تاریخچه چنار از خانواده platanaceae است .
تاریخ پیدایش ان به دوران کرتاسه می رسد ولی برای اولین بار در قرن شانزدهم آن را شناختند .
انتشار جغرافیایی جنس platanus.l در شرق مدیترانه امریکای شمالی و نیمکره شمالی تا کروئلند است .
درخت چنار ابتدا در جزیره تریمیتی کاشته شد و در حدود 390 سال قبل از میلاد مسیح آن را به ایتالیا بردند .
سالها بعد رومیان چنار را به فرانسه بردند و در سال 1551بیکن چنار را برای اولین بار به انگلستن برد .
مشخصات درخت چنار: الف – گیاه شناسی چنار چنار درخت بزرگ و زیبایی است با تنه ی مستقل ، تاجی گسترده و شاخه های قوی .
این ویژگیها موجب شده اند تا چنار در ردیف مهمترین درختان سایه دار پارکها و حاشیه خیابانها قرار گیرد .
بلندی درختان چنار در گونه های مختلف کم و بیش متفاوت است .
چنانچه در گونه p.orientalis.l به 30 متر و در گونه p.occidentalis به 40 متر می رسد قطر تنه چنار نیز زیاد است و گاه در تمام گونه های ان به بیش از 10 متر می رسد .
ریشه اصلی چنار از ابتدای رشد قوی و عمیق در خاک فرو می رود و در سنین بالا می تواند تا 4 متر در خاک مساعد فرو رود و از رطوبت عمیق خاک استفاده کند .
ساقه و تنه ی چنار دانه زاد ، استوار ، استوانه ای و نسبتا پر چوب است .
شاخه ها از ارتفاع معینی از تنه منشعب می وشند و تاج درخت را بوجود می آورند .
در حالی که ساقه درختان شخه زاد چنار معمولا باریک و بلند و گاه کج و معوجند و با بالا رفتن سن درخت ، تنه اش صاف می شود .
پوست ساقه چنا ردر جوانی مغرغی رنگ است ولی ریتیدوم ان خاکستری رنگ است هر ساله در فصل رویش از تنه درخت جدا شده می ریزد .
محل ریزش ریتیدم روی تنه درخت به صورت لکه های سبز مایل به مغرغی مشاهده می شود .
شاخه های اصلی قطور و محکم چنار درجهات مختلف می رویند و مجموعا تاج نامنظم درخت را بوجود می اورند .
شاخه های فرعی نیز به صورت نامنظم از شاخه های اصلی منشعب می شوند .
بر روی درخت چنار 3 نوع جوانه مشاهده می شود .
جوانه اصلی که در انتهای ساقه و شاخه های اصلی قرار می گیرد و سبب رویش طولی ساقه و شاخه های می شود .
این جوانه ها درشت و خمره ای شکلند و از فلسهای قرمز مایل به قهوه ای پوشیده شده اند .
جوانه فرعی که از رویش آنها شاخه های فرعی بوجود می اید روی شاخه ها قرار دارند و از جوانه های اصلی کوچکتر اند .
این جوانه ها مخروطی اند و از فلسهای قهوه ای رنگ پوشیده شده اند .
جوانه های خفته ، روی ساقه و تنه درخت به صورت ناپیدا یافت می شوند .
در صورتی که قسمتهایی از تنه در معرفی تابش نور قرار گیرند از این جوانه ها جستها و جوشهای می رویند و تنه را گره دار می سازند .
این جوانه ها در ظاهر دیده نمی شوند و رویش انها منوط به تابش نور کافی و مواد غذایی فراوان است .
علاوه بر جوانه های ذکر شده جوانه های نابجا روی ساقه و شاخه ها نیز قرار دارند و هنگام قلمه زدن در اثر هورمونتهای ریشه زا مثل اکسین سبب ریشه زایی می شوند .
چنار از جمله ، درختان پهن برگ و خزان کننده است برگهای چنار منفرد ، متناوب و دارای پهنکه پنجه ای نسبتا پهنی است .
برگهای جوان که کرهایی دارند که بتدریج با بالا رفتن سن برگ از تراکم آن کاسته می شود.
پشت برگ به رنگ نقره ای مایل به سبز است و روی برگ به رنگ سبز روشن .
چنار درختی است یکپایه Monoceus با گسلهای تک جنسی و شبیه هم که بر روی گل گل آذین های فشرده که وی شکل قرار دارند .
زمان گلدهی ان در ماههای فروردین و خرداد است .
لقاح ان نیز به هر دو صورت خود گشن Aatogame و دگر گشن Heterogame انجام می شود .
میوه چنار پس از تلقیح گلهای ماده به شکل کوزه های کوچک و سبز رنگی روی نهنجی کروی شکل ظاهر می شود .
پس از مدتی میوه ها به فندقه های خشک و مرکب تبدیل و در همان سال می رسند .
قوه ی نامیه بذر چنار بسیار کم است و دگر بذر کهنه شود ، ممکن است رشد نکند .
ب- ارزش اقتصادی چنار 1- مصارف صنعتی : چوب چنار جزء چوبهای بسیار خوب صنعتی است که بدون اغشته کردن آن با مواد ضد عفونی کننده مدتهای طولانی در مقابل تغییرات جوی سالم می ماند .
2- مصارف داروئی از پوست چنار برای از میان بردن لکه های پوستی از ریشه اش برای درمان مارگزیدگی ، از میوه و برگ ان برای رفع ناراحتیهای حلق و گرفتگی صدا استفاده می شود .
3- استفاده از برگ چنار جهت تهیه خاک برگ این نوع خاک در باغبانی مصارف زیادی دارد .
علاوه بر این که از این نوع خاک می توان در مخلوط خاکهای استفاده کنیم ، پسرند کرده آن را نیز می توان به عنوان مالچ و پوشش روی بذرهای کاشته شده پاشید و از آن استفاده کرد .
نحوه تکثیر چنار 1- تگثیر از طریق بذر چنار را در اوایل بهار در محیطی خارج از گلخانه از طریق بذر تکثیر می کنند .
قوه نامیه ی چنار کم است .
بنابراین بلافاصله پس از بذر گیری از درخت باید ان را در بستری که از خاک سبک تشکیل شده است بکاریم و پس از یک سال ان را جابجا نماییم .
2- تکثیر از طریق قلمه برای ان که یک نهال خوش فرم داشته باشیم .
باید از شاخه درختان جوان یا پاجوشها به عنوان قلمه استفاده کنیم ، زیرا این قلمه ها از قدرت ریشه زایی زیادی برخوردارند .
شهر اصفهان بزرگترین مرکز تولید قلمه چنار است و کشاورزان این منطهق برای تهیه قلمه از پا جوشهایی که روی کنده درختان قطع شده روییده اند قلمه های مناسبی تهیه می کنند .
این روش قلمه گیری بهترین روشی از دیاد درخت چنار است .
قلمه های تهیه شده را بایست قبل از کاشت مدتی در اب قرار داد تا به اندازه کافی رطوبت جذب کنند .
3- تکثیر از طریق خوابانیدن که این عمل در بهار و تابستان انجام می شود 4- هرس از انجا که چنار یک درخت شهری است باید قبل از کاشت به محل و موقعیت آن توجه کافی مبذول داشت .
در پارکها به دلیل انکه محدودیتی از نظر رشد تاج وجود ندارد می توان به درخت اجازه داد تا به حالت طبیعی رشد کنه و به حداکثر رشد طبیعی برسد .
البته نمی توان گفت از هرس درخت چنار در پارکها باید صرف نظر کرد بلکه بر حسب موقعیت و فاصله کاشت و سلیقه می توان ان را از حالت تک محوری به چند محوری و تاج گسترده در اورد .
علاوه بر هرس فرم که از ابتدای پرورش نهال جوان باید انجام گیرد لازم است هر ساله از درختان بازدید به عمل اید و شاخه های نابجا خشک شده بیمار و یا شاخه هایی که مزاحم عبور و مرور وسایل نقلیه و یا عابرین است حذف گردد .
اگر در حذف پا جوشها غفلت شود مقادیری از غذای مورد نیاز شاخه های اصلی توسط پاجوشها مصرف می شود .
زمان هرسی اصلی درخت ، در دوره ی استراحت و در شرایط تهران در پاییز است در مناطق سرد سیر می توان بعد از رفع خطر سرما زدگی و قبل از باز شدن جوانه ها هرسی را انجام داد .
گزارش وضع موجود طی بازدیدی که از میدان تجریش تا راه اهن انجام گرفت .
در ضلع شرقی همواره تعداد درختان قطع شده و نیز کج شده بیشتر از ضلع غربی خیابان بوده است .
در فاصله پل تجریش تا پارک وی به علت بافت بهتر خاک و اب و هوای بهتر کمترین درصد قطع شدگی در درختان مشاهده می شود .
لیکن به علت وجود ساختمانهای مرتفع در دو طرف خیابان تعداد درختانی که از محور اصلی خود منحرف شده و بعضا در حال سقوط می باشند بسیار بیشتر می باشد .
بیشترین درصد درختان قطع شده در محدوده میدان منیریه تا میدان راه آهن می باشد که علت اصلی ان بافت سنگین خاک بوده که در این محدوده بطور کلی بافت اصلی گیاهی خیابان تغییر پیدا کرده و با درختانی همچون زبان گنجشگ ، عر عر ، کاج و نارون و اکاری گردیده اند اغلب واکاریهایی که در مسیر مرکزی خیابان ولی عصر با نهال چنار صورت گرفته موفقیت امیز نبوده و اغلب درختان منحرف و ضعیف بوده اند .
در بسیاری از موارد کنده های قطع شده موجود دارای پاجوشهای فراوان بوده اند که این مسئله نشان دهنده قدرت رشد مجدد در انها می باشد .
عواملی که باعث تضعیف درختان خیابان ولیعصر می شوند : الودگی هوا الودگی اب و خاک سنگفرش نمودن مسیرهای اب بلوک گذاری دیواره های ابرسانی ابیاری نامنظم بافت خاک در دو ناحیه شمالی و جنوبی کمبود مواد غذائی در خاک آفات و امراض عوامل متعددی از جمله بتون ریزی کف جویها ارتفاع ساختمانها و در نتیجه سایه اندازی بر درختان الودگی ناشی از فاضلاب و افات و بیماریهای گیاهی موجب تخریب پوشش گیاهی این خیابان در مقیاسی وسیع گردیده و همچنین مشاهده شد که در نقاطی با عمق خاک کم درختان زرد شده و کلرزه و بیمار هستند و به علت وجود اهک و بالا بودن PH کمبود آهن و عناصر میکرو المانت د رگیاه دیده می شود .
به نظر می رسد درخت های چنار کاشته شده در این خیابان بدون مطالعه کاشته شده اند و چنانچه درختان از روی مطالعه و سازگاری کاشته شده بودند و همچنین مقاوم به شرایط قلیایی بودند احتمال نابودی تا این حد بسیار کمتر بود .
خیابان ولی عصر عج خود نوعی پارک با شرایط اقلیمی و خاکی متفاوت محسوب می شود .
به هیچ وجه نمی توان راه اهن را با تجریش مقایسه کرد .
تهران روی یک خط مخروط افکنه قرار دارد .
در تجریش بافت خاک درشت و شنی و در راه اهن بافت سنگین و ریز است .
شیب هم تفاوت دارد .
درجه حرارت نور و شدت نور و عمق خاک نیز متفاوت است مسئله چنارهای خیابان ولی عصر مجموعه ای از مسائل است که در سرلوحه این مسائل ضعف درخت می باشد .
درختان خیابان ولی عصر روز بروز ضعیف تر می شوند .
خاک بستر ضعیف است .
عمق کم دارد جریان اب مداوم در پای درختان وجود دارد تهیوه مناسب نیست اب که به داخل خاک نفوذ می کند یک جریان زیر پوسته ای بوجود میاورد که خاک را در حد ظرفیت نگهداری اروده و تا حد اشباع میرساند سفره زیر سطحی نیز وجود ندارد هوای داخل خاک کم می باشد و اب الوده تمام قسمتهای خاک را بجای هوا و اکسیژن پر کرده است رشد ریشه تابع تنفس ان است.
هر چه اکسیژن کمتر شود جذب کمتر شده و درخت ضعیف تر می شود و در نتیجه افات و بیماریها به درخت حمله می کنند .
در خیابان ولی عصر تمام نواحی اطراف درخت اسفالت و بتن و سنگفرش می باشد دود گازوئیل روی سطح برگ نشسته و تمام استماتها بسته شده و تنفس انجام نمی شود و درختان روز بروز ضعیف تر می شوند در محدوده راه اهن درختان چنار سالیان قبل به علت بافت ریز و سنگین خاگ درجه اشباع بیشتر و رشد کمتر ریشه از بین رفته اند و درختان باقیمانده هم قابل مقایسه با چنارهای تجریش نیستند.
و همچنین مشاهده شد در حد فاصل میدان ولیعصر تا خیابان جمهوری سه راه جمهوری وضعیت هرس نامناسب بوده ودرختان دارای شاخه های اضافی هستند و در بعضی از قسمتهای در پیاده رو پائین امده ان شاخه ها و مشکلاتی برای عبور و مرور ایجاد کرده است و وضعیت ابیاری نامناسب بود و خاک خشک شده بود ود رختان در بعضی از این قسمتها ضعیف شده بودند بعضی از قسمتها که اب زیادترری خرده بودند و دارای خاک مرطوب بودند درخت وضعیت بهتری داشت و از سه راه جمهوری به پایین نبودن بستر مناسب برای رشد درخت ولی هرس مناسب صورت گرفته بود .
و در بعضی از این قسمتها تفاوت در روشی ابیاری مشاهده شد و ملاحظه شد که در اکثر درختها حالت حوضچه اطرافش است و بصورت تک تک باید ابیاری شوند که این روش ابیاری سخت می باشد .
در مقابل کلانتری 29 جا می و ستاد برگزاری درختان از وضعیت بهتری برخوردار بودند و در این منطقه درختان چنار وضعیت بهتری را دارا بودند .
و کلا مشاهده شد ابیاری درختان یا مداوم می باشد یا خشکسالی و عدم ابیاری بمدت طولانی علاوه بر هرمی فرم که از ابتدای پرورش نهال جوان باید انجام گیرد لازم است هر ساله از درختان بازدید به عمل اید و شاخه های نابجا خشک شده بیمار و یا شاخه هایی که مزاحم عبور و مرور هستند حذف گردد .
اگر در حذف پا جوشها غفلت شود مقادیری از غذای مورد نیاز شاخه های اصلی توسط پاجوشها مصرف می شود که این مسئله در بعضی از قسمتهای خیابان ولی عصر بویژه پایینتر از میدان ولیعصر مشاهده شد که درختان ضعیف شده بودند .
شناسایی و گزارش معضلات مشکلات و بیماریهای گونه های استفاده شده در مسیر و راه حل بر طرف نمودن برخی از آنها : برخی افات و بیماریهای مهم چنار 1- زنجرک چنار زنجرک چنار از جنس Edwardsiana و خانواده cicadelida است و چون گونه این حشره مشخصی نیست نمونه هایی از این حشره جهت شناسایی جمع اوری شده ودر حال حاضر در حال بررسی است .
این حشره با فرو بردن خرطوم خود به داخل پارانشیم برگ و مکیدن شیره گیاهی و نیز ترشح بزاق دهان که کلروفیل سلولهای اطراف محل نفوذ خرطوم را فاسد می کند ، مانع از رشد طبیعی گیاه می شود .
اثار فعالیت این حشره را می توان در سطح فوقانی برگ به صورت لکه های سبز متمایل به زرد مشاهده کرد .
کرم سفید ریشه این حشره polyphylla oliviericast از خانواده scarabeidea است که در اکثر نقاط کشور انتشار دارد .
لارو این حشره از پوست ریشه قسمتهای سطحی چوب تغذیه می کند و جریان شیره نباتی را قطع می کند.
در نتیجه درخت بعد از مدتی زرد می شود و در پی ان به علت قطع ریشه ها به زمین سقوط می کند .
سوسک چوبخوار این حشره chrysobothris desertidcolasen از خانواده Buprestidae است و نمونه های این آفت به فراوانی درخت بافتهای جنوب شهر تهران دیده شده است .
پروانه مینور چنار این حشره lithocolletis platanil از خانواده Gracilariideae است که در اوایل بهار تخمهای خود را در سطح زیرین برگهای چنار می گذارد .
پس از تفریح تخمها لاروها وارد برگ می شوند و پس از تغذیه از برگ لکه های سفید ایئنه ای روی برگ ایجاد می شود .
زردی chlorosis زردی یکی از بیماریهای فیزیولوژیکی مهم چنار است که ابتدا روی برگهای جوان و سر شاخه ها ظاهر شده و از طرفی رگبرگها سبز و پارنشیم زرد است .
از بین عوامل مختلف که باعث ایجاد کمبود آهن و کلروز در گیاهان می گردد یکی قلیایی بودن خاک و زیادی اهک در ان و کمبود مواد الی و عدم تهویه کافی ریشه ها می باشد و دیگری زیاد بودن مقدار یون بی کربنات در اب ابیاری است که موجب کاهش قابلیت استفاده اهن در خاک و غیر فعال شدن ان در گیاه می شود .
مسائل و مشکلات درخت چنار در خیابان ولی عصر و آفات و بیماریها: در این خیابان مشاهده شد که درختان با فواصل کم و نامنظم کاشته شده که در نتیجه ی عدم رعایت فاصله ی مناسب به شکل ناموزونی رشد کرده اند .
باید دانست که درخت برای رشد و نمو خود احتیاج به نور مواد غذایی و فضای کافی دارد .
کاشت درختان با فواصل کم مانع از ان می شود که نور حرارت مواد غذایی و فضای کافی مورد نیاز درخت برای تولید شاخ و برگ فراهم شود .
بدلیلی است هر چه ارتفاع درخت بیشتر شود .
تنه ضعیف تر می شود و مقاومت ان در برابر برف و باد کمتر خواهد شد .
برای ان که با مشکلات زیست محیطی که در حال حاضر اکثر درختان در خیابانهای تهران با ان مواجهند روبرو نشویم باید علاوه بر ان که فاصله کاشت میان نهالها را رعایت کنیم عرض پیاده رو ها و موقعیت مکانی ساختمانهای بلند اطراف را هنگام کاشت نهال مورد توجه قرار دهیم.
خزان زودرس درختان چنار از انجا که درختان موجود در خیابان ولیعصر قبل از پاییز خزان می کنند .
بررسی هایی در این مرود انجام گرفته و طبق نظر کارشناسان 3 دلیل عمده برای این امر قابل ذکر است .
تنش اب و ابیاری نامنظم به عنوان یکی از عوامل خزان زودرس و مرگ و میر درختان در شهر تهران ذکر شده است .
غبار به ویژه دوده عامل دیگری برای خزان زودرس است .
نحوه ی تاثیر منفی این عوامل به این شرح است که غبار و دوده سیاهرنگ روی برگ درختان طیف گرمایی را تغییر می دهند زیرا دوده سیاهرنگ ماند اجسام سیاهرنگ گرمای خورشید را جذب می کند در نتیجه درجه حرارت برگ بالا می رود و برگها دچار سوختگی شدید می شوند .
هنگامی که ریشه های درخت چنار در خاک نفوذ نکنند خزان زودرس آنها فرا می رسد .
درخاکهای عمیق و همگن ریشه چنار به خوبی رشد می کند .
و در عمق فرو می رود .
و می تواند از لایه های پایینی خاک اب و ررطوبت مورد نیاز خود را جذب کنند و در برابر بالا رفتن دمای هوا نیز مقاومت کنند.
چنارهایی که روی لبه محلهای خاکریزی شده کاشته می شوند کمتر با مشکل کم آبی مواجهند ولی در برخی از موارد که از سطح خیابان خاک برداری می شود و خاک زیرین کم عمق و متراکم باقی می ماند اگر چنار کاشته شود .
چون ریشه این درختان نمی توانند در عمق خاک نفوذ کنند .
بمحض کم ابی ریشه تشنه می ماند و خزان زود رس ان فرا می رسد .
نمونه این پدید را در اکثر نقاط تهران می توان مشاهده کرد .
و همچنین مشاهده شد : فرم کاشت درختان بصورت دو ردیفی و زیکزاکی بوده است .
وجود ساختمانهای بلند و مرتفع در مجاور درختان موجب رشد طولی بیش از حد درختان و خمیدگی انها به علت نور شده و خطر سقوط انها افزایش می یابد .
جریان اب مداوم در پای درختان و خارج شدن ریشه درختان در اثر ابشوئی مداوم باعث تضعیف درختان می شود .
خمیدگی درختان باعث می شود در اثر کوچکترین بارندگی برف درخت سقوط می نماید .
سنگ فرش نمودن کف جویها باعث تشدید عدم تهویه درختان می شود .
سنگ فرش کردن انها و وجود حوضچه دو رطوقه درخت باعث مانداب شدن انها و پوسیدگی شدید در تنه درختان می شود .
قطع درختان به خاطر ایجاد پل برای مغازه ها یا خیابانهای جدید الاحداث ازاد کردن طوقه درختان از قید سنگفرشی اولین قدمی است که برای حفظ درختان صورت خواهد گرفت عوامل مختلف باعث از بین رفتن و قطع درختان شده است به علت اقدام سازمان اب در چند سال پیش برای زیر زمینی کردن راه فاضلاب و اب باعث قطع شدن ریشه های درختان شده تنه اغلب درختان در بین اجرها و سیمان محصور شده به علت وارد شدن زخم ها و صدمات فراوان به درختان اثار منفی در درختان مشاهده شد .
سربرداریهای اخیر درختان نیز جوابگوی مشکلات درختان خیابان ولی عصر نمی باشد .
هرس نامناسب بویژه در حد فاصل میدان ولیعصر تا خیابان جمهوری بطور کلی سه عامل مهم در بروز مشکلات خیابان ولی عصر وجود دارد : 1- عامل نور : گیاهی که به مقدار کافی نور دریافت نکند سیستم فتوسنتز ان کاهش یافته سیستم ریشه ای گیاه رشد نکرده و جذب اب و مواد غذایی نیز با اشکال صورت خواهد گرفت .
در طی 30 سال گذشته چنارهای خیابان ولی عصر وضعیت خوبی داشتند ولی با گذشت زمان و باحداث ساختمانهای مرتفع در مجاور درختان چنارها برای کسب نور بیشتر قد کشیده و به سمت داخل خیابان یا پیاده روها منحرف شده اند .
اغلب تلفات مشاهده شده از کم نوری می باشد .
درختان چنار با میزان نور فعلی رشد خوبی نخواهند داشت .
در خیابان ولی عصر تنها از ساعت 10 صبح الی 3-2 بعد از ظهر نور وجود دارد و این نور برای فتوسنتز گیاه کافی و مناسب نمی باشد .
لذا گیاه برای کسب نور بیشتر رشد طولی پیدا می کند .
و سپس توسط شهرداری سربرداری می شود و برگهای جوان گیاه قطع می شود .
در صورتی که عمل سربرداری برای این حالت مناسب نیست .
زیرا امکان فتوسنتز کاهش می یابد .
2- عامل تهویه خاک متراکم شدن بیش از حد خاک بستر درختان به علت ترافیک رفت و امد بتن و سنگفرش کردن کف بستر گیاهان باعث کاهش تهویه و تنفس ریشه ای گیاه می رسد.
کاهش رشد سیستم ریشه ای کمبود هوا و اب و غذا هم باعث تضعیف درخت می شوند .
درختان چنار قوی قادرند حتی تا مسافت 20 متری نیز ریشه های خود را برا دریافت اب و غذا به اطراف رسانده و حتی از داخل سیمان و ..
عبور کرده اند .
لیکن درختان چنار ضعیف قادر به انجام چنین کاری نیستند .
3- برگریزان درختان چنار : علت اصلی برگریزان درختان چنار ولی عصر الودگی بیش از حد هوا می باشد وجود دوده و گرد و غبار بر روی استماتها و بسته شدن انها باعث عدم تنفس برگها شده و گیاه در وسط تابستان برگهای زرد را ریخته و تجدید برگ نموده و برگهای سبز در می اورد نتیجه این است که انرژی که بایستی در سال اینده توسط گیاه مصرف می شد امسال مصرف شده و گیاه ضعیف می شود در نتیجه انررژی خود نگهداری گیاه افزایش یافته و تولید خالص ( رشد ساقه و برگ کم می شود .
بیماریها و افات سه عامل فوق مهم ترین عوامل در تضعیف و نابودی درختان چنار ولی عصر می باشد .
درختان چنار افات زیادی در تهران دارند که باعث ریزش برگ در تابستان می شود .
از جمله افات مهم و انبوه چنار زنجره گل سرخ است که چند سالی است انبوهی و شدت ان در مورد درخت چنار افزایش یافته و باعث ریزش برگ در اواخر تیر و اوایل مرداد می شود مینوز برگ چنار نیز در سالهای اخیر افزایش یافته و افت درجه دومی نیز بنام سوسک شاخک بلند که در چند سال اخیر امیت یافته و به نارون و چنار خسارت فراوانی وارد می کند گذشته از عوامل زنده عوامل غیر زنده نیز مانند اب و خاک باعث ضعف درخت می وشند .
عوامل غیر زنده و اختلالات میکانیکی باعث تضعیف درخت شده و سپس افتاب فوق به دخرتان حمله و باعث مرگ و میر درختان می شود .
مسئله سمپاشیهای بی رویه با سم نامناسب و در زمان غیر مناسب بر علیه افات و یماریهای نه تنها افات را از بین نمی رود بلکه باعث از بین رفتن حشرات و پارازیتهای مفید درختان می وشد .
بر روی درختان نارون پارازیتها و حشرات شکارگر تا % 40-30 نقش مبارزه با برگخوار نارون دارند .
در مورد زنجره برگ چنار و مینوز چنار نیز پارازیتهایی وجود دارد که تا 45 % انبوهی افات را کاهش می دهند .
ولی با سمپاشیهای بی رویه وب ی موقع نقش 45 % پارازیتها کم می شود.
بنابراین : بایستی در مرود برخی بیماریهای رایج چنار در تهران برنامه های تحقیقاتی انجام شود .
محل های سربداری باید بطور کامل با چسب باغبانی پوشیده شود تا قارچهای خاکزی حشرات و غیره وارد درخت نشوند مسائل سمپاشی اصلاح و با دقت کامل صورت گیرد.
علاوه بر مسائلی که مطرح شده و تماما مورد تائید می باشد عامل مهم دیگر الودگی زیست محیطی تهران و احتمالا بارانهای اسیدی و گوگرد و نقش سرب بر روی درخت چنار می باشد .
مسئله ابیاری مناسب و صحیح نیز وجود نداشته و ابیاری غرقابی و مداوم باعث عدم تهویه مناسب خاک می شود در تهران ابیاری در نقاطیکه درخت کاشته می شود رعایت نمی شود .
ابیاری درختان یا مداوم می باشد یا خشکسالی و عدم ابیاری بمدت طولانی.
مسئله خاک نیز مورد تائید می باشد خیابان ولی عصر بر روی ابرفتهای بادبزنی شکل قرار دراد که خاکهای کم عمق و نامناسب وجود دارد .
در برخی نقاط خاک به میزان مناسب ریخته شده و در برخی نقاط کمبود خاک اهن روی و میکرو المانتها مطرح است .
در اکثر نقاط ایران چنار اولین درختی است که از خود زردی را نشان می دهد در کل ایران خاکها اهکی هستند ولی این مسئله عامل از بین رفتن درخت چنار نیست ولی در شادابی درخت نقش دارد افزودن کلات و کودهای شیمیایی به علت گرانی مقرون به صرفه نیست .
روشهای دیگری از جمله افوزدن مواد الی + گوگرد به خاک پای درخت و ایجاد تهویه مناسب در خاک از انجائیکه گوگرد بسیار ارزان بوده و یکی از فراورده های اضافی پالایشگاه است که مشکل انبارداری نیز دارد .
لذا تهیه ان اسان می باشد .
از نظر اکولوژی خاک مناسب نمی باشد ابیاری مناسب نیست خاک دچار تراکم و عدم تهویه است .
بنابراین افات حمله کرده و درخت از بین خواهد رفت .
لذا بایستی مسائل اکولوژی زیست محیطی افات اب و خاک مدیریت نگهداری هرس کردن و کود دادن همه رعایت شوند .
لذا پینشهاد می گردد مجموعه ای از یک سیستم اکولوژیست – فیزیولوژیست اب و خاک و افات و بیماریها یک منطقه نمونه را انتخاب و یک طرح اجرائی ضربتی پیاده شود و با انتخاب نوع درخت مناسب و با توجه به الودگی هوای تهران برای تمام شهر تهران انجام شود .
الودگی هوای تهران برای همه مشخص است .
تهران شهری الوده است .
که الودگی روی فضای سبز تهران تاثیر بسزائی دارد .
الودگی ذرات گرد و غبار بر روی سطح برگها بصورت یک قشر سیاه رنگ تبدیل شده و در اثر جذب نور میزان حرارت از گیاه بالا رفته و سبب تشدید عمل تعرق شده و گیاه با کمبود اب مواجه خواهد شد .
70 % الودگیها مربوط به وسایط نقلیه است و تنها راه مقابله با مواد الاینده انتخاب گونه های مناسب نمی باشد .
درخت چنار برای شهرهای کوچک و با الودگی کم مناسب است .
تنها بازدارنده رشد گیاه الودگی هوا نمی باشد فاکتورهایی مانند میزان نور مواد غذایی بافت خاک میزان رطوبت خاک و هوا که اثرات فیزیولوژیکی بر روی گیاه دارند در جذب یا عدم جذب الاینده های هوا در گیاه اثر دارند .
یکی از عکس العمل گیاه در مقابل الودگی هوا بسته شدن استماتها و روزنه ها می باشد ولی در اثر الودگی شدید هوا عکس العمل طبیعی انجام نشده و استماتها بازمانده و الودگی وارد برگ و بافت گیاهی شده و اثرات مخرب خود را انجام میدهد .
الاینه های مهم هوا شامل دی اسکید گوگرد ، اکسید ازت ، اوزون ، ذرات و هیدروکربنها ، اکسیدانهای فتوشیمیایی مثل پن و اسماگ smog فتوشیمیایی که اثرات انها در تهران و به علت افتاب و سایر عوامل تشدید کننده ثابت شده است از لحاظ کلینیکی نوع سوختگی ایجاد شده در برگ برای هر الاینده الگوی خاصی دارد که می توان نوع الودگی را تشخیص داد .
بطور مثال اثرات اوزون بصورت سوختگی لکه های پراکنده و اثرات So2 بصورت یکسری سوختگی مشاهده می شود .
با ازمایش اب و خاک می توان پی برد که الاینده هایی که جذب گیاه می شود وارد خاک می شوند یا خیر لذا پینشهاد می گردد با ایجاد یک مرکز تحقیقات چنارهای خیابان ولی عصر از جنبه های مختلف الودگی هوا – خاک – اب – افات و...
بررسی شود .
توصیه این است که نه تنها در مرود خیابان ولی عصر بلکه در تمام سطح شهر تهران بصورت یکپارچه الودگی های هوا ، اب و خاک مورد بررسی قرار گیرد و نتایج به تمام ارگانهای دست اندرکار ارائه شود تا پیشگیری هایی در جهت جلوگیری از الودگی انجام شود .
مشکلات درختان چنار ولی عصر مانند محاصره درختان در پلها – پتن و جداول – کج شدن انها – ابشوئی درختان – نگهداری غلط – الودگیهای مختلف را همه مطلع هستند .
بهترین راه حل تغییر دادن مسیر ابیاری ها اصلاح روش ابیاری تعویض سنگفرش کف انهار با خشکه چینی ها که از شسته شدن خاک جلوگیری کرده و جلوی تنفس گیاه را نیز نمی گیرند .
جایگزینی تدریجی درختان چنار صورت گیرد .
خشکه برداری درختان چنار و حذف شاخه های خشک باعث تنگ شدن تاج درختان می شود در مورد برچسب هرس نیز لازم به ذکر است چنانچه زوایای برش صحیح انجام شود درخت خود را ترمیم خواهد کرد و دیگر نیازی به چسب هرس نمی باشد تنها استفاده از ماده ضد عفونی کننده توصیه می شود .
در ضمن در کشور ما بقدری چسب هرس رقیق می شود که خاصیت خود را از دست م یدهد .
شاید عامل اصلی خشک شدن درختان چنار خیابان ولی عصر عدم تنفس ریشه گیاه باشد در اطراف درختان به هیچوجه زمین بکر و خالی وجود ندارد تا ریشه درختان تنفس کنند اب مداوم هم در پای انها جریان دارد بعد از خارج کردن چند درخت خشک شده از داخل خاک مشاهده شد که ریشه انها بطور کامل در لجن قرار داشته است حالت کم ابی به هیچوجه در درختان وجود ندارد بلکه به علت سطحی بودن ریشه های درختان و حالت اشباع ابی دائمی در اطراف ریشه ریشه ها حالت گندیدگی پیدا کرده اند .
سربرداری مشکلی را حل نخواهد کرد زیرا به علت تراکم درختان مجددا رشد طولی پیدا خواهد کرد .
بهترین راه حل تنک کردن و بدست اوردن فاصله کاشت مناسب درختان می باشد .
در کشور ما مقاومت واریته P.Hubrid حتی کمتر از P.orientalis می باشد لذا تغییر واریته پیشنهاد نمی گردد .
بلکه جایگزینی با گونه های مناسب مقاوم ضروری است .
راه حل بر طرف نمودن مشکلات : شناسائی و جلوگیری از عوامل که بطور عینی موجب خسارت به درختان میشود مانند موارد الوده کننده فاضلابها سنگفرش کردن و مبتنی شدن کف نهرها ایجاد و حوضچه دور طوقه ها و مانداب شدن و پوسیدگی تنه درختان استفاده از نمک در زمستان و ...
بررسی روشهای نگهداری درختان مسن بررسی وضعیت الودگی های اب و خاک و انجام مطالعات لازم بررسیهایی که بایستی شهرداری یا مهندسین مشاور برای تکمیل امار گیریها انجام دهد بشرح زیر می باشد .
مطالعه بر روی درختان موجود در چه نقاطی درختان خوب یا بد شده اند و علت آن چه بوده است ؟
آیا درختان دیگری که در کنار چنار وجود دارند با شرایط موجود تطابق داشته اند و ایا می توان چنار را با درخت دیگری جایگزین کرد ؟