کره چشم نام خوبی است زیرا چشم انسان به واقع شبیه کره ای است که قطر آن 5/2 سانتی متر و وزن آن حدود 7گرم است.
لایه ی خارجی کره چشم ، صلبیه است که از بافت رشته ای سفید رنگ و محکمی تشکیل شده است و این همان بخشی است که “سفیدی” چشم نامیده می شود.
در بخش میانی جلوی چشم ، صلبیه شفاف می گردد و نور می تواند عبور کند.
این بخش قرنیه نام دارد.
قرنیه از پوشش ظریف ، حساس و شفافی به نام ملتحمه پوشیده شده است.
ملتحمه آبگونه ای تولید می کند و با کمک غدد اشکی بخش جلوی چشم را تمیز و مرطوب نگه می دارد.
در داخل صلبیه لایه نازکی به رنگ قرمز تیره است که مشیمه نام دارد.این لایه حاوی رگهای خونی است که لایه های مختلف چشم را تغذیه می کنند.
مشمیه همچنین حاوی سلول های رنگدانه ای است که نور را جذب می کنند و از بازتابیدن آن روی لایه حساس به نور چشم جلوگیری می نمایند.
لایه مشیمیه در جلوی چشم به عنبیه عضلانی مبدّل می شود.
در وسط عنبیه حفره ای به نام مردمک وجود دارد که نور از میان آن به داخل چشم عبور می کند.
درون مشیمیه لایه دیگری به نام شبکیه است.
این لایه حاوی سلول هایی است که نور را دریافت و به پیامهای عصبی الکتریکی تبدیل می کنند.
پیامها توسط اعصابی که از پشت چشم عبور می کنند به عصب بینایی که مغز می رود منتقل می شوند.
در محلی که کلیه اعصاب از چشم خارج می شوند هیچ سلول شبکیه ای حساس به نوری وجود ندارد ، این ناحیه قادر به تشخیص نور نیست از این رو به آن نقطه کرو می گویند.
کره چشم به دوحفره تقسیم میشود:حفره جلویی پشت قرنیه قراردارد وحاوی مایع زلال وشفافی به نام زلالیهاست.پشت این حفره،عنبیه است وبعد ازآن عدسی قراردارد.عدسی شفاف است ونور را روی شبکیه متمرکزمی کند.حفره پشت عدسی که حجم کره چشم راتشکیل می دهدحاوی جسم ژلاتینی شفافی به نام زجاجیه است.
ساختمان چشم وچگونگی بینایی قسمت سفید کره چشم صلبیه Sclera نامیده می شود .نور ازقرنیه Cornea که بافتی شفاف است ،وارد چشم می شود.
قرنیه با تمرکز نور موجب عبور آن از میان مردمک Pupilمی شود.
مردمک دریچه گردوتاریکی است که در مرکز عنبیهIris قرار دارد و به عنوان یک دیافراگم (دوربین عکاسی) میزان نورعبوری را تنظیم می نماید.
مردمک درتاریکی گشاد و در روشنایی تنگ می گردد .
عدسی چشم Lens در پشت مردمک قرار دارد .عضلات چشمی عد سی را برای متمرکز کردن شعاعهای نورانی بر روی شبکیه Retina (به خصوص هنگام مطالعه ) تنظیم می کنند، که به این عمل تطابق می گویند.
شبکیه از سلول های حساس به نور تشکیل شد ه است که تصاویر نورانی رابه پیام عصبی تبدیل واز طریق عصب بینایی Optic Nerve به مغز می فرستد که منجر به بینایی می گردد.
داخل حفره چشم از ماده ژله ای به نام زجاجیهVitreus پرشده است که درحفظ کرویت چشم دخیل است .
انحنای قرنیه، قدرت عدسی و طول کره چشم شما ، تعیین کننده چگونگی بینایی شما هستند .
اگر این سه باهم هماهنگ و متناسب باشند ، امواج نورانی به درستی در روی شبکیه متمرکز شده و شما بینایی طبیعی و سالم خواهید داشت .واگر یکی از این سه با د و تای دیگر متناسب نباشد، امواج نورانی به درستی در روی شبکیه متمرکز نشده و سبب ایجاد عیوب- انکساری (نزدیک بینی ، دور بینی ، آستیگماتیسم و پیرچشمی) خواهد شد .
واحد اندازه گیری میزان عیوب انکساری ، دیوپتری است که عبارت ا ز قدرت کانونی عدسی اصلاح کننده ، لازم می باشد.
حدت بینایی با روند سالخوردگی متغیر است و سلا مت عمومی نقش بسزایی در میزان آن دارد .
عنبیه ومردمک وقتی راجع به رنگ چشم افراد صحبت می کنیم درواقع به عنبیه که حفره سیاهی(مردمک)دروسط آن است اشاره می کنیم.عنبیه حاویسلولهایرنگدانه ای است که باعث میگرددچشم افرادرنگهای گوناگونیداشته باشد.چنین منحصربه فردهستند.رنگ چشم هیچ تاثیری دربهتردیدن ماندارد.وظیفه عنبیه رنگی تنظیم کردن میزان نوری است که به چشم وارد میشود.
عنبیه این کاررابه وسیله دوگروه عضله انجام می دهد.یک گروه عضله عنبیه رابازمی کند وگروه دیگرسبب بسته شدن آن می شود.هنگامی که نورتغییرمیکندعضلات داخل عنبیه کشیده یاکوتاه می شوند واندازه مردمک راتغییرمی دهندتامیزان نوری راکه واردچشم می شود کنترل کنند.درنورکم،مردمک ممکن است تاعرض8 میلیمترگشادترشود تانور بیشتری به شبکیه برسد.درنورزیاد،مردمک ممکن است به اندازه نوک سنجاق ریزشود.
عنبیه خودبه خودتغییرشکل می دهد.هنگامی که نورشدید واردچشم میشودوشبکیه آن رادریافت میکند،مردمک یکباره منقبض میشود.
این یک واکنش حفاظتی غیرارادی است که مغزدرآن دخالت مستقیمی ندارد.زیرامغزممکن است به چیزهای دیگری شغول باشدوبنابراین واکنش راکمی به تاخیرمی اندازد.
مردمک چشم انسان مثل بسیاری ازجانداران دیگرکه روزها مشغول فعالیت هستنددایره شکل است.مردمک درسایرجانوران به شکلهای متفاوتی است.مردمک چشم گربه به شکل شکاف عمودی است که برای شکارهای شبانه ممکن است بسیارپهن شود.
عدسی پرتوهای نورکه واردچشم می شوند بایستی متمرکزیا «خم» شوند تا تصویرواضح ودقیقی راروی شبکیه به وجودآورند.بیشتراین تمرکزبه علت محدب بودن قرنیه ووجودزلالیه وزجاجیه است(وقتی به داخل استخری نگاه می کنیدپرتوهای نورشکسته می شوند).باوجوداین، تقریبا یک چهارم توانایی تمرکز، وتنظیم دقیق پرتوها،متعلق به عدسیاست.عدسی به کمک رباط ها بین قرنیه وشبکیه معلق است واین تارها به نوبه ی خودبه عضلات مژگانی متصل اند.
عدسی به اندازه یک نخود فرنگی است ودرست پشت عنبیه قراردارد.
عدسی جسم بسیارشفاف ورنگ آن زرد کم رنگ است ومانند لایه های پیازازلایه های سلول تشکیل شده است.شکل عدسی محدب الطرفین است،یعنی ضخامت وسط آن بیش ازضخامت نزدیک لبه های آن است.
همچنین تحدب آن درقسمت جلوکمترازتحدبش درعقب است.
اطراف عدسی راپوشش شفاف وقابل ارتجاعی می پوشاند.عدسی درون پوشش خودشبیه به کیسه پلاستیکی شفافی به نظرمی رسدکه ازماده ای ژله ای به رنگ زردکم رنگپرشده است.این پوشش به وسیله ی رباط های نخ مانند محکم از عضلات مژگانی که در اطراف عدسی وجود دارند معلق است.این پوشش بیشتر شبیه تور دایره شکلی است که در آکروبات از آن استفاده می کنند و به کمک تسمه های قابل ارتجاع در چهارچوب خود معلق است.
عضلات مژگانی نیز به صلبیه،پوشش سفید و محکم چشم،متصل می شوند.
برای تمرکز روی اشیا دور،عضلات مژگانی منبسط میشوند و صلبیه(که بوسیله فشار زجاجیه کشیده می شود)عدسی را به شکل نازک و مسطح در می آورد.هم چنین برای تمرکز روی اشیا نزدیک عضلات مژگانی منقبض و کوتاه می شوند.به این ترتیب عدسی از کشش صلبیه رها می گردد تا به سمت بیرون تحدب پیدا کند.به این ترتیب عدسی از کشش صلبیه رها می گردد تا به سمت بیرون تحدب پیدا کند.به این ترتیب عضلات مژگانی بایستی کار کنند تا بتوانیم اشیا نزدیک را بوضوح ببینیم و زمانی که آنها منبسط می شوند می توانیم اشیا دور را به دقت ببینیم.
عدسی گاهی کدر می شود.
این حالت آب مروارید نام دارد.
در این شرایط، فرد مبتلا نمی تواند اشیا را بوضوح ببیند و ممکن است به عمل جراحی احتیاج پیدا کند.در یک نوع از عمل جراحی ، عدسی را کاملا بر می دارند؛ بیمار از آن به بعد می بایست از عینک مخصوصی استفاده کند.در این حالت،چشم دیگر قادر نیست فواصل دور و نزدیک را بوضوح ببیند، اما بهتر از این است که به هیچ وجه قادر به دیدن چیزی نباشد.
نوع دیگری از عمل جراحی چنان است که ماده داخلی پوشش عدسی را خارج می کنند و ماده شفاف و ژله مانند مصنوعی را جانشین می سازند و بدین ترتیب عدسی باز هم می تواند روی اشیا تمرکز پیدا کند.
عارضه ی آب مروارید که در آن عدسی کدر می شود گاهی باعث از دست رفتن بینایی می شود .
آب مروارید بین افراد مسن عارضه شایعی است.
اما این بیماری چشم ممکن است در نتیجه برخی از عفونت ها (حتی در نوزادان) یا بیماری های دیگری مانند مرض قند(دیابت) بوجود آید.
1- نزدیک بینی(میوپی): در این عیب انکساری نور پس از عبور از قرنیه و عدسی در جلوی شبکیه متمرکز میشود.
علت آن انحنای بیش از حد قرنیه میباشد.
برای اطلاح آن کافیست مرکز قرنیه را مسطح تر کنیم (با برداشتن بافت مرکز قرنیه).
2- دوربینی(هیپروپی): در این عیب انکساری نور پس از عبور از قرنیه و عدسی در پشت شبیکه متمرکز میشود.
علت آن انحنای اندک مرکز قرنیه است.
برای اصلاح آن کافیست به انحنای مرکز قرنیه بیفزاییم (با برداشتن بافت حواشی(محیط) قرنیه و دست نخورده باقی گذاشتن بافت مرکز قرنیه)