مقدمه از دیرباز، در کشور ایران گیاهان دارویی را شناخته و از آن جهتِ درمان بیماریها سود می جسته اند، حکیمان و طبیبان بزرگ کشور که شهرتشان عالمگیر بوده و تا همین اواخر کتب علمی ایشان در دانشگاههای خارج از کشور تدریس می شده است، بهترین داروهای خود را از گیاهان تهیه و تأمین می کرده اند.
متأسفانه، هجوم فرآورده های شیمیایی کم کم استفاده از این فرآورده های خاموش طبیعت که مؤثرترین و باارزش ترین و شفابخش ترین مظهر عظمت خداوندی است را به فراموشی سپرد و به تدریج استفاده از آنها را با خرافات و عقاید موهوم و کهنه پرستی آمیخته دیدند و کمتر محقّقی، شهامت توصیه استفاده از گیاهان دارویی را می داشت.
خوشبختانه، با پیشرفت علم و توجه دانشمندان و جهانیان به اثرات زیانبار استفاده از ترکیبات شیمیایی، مجدداً دنیا رو به استفاده از فرآورده های گیاهی و طبیعی آورده است.
با روی آوردن به استفاده از فرآورده های گیاهی و مصرف روزافزون آن در جهان چه در صنایع و چه در داروسازی فرصت طلایی است تا از آن به بهترین نحو ممکنه استفاده نمود.
در تحقیقات سالهای اخیر، مشخص شده که در ایران بیش از شش هزار (6000) گونه دارویی، وجود دارد.
در این تحقیق، سعی شده که درباره تعداد محدودی از گیاهان و خواص درمانی و کاربرد آنها توضیح داده شود.
البته، این مطالب بسیار محدود و ناچیز است و می توان گفت به مقدار قطره ای از دریاست.
امیدوارم تا حدودی مفید باشد.
آویشن خواص درمانی : ضد اختلالات دستگاه گوارشی خلط آور ضد سرفه و سیاه سرفه ضد برونشیت درمان آسم تقویت کننده عمومی بدن ضد اسپاسم ضد کرم تقویت موی سر تقویت پیاز موی سر یرقان مسکن اعصاب شب ادراری کودکان ضد نفخ اشتها آور ضد اسهال تقویت معده .
توجه: مصرف بیش از اندازه در دراز مدت برای قلب و غده تیروئید زیان آور است.
عطر درمانی : انبساط خاطر (نشاط آور) ضد پیری افزایش طول عمر به صورت اسانس آن در داخل اتاقها.
روش استفاده : 1 روغن آویشن + روغن زیتون = افزایش رشد مو و تقویت پیازمو 2 روغن آویشن + آب = زخم عفونی 3 روغن آویشن + داخل آب وان = انبساط خاطر دردهای روماتیسمی و مفصلی 4 روغن آویشن + روغن اسطوخودوس + روغن بادام (آفتابگردان) = دردهای روماتیسمی و مفصلی کشیدگی عضلات 5 آویشن + رازیانه + روفا = درمان سرفه 6 آویشن + بابونه + زوفا + رازیانه + نعنا = بخور گیاهی ضد عفونی کننده سرماخوردگی عوارض جانبی : تپش قلب افزایش فشارخون بزرگ شدن غده تیروئید.
منع مصرف : زنان باردار (محرک دیوار رحم) و کسانی که فشارخون دارند.
اسفرزه خواص درمانی : برای درمان یبوست پایین آورنده کلسترول خون محیط خوبی برای کشت بافت بستنی سازی آهار پارچه مُلَیَن لاغرکننده .
روش استفاده : اسفرزه + مقداری آب = مُلَیَن (در تمام مُلَیَن ها اسفرزه از همه کم ضررتر است.) عوارض جانبی : باز و بسته شدن روده ها (زیاد استفاده نشود) از مصرف هر گونه دارو بعد از مُلَیَن ها خودداری کنید استفاده کنندگان در ابتدا ممکن است، ایجاد حالت نفخ و سنگینی کنند.
منع مصرف : افرادی که دچار نارسایی ناراحتی قلبی و همچنین اختناق هستند افرادی که دیابت دارند کودکان زیر شش سال.
آب قاشق گیاهی است از خانواده جعفری و در نواحی شمال که مرطوب می باشد، یافت می شود.
خواص درمانی : تصفیه خون مُدر مسهل و در استعمال خارجی به عنوان التیام دهنده به کار می رود.
اسطوخودوس خواص درمانی : مفید جهت تنش های عصبی اضطراب استرس رفع کمردرد درمان رماتیسم ترمیم کننده زخم ها و جای نیش حشرات و آفتاب سوختگی (ضد آفتاب می باشد) ضد عفونی کننده قوی مفید جهت لرزش اعضای بدن محرک جریان خون و صفرا ضد میگرن سرفه و سیاه سرفه خواب آور ضدآسم .
روش استفاده : 1 اسطوخودوس + بادرنجبونه + گل ساعتی = آرام بخش خواب آور 2 اسطوخودوس + دانه گشنیز = بخور جهت لکه های صورت، خال های قهوه ای، دانه های سیاه صورت 3 اسطوخودوس + رازک + گل بابونه + رازیانه = مقوی اعصاب 4 اسطوخودوس + بابونه + همیشه بهار (به صورت کِرِم درآورده شود) = کِرِم ضد آفتاب ترمیم زخمها توجه: اسانس اسطوخودوس در کنار بالش، خواب آور است.
عوارض جانبی : مصرف بیش از 10 گرم در روز باعث ایجاد تپش قلب شده و صدمه به دستگاه تنفسی وارد می آورد.
منع مصرف : خانمهای باردار.
اِفدرا (ریش بُز) خواص درمانی : درمان آسم تسکین سرفه جهت سرماخوردگی سردرد و دردهای عضلانی سرفه های خلط آور درمان اختناق بینی معرق مُدر ضد اسپاسم .
روش استفاده : اِفدرا + آویشن + گل گاوزبان = ضد سرفه آسم عوارض جانبی : باعث تپش قلب و بالا رفتن فشارخون.
منع مصرف : کسانی که داروهای افسردگی مصرف می کنند خانمهای باردار مبتلایان به بیماری عصبی و فشارخون بالا.
اوکالیپتوس خواص درمانی : ضد عفونی کننده قوی برطرف کننده نشانه های و عفونت ریه ضد اسپاسم ضد رماتیسم و کاهش دهنده قند خون .
روش استفاده : 1 روغن اکالیپتوس + روغن رزماری + روغن بادام (موضعی) = دردهای رماتیسمی ورم مفاصل 2 روغن اوکالیپتوس + روغن آفتابگردان = درمان صدمات ناشی از سرماخوردگی نواحی دردناک عوارض جانبی : استفاده خوراکی از آن ایجاد مسمومیت می کند.
منع مصرف : افرادی که خونریزی دستگاه تنفسی دارند.
اِکسیر تُرکی (سوسن زرد یا سوسن باتلاقی) خواص درمانی : تقویت کننده نیرودهنده مفید جهت شب ادراری رفع لُکنَت زبان آرام بخش .
در قدیم: جهت رماتیسم نقرس رفع خون دماغ بادشکن پادزهرِ سَم تقویت حافظه تاریِ دید سنگ کلیه و مثانه قاعده آور.
عوارض جانبی : به دلیل وجود ماده سمی آسارون در آن باعث ایجاد سرطان می شود.
منع مصرف : با دستور پزشک مصرف شود.
آنجلیکا (سنبل ختایی) خواص درمانی : تقویت بدن تنظیم قاعدگی محرک اشتها و کبد خونساز.
روش استفاده : 1 روغن آنجلیکا + روغن گل پَر + روغن بادام = دردهای رماتیسمی و مفصلی 2 آنجلیکا + شیرین بیان + دُمِ اسب + تخم جعفری (دم کرده آن) = ضد درد کلیه و مثانه عوارض جانبی : محرک انقباض رحم ایجاد کهیرپوستی باعث حساسیت پوست به نور.
منع مصرف : خانم های باردار افرادی که دچار دیابت هستند.
(به دلیل اینکه ریشه آن شیرین است.) اسپند (بذر اسپند) خواص درمانی : ضد عفونی کننده .
در قدیم: تقویت اعصاب کاهش قند خون هضم غذا ضد کِرم رماتیسم درمان اسهال .
عوارض جانبی : بذر آن الکالوئید دارد، استفاده طولانی مدت توصیه نمی شود.
زیرا باعث اختلالات گوارش یبوست و سَردرد می شود.
اِفسنطین خواص درمانی : ضد کِرم اشتها آور مقوی هاضمه آرام بخش مقوی قلب ضد رماتیسم تنظیم کننده قاعدگی و رفع علائم یائسگی تنبلی دستگاه گوارش و کبد رفع ریزش مو .
روش استفاده : 1 افسنطین + بابونه + بادرنجبویه + سنبل الطیب = مقوی اعصاب تنش های دوران یائسگی افسردگی ضد نفخ ضد اسپاسم مُسَکن 2 افسنطین + زنجبیل (دم کرده) = تسکین و تنظیم دوران قاعدگی عوارض جانبی : سرگیجه تهوع توژن سردرد.
بارهنگ (چهار تخم لعابی) خواص درمانی : سرفه سرماخوردگی خلط آور بهترین دارو جهت تصفیه خون (آنتی بیوتیک) حساسیتهای تنفسی .
بابونه خواص درمانی : بیشترین مصرف در محصولات آرایش و بهداشتی ضد عفونی کننده قوی درمان اگزما و جوش صورت شفاف کننده پوست درمان خراش و ترک خوردگی خشکی پوست تنظیم کننده اختلالات قاعدگی اشتهاآور ضد کِرم فرونشاننده ورم رحم، معده و بیضه اختلالات یائسگی .
توجه: بابونه شیرین خیلی بهتر است، هنگام خرید توجه کنید.
روش استفاده : 1 بابونه + بومادران + نوروزک + گزنه = تنظیم کننده اختلالات قاعدگی 2 بابونه + مرزه + آویشن + کاکاتی = ضد کِرم 3 بابونه + بادرنجبونه + ریحان + زنجبیل + رازیانه = ضد تهوع (مقوی اعصاب، آرام بخش) 4 بابونه + بهارنارنج + نعنا + گل گندم + افسنطین + کلپوره = اشتهاآور عوارض جانبی : آلرژی محرک دیواره رحم.
منع مصرف : کسانی که آلرژی دارند خانمهای باردار.
بید خواص درمانی : آرام کننده عصبی تب بُر .
بیدمشک خواص درمانی : تقویت قلب و اعصاب .
بید کاسنی خواص درمانی : تب بُر مفید در درمان جوش صورت .
بید کاسنی شاهتره خواص درمانی : رقیق کننده خون مفید در درمان جوش صورت و بیماریهای پوستی .
بومادران خواص درمانی : ضد التهاب آرام بخش معرق تب بُر تنظیم قاعدگی ورفع اختلالات آن (همراه با شیرین بیان و بابونه) تحریک رشد مو درمان ورم معده و روده ضد بواسیر اسهالهای ساده بواسیرهای خونی ضد صرع احساس گرفتگی و درد قلب ورم و ضعف عضلات قلب .
روش استفاده : 1 بومادران + سنبل الطیب یا بادرنجبویه = مفید جهت عرق کف دست (عصبی) 2 آویشن + بومادران = درمان اسهال 3 روغن بومادران + روغن هوفاریقون = درمان مفصل های دردناک عوارض جانبی : مصرف درازمدت حساسیت به نور می شود ایجاد کهیر می کند کم شدن بینایی و یبوست می آورد.
منع مصرف : خانم های باردار .
بادرنجبویه خواص درمانی : آرام بخش معرق مقوی برای دستگاه عصبی ضد باکتری ضد نفخ ضد اسپاسم مداوای بیماریهای معده و روده ای که منشاء عصبی دارند ضد تهوع درمان بی خوابی درمان کم هوشی و کمی حافظه ضد افسردگی ضد اضطراب و دلهره رفع بی حوصلگی تقویت قلب مفید جهت سرگیجه رفع سردرد و میگرن تندخویی دختران جوان استفراغ دوران بارداری .
روش استفاده : بادرنجبویه + اسطوخودوس + بابونه (دم کرده آن) = ترمیم کننده سیستم عصبی جهت بی قراری ضد افسردگی برگ چنار خواص درمانی : چاق کننده درمان تنگی نفس .
بهمن پیچ خواص درمانی : مفید برای اسهال دل پیچه.
روش استفاده : به تنهایی به مقدار پنج گرم استفاده می شود.
چون تاننِ آن زیاد است.
بابا آدم خواص درمانی : تقویت کننده آنتی بیوتیک مُدر معرق ضد رماتیسم و نقرس درمان سنگ کلیه و مثانه.
در قدیم: برای درمان نقرس دندان درد ضد چاقی تصفیه خون ورم عمومی بدن نواحی دردناک پوست ضد ریزش و محرک رشد مو پادزهر نیش حشرات پایین آورنده قند خون سرفه گوسفند گَری .
روش استفاده : 1 ریشه بابا آدم + ریشه گزنه + افنسطین + مریم گلی = تقویت ریزش مو 2 بابا آدم + شیرین بیان + سَکَنگورِانگور = تصفیه کننده خون برگ گردو خواص درمانی : کاهش دهنده قند خون تقویت کننده مو خارش پوست .
بِه لیمو خواص درمانی : آرام بخش رفع کننده دردهای عصبی پایین آورنده حرارت بدن و تپش قلب احساس صداهای مبهم در گوش خستگی های عصبی ضد اسپاسم ضد نفخ تقویت کننده معده.
پونه خواص درمانی : ضد اسهال و مسومیت غذایی ضد سرفه خلط آور محرک عمل هضم صفرا آور ضد نفخ ضد نقرس.
پاناکس (جین سینگ) خواص درمانی : تقویت کننده عمومی بدن تقویت کننده تمایلات جنسی افزایش مقاومت طبیعی بدن توانایی حفظ بُنیه فکری و جسمانی بدن کاهنده قند و کلسترول مناسب برای سرفه، آسم، اسهال، درد ناشی از معده درمان زخمها و جلوگیری خونریزی از آن تقویت کننده پوست .
روش استفاده : به صورت کپسول در داروخانه ها یافت می شود و برای تقویت بدن و قوای جنسی آقایان مفید است.
عوارض جانبی و منع مصرف : دوران بارداری به مدت طولانی باعث افزایش فشارخون همزمان با سایر داروهای محرک استفاده نشود.
دوران بارداری به مدت طولانی باعث افزایش فشارخون ـ همزمان با سایر داروهای محرک استفاده نشود.
پرسیاوشان خواص درمانی : سرماخوردگی ـ سرفه و ناراحتی تنفسی ـ معرق خلط آور ـ ضد التهاب ـ مُلَیَن ـ مُدر.
توجه: پرسیاوشان، از خانواده سرخس می باشد.
روش استفاده : 1ـ پرسیاوشان + رزماری + زنجبیل + آنجلیکا (دم کرده آن) = درمان گردش خون پنج انگشت (فلفل بَری) خواص درمانی : رفع اختلالات قاعدگی ـ یائسگی ـ آرام بخش و ضد تشنج ـ تسکین دهنده تحریکات جنسی ـ تقویت کننده پیازمو ـ اثر روی محور هیپوتالاموس و هیپوفیز.
دارای ترکیبات استروژنی نیست و مستقیماً روی تخمدانها تأثیر نمی گذارد.
توجه: بهترین داروی قاعدگی و یائسگی است.
عوارض جانبی : باعث ایجاد حالت تهوع و سردرد ـ افزایش خونریزی در دوران قاعدگی.
پیاز خواص درمانی : کاهش دهنده قند و چربی خون ـ ضد عفونی کننده .
توجه: به طور کلی، پیاز ـ هویج ـ قره قاط ـ ریشه گل قاصدک به دلیل وجود ماده انسولین دار جهت درمان بیماری قند بسیار مؤثرند.
منع مصرف : افرادی که دچار زخم معده هستند.
زیرا باعث ترشح اسید معده می شود.
تباشیرقلم خواص درمانی : ناراحتی کبد ـ کهیر پوستی ـ برای ناراحتی داخل دهان و زبان ـ ریزوم آن بندآورنده شیر.
جنتیانا (کوشاد) خواص درمانی : تقویت کننده عمومی بدن ـ اشتها آور ـ ضد التهاب ـ تب بُر ـ مفید جهت عفونت ادراری ـ دردهای رماتیسمی ـ کمک به هضم غذا .
در قدیم: معالج مالاریا ـ کِرم کودکان ـ نیش حشرات ـ کلیه .
روش استفاده : 1ـ جنتیانا + دارچین (دم کرده آن) = مقوی ـ اشتها آور ـ میل جنسی 2ـ تنتور = هپاتیت التهاب کیسه صفرا ـ یرقان عوارض جانبی : دارای مشتقات گزانتون می باشد و باعث زخم معده و اثنی عشر می شود.
منع مصرف : مبتلایان به زخم معده.
جوزبویا خواص درمانی : انرژی دهنده ـ مقوی قوای جنسی ـ درمان مفاصل دردناک و رُماتیسمی ـ درمان ناراحتی های گوارشی و اسهال ـ تهوع و استفراغ ـ سوء هاضمه .
روش استفاده : 1ـ جوزبویا + زنجفیل + شیرین بیان = درمان اسهال 2ـ روغن جوزبویا + روغن بادام = درمان دردهای ناشی از رماتیسم 3ـ روغن جوزبویا + روغن بادام + روغن آویشن + روغن رُزماری + روغن مریم گلی ( به صورت موضعی قبل از زایمان به شِکم ماساژ داده شود.) = جهت آمادگی و راحتی زایمان عوارض جانبی : مقادیر بیش از 7 گرم در یک نوبت باعث تشنج ـ تپش قلب ـ به علت وجود سافرون خاصیت سرطان زایی (البته با خوردن).
چهارگیاه سرد خواص درمانی : تصفیه کننده خون ـ مفید برای کبد و کلیه ها .
چهارگیاه (چهل گیاه) خواص درمانی : تقویت کننده معده ـ ضد نفخ و سنگینی معده ـ دل درد ناشی از سوء هاضمه ـ محرک عمل هضم ـ ضد تهوع ـ استفراغ و ترش کردن غذا ـ اختلالات گوارشی .
خارخاسِک خواص درمانی : دفع سنگ کلیه و مثانه ـ افزایش نیروی جنسی ـ مُدر قوی ـ التهاب مجاری ادرار ـ تصفیه کننده خون ـ رفع ناراحتی های پوستی ـ بواسیر و آسم .
در قدیم: تسکین درد مفاصل ـ افزایش نیروی جنسی .
روش استفاده : خارخاسک + شاهتره + برگ بو + دُم گیلاس + کاکل ذرت + دُم اسب + کاکنج + ناخنک = مُدر قوی ـ دفع سنگ کلیه و مثانه خاکشیر خواص درمانی : گرمازدگی ـ مُلَیَن معده ـ استفاده بیش از آن باعث اسهال می شود.
خرفه خواص درمانی : تب بُر ـ تصفیه خون ـ ورم معده ـ زخم معده ـ صفرا آور .
خارشتری خواص درمانی : دفع سنگ کلیه و مثانه .
دارچین خواص درمانی : ضد باکتری و ضد قارچ ـ محرک ـ معرق ـ تنبلی دستگاه گوارش ـ آسم ـ یائسگی ـ نشاط آور ـ محرک گردش خون ـ تقویت کننده نیروی جنسی ـ مقوی کلیه ـ جهت تمام بیماری هایی که ناشی از سردی باشند.
روش استفاده : 1ـ عَرَقِ دارچین + روغن بادام = ضد اسپاسم ـ قولنج ـ اسهال 2ـ دارچین + زنجفیل + خارخاسک = افزایش نیروی جنسی آقایان عوارض جانبی : محرک انقباض رحم ـ ممکن است که ایجاد سمیت کند ـ ایجاد حالت تهوع ـ استفاده از روغن آن، باعث تورم و التهاب لب و زبان ـ خارش ـ تاولی شدن مخاط دهان.
منع مصرف : خانم های باردار ـ افرادی که دچار آلرژی هستند.
دُم اسب خواص درمانی : مُدر قوی ـ مؤثر در عدم دفع ادرار ـ قولنج های کلیوی ـ عفونت مجاری ادراری ـ ورم مثانه ـ ضد عفونی کننده و التیام دهنده زخم ها (موضعی) ـ سنگ کلیه .
روش استفاده : دم اسب + مُدرهای دیگر = جهت ناراحتی کلیه و مجاری ادراری و سنگ کلیه و مثانه رازیانه خواص درمانی : مقدار زیادی هورون زنانه ـ زیاد کننده شیر ـ معرق ـ مدُر ـ تسکین دردهای قاعدگی و قاعده آور ـ ضد سرفه و خلط آور ـ ضد التهاب ـ آرام کننده ـ درد معده و نفخ اطفال .
روش استفاده : 1ـ رازیانه + آویشن + اوکالیپتوس = بخور و موارد سرماخوردگی و ضد سرفه و خلط آور 2ـ رازیانه + عسل = حالت تهوع عوارض جانبی : مقدار هورمون را افزایش داده و تنظیم هورمون بدن را به هم می زند و در آن اختلال بوجود می آورد.
رُزماری خواص درمانی : ضد افسردگی ـ نشاط آور و سُرورآور ـ مُدر ـ معرق ـ محرک جریان خون و صفرا ـ ضد اسپاسم ـ ضد عفونی کننده ـ ضد دردهای عضلانی و مفصلی ـ جلوگیری از ریزش مو ـ تقویت پیاز مو (تبدیل موهای کُرکی به موهای ضخیم) جهت درمان پوسته شدن موهای سَر و شوره سَر ـ ضد نفخ ـ اشتهاآور ـ تقویت کننده گوارش .
روش استفاده : 1ـ روغن رزماری + روغن نعنا (موضعی است) = تسکین دردهای عضلانی و مفصلی 2ـ هوفاریقون ـ رزماری = رفع افسردگی و نشاط آور توجه: برای افسردگی و خواب آلودگی بسیار عالی است.
عطر درمانی: سرورآور و نیروبخش.
عوارض جانبی : باعث بی خوابی می شوند ـ فشارخون بالا می رود.
منع مصرف : مبتلایان به میگرِن ـ خانمهای باردار و شیرده ـ کودکان.
رازک خواص درمانی : آرام بخش ـ خواب آور ـ ناراحتی قلبی معده ای و بی اشتهایی، که فشار عصبی داشته باشد ـ اثر تسکین دهنده ـ تحریکات جنسی ـ میگرن ـ تسکین دهنده دردهای قاعدگی .
در قدیم: تقویت کننده ـ اشتها آور ـ مُدر ـ معرق ـ تب بُر ـ ضد کِرم ـ برطرف کننده التهاب ـ خونساز ـ رماتیسمی ـ نرمی استخوان .
روش استفاده : رازک + سنبل الطیب (دم کرده آن) = آرام بخش و خواب آور عوارض جانبی : استفاده طولانی از آن باعث تهوع ـ سردرد ـ سرگیجه می شود.
زیره کوهی سیاه و سبز خواص درمانی : مناسب برای اختلالات گوارشی ـ ضد چاقی ـ ضد عفونی کننده ـ تقویت و افزایش میل جنسی (برای پیران) ـ اشتهاآور ـ مسکن دردهای قاعدگی ـ درمان رعشه ـ بازکننده رنگ چهره ـ افزایش شیر مادران ـ تقویت معده ـ ضد نفخ نوزادان ـ تأخیر وقوع قاعدگی زنان و رفع اختلالات آن .
روش استفاده : 1ـ آب زیره (دم کرده) = چسبندگی پِلکها 2ـ زیره سبز + رازیانه + شنبلیله + شوید = افزایش شیر مادر 3ـ زیره سیاه یا سبز + خوردانه + نعناع + بابونه + رازیانه + دانه گشنیز = سوء هاضمه 4ـ زیره سیاه و سبز + رازیانه + برگ بو + دُم گیلاس + کاکل ذرت + خارخاسک = ضد عفونی کننده مجاری ادرار ـ دفع سنگ کلیه عوارض جانبی : ایجاد کهیر ـ افزایش ترشح غده تیروئید ـ بالا رفتن حرارت بدن، زردی رنگ و لاغری.
منع مصرف : کسانیکه طبع گرم دارند ـ افرادی که جراحی سیستم گوارشی انجام داده اند ـ خانمهای باردار .
زنیان خواص درمانی : ضد تهوع ـ سوء هاضمه و نفخ ـ ترش کردن غذا .
زرشک خواص درمانی : ضد عفونی کننده ـ اشتهاآور ـ مُدر و مُلَیَن ـ تب بر ـ درمان ناراحتی کبدی ـ معالج چربی و قند و فشارخون ـ محرک جریان خون ـ صفرابُر.
روش استفاده : 1ـ آب زرشک = رفع تشنگی ـ صفرابُر ـ رقیق کردن خون 2ـ آب زرشک + آب سیب + آب لیمو + مقداری شکر = درمان بی اشتهایی ـ دفع کننده سموم بدن منع مصرف : مبتلایان به اسهال ـ خانمهای باردار.
زعفران خواص درمانی : مقوی و نیرودهنده ـ قاعده آورـ آرام بخش سردرد ـ نشاط آورـ مفید برای بی میلی جنسی ـ به هضم غذا را سریع می کند.
روش استفاده : 1ـ زعفران + زنجبیل + دارچین + خارخاسَک = مفید برای ناتوانی و کمبود تمایلات جنسی (آقایان) 2ـ گلبرگ زعفران + قره قاط = کمک به درمان برای بیمارانی که دچار سکته شده اند.
عوارض جانبی : برافروختگی چهره و ایجاد کهیرهای پوستی ـ محرک.
منع مصرف : کسانیکه سابقه جراحی قلبی و عروقی داشته اند ـ خانمهای باردار.
توجه: استفاده 12 گرم زعفران در یک زمان باعث فلجی ـ کاهش سطح هوشیاری ـ استفراغ شدید ـ اسپاسم ـ دستگاه گوارش ـ اسهال خونی زوفا (اشنان) خواص درمانی : نیرودهنده ـ بهترین دارو برای درمان سرفه های سخت و آسم ـ مقوی معده ـ ضد کِرم ـ ضد عفونی کننده ـ معرق ـ عوارض سرماخوردگی (خلط آور، ضد آب ریزش بینی) ـ ضد التهاب ـ از رشد و تکثیر ویروس ایدز جلوگیری می کند ـ مفید جهت سرما زدگی .
روش استفاده : 1ـ عطر زوفا = افزایش هوشیاری ـ نشاط آور ـ رفع افسردگی و رفع احساس اندوه و خجالت 2ـ زوفا + برگ مریم گلی + بابونه + گل ماهور (البته دَم کرده آن) = جلوگیری از تعریق زیاد 3ـ زوفا + آویشن + رازیانه + شیرین بیان + گل ماهور (البته دَم کرده آن) = ضد سرفه (سرفه های مقاوم) عوارض جانبی : استفاده طولانی مدت باعث لرزش اعضا ـ سردرد ـ تشنج و صرع.
منع مصرف : خانم های باردار و شیرده.
زنجبیل خواص درمانی : ضد تهوع ـ درمان بیماریهای مسافرتی (مانند دریازدگی، ماشین گرفتگی) و حاملگی ـ محرک گردش خون (پایین آورنده فشارخون) ـ ضد نفخ ـ تقویت بدن ـ درمان اسهال ـ اشتها آور ـ درمان رماتیسم ـ ضد درد قاعدگی ـ افزایش نیروی جنسی .
روش استفاده : 1ـ روغن زنجبیل + روغن اوکالیپتوس + روغن بادام (موضعی) = ضد دردهای رماتیسمی 2ـ زنجبیل + عسل + جین سینگ = تقویت نیروی جنسی عوارض جانبی : احتمال بروز واکنش آلرژیک ـ عدم تحمل گوارشی ـ سردرد و برافروختگی ـ زنجبیل به دلیل دارا بودن کاردیوتونیک و ضد فعالیت پلاکتی و پایین آورنده قند خون، همزمان با داروی ضد انعقاد و قلبی و قند خون مصرف نشود.
منع مصرف : مبتلایان به بیماری قلبی و زخم معده.
زیتون خواص درمانی : مُلَیَن جهت درمان یبوست ـ بواسیر ـ مناسب برای خانمهای باردار ـ دفع سنگ های صفراوی ـ تقویت کننده مو و پوست ـ درمان تصلب شرایین ـ تَرَک خوردگی پوستِ شکم مادران (موضعی) ـ کاهش دهنده فشار و اوره خون ـ رفع حالت برافروختگی ـ ضد بیماری قند ـ تب بُر .
سنبل الطیب خواص درمانی : درمان تنش های عصبی ـ دلهره و اضطراب ـ میگرن ـ درمان بی خوابی ـ تمام دردهایی که منشأ عصبی دارند.
روش استفاده : 1ـ سنبل الطیب + رازیانه + بادرنجونه = درمان تنش های عصبی و بی خوابی 2ـ سنبل الطیب + بابونه + رازیانه + نعنا = آرام بخش ـ اشتها آور 3ـ سنبل الطیب + رازک + اسطوخودوس + بابونه = خواب آور قوی 4ـ سنبل الطیب + هوفاریقون (علف چای) + اکسیر ترکی + آویشن = شب ادراری ـ تکرر ادرار عوارض جانبی : داروهای آرام بخش را چند برابرمی کند و سردرد و گُرگرفتکی می کند.
منع مصرف : کسانی که سابقه ناراحتی های قلبی و فشار خون پایین دارند.
سِنـا توجه: سنای مکه عربستان بهترین نوع آن است.
خواص درمانی : درمان یبوست ـ تبخال ـ ضد عفونی کننده .
روش استفاده : سنا + پودر گل محمدی + رازیانه + زیره سبز = مسهل سنا + دانه گشنیز = مسهل عوارض جانبی : دردهای شکمی و نفخ ـ باز و بسته شدن روده ها و آب و املاح آن ـ باعث تغیر رنگ ادرار ـ با مُدرها نباید استفاده کرد، چون باعث دفع پتاسیم می شود و با ریشه شیرین بیان هم نباید استفاده کرد.
منع مصرف : خانمهای باردار ـ خانمها در دوران شیردهی ـ نوزادان مبتلا به دردهای شکمی ـ افرادی که ناراحتی معده، روده و مری دارند نباید سِنا مصرف کنند.
سیاه دانه (سیاه تخمه یا شویز) خواص درمانی : قاعده آور ـ مُدر ـ افزایش دهنده شیرمادران ـ ضد نفخ (مقوی دستگاه گوارش) ـ ضد کِرم و بازکننده گرفتگی عروق .
در قدیم: دفع حشرات ـ سرخی گونه ـ معالج تَرَکِ پوست ـ درد مفاصل ـ تسکین پس دردهای زایمان ـ جلوگیری از ریزش مو (روغن آن) ـ مفید جهت سردرد و لرزش اعضا ـ تسکین درد ـ افزایش دهنده میل جنسی ـ ضد چاقی و جهت لاغری ـ قاعده آور.
منع مصرف : خانم های باردار.
سیر خواص درمانی : ضد عفونی کننده قوی ـ کاهش دهنده فشارخون ـ چربی خون ـ اشتها آور ـ ضد کِرم ـ پایین آوردن احتمال سکته ـ ضد سرطان گوارشی .
عوارض جانبی : محرک مرکزی اسهال (به دلیل داشتن آذنوزین) ـ ایجاد سردرد ـ مسمومیت ـ برافروختگی منع مصرف : افرادی که فشار خون پایینی دارند.
سُعد کوفی خواص درمانی : بیشتر جهت تقویت حافظه استفاده می شود.
روش استفاده : 1ـ سعد کوفی + کُندُر + مقداری عسل = تقویت حافظه (معجون هوش) 2ـ سعد کوفی + اسطوخودوس + سنبل الطیب + کُندُر + میوه بلوط + عسل = مناسب جهت تکرّر ادرار ـ درمان بی اختیاری ادرار ـ برای خانمهای باردار جهت تقویت حافظه جِنینشان مؤثر است.
شیرین بیان خواص درمانی : درمان زخم معده و اثنی عشر ـ ورم معده ـ مقوی معده ـ تسکین دهنده ـ فشارمخاطی معده ـ خلط آور ـ کاهش دهنده اسید معده ـ مسهل ضعیف .
روش استفاده : 1ـ شیرین بیان + نعناع + رازیانه = خنثی کننده اسید معده و ضد اسپاسم 2ـ شیرین بیان + زیره سبز + گل ختمی خباری = درمان زخم معده و اثنی عشر 3ـ شیرین بیان + بابونه + بومادران = درمان زخم معده و اثنی عشر 4ـ شیرین بیان + گل ماهور + ختمی خباری + برگ پاخری = برونشیت عوارض جانبی : مصرف زیاد شیرین بیان باعث دفع پتاسیم می شود ـ پتاسیم خون را بالا می برد ـ محرک دیواره رحمی می شود.
منع مصرف : خانمهای باردار (چون هورون زنانه و یا استروژن دارد) ـ کسانی که سابقه مشکل قلبی دارند.
شاهتره خواص درمانی : تصفیه کننده خون ـ نارسایی کلیه و کبد ـ صفرا آور ـ کاهش فشارخون ـ تنظیم ضربان قلب ـ رفع خارش های پوستی ـ ضد تهوع ـ خلط آور ـ ضد یرقان .
شلتوک خواص درمانی : تقویت مو ـ مفید در جلوگیری از سفید شدن مو .
روش استفاده : همراه با گیاهان دارویی دیگر مصرف می شود.
سرد است و همراه با داروهایی که جهت گرمازدگی است، استفاده می شود.
عوارض جانبی : فشار داخل چشم را زیاد می کند.
(آب سیاه) شوید خواص درمانی : کمک به هضم غذا ـ ضد نفخ ـ نشاط آور ـ قاعده آور و رفع دردهای همراه آن ـ افزایش دهنده شیرـ کاهش دهنده چربی خون ـ تسکین درد معده ـ رفع استفراغ و تهوع و دل پیچه های اطفال .
روش استفاده : 1ـ بذر شوید + ریشه شاه توت + کاکنج + بادیان = بازکننده قاعدگی 2ـ بذر شوید + سداب + سیاه دانه + گل زرد + گل پَر = بازکننده قاعدگی عوارض جانبی : محرک دیواره رحم.
شاه پسند خواص درمانی : آرام بخش ـ رفع خستگی های عصبی ـ افسردگی ـ تقویت کننده بدن ـ ضد تشنج ـ تب بُر ـ مقوی قلب ـ ضد التهاب (موضعی) ـ درمان ضرب خوردگی و بریدگیها ـ تقویت کننده موی سر ـ شفافیت محرک جریان شیر و صفرا .
روش استفاده : شاه پسند + آب سرد (دم کرده و در آب وان اضافه شود) = برای رفع خستگی عصبی منع مصرف : خانمهای باردار.
شاه دانه روش استفاده : 1ـ از برگ + سرشاخه گلدار ماده، بَنگ بدست می آید.
2ـ از ماده چسبنده ای که بر روی شکوفه گلهای ماده بعد از آمیزش ظاهر می شود، چسب تهیه می شود.
3ـ سرشاخه گلدار پایه ماده، حَشیش گرفته می شود.
توجه: به طور کلی، از شاه دانه جهت نَعشه جات استفاده می شود.
شنبلیله (حُلبه) خواص درمانی : کاهش چربی خون و قند خون ـ تقویت کننده و نیرودهنده ـ درمان ضعف و لاغری ـ رفع کم خونی ـ رفع نرمی استخوان ـ مقوی اعصاب ـ ضد اسپاسم ـ شیرافزا ـ اشتها آور ـ مفید برای بیماری سل .
روش استفاده : 1ـ رازیانه + شنبلیله شوید + زیره سبز = شیرافزا 2ـ پودر شنبلیله + پودر سیر + پودر دارچین = کاهش قند خون (ضمناً دم کرده آن عالی است) عوارض جانبی : محرک انقباض رحم ـ دوران بارداری.
صبر زرد خواص درمانی : مسهل قوی ـ ترمیم کننده زخم ها ـ ضد قارچ ـ محرک جریان صفرا ـ آرام بخش ـ لطیف کننده دست و پوست در آرایشی .
روش استفاده : 1ـ ژل = به صورت مستقیم روی زخمها، آفتاب سوختگی ها، خشکی و اگزمای پوستی و جای نیش حشرات بگذارید.
2ـ پماد = روی حرارت ملایم گذاشته تا قوام بیاید.
3ـ بخور = برای اختناق بینی 4ـ تنتور = به عنوان مسهل عوارض جانبی : موجب باز و بسته شدن روده ها.
منع مصرف : در دوران بارداری ـ مصرف همزمان با شیرین بیان ممنوع است، زیرا باعث دفع پتاسیم و کمبود پتاسیم در بدن می شود ـ در ریتم و ضربان قلب بی نظمی بوجود می آید.
عناب خواص درمانی : مقوی و انرژی زا ـ تقویت کننده عمومی بدن ـ رفع سرفه ـ آرام بخش ـ سرد و مُلَیَن ـ تب بُر ـ تصفیه کننده خون ـ چاق کننده ـ باعث افزایش مقاومت و قدرت سیستم دفاعی بدن ـ تحریک مو ـ تقویت کننده دستگاه گوارش ـ ضد سرطان ـ اشتها آور ـ کاهش فشارخون .
روش استفاده : 1ـ عناب + برگ زیتون + میوه تره قاط (دَم کرده آن) = درمان فشارخون بالا 2ـ عناب + ختمی خبازی + گل نیلوفر + زرشک (دَم کرده آن) = دفع صفرا 3ـ عناب + جین سینگ + انجلیکا = انرژی زا ـ تقویت کننده عمومی بدن 4ـ ریشه و برگ عناب (عناب همراه با عَرقِ کاسنی بسیار عالی است.) = بند آورنده خونریزی ـ درمان زخم ها و سوختگی ها عوارض جانبی : به افرادی که مبتلا به بیماری قند هستند، توصیه نمی شود.
منع مصرف : افرادی که به بیماری قند مبتلا هستند.
قدومه خواص درمانی : درمان سرفه ـ ضد التهاب ـ درمان یبوست ـ مُلَیَن .
روش استفاده : به صورت دَم کرده استفاده می شود.
قاصدک خواص درمانی : مُدر ـ محرک جریان صفرا ـ تنظیم کننده کار کبد ـ مُلَیَن ضعیف ـ ضد رماتیسم ـ تصفیه خون ـ به عنوان بخور می توان استفاده کرد و برای رفع آکنِه مفید است.
روش استفاده : قاصدک + کاسنی + بابونه + زرشک (دم کرده) = درمان اختلالات کبدی ـ التهابات کیسه صفرا توجه: در تمام معجون انرژی زا استفاده می شود.
کاسنی خواص درمانی : مقوی درمانی ـ مقوی معده ـ تصفیه کننده خون ـ مفید برای امراض کبدی (نوسازی سلولهای کبدی) ـ تقویت کننده عمومی بدن ـ یرقان ـ دردهای مفاصل ـ زیاد کننده شیر مادران ـ مُدر ـ صفرابر ـ بیماریهای پوستی ـ رفع رسوبات ادراری ـ عفونت مجاری ادراری ـ درد و ورم کلیه ـ