دانلود مقاله آویشن

آویشن Thymus vulgaris ‏ مقدمه تیموس - نام علمی آویشن – به احتمال زیاد از واژه‌ای یونانی به معنای جرات و یا عبارتی که مفهوم آن پاکیزگی و یا ضدعفونی کردن است، ریشه گرفته است.

در عصر شوالیه‌گری و سلحشوری بر روی جامه‌ی شوالیه‌های تصویر آویشن گلدوزی می‌کرده‌اند، تا در هنگام مسابقات سواری با نیزه به آنها جرات و شهامت ببخشد.

دسته‌هایی از آویشن را برای پاکیزگی هوای داخل ساختمان می‌سوزانده‌اند و تصور می‌کردند که به این ترتیب از بیماری طاعون محفوظ می‌‌مانند.

از این گیاه در مراسم تدفین نیز استفاده می‌شده است.

روزگاری در ولز، آویشن را در قبرستان در کنار گورها می‌کاشتند و در مراسم تشییع جنازه، اعضای یک انجمن نیکوکاری در انگلستان.

دسته‌های آویشن را با خود حمل می‌کردند .

بر اساس داستانی قدیمی و غیر قابل باور، کاشتن بستری از آویشن در باغچه‌ی منزل، راه پری‌ها و جن‌ها را به خانه باز می‌کرده است و اعضای خانواده می‌توانستند با چشم خود آنها را ببینند.

روغن آویشن که تیمول نامیده می‌شود، یک عامل قوی ضد میکروبی است و به همین سبب، گیاه آویشن به عنوان یک گیاه ضدعفونی کننده شناخته شده است.

چای آویشن داروی سنتی دردهای معده و روده می‌باشد.

روغن این گیاه را روزگاری برای دفع انگل‌های روده، بخصوص کرم قلابدار، تجویز می‌کرده‌اند.

آویشن همچنین یک داروی ضد گرفتگی عضلات می‌باشد و از آن برای درمان سوزش گلو، سرفه‌های سخت و التهاب نایژه استفاده می‌شود.

محلول شستشوی دهان حاوی آویشن در درمان عفونت لثه مؤثر است.

در طول جنگ جهانی اول، روغن آویشن را به عنوان یک ماده‌ی ضد میکروب، روی پوست می‌مالیدند .

آویشن به دلیل طعم تند و خاصیت ضد میکروبی‌اش، در تهیه سوسیس و خوراک‌های گوشتی مصرف می‌شود.

در کشورهای فرانسه و یونان و برخی دیگر از کشورها، از این گیاه در تهیه و طبخ غذا استفاده‌های فراوانی می‌شود .

گیاه شناسی مشخصات ظاهری : معرفی و گیاهشناسی آویشن یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی و ادویه ای است.

به طوری که مصریان و یونانیان باستان از آویشن برای درمان بیماریها خود استفاده می کرده اند.

در کتب مذهبی از آویشن به عنوان گیاه مورد علاقه ی حضرت موسی (ع) یاد شده است.

آویشن در سال 2006 میلادی به عنوان گیاه دارویی منتخب سال برگزیده شد.

همچنین گیاه دارویی منتخب سازمان بهداشت جهانی ( W.H.O ) می باشد.

گیاهی است از خانواده ی نعناعیان Lamiaceae.

جنس Thymus دارای گونه های مختلفی است که 14 گونه ی آن بومی ایران هستند.

آویشن T.vulgaris گیاهی است بومی نواحی شرقی مدیترانه با عدد کروموزومی 30= ۲n ، گیاهی چند ساله با بوته های متراکم و پر شاخه ، ریشه ی مستقیم و کم و بیش چوبی با انشعابات فراوان ، ساقه ی مستقیم و چهار گوش دارد که ارتفاع بوته معمولاً بین 20 تا 50 سانتی متر است.

پائین ساقه چوبی است در حالی که قسمت های فوقانی آن سبز رنگ بوده و انشعابات فراوانی دارد.

برگ ها کوچک ، متقابل و کم و بیش نیزه ای شکل و بدون دمبرگ هستند.

برگها پوشیده از کرک های خاکستری رنگ و حاوی اسانس هستند.

گل ها کوچک ، کامل و به رنگ های سفید ، صورتی و ارغوانی مشا هد می شوند .

گل ها از سال دوّم رویش در اواسط اردیبهشت ظاهر می شوند.

میوه فندقه ( شیز و کارپ چهار فندقه ) به رنگ قهوه ای تیره به طول 2-1 میلی متر است که داخل میوه چهار بذر به رنگ قهوه ای تیره وجود دارد.

بذر آویشن بسیار ریز است و وزن هزار دانه ی آن 25/0 تا 28/0 گرم است .

بذرهای آویشن 2 تا 3 سال قوه ی نامیه ی خوبی دارند.

در شرایط اقلیمی مناسب 14 تا 20 روز پس از کاشت سبز می شوند.

آویشن، گیاهی چند ساله است، ولی در آب و هوای سرد تنها یک سال دوام می‌آورد.

به صورت بته است و شاخه‌های متعدد دارد.

ساقه‌های اصلی گیاه، خشک و چوبی هستند و طول آنها به 10 تا 30 سانتی‌متر می‌رسد.

برگ‌های آویشن کوچک و باریک و به شکل بیضی تا خنجری هستند و بسیار معطر می‌باشند.

برگ‌ها به رنک سبز مایل به خاکستری هستند و پشت برگ‌ها نرم می‌باشد.

از اوایل تا اواسط تابستان حلقه‌های گل استوانه‌ای شکل دو لبه‌ای، به رنگ‌های بنفش و صورتی، به صورت خوشه در نوک شاخه‌ها، ظاهر می‌شوند.

گیاه آویشن در انواع مختلف از جمله آویشن برگ باریک، برگ پهن، خال خال و بالاخره آویشن لیمویی یافت می‌شود .

این گیاه علفی چندساله، از خانواده Labiatae و به انگلیسی Thyme و در کتاب سنتی فارسی با نام‌های «حاشا»، «اوشن» و «صعترالحمیر» نام برده شده است.

در ایران گونه های مختلفی از این گیاه به صورت علفی تا انواعی که به صورت درختچه هستند، می رویند و در بعضی از مناطق نیز در مزارع کاشته می شوند، این گیاه با اسامی محلی متفاوتی شناخته شده است، از جمله در همدان آن را «آزربه» در آذربایجان «ککلیک اوتی» و در سایر مناطق «صعتر»، «اوشن»، «اشمه کوهی»، «سی سنبر» و «سوسنبر» نامیده می شود.

از نظر تاریخی و قدمت شناخت: حاشاویا آویشن گیاهی است که به خصوص به عنوان ادویه معطر از زمان های قدیم مورد توجه بشر بوده و در عهد باستان در جوامع پیشرفته آن روز به عنوان بخورهای معطر و تصفیه کننده به خصوص در معابر به کار می رفته است.

در یونان قدیم و روم «آویشن» را به عنوان سمبل شجاعت و تهور می دانستند.

در طب سنتی از نظر طبیعت، عده ای از حکمای معروف از جمله ابوعلی سینا و دیگران «حاشا» را گرم و خشک می دانند.

از نظر خواص این گیاه گرم کننده قوی و باز کننده گرفتگی های روده ها و پاک کننده سینه و همچنین برای تنگی نفس و تقویت معده و کشتن و خارج کردن انگل های معده، بسیار موثر است.

جوشانده این گیاه در درمان پیچش روده و اسهال و در درمان بی خوابی و امراض جهازهاضمه مفید است.

آویشن یکی از قدیمی ترین گیا هان دارویی و ادویه ای است .

تیموس کلمه ای یونانی و به معنای شجاع می باشد و به طوری که زنان یونان باستان این گیاه را به لباس شوهرانشان که عازم جنگ بودند می دوختند .

زیرا آنها معتقد بودند آویشن سبب شجاعت و در نتیجه پیروزی آنها در جنگ می شود .

آویشن گیاهی است خشبی و چند ساله .

منشأ آن نواجی مدیترانه گزارش شده است و در جنوب اروپا در سطوح وسیعی کشت می شود .ریشه آویشن مستقیم ، کم و بیش چوبس و انشعابهای فراوانی دارد و سافه آن مستقیم و چهار گوش است .

ارتفاع این گیاه متفاوت و بین 20 تا 50 سانتی متر می باشد .

برگها کوچک ، متقابل و کم وبیش نیزه ای شکل ، بدون نوک و دمبرگ ، پوشیده از کرکهای خاکستری رنگ و حاوی اسانس هستند .

گلها کوچک و به صورت مجتمع در قسمت فوقانی ساقه هایی که از بغل برگها خارج می شوند روی چرخه هایی مجتمع پدیدار می شوند .

میوه چهار بذر به رنگ قهوه ای تیره وجود دارد .

بذر آویشن بسیار ریز بوده و وزن هزار دانه آن 25/0 تا 28/0 گرم است .

زیستگاه طبیعی : آویشن، گیاه بومی غرب حوزه‌ی مدیترانه و جنوب استرالیا می‌باشد که کشت آن در سایر نقاط دنیا نیز متداول شده است.

آویشن در زمین‌های سخت و صخره‌ای و جایی که خوب زهکشی شده است، سبز می‌شود .

سازگاری : آویشن گیاهی مدیترانه ای است و در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد .

این گیاه ، خشکی دوست بوده و به سهولت قادر به تحمل کم آبی و خشکی است .

آویشن به آب ایستایی حساس است به طوریکه این امر می تواند سبب خشک شدن آن شود .

خاک های سبک حاوی ترکیبات کلسیم و با ضخامت زیاد سطح الارض ، خاکهای مناسبی برای کشت آویشن است و خاکهای سنگین مناسب نیست زیرا این نوع خاکها سبب کاهش شدید عملکرد پیکر رویشی و اسانس آن می شود .

(( پی اچ )) مناسب خاک نیز برای کاشت آویشن بین 5/4 تا 8 است .

ارقام سه جنس در خانواده ی نعناعیان به نام آویشن معروف هستند که بهتر است با اینها بیشتر آشنا شویم : ۱- جنس Zataria ۲- جنس Ziziphora ۳- جنس Thymus جنس Zataria که گونه ی معروف اش Z.multiflora است ، به آویشن شیرازی یا برگ پهن معروف است.

گیاهی است که در جهان پراکندگی محدودی دارد و بیشتر در ایران ، افغانستان و پاکستان می روید.

شکل گل و برگ هایش با آویشن باغی T.vulgaris متفاوت است .

آویشن شیرازی برگ های پهن تری دارد و کاسه گل اش تخم مرغی شکل با 5 دندانه ی مساوی است .

( در حالی که T.vulgaris دارای سه دندانه ی کوتاه در لبه ی بالایی کاسه ی گل و 2 دندانه بلند در لبه ی پائینی کاسه ی گل است.

) جنس Ziziphora که به کاکوتی یا آویشن برگ باریک معروف است و شباهت زیادی به T.vulgaris دارد.

آویشن شیرازی شناسنامه نعناع Labiatae :تیره Thymus vulgaris L.

:نام لاتین Garden thyme – Common thyme :نام انگلیسی آویشن شیرازی – آویشن باغی :نام فارسی البعس - صعتررسمی :نام عربی گیاهشناسی آویشن شیرازی گیاهی است پر شاخه و دارای ساقه های چوبی به ارتفاع 10 تا 30 سانتی متر که به حالت وحشی و به صورت بوته هائی پر پشت در دامنه های خشک و بین تخته سنگها و در کوهستانها تا ارتفاعات 1200 متری و حتی گاهی بیشتر می روید.

ریشه چوبی و منشعب آن که ظاهر ناهموار دارد به سهولت در زمینهای سخت درون تخته سنگها نفوذ می کند و گیاه را که ساقه های متعددش حالت فشرده به هم دارند.

به خوبی ثابت نگه می دارد.

و مانع می گردد از اینکه سهولت از درون خاک خارج شود.

ساقه های منشعب این گیاه پوشیده از کرک و برگهای کوچک آن دارای ظاهر لوزی شکل و متقابل بر روی ساقه است.

رنگ برگهای آن خاکستری روشن است.

دمبرگ بسیار کوتاهی نیز پهنک برگ آن را به ساقه ارتباط می دهد ظاهر کلی پهنک برگ این گیاه که عموماً کناره برگشته دارد و در سطح تحتانی پوشیده از گردی به رنگ مایل به سفید بنظر می رسد.

بهترین وسیله تشخیص آن از گونه های مجاور است.

گلهای آن کوچک ، متعدد، معطر به رنگ سفید با گلی و مجتمع به صورت دسته هایی در قسمتهای انتهائی ساقه می باشد.از حالات غیر طبیعی این گیاه یکی آنست که بعضی از پایه های آن گلهای فاقد پرچم دارند در حالیکه در برخی از پایه ها پرچم ها زودتر از مادگی رشد پیدا می کند دیگر آنکه ساقه های گلدار این گیاه با ‌آنکه حالت نیمه خوابیده دارد هیچوقت ریشه های نابجا تولید نمی نماید.

گیاهی است پر شاخه و دارای ساقه های چوبی به ارتفاع 10 تا 30 سانتی متر که به حالت وحشی و به صورت بوته هائی پر پشت در دامنه های خشک و بین تخته سنگها و در کوهستانها تا ارتفاعات 1200 متری و حتی گاهی بیشتر می روید.

کاشت ، داشت و برداشت: آماده سازی خاک : پس از برداشت گیاهانی که با آویشن به تناوب کشت شده اند ( در فصل پاییز ) کودهای حیوانی مورد نیاز به خاک اضافه شده و سپس با شخم مناسبی به عمق 20تا 25 سانتی متری خاک فرستاده می شود .

اوایل بهار پس از شکستن سله ها و خرد کردن کلوخه ها ، زمین را باید برای کشت کاملاً تسطیح کرد .

کاشت : کاشت آویشن از طریق بذر یا از طریق امکان پذیر است .

کاشت از طریق بذر به دو روش مستقیم وغیر مستقیم صورت می گیرد .

تاریخ و فواصل کاشت آویش حداقل 4 تا 6 سال در یک مکان باقی می ماند لذا تناوب کشت مناسب برای این گیاه مهم است آویش را باید با گیاهانی به تناوب کشت کرد که دوره رویشی کوتاهی داشته باشند و مدت کوتاهی پس از کشت برداشت شوند .گیاهان وجینی گیاهان مناسبی برای این کار هستند تناوب کشت با گیاهان ریشه های چند ساله مناسب نیست و سبب گسترش و شیوع بیماریها می شود.

3 تا 4 سال پس از برداشت آویش آنرا مجدداً می توان در همان زمین کاشت.

زمان کاشت آویش به روش کشت و شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد.

بذرها در ردیفهایی به فاصله 40 تا 50 سانتی متر بطور مستقیم در زمین اصلی کشت می شوند عمق بذر نباید از 5/0 سانتی متر بیشتر باشد (در رابطه با زمان مناسب برای کشت مستقیم بعضی اواسط پائیز و بعضی اوایل بهار را زمان مناسب می دانند).

زمان مناسب برای کشت غیر مستقیم (کاشت در خزانه هوای آزاد) اوایل بهار (اواخر اسفند) می باشد.

در کشت غیر مستقیم بذرها در ردیفهایی به فاصله 25 تا 30 سانتی متر در خزانه هوای آزاد باید کشت شوند.

هنگامیکه ارتفاع نشاء ها به 10 تا 15 سانتی متر رسید در ردیفهایی به فاصله 50 سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف 25 سانتی متر به زمین اصلی باید منتقل می شوند.

فصل پائیز اوایل بهار زمان مناسبی برای تکثیر رویشی آویش است گیاهان در ردیفهایی به فاصله 50 سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف 25 سانتی متر باید کشت شوند.

کاشت مستقیم : زمان مناسب برای کاشت بذر در زمین اصلی اوائل بهار ( فروردین ) می باشد .

در این صورت بذور در ردیفهایی به فاصله 40 تا 50 سانتی متری کشت می شوند .

عمق بذر نباید از 5/0 سانتی متری تجاوز کند و برای هر هکتار زمین نیز به 5 تا 6 کیلوگرم بذر احتیاج است .

در ضمن از آنجایکه رشد اولیه آویشن و بطئی است از روش کاشت مستفیم فقط در سطوح کوچک کشت استفاده می شود .

کاشت غیر مستقیم : نیمه دوم اسفند زمان مناسبی برای کاشت بذر آویشن در خزانه هوای ازاد است و در این صورت بذور در ردیفهایی به فاصله 25 تا 30 سانتی متری با ید کاشته شوند .

هنگامی در ارتفاع نشاء ها به 10 تا 15 سانتی متر رسطد ( اواخر شهریور ) آنها را می توان به زمین اصلی ( فاصله ردیف ها از هم 50 سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف 25 سانتی متر ) منتقل کرد .

تکثیر رویشی : تکثیر رویشی آویشن از طریق تقسیم بوته انجام می گیرد .

به این صورت که پس از خارج کردن بوته های دو ساله سالم و عاری از هر گونه آلودگی قارچی آنها را به چند قسمت تقسیم کرده و در زمین اصلی کشت می نمایند .

فصل پاییز یا اوایل بهار ( قبل از رویش گیاهان ) زمان مناسبی برای تکثیر رویشی آویشن است .

بوته ها باید در ردیف هایی به فاصله 50 سانتی متر ( فاصله دو بوته در طول ردیف 25 سانتی متر ) کشت شوند .

داشت مراقبت و نگهداری : آبیاری منظم و وجین علفهای هرز سطح خزانه ضرورت دارد .

از آنجائیکه تهویه خاک نقش عمده ای در افزایش عملکرد پیکر رویشی گیاهان دارد توصیه می شود در طول رویشی چند بار خاک بین ردیفها توسط کولتیواتر برگردان شود .

اویشی گیاهی مقاوم است و تا کنون آفت و یا بیماری خاصی برای این گیاه گزارش نشده است .

وجین علفهای هرز ضروری است.

در صورت آبیاری زیاد ، پوسیدگی ریشه و بیماری های قارچی مشاهده می شود.

علف هرز سس Cuscuta spp ( کاسکوتا ) در مواردی به مزارع حمله می کند که با وجین کردن یا استفاده از محلول پاشی سولفات آهن می توان با آن مبارزه کرد.

در سال اوّل رویش فقط یک بار محصول را می توان برداشت کرد.

در حالی که از سال دوّم رویش به بعد، 2تا 3 بار می توان اقدام به برداشت پیکر رویشی آویشن کرد.

اولین برداشت همزمان با آغاز گل دهی (اواسط بهار)، دومین برداشت در آغاز دومین مرحله ی گل دهی (اواسط تابستان) و سومین و آخرین برداشت نیز در اواسط پاییز ( آبان ماه ) صورت می گیرد.

گیاهان از فاصله ی 10تا 15 سانتی متری از سطح زمین برداشت می شوند.

و تحقیقات نشان می دهد اگر پیکر رویشی آویشن در ظهر ( هنگام تابش آفتاب ) برداشت شود، نسبت به برداشت آنها در روزهای غیر آفتابی ، دارای اسانس بیشتری خواهد بود.

از ضرورتهای کاشت گیاه آبیاری منظم و وجین علفهای هرز است در طول رویش نیز مبارزه با علفهای هرز نیز ضروری است که وجین مکانیکی با علفهای هرز باید با استفاده از علف کشهای مناسب تکمیل گردد.

قبل از انتقال گیاهان از علف کش رونستار به مقدار 7 تا 8 لیتر در هکتار به صورت محلول پاشی می توان استفاده کرد.

زمان استفاده از این علف کش اواسط بهار (اردیبهشت) است.

برای مبارزه شیمیایی با علفهای هرز آویش های چند ساله در فصل پائیز (مهر – آبان) می توان از علف کش سینبار به مقدار 2 تا 5/2 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود .

در صورت استفاده از این علف کش در صورت باقیماندن علفهای هرز باید با کولتیواتور به جمع آوری آنها اقدام کرد.

برگردان کردن خاک بین ردیفها به منظور تهویه نقش عمده ای در افزایش عملکرد پیکررویشی دارد.

برداشت : در سال اول رویش فقط یکبار محصول را می توان برداشت کرد .

در حالی که از سال دوم رویش به بعد ، دو و یا حتی سه مرتبه می توان اقدام به برداشت پیکر رویشی آویشن نمود .

اولین برداشت هم زمان با آغاز گلدهی ( اواسط بهار ) ، دومین برداشت در آغاز دومین مرحله گادهی ( اواسط تابستان ) و سومین و آخرین برداشت نیز در اواسط پاییز ( آبان ) انجام می گیرد .

گیاهان از فاصله 10 تا 15 سانتی متری از شطح زمین باید برداشت شوند .

تحقیقات نشان می دهد اگر پیکر رویشی آویشن در ظهر ( هنگام تابش آفتاب ) برداشت شوند ( نسبت به برداشت آنها در روزهای غیر آفتابی ) دارای اسانس بیشتری خواهند بود .

پیکر رویشی خشک از سال دوم رویشی 5/1 تا 2 تن در هکتار می باشد در سال اول رویش فقط یکبار محصول را می توان برداشت کرد.

ولی در سالهای بعد دو یا حتی سه مرتبه می توان اقدام به برداشت پیکر رویشی گیاه نمود.

زمان مناسب برای اولین برداشت محصول آغاز گل دهی یعنی اواسط بهار (اردیبهشت) می باشد.

دومین برداشت در آغاز دومین مرحله گل دهی اواسط تابستان مرداد انجام گیرد.

سومین و آخرین برداشت را اواسط پائیز (آبان) می توان انجام داد.

اگر پیکر رویشی گیاه ظهر هنگام آفتاب برداشت شوند در مقایسه با برداشت در روزهای غیر آفتابی از مقادیر بیشتری اسانس برخوردار می باشند گیاهان از فاصله 10 تا 15 سانتی متری سطح زمین باید برداشت شوند چنانچه هوا آفتابی باشد بهتر است گیاهان پس از برداشت برای مدتی روی زمین قرار گیرند تا پس از کاهش رطوبت به خشک کن منتقل شوند.

دمای مناسب برای خشک کردن آویش با استفاده از خشک کنهای الکتریکی 40 درجه سانتی گراد است.

اگر هدف از کاشت آویش جمع آوری بذر آنها باشد محصول را سالی یکبار و آن هم در آغاز مرحله رسیدن بذر باید برداشت کرد.

اندامهای برداشت شده را در سایه خشک نموده، سپس بذرها را بوجاری تمیز و بسته بندی کرد.عملکرد بذر 50 تا 80 کیلوگرم در هکتار می باشد.

نیازهای اکولوژیکی آویشن گیاهی است بومی مناطق مدیترانه ای و در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد.

این گیاه خشکی دوست بوده و به سهولت قادر به تحمل کم آبی و خشکی است .

آویشن به حالت غرقابی حساس است و این امر موجب خشک شدن گیاه می شود.

خاکهای سبک حاوی ترکیبات کلسیم خاک های مناسبی جهت کشت آویشن است.

PH مناسب خاک برای کاشت آویشن 5 تا 8 می باشد.

آویش گیاهی مدیترانه ای است و در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد.

این گیاه خشکی دوست است و به سهولت قادر به تحمل کم آبی و خشکی می باشد کشت این گیاه در زمینهای کود و زمینهایی که سبب آب ایستایی شود مناسب نیست زیرا به غرقابی بودن زمین به شدت حساس است.

برای کشت آن از مناطق آفتابی و از دامنه های جنوبی تپه ها باید استفاده شود خاکهای سبک حاوی ترکیبات کلسیم و با ضخامت زیاد سطح الارض خاکهای مناسبی می باشند.

خاکهای سنگین برای کشت این گیاه مناسب نیست.

تهویه خاک نقش عمده ای در افزایش عملکرد دارد.

رطوبت و آبیاری زیاد نه تنها برای رویش این گیاه مناسب نیست بلکه سبب کاهش کیفیت و کمیت اسانس گیاه می شود pH خاک برای کشت گیاه بین 5/4 تا 8 مناسب است.

خواص و کاربرد آویشن دارای اثرات ضد قارچی و ضد باکتریایی قوی است و این خاصیت به دلیل وجود تیمول و کارواکرول در اسانس آویشن است.

مشخص شده است که اسانس آویشن دارای اثرات ضد اسپاسم ، ضد سرفه و خلط آور است .

پماد حاصل از اسانس آویشن برای درمان برخی بیماری های پوستی کاربرد دارد .

شستن سر با محلول رقیق اسانس آویشن سبب افزایش جریان خون در پوست سر و قوی شدن غده های مو و در نتیجه جلوگیری از ریزش مو می شود.

در علم آروماتراپی (رایحه درمانی یا عطر درمانی) از اسانس آویشن استفاده می شود.

داروهای گیاهی زیر از گیاه آویشن هستند که در بازار موجود می باشند : 1- شربت توسیان ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت گل دارو 2- قطره توسیون ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت باریج اسانس 3- قطره توسیگل ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت گل دارو 4- قطره تیم آرتا ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت ایران داروک 5- شربت و قرص تیمکس ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت ایران داروک 6- محلول دهان شویه پرسیکا ، محصول شرکت پور سینا فرآوری اسانس آویشن از گیاه تازه و به روش تقطیر با آب استخراج می شود .

طی یک پژوهش، خشک کردن گیاه آویشن در دمای 35 درجه موجب کاهش میزان اسانس آن می شود.

اسانس آویشن از سر شاخه های گل دار گیاه استحصال می شود.

وزن هر میلی لیتر اسانس 9/0 تا 95/0 گرم است.

این اسانس بی رنگ با بوی مطبوع و طعم تند است.

از هر 100 کیلوگرم گیاه تازه، تقریباً 5/1 تا 2 کیلوگرم اسانس استحصال می شود.

اسانس آویشن که به اسانس تیم ( Thyme ) معروف است دارای فنل هایی مثل تیمول و کارواکرول ( 40 درصد ) و دارای سیمن ، لینا لول ، پینن و ....

است .

تیمول و کارواکرول مهمترین اجزاء اسانس هستند .

قسمت دارویی : پیکر رویشی آویشن حاوی اسانس است .

از این رو دارای بویی مطبوع می باشد .

پیکر رویشی در مرحله گلدهی از بیشترین مقدار اسانس برخوردار است .

مواد موثره : ماده موثر آویشن از نوع اسانس است .

اسانس آویشن مایعی زرد رنگ و سبکتر از آب است .

تا کنون 38 ترکیب در اسانس این گیاه شناسایی شده است که مهمتر آنها را تیمول تشکیل می دهد .

از ترکیبات دیگر اسانس می توان از کارواکرول ، پاراسیمول ، لینالول و سینئول نام برد .

خواص در مانی : اسانس آویشن خاصیت ضد باکتری و ضد قارچی دارد .

مجموعه مواد موثر آویشن خلط آور است و ار آن برای معالجه سرفه استفاده می شود .

مواد و عناصر غذایی : به زمینهای تهی از مواد و عناصر غذایی در فصل پاییز ( هنگام اماده ساختن زمین )20 تا 30 تن در هکتار کودهای حیوانی کاملاً پوسیده اضافه می شود .

فصل بهار قبل از کشت گیاه نیز 50تا 80 کیلو گرم د رهکتار اکسید قسقر و همین مقدار پتاس به همراه 40 تا 60 کیلو گرم در هکتار ازت باید در اختیار گیاه قرار گیرد .

از سال دوم رویش ، همه ساله در فصل بهار 30 تا 50 کیلو گرم در هکتار ازت در اختیار گیاهان قرار می دهند .

به طور کلی در افزون کودهای شیمیایی به خاک هایی که آویشن در آن می روید باید دقت کرد .

زیرا زیادی مواد غذلیی یا کمبود آن مناسب نبوده و هر دو حالت سبب کاهش عملکرد پیکر رویشی می شود .

اگر بیماران مبتلا به تنگی نفس، سرفه، کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و ترشحات غیرطبیعی زنان، ۵ تا ۱۰ گرم «آویشن» را در یک لیتر آب جوش دم کرده و با کمی عسل مخلوط کرده و میل نمایند، (سه فنجان در روز) در درمان بیماری آنها موثر خواهد بود.

خاصیت ضدمیکروبی و ضدقارچی و ضدانگلی این گیاه نیز در طب جدید مورد توجه قرار گرفته است و همچنین داروهای ضدسرفه تیمکس، تیمیان، قطره توسیون نیز از این گیاه تهیه شده است.

توجه: پیشنهاد می شود در مصرف آویشن و ترکیبات آن به دستورات متخصصین توجه کرده و از اسراف در مصرف آن خودداری شود.

سبب تقویت هوش، درمان بیماریهاى عفونى و ضعف آرامش بخش دردهاى عضلانى.

آویشن یا سرپوله گیاهى است دارویى از تیره نعناعیان.

تمام اندامهاى این گیاه معطر است.

مصریهاى قدیم از اسانس آویشن براى مومیایى کردن مردگان خود استفاده مى کردند.

در آویشن مواد چرب، رنگى، رزین، یک ماده تلخ، منگنز فراوان و ویتامینهاى A و B و E وجود دارد همچنین داراى اسانس موسوم به اسانس سرپوله مى باشد که یک ماده ضد عفونى کننده قوى است.

خواص درمانى این گیاه عبارتند از: دشمن سم است و جریان خون را از سموم پاک مى کند.

سبب تقویت هوش و قوه ادراک مى گردد.

در درمان بیماریهاى عفونى، ضعف معده، تشنج و میگرن مجرب است.

در درمان بیماریهاى کبد فوق العاده مؤثر است و مى توان جوشانده رقیق آن را جانشین چاى ساخت.

ماساژ پوست سر با جوشانده آویشن از ریزش مو جلوگیرى کرده و مداومت بر این کار باعث رویش مجدد آن مى گردد.

حمام با جوشانده آویشن دردهاى عضلانى، مفاصل و روماتیسم را تسکین مى دهد.

نوشیدن جوشانده آویشن انگلهاى دستگاه گوارشى را از بین مى برد.

یکى از شناخته شده ترین گیاهان دارویى در طب سنتى ایران و اروپا، آویشن است.

این گیاه علفى و معطر که طول آن حدود ۴۰ سانتى متر است، داراى خواص دارویى بسیارى است، این گیاه به صورت کاشته شده در ایران موجود است.

اما برخى از گونه هاى جنس آن، در شمال و غرب کشور پراکنده اند.

از آویشن در صنایع غذایى، دارویى، بهداشتى و آرایشى استفاده متنوعى مى شود.

اروپا به همراه آمریکا یکى از بازارهاى عمده مصرف کننده آویشن است.

آمریکا، سالیانه، حدود ۱۰۰۰ تن آویشن وارد مى کند.

روغن سفید آویشن، تنتور و عصاره مایع آن به عنوان ترکیبات معطر در اکثر فرآورده هاى غذایى مهم شامل دسرهاى لبنیاتى منجمد، ژلاتین ها و دسرهاى محتوى آردبرنج استفاده مى شود.

قسمت هاى درمانى این گیاه، سرشاخه هاى آن و برگ خشک شده آن است.

در طب سنتى از این گیاه به عنوان ضد اسپاسم، درمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگى، آنفلوآنزا و براى درمان نفخ و گرفتگى هاى عضلانى استفاده مى شود.

استفاده امروزى و ثابت شده گیاه آویشن براى درمان آسم، سرفه هاى خشک مکرر، آمفیزم و برونشیت است.

چاى دم کرده آن را نیز براى درمان عفونت گوش میانى، نفخ و تهوع استفاده مى کنند، عصاره آویشن به نام «تیمول» براى بیمارى آسم مفید است.

حمام آویشن براى مبتلایان به دردهاى عضلانى، مفصلى و روماتیسمى مفید است.

۵۰۰ گرم آویشن را به مدت یک ربع ساعت در کیسه کوچکى ریخته و مقدارى آب جوش در آن داخل کرده، سپس آن را داخل وان آب گرم بگذارید و به مدت ۲۰ دقیقه در وان باشید.

البته قبل از انجام حمام آویشن حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

ضماد آویشن براى نیش و گزیدگى حشرات موثر است، البته روغن این گیاه سمى است و مصرف خوراکى روغن آن ممنوع است.

در حاملگى مصرف این گیاه ممنوع است اما در دوران شیردهى منعى ندارد.

براى مصرف این گیاه، ۱ تا ۴ گرم پودر خشک گیاه را در یک لیوان آب جوش دم کرده (به مدت ۲۰ دقیقه) پس از صاف کردن، شیرین کرده و ۳ بار در روز مصرف کنید.

در التهاب حنجره و لوزه ها و براى درمان آفت به صورت غرغره کردن مى تواند استفاده شود.

براى این منظور، یک استکان از پودر گیاه را در چهار استکان آب جوش آهسته به مدت ۲۰ دقیقه جوشانیده و پس از صاف کردن، براى شست وشوى دهان استفاده کنید.

البته، فرآورده هاى دارویى مختلفى از این گیاه ساخته شده و به طور گسترده مورد مصرف بیماران قرار مى گیرد.

از فرآورده هایى که به تأیید «نظارت بر امور دارو و مواد مخدر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکى» رسیده است مى توان «شربت توسیان»، «قطره توسیگل»، «قطره توسیوین»، «قطره تیم آرتا» و «شربت تیمکس» را نام برد.

این فرآورده ها، همگى ضد سرفه و خلط آور هستند و ایمنى مصرف آنها در دوران شیردهى و باردارى به اثبات نرسیده است.

از این میان «قطره توسیوین» و «قطره توسیگل» در کودکان کمتر از ۶ سال نیز ممنوع است.

همچنین «شربت توسیان» در افراد دیابتى نباید مصرف شود.

اما «قطره تیم آرتا» در تمام سنین قابل مصرف است.

قبل از مصرف گیاهان دارویى حتماً با پزشک مشورت کنید.

آویشن دارویی گیاهی است علفی شبه درختچه ای چند ساله که تاریخ گل آوری آن از اردیبهشت تا شهریور می باشد.

پراکنش آن بفراوانی در نقاط کوهپایه ای, مراتع, خاکهای شنی, سنگلاخی, در جنگلهای آزاد و در مناطق کم درخت پست تا مرتفع رشد می کند.

توزیع جغرافیایی آن در مناطق معتدل اروپا و آسیا و همچنین گرینلند, ایسلند و مناطق اطراف رودخانه ینی سئی سیبری می باشد.

محل استقرار آن در آمریکای شمالی می باشد.

قسمت های هوایی آن قبل از مرحله گل آوری جمع آوری می گردد.

قسمت های فوقانی بهمراه گل چیده شده و در سایه و یا درون اطاقک های خشک کن با حرارت مصنوعی تحت شرایط 40 درجه سانتی گراد خشک می شود.

دارو دارای عطر و قدری طعم تلخ, مزه ادویه ای می باشد.

این دارو حاوی 0.3 درصد اسانس است که ترکیبات آن بستگی به منشا جغرافیایی و سایر فاکتورها دارد.

همچنین دارو دارای فلاون ها, تانن ها و ترکیبات تلخ می باشد.

اثرات مفیدی در درمان بیماریهای مجاری تنفسی فوقانی و نیز ناراحتی های جهاز هاضمه دارد و این بعلت کاهش اسپاسم وجلوگیری از نفخ می باشد.

بصورت مصرف داخلی بفرم دم کرده قطره یا شربت برای سرفه های محرک زکام و آبریزش مجاری تنفسی فوقانی و هم چنین ناراحتی های جهاز هاضمه بکار می رود.

به عنوان استعمال خارجی در درمان زخم های چرکی و روماتیسم کاربرد دارد.

اسانس این گیاه دارای خاصیت ضد عفونی کننده است و برای تهیه برخی غرغره و دهان شویه ها و خمیردندان بکار می رود ولی ازطرف دیگر شبیه روغن آویشن است.

دارو منحصرا بصورت وحشی جمع آوری شده و بنابراین شامل گونه های مختلفی از آویشن می باشد.

آویشن در طب سنتی در طب سنتی از این گیاه به عنوان ضد اسپاسم، درمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و برای درمان نفخ و گرفتگی ‌های عضلانی استفاده می‌شود.

آویشن در طب نوین استفاده امروزی و ثابت شده گیاه آویشن برای درمان آسم، سرفه‌ های خشک مکرر، آمفیزم و برونشیت است.

چای دم کرده آن را نیز برای درمان عفونت گوش میانی، نفخ و تهوع استفاده می‌کنند، عصاره آویشن حاوی ماده‌ای به نام «تیمول»است که برای بیماری آسم مفید است.

حمام آویشن برای مبتلایان به دردهای عضلانی، مفصلی و روماتیسمی مفید است.

ضماد آویشن برای نیش و گزیدگی حشرات موثر است .در حاملگی مصرف این گیاه ممنوع است اما در دوران شیردهی منعی ندارد.