهیم: جوانه زنی: این مرحله با نفوذ ریشه در پوست دانه و غشای تخمدان آغاز می‌‌شود.

ریشهٔ اولیه چندان پر پشت نیست، اما ریشه‌های ثانویه که شامل ریشه‌های نا بجا هم می‌‌شود، در مراحل اولیه رشد به وجود خواهند آمد که این ریشه‌های ثانویه قوی تر بوده و قدرت کافی برای نگه داشتن گیاه در خاک را دارند.

پنجه زنی: پس از آن که اولین برگ‌های گیاه سطح خاک را شکافت و ساقه اصلی شروع به رشد نمود، مرحله پنجه زنی آغاز می‌‌گردد؛ یعنی جوانه‌های موجود در محل اتصال برگ‌های پایینی به ساقه، فعال شده و شروع به رشد می‌‌کنند.

تشکیل روزت: برگ‌های گیاه در فاصلهٔ دو مرحله پنجه زنی و ساقه رفتن رشد نموده و بلند می‌‌شوند و مجموعه‌ای برگ را در ابتدای ساقه ایجاد می‌‌کنند.

این مرحله را تشکیل روزت می‌‌نامند.

ساقه رفتن: در این مرحله ساقه طویل می‌‌شود.

در اوایل این مرحله، گل آذین هم تشکیل می‌‌شود.

تشکیل گل آذین: در این مرحله گل آذین بوته از داخل غلاف خارج می‌‌شود.

گل کردن غلات معمولاً زمانی که گل آذین داخل غلاف است یا بلافاصله پس از تشکیل گل آذین صورت می‌‌گیرد.

گل‌های گیاهان خانواده گرامینه، به صورت گروهی به وجود می‌‌آیند.

منظور از گل آذین، آرایش گل یا طرز قرار گرفتن گل روی ساقه است.

مجموع چند گلچه که روی محور گل آذین است را سنبلچه می‌‌گویند.

میوه: زمانی که میوه می‌‌رسد، غشای تخمدان نازک شده و به پوست دانه می‌‌چسبد.

این گونه میوه‌ها را گندمه گویند، مثل دانه گندم، ذرت و چاودار.

دانه بعضی غلات حتی پس از برداشت هم داخل غلاف باقی می‌‌ماند، مثل برنج و جو.

گه مخور کون کش برداشت محصول برداشت غلات باید به موقع صورت گیرد.

برداشت زودتر یا دیرتر از موقع محصول، موجب کاسته شدن کیفیت آن می‌‌شود.

تأخیر در برداشت غلات دانه ریز، سبب ریزش دانه، خوابیدگی یا شکستن بوته‌ها در کشتزار و بالاخره کاهش میزان ماده خشک می‌‌گردد.

برداشت زود هنگام محصول هم موجب پایین آمدن کیفیت غلات می‌‌گردد.

وزن دانه‌ها تا زمان رسیدن دانه افزایش می‌‌یابد، ولی پس از آن رو به کاهش می‌‌گذارد.

همچنین دانه‌های نارسی که زود هنگام برداشت می‌‌شوند، چه در کشتزار و چه در انبار بیشتر در معرض آسیب‌های ناشی از گرما و آفات از جمله کپک زدگی قرار می‌‌گیرند.

زمان مناسب برای برداشت دانه، هنگامی است که آندوسپرم دانه‌های غلات سفت شده و میزان رطوبت آن هم به 18 درصد رسیده باشد.

در کشورهای توسعه یافته برای دروی محصول تنها از وسایل مکانیکی همچون کمباین استفاده می‌‌شود.

اما در کشورهای در حال توسعه از روش‌های گوناگونی همچون استفاده از داس برای برداشت محصول استفاده می‌‌نمایند....کون کش کیر منو خوردی.....

گوجه فرنگی از هزاران سال پیش وجود داشته است ولی البته باندازه یک گیلاس بوده است و کم کم در اثر پرورش درشت تر شده است.

خاستگاه اصلی این گیاه آمریکای جنوبی است.

در سده شانزدهم در کشور پرو به مقدر زیاد کشت می‌‌شده است.

در قرن هفدهم گوجه فرنگی به انگلستان و هلند راه یافت و چون بسیار گران بود فقط مردم ثروتمند می‌‌توانستند از آن استفاده کنند و بنام سیب عشق معروف شد.

گوجه فرنگی امروزه در تمام مناطق دنیا کشت می‌‌شود و تقریباً در تمام فصول سال وجود دارد گوجه فرنگی انواع مختلف درد و در حدود شانزده نوع آن در بازار بفروش می‌‌رسد.

یک نوع آن گوجه فرنگی سفید است که دارای اسید نیست.

گوجه فرنگی را باید هنگامیکه کاملاً رسیده استداز بوته چید و مصرف کرد زیرا گوجه فرنگی نارس و سبز است و برای بدن مخصوصا کلیه‌ها مضر است البته در کشورهای صنعتی گوجه فرنگی را کال می‌‌چینند تا هنگامیکه به مقصد می‌‌رسد و یا در انبار می‌‌رسد و قرمز می‌‌شود.

اگر گوجه فرنگی کاملاً قرمز باشد ولی هنگامیکه آن را باز می‌کنند تخم آن سبز باشد نشانه این است که گوجه فرنگی را کال چیده‌اند و بعدا رسیده است.

گوجه فرنگی گیاهی است یکساله دارای شاخه‌های زیاد که ارتفاع آن تا حدود یک متر می‌‌رسد.

گلهای آن زرد رنگ است که از کنار شاخه‌ها و یا ساقه آن بیرون می‌‌آید.

مویه آن گرد و یا تخم مرغی و برنگ زرد و یا قرمز دیده می‌‌شود.

داشت و برداشت گوجه فرنگی زمان برداشت :برداشت گوجه‌فرنگى معمولاً در تیر ماه شروع شده و در ماه‌هاى مرداد و شهریور به‌حداکثر خود مى‌رسد.

پایان برداشت با شروع اولین سرما و یخبندان مى‌باشد.

دفعات برداشت : در زمان حداکثر برداشت باید هفته‌اى دو بار برداشت کرد.

عملکرد متوسط عملکرد محصول گوجه‌فرنگى در ایران در حدود ۲۷ تن در هکتار مى‌باشد.

طبق گزارش سالیانه سازمان جهانى خواربار کشاورزى (FAO) مقدار متوسط عملکرد در جهان ۲۷ تن درهکتار بوده است.

- تناوب : گوجه‌فرنگى را نباید بعد از خودش و گیاهان خانواده Solanaceae مثل فلفل، بادمجان و سیب‌زمینى کشت کرد.

گوجه‌فرنگى را به هیچ‌وجه نباید بعد از سیب زمینى کشت کرد زیرا احتمال آلودگى و انتشار زمین به نماتدهاى سیب‌زمینى افزایش مى‌یابد.

کشت گوجه‌فرنگى بعد از خیار، کلم، کرفس، چغندر و حبوبات نتیجه خوبى خواهد داد.

در تناوب بعد از گوجه‌فرنگی، اسفناج، هویج، نخودفرنگى و لوبیاسبز را مى‌توان کشت نمود.

این گیاه که بعربی بادنجان نامیده می شود گیاهی است یکساله و دارای ساقه نسبتا ضخیم و پوشیده از کرک .ارتفاع ساقه آن تا 70 سانتیمتر می رسد .

برگهای آن بیضی شکل با نوک باریک و گلهای آن بنفش رنگ است .

میوه این گیاه دراز و باریک و یا گرد ، برنگهای بنفش ، سیاه ، زرد و سفید دیده می شود .

بادمجان متعلق به خانواده سیب زمینی است از زمانهای بسیار قدیم در هند کشت می شده است و از آنجا به نقاط دیگر جهان راه یافته است .

چین از قرن نهم هجری شروع به کشت و زرع آن کرد .

تجار انگلیسی این گیاه را در قرن هفدهم میلادی از گینه ودر انگلستان کردند و آنرا بنام کدوی گینه ای مینامیدند .

بادمجان در تمام مدت سال وجود دارد و در آمریکا ، ایالات فلوریدا ، تگزاس ، لویزیانا و نیوجرسی بیشتر محصول بدمجان آمریکا را کشت می کنند .

در نواحی گرم و استوایی بوته بادمجان گیاهی است دائمی ولی در نواحی معتدل و معتدل سرد در اثر حساس بودن به سرما در فصل زمستان بوته خشک می‌شود.

این گیاه از خانواده بادمجانیان و جنس ملونژنا می‌باشد.

برگ بوته بادمجان پهن و کشیده و کنار آن کمی دندانه‌ای است گلها بطور خوشه و گاهی بطور تک گل در در طول ساقه ظاهر می‌شوند.

اصل و قدمت گیاه اصل این گیاه در هندوستان می‌باشد و قدمت آن را به 1500 سال قبل یعنی قرن پنجم میلادی تخمین می‌زنند.

قبل از اسلام به ایران وارد شده است.

آب و هوای مطلوب بادمجان بادمجان حساس به سرما می‌باشد بنابراین برای حداکثر برداشت باید این گیاه را در نواحی گرمسیری و یا مناطقی که دارای تابستان طولانی می‌باشند کاشت ولی با کاشتن بذر بادمجان در نواحی سرد معتدل نیز می‌توان به کشت این گیاه اقدام کرد.

خاک مطلوب بادمجان بادمجان را در هر خاکی می‌توان کاشت.

ولی بهترین زمین برای کاشت این گیاه زمینهای دارای شن و رس که PH آن کمتر از 5/6 نباشد می‌باشد.

تنها دو عامل در انتخاب زمین در زراعت بادمجان مهم است یکی نمدار بودن خاک یا قدرت نگاهداری رطوبت است و دیگری حاصلخیزی زیاد آن.

کود مورد استفاده در بادمجان بادمجان احتیاج به کود فراوان دارد.

اگر کود دامی موجود باشد در حدود 30 تن کود در هکتار با شخم اول به زمین می‌دهند و با این مقدار کود دامی 320 تا 500 کیلومتر سوپر فسفات 16 درصد اضافه می‌کنند.

در صورتی که کود دامی موجود نباشد و یا استعمال آن از نظر قیمت مقرون به صرفه نباشد باید از کود شیمیایی به مقدار 50 تا 75 کیلوازت و 100 تا 150 کیلو فسفر و به همین اندازه پتاس برای تقویت زمین استفاده کرد.

این مقدار کود شیمیایی همراه با کود سبز برای حفظ مواد آلی زمین بهترین نتیجه را می‌دهد.

کاشت بادمجان بادمجان را بطور خطی می‌کارند و به طرز نشتی آبیاری می‌کنند.

فاصله خطوط کاشت با نوع بادمجان تفاوت می‌کند.

در زمین مرغوب نسبت به نوع کاشته شده فاصله خطوط 75 تا 100 سانتیمتر است و فاصله بین بوته‌ها روی خطوط در حدود 50 تا 60 سانتیمتر می‌باشد.