دانلود گزارش کارآموزی پول و بانک

-مقدمه: منظور از تنظیم مجموعه ، مقایسه ای است بین دروس آموخته شده در دوره تحصیلی در دانشگاه و فعالیتهای عملی در محل کار آموزی، مادر این گزارش قصد داریم کارایی آموخته ها را در محیط کار مشخص نماییم .

در دوره کار آموزی ، کارآموز بعد از آشنایی با نحوه فعالیتها و نوع مدیریتی که در محل کارآموزی است ، با استفاده آموخته های خود در دروس تئوری و تطبیق آنها با امور عملی به انجام مسئو لیتهای محوله برعهده خود بپردازد .

هدف از این دوره بالا بودن سطح دانش دانشجو در امور عملی و آشنایی وی با محیط کار و قرار گرفتن در مقابل مسائل و مشکلاتی است که ممکن است بعدها در محیط کار با آنها مواجه شود تا در آینده مسئولیتهایی که در محیط کاری برعهده وی نهاده می شود را به نحو احسن انجام دهد و با مشکلات کمتری برخورد کند .

گذراندن این دوره باعث میشود که کارآموز در آیند در کار خود موفقتر و کاراتر باشد .

2-تاریخچه محل کارآموزی: در این قسمت ابتدا به تاریخچه و سیر تحولات پول و بانکداری وسپس به شرح تاریخچه بانک صادرات می پردازیم: 1-2- پول و بانک اختراع پول که شاید یکی از کشفیات شگرف و بی نظیر باشد مشکلات موجود در مبادله کالاها را به کلی بر طرف ساخت .

تعریف پول : پول وسیله مبادله ای است که مورد پذیرش عامه مردم بوده و قدرت ابراء نامحدود داشته باشد .

انواع پول پول کالائی در جوامع نخستین تحصیل انواع کالاهای تولید شده جهت مصرف صرفاً از طریق تعویض و مبادله کالا ( پایاپای ) امکان پذیر بود و این مبادله با مشکلات بسیار همراه بود از جمله : الف – تعیین ارزش کالا براساس قبول واحد معینی که مورد تائید طرفین معامله باشد .

ب – تعیین خریدار و فروشنده ( طرفین مبادله در کالا ) که هر دو نیاز به کالاهای عرضه شده طرف مقابل داشته و آماده مبادله دو کالا با یکدیگر باشند ( مبادله گوسفند با گندم ) .

برای حل چنین مشکلاتی بشر در ابتدا اشیاء و یا کالاهائی را به عنوان تعیین کننده ارزش کالاها انتخاب کرد که انتخاب آن بستگی به نوع و فراوانی آن شیئی یا کالا در آن منطقه یا شهر داشت مثل صدف در سواحل دریا و گوسفند و گاو در نواحی کوهستانی و معتدل .

گرچه با انتخاب کالاهای واسطه دو اشکال اساسی فوق ظاهراً حل شده بود اما گاهی کالای واسطه نیز به علت غیر قابل تقسیم بودن مانع انجام معاملات کوچک می گردید و یا به علت حجم زیاد و ارزش کم نقش اساسی را که ذخیره کالای واسطه تا زمان احتیاج به معامله باشد غیر ممکن می ساخت و در بعضی مواقع نگهداری کالای واسطه به علت فساد پذیری امکان نداشت .

تنوع تولید و رفع نیاز بشر از تولیدات مختلف در سیر گسترش اقتصاد کشورها موجب پیدایش یک وسیله اقتصادی مورد قبول عام به نام پول شد .

پول فلزی پس از آنکه فلزات قیمتی(طلا و نقره) کشف شد و مزایا و وجوه تمایز آنها نسبت به کالاهای دیگر شناخته شد این فلزات جایگزین وسایل مبادلاتی قبلی شدند و به عنوان پول مورد استفاده قرار گرفتند و مسئولان امر در جوامع مختلف نسبت به ضرب سکه اقدام نمودند برای این کار آنها شمشهای طلا و نقره را به سکه های کوچک و متنوع تبدیل و مسکوکات را به مهر خود ممهور و در قلمرو جغرافیایی خویش رایج ساختند .

پول کاغذی در ازمنه قدیم ، اسکناس به بصورت مختلف وجود داشته و در هر زمان دارای نقش و وظایف محدود و خواصی بوده است .

مثلاً در روم قبل از میلاد ، بانکها اسناد کاغذی منتشر می کردند و به اشخاصی که مسکوکات خود را پیش آنها به امانت می گذاشتند سندی به عنوان(قبض رسید)می دادند.

این اسناد،که به همین عنوان(قبض رسید)،معروف بودند،در بازار دست به دست می گشتند و عملاً وظایف پول مسکوک و رایج آن زمان را انجام می دادند.در قرون وستا نیز،بانکهای هلندی و انگلیسی،اسناد و روشهای نظیر آن را ابداع نموده و بر اساس آن وصول مسکوکات فلزی قدیمی را طبق سندی،(گواهی)می کردند و این گواهی انتقال رسمی و نه عملی مسکوکات فلزی را امکان پذیر می ساخت و در عمل،قسمتی از وظایف و نقشهای همان مسکوکات را ایفا می کردند .

در سال 1656 میلادی(پالمستروخ)موسس بانک سوئد اسکاناس را ابداع کرد و آن را،به ویژه برای تنزیل اسناد تجاری به وسیله بانکها،رایج ساخت.قبل این این تاریخ،بانکها اغلب به عملیات تنزیل و سپرده می پرداختند.بدین ترتیب که اسناد تجاری مدت دار را به عنوان سپرده نزد خود می پذیرفتند و موقتاً معادل وجه آنها بعد از کسر بهره متعلقه ، تعهد نامه ایکه ممکن بود به صورت مسکوکات فلزی باشد،به دارندگان آنها می دادند.این نوع پول،در واقع تعهد نامه ای بود که طبق آن بانک تنزیل کننده یا قبول کننده سپرده،آن را منتشر کرده،تعهد می نمود که هر وقت حامل آن به بانک رجوع کند،بدون هیچگونه تشریفاتی،معادل آن را به صورت مسکوک فلزی به وی بپردازد.در حقیقت ایت تعهد نامه،در عین حال یک اسکناس قابل تبدیل به فلزات قیمتی نیز بود .

این همان اسکناسی است که بعدها با طلا رابطه رسمی برقرار ساخت و از نظر نحوه انتشار،حجم و موسسات ناشر،قانونمند گردید،و از قرن نوزدهم،در چارچوب مقررات و قوانین پولی و بانکی و تحت عنوان پول رایج عمومی در اقتصاد و سرمایه داری متداول و مطرح شد .

پول تحریری پول تحریری به مجموع مانده حسابهای مشریان بانکها و سایر موسساتی که سپرده می پزیرند،اطلاق می شود و معمولاً به وسیله چک و یا وسایل دیگر از حسابی به حساب دیگر قابل انتقال است .

پول تحریری در واقع همان حساب جاری و حساب اعتباری اشخاص و موسسات مختلف است که نزد بانکها نهگداری می شود و صاحب آن می تواند به شکل اسکناس آن را دریافت کندیا آن را به حساب دیگری به نام خودش یا دیگران منتقل نماید .منشاء پول تحریری اراده افراد و یا اعتبارات بانکی می باشد.

وظایف پول 1- پول وسیله مبادله است یعنی کلیه کالاها و خدمات عرضه شده با پول مبادله می گردد 2- پول وسیله سنجش ارزش است یعنی ارزش کالاها و خدمات با پول سنجیده می شود .

3- پول ذخیره ارزش است یعنی با اندوختن پول قدرت خرید در زمان آینده حفظ می گردد .

4- پول وسیله پرداختهای آتی است یعنی معاملاتی در حال حاضر انجام می شود که تسویه آن موکول به آینده می گردد یا بالعکس مانند معاملات سلف .

5- پول واحد ثبت معاملات بازرگانی در دفاتر حسابداری است.

نقشی که پول در بازارهای مختلف مبادلات و معاملات پیدا کرد کار داد و ستد و تجارت را توسعه بخشید و موجب گسترش حرفه صرافی گردیدو صاحبان این حرف همان صرافان اولیه بودند که عملیات آنها مفدمه کار بانکهای امروزی شد.

حجم پول در گردش بخش مهمی از دادوستدها و مبادلات از طریق پول تحریری صورت می گیرد و بخش دیگر آن با اسکناس و مسکوک انجام می شود .از نظر اقتصادی و قدرت نقدینگی تفاوتی میان این دو نوع پول نیست .به همین جهت وقتی صحبت از حجم پول در گردش می شود ، منظور مجموع پول تحریری و آن قسمت از اسکناس و مسکوک است که در دست اشخاص می باشد.

سرعت گردش پول از آنجایکه پول در جریان مرتباً در گردش بوده و شخصی به شخص دیگر منتقل می شود لذا از لحاظ اقتصادی این سرعت قابل اهمیت می باشد و منظور از سرعت گردش پول تعداد دفعاتی است که به وسیله یک واحد پولی در زمان محدود و مشخص اعمال گوناگون انجام می گیرد مثلاً اگر گردش یک اسکناس 000/10ریالی در طول سال 3 بار باشد قدرت خرید این اسکناس معدل 000/30 ریال در سال است و اگر این گردش 7 بار باشد قدرت خرید آن 000/70ریال است بنابر این افزایش و کاهش سرعت گردش پول دقیقاً هامن نقش افزایش و کاهش پول در جریان را ایفاء می کند.

سرعت گردش پول =تولید ناخالص ملی به قیمت جاری کل نقدینگی بخش خصوصی نقدینگی بخش خصوصی نقدینگی بخش خصوصی با نقدینگی بانکها متفاوت است .

نقدینگی بانکها معمولاً ذخائری است که هر بانک بصورت نقد نزد خود نگهداری نموده تا بتواند از آن محل پاسخگوی سپرده گذاران باشد .

به عبارت دیگر نقدینگی بانکی یعنی هر بانک و یا نظام بانکی باید چه نسبتی از سپردها را بصورت نقد یا دارایهای نقد وقت نگهداری نماید .

لذا بانکها معملاً علاوه بر ذخائر قانونی نزد بانک مرکزی ، ذخیره در گردش و یا انواع دارایهای را بصورت نقد نزد خود یا یکدیگر نگاه می دارند .

نقدینگی بخش خصوصی شامل مجموع پول و شبه پول می باشد .

افزایش و یا کاهش نقدینگی همراه با سرعت گردش پول از جمله عواملی هستند که در سطح عمومی قیمتها و در نتیجه در تغییرات ارزش پول تاثیر مستقیم دارند.

چنانچه افزایش نقدینگی در جامعه همراه با افزایش تولید ناخالص داخلی نباشد به عنوان یک عامل شدید کننده تورم خواهد بود .

شبه پول+پول=نقدینگی بخش خصوصی سپردههای دیداری+اسکناس و مسکوک در دست مردم = پول سپردههای بلند مدت+سپردههای کوتاه مدت=شبه پول سپردههای مدت دار+سپردههای قرض الحسنه (جاری و پس انداز)+اسکناس و مسکوک در دست مردم=نقدینگی بخش خصوصی آغاز بانکداری بانکداری در جهان به هنگامی آغاز گردید که داد و ستد و مبادله کالا ( غیر از مبادلات جنس به جنس ) بین مردم شروع و حتی با گسترش تجارت پیش از آنکه پول به مفهوم جدید مورد استفاده قرار گیرد نیاز به خدمت موسسات بانکی محسوس تر گشت و احتیاج به یک وسیله پرداخت و سنجش ارزشها و بالاخص وصول متالبات از مشتریان دور و نزدیک با وجود خطرات ناشی از نقل و انتقال پول ایجاب می کرد که این فعل و انفعال توسط موسساتی به نام بانک انجام گیرد .

کلمه بانک اصطلاحی است قدیمی که از واژه آلمانی Bank به معنای نوعی شرکت اخذ و رواج یافته و شاید هم از کلمه Banco که یک لغت ایتالیای و به معنای نیمکت صرافان به کار برده می شد اشتقاق یافته است .

در هر حال بانک یا همان موسسات صرافی آن روز با همان نام و روش کهن به تدریج سازمان یافته و مرکز کلیه فعالیتهای پولی و اعتباری بانکهای امروزی گردیده اند .

تاریخچه بانکداری 1 _ بانکداری در دوره قدیم الف _ بابل : در امپراطوری بابل معاملات بانکی به شیوه ابتدای آن رواج داشت و حتی در قوانین حمورایی مقرراتی برای دادن وام و قبول سپرده های تجاری ذکر و دستوراتی در باره سرمایه گذاری آمده است .

در شهر بابل تجارتخانه ها و بانکهای بزرگی وجود داشت که دادن تمسک ، حواله ، برات و نیز گرفتن ربح معمول بود و میزان ربح 20% بوده و در مواردی به صدی چهل تا چهل و سه می رسید .

معابد این شهر در حدود 2000سال قبل از میلاد مسیح به عملیات بانکی محدودی مبادرت می ورزیدند و آنها در مقابل وثیقه اموال غیر منقول پول به عاریت می دادند .

ب _ یونان : در کشور خدایان و ارباب انواع علاوه بر بانک های خصوصی بعضی از معابد هو به کار صرافی اشتغال داشتند سپرده های مردم را پذیرفته و به اشخاص یا شهرها وام اعطا می کردند .

از جمله معبد دلفی بود در شهر افسن و بعلت جنگهای مدام داخلی ، معابد مطمئن ترین محل برای نگهداری و حفاظت اموال گرانبها و پر ارزش به شمار می آید.

پ – ایران : قبل دوره هخوامنشی ، بانکداری به طرز ابتدائی مرسوم ولی در انحصار معابد و شاهزادگان بود و در زمان هخوامنشیان بازرگانی رونق یافت و پول مسکوک رواج گرفت و معروفترین این بانکها ، بانک اجیبی بود که تعلق به مهاجرین یهودی مقیم بابل داشت و به کلیه امور بانکی از قبیل قبول سپرده و اعطای وام و رهن گرفتن املاک می پرداخت و سرمایه آن برای خرید و فروش منازل ، احشام ، غلامان و کشتی های حامل کالا بکار می افتاد .

ت _ رم: در اوایل تاسیس دولت رم که وصول مالیاتها به شکل مقاطعه به اشخاص واگذار می شد مامورین غالباً به شهرها و موسسات دولتی وام می دادند .

در واقع به نوعی بانکداری مبادرت می ورزیدند .

بانکداریهای رومی گذشته از تبدیل پولهای خارجی به پولهای کشور و تعیین عیار آنها و قبول سپرده و دادن وام ، کار صندوقداری را هم برای مشتریان خود انجام می دادند .

عملیات بانکی بانکداران رومی از بیشتر جهات شبیه به عملیات بانکی کنونی و عبارت بود از افتتاح حساب جاری و مدت دار به نفع افراد ، پرداخت بهره به سپرده ای مدت دار ، صدور برات تجاری ، دادن قرضه بانکی اعم از مصرفی و تجاری با بهره های متفاوت ، رهن و صدور اعتبارنامه تجارتی و غیره.

ث _ چین : در چین نیز در حدود قرن ششم قبل از میلاد بانکداری رواج داشت و اختراع کاغذ(در حدود 105سال قبل از میلاد)در چین از نظر استفاده در عملیات بانکداری اهمیتی بسزا یافت زیرا همین کشف بود که برای اولین بار تهیه اسناد بانکی،تنظیم محاسبات و نگهداری حسابها و نقل و انتقال اسناد را به صورت ارزان و ساده مقدور ساخت 2 _ بانکداری در قرون وسطی(از قرن پنجم تا پانزدهم) در قرون وسطی بانکداری و تجارت به مفهوم آنچه در یونان و امپراطوری رم وجود داشت عملاً از بین رفت و پس از سقوط رم یک سیر قهقرائی در عملیات بانکی و سایر مظاهر تمدن بشری پیدا شد عرف بانکداری باانجام برخی عملیات بانکی توسط اقوام مختلف بخصوص یهودیها که با استعداد طبیعی این قوم که بیشتر به فعالیتهای بانکی پرداخته بودند ، حیات تازهای یافت ولی با مخالفت و تعصب شدید مقامات کلیسا علیه دریافت ربح از افراد و منع مشروط آن در مذهب یهود،این فعالیت تقریباً بلامانع در برخی از مراکز شهرها به طور انحصاری در اختیار این قوم قرار گرفت .در مذهب یهود منع دریافت بهره منحصراً به منع دریافت آن از هم کیشان یهودی تعبیر شده،بنابر این عملیات صرافی و بخصوص دریافت بهره در مقابل دادن قرضه از افراد غیر یهودی بلامانع رواج یافت .

در قرون وسطی بانکداری و تجارت به مفهوم آنچه در یونان و امپراطوری رم وجود داشت عملاً از بین رفت و پس از سقوط رم یک سیر قهقرائی در عملیات بانکی و سایر مظاهر تمدن بشری پیدا شد عرف بانکداری باانجام برخی عملیات بانکی توسط اقوام مختلف بخصوص یهودیها که با استعداد طبیعی این قوم که بیشتر به فعالیتهای بانکی پرداخته بودند ، حیات تازهای یافت ولی با مخالفت و تعصب شدید مقامات کلیسا علیه دریافت ربح از افراد و منع مشروط آن در مذهب یهود،این فعالیت تقریباً بلامانع در برخی از مراکز شهرها به طور انحصاری در اختیار این قوم قرار گرفت .در مذهب یهود منع دریافت بهره منحصراً به منع دریافت آن از هم کیشان یهودی تعبیر شده،بنابر این عملیات صرافی و بخصوص دریافت بهره در مقابل دادن قرضه از افراد غیر یهودی بلامانع رواج یافت .

3 _ بانکداری در دوره جدید(از قرن پانزدهم به بعد) دوره جدید با پیشرفت تدریجی تجارت و داد وستد در سواحل دریای مدیترانه بخصوص در شهرهای ونیز و فلورانس شروع شد و کشف آمریکا و راههای دریایی جدید و استقرار روابط بازرگانی بین شرق و غرب کم کم دامنه فعالیت اقتصادی از سواحل دریای مدیترانه به کشورهای سواحل اقیانوس اطلس مانند فرانسه،اسپانیا،پرتقال و انگلیس گسترش پیدا کرد .

این پیشرفت توام با استفاده روز افزون از خدمات بانکی و نتیجتاً ازدیاد حرفه بانکداری به ویژه در شهر ونیز بود با ورود طلا و نقره فراوان از آمریکا و آثار پولی آن در کشورهای مختلف اروپای از یک طرف و رفع ممنوعیت دریافت بهره در آیین مسیح بر اثر فتوای جان کالون رهبر پروتستانها از طرف دیگر به افزایش فعالیتهای بانکی و تکامل آن در این دوره کمک شایان نمود.عملیات بانکی محدود به نگهداری و خرید و فروش فلزات قیمتی و نقل و انتقال وجوه از نقطه ای به نقطه ای دیگر و تسعیر پولهای خارجی بود با نشر اسکناس تبدیل پذیر به فلز(طلا ونقره)به صورت صد در صد باعث رونق بانکداری گردید و محلی برای قبول سپردهای نقدی مردم و دولت شد پرداخت وام و اعطای اعتبار توسعه پیدا کرد و چک(پول بانکی)کم کم جزء پولهای در گردش شد.

فعالیت و قدرت پولی این بانکداران به قدری توسعه پیدانمود که حتی به پادشاهان(حکام)قرض میدادند و همین توسعه فعالیت و استفاده بیش از حد از اعتبارات بانکی به ورشکستگی های متعددی در نیمه دوم قرن هفدهم میلادی منتهی شد و بالاخره منجر به وضع مقرارات قانونی دایر به منع عملیات بانکداران خصوصی در نشر اسکناس و ایجاد باکهای عمومی(بانکهای مرکزی)در این دوره گردید .

4 _ تشکیل بانک مرکزی در پی گذشت زمان و رشد بیرویه بانکهای ناشر اسکناس و عدم نظارت قانونی دولت بر عملیات بانکی موجب گردید تا بانکها از موازین لازم برای ایجاد تسهیلات اعتباری و پرداخت وام تجاوز کرده و حتی حمایت مالی شرکتهای سهامی را بدون محدودیت و بی توجه به عواقب آن در سیستم بانکی پذیرا شوند.

تندروی در اعطای اعتبارات و زیاده روی در پرداخت وام سرانجام موجب توقف و ورشکستگی بانکها یکی پس از دیگری گردید بطوریکه دخالت و نظارت دولت را مستقیم یا غیر مستقیم در کار بانک داری الزاماً عملی گردانید .

نیاز جوامع به برپایی بانکهای تخصصی که معلول رشد صنعت و پیشرفت اقتصاد کشورها بود سبب شد که در راستای نظارت دولت بر عملیات بانکی،انتشار اسکناس را هم بطور انحصاری با تاسیس(بانک ناشر اسکناس،بانک مرکزی)بر عهده بگیرد.و نظارت مستقیمی هم از طرف قانون گذار بر بانکهای ناشر اسکناس نیز اعمال گردد.با این روش قانونی تعداد بانگهای ناشر اسکناس سیر وحدت را طی کرد .

بعد از جنگ جهانی اول بحراهای پولی در کشورهای مختلف موجب اعتقاد بیشتر به لزومک حفظ ارزش پول از راه نظارت در نشر اسکناس شد.از اوایل قرن بیستم بویژه سال 1921 پس از کنفرانس بین المللی بروکسل و قبول توصیه آ‹ بیشتر کشورها پذیرفتند که وجود بانک ناشر اسکناس یا بانک مرکزی در هر کشوری می تواند با حفظ ارزش پول و تنظیم حجم اعتبارات و اعمال سیاستهای پولی و نظارت بر عملیات کلیه بانکهای تجاری و تخصصی از بروز بحرانهای پولی جلو گیری کرده و نقش اساسی را در رشد یا توسعه اقتصادی کشور ایفا نماید .

بانکداری در ایران 1 – صرافی احتیاج روزانه مردم به تعیین وزن و اعیار مسکوکات گوناگون که در ادوار مختلف تاریخ در مبادلات رایج بود بعلاوه رواج پولهای مختلف بدون آشنای افراد به مشخصات مسکوکات و بدون اطلاع از رابطه برابری فلزات با یکدیگر ، وجود کسانیکه در خصوصیات مسکوکات (عیار و بار ) و مسائل مربوط به آن بصیر بوده و وقت خود را به این کار اختصاص دهند ضروری می نمود .

در دورهای صلح و آرامش توسعه روابط تجاری میان شرق و غرب و امنیت صرافی از حیث کیفیت و کمیت راه تکامل پیمود وعده شاغلین به این حرفه و سرمایه گذاری آنان مرتباً افزایش می یافت تا جائیکه در اغلب شهرهای ایران چه خود چه نمایندهای آنانان فعالیت داشته و حتی بعضی از صرافان که از قدرت مالی و معروفیت بیشتری برخوردار بودند با گشایش حساب در بانکهای بزرگ خارجی یا تعیین کارگذار در خارج و فرستادن نماینده به مراکز عمده تجارت ، دایره عملیات خود را در بازارهای بین المللی نیش از گذشتگان خود توسعه دادند.از مراکز عمده تجارت در آن ایام که موجب فعالیت صرافی گردید می توان به ترتیب درجه اهمیت شهرهای تبریز ، مشهد،تهران،اصفهان،شیراز و بوشهر را نام برد.

عملیات صرافی عمده ترین عملیات صرافی عبارت بود از تسعیر پولها و معاملات بروات و رواج بیجک.(اینگونه اسناد با همان مشخصه که بعدها در قانون تجارت ایران تعریف و تحدید شده در آن زمان رواج داشته است).

بیجک( کلمه ای است هندی ) سندی بوده که صرافان ضمن صدور آن وصول مبلغی را اعلام داشته اند که در کوتاه مدت یا عندالمطالبه تعهد پرداخت وجه آن را می نمودند.قدرت رواج آن بر حسب میزان معروفیت و اعتبار طرف صادر کننده(متعهد)بوده است .

رواج بیجک در صرافی به خاطر توسعه و رونق بازرگانی و عدم نشر اسکناس بود زیرا تا سال 1266 که در ایران اسکناس انتشار نیافته بود مسکوکات فلزی تنها وسیله مبادله و فعل وانفعال پولی بوده است بنابراین بیجک علاوه بر آن که سود سرشاری عاید صرافان می کرد وسیله ای برای رفع مضیقه پولی بازار نیز بوده است .

2– بانکداری الف – اولین بانکی که در ایران تاسیس شد َ«بانک جدید شرق» بود که مرکزش در لندن و حوزه عملیاتش مناطق جنوبی آسیا بود این بانک بدون تحصیل هیچگونه امتیازی در سال 1266 شمسی ( 1888 میلادی ) در شمال شرقی توپخانه در محل بانک بازرگانی ( تجارت فعلی ) شروع به فعالیت کرد و برای جلب مشتریان در شروع فعالیت ، به حسابجاری معادل 5/2درصد و به حساب سپردهای ثابت به مدت 6ماه4درصد و یکسال 6درصد سود می داد .

بانک در این اقدام خود در بازار پولی 12درصد از نرخ بهره را پایین آورد و برای اولین بار اقدام به انتشار نوعی پول کاغذی به صورت حواله عهده خزانه بانک برای مبالغ بیش از 5 قران و قابل پرداخت در وجه حامل نمود و در سال 1267 در مقابل دریافت 000/20لیره انگلیسی کلیه شعب و اثاثه بانک را به بانک شاهی واگذار نمود .

ب – بانک شاهی ایران : صرفان ایرانی در مقام مقابله و رقابت با عملیات بانک جدید شرق برخاستند ولی قبل از آنکه نتیجه قطعی و نهائی این رقابت حاصل شود حریفی زورمند جای بانک جدید شرق را گرفت و این حریف بانک شاهی ایران بود که مبتکر آن پاول جولیوس رویتر در مقابل پرداخت 000/40لیره امتیاز بزرگی برای مدت 70سال جهت کشیدن راه آهن،حق انحصاری بهره برداری از کلیه معادن(جز طلا و نقره و سنگهای قیمتی)،تاسیس بانک و غیره از دولت ایران گرفت(25 ژوئیه 1872 برابر با 10 مرداد 1251 شمسی)و این امتیاز بعداً لغو و امتیاز دیگری که اساس آن تاسیس بانک شاهی ایران بود به مدت 60 سال جایگزین آن گردید .

یکی از موارد قرار داد چنین بود : «در صورتی که دولت ایران بعد از این مصمم بشود که امتیاز بانک را با امتیاز یک دستگاه اعتباری را از هر قبیل که باشد بدهد،آن امتیاز از امروز به حکم این قرار نامه محفوظ و ممهور و مخصوص است از برای این کمپانی که بر جمیع اشخاص و کمپانیهای دیگر حق رجحان خواهد داشت.» یکی از عملیات عمده این بانک حق انحصاری نشر اسکناس و رواج مشروط آن در ایران بود .

(این بانک بر طبق قرار داد تا بهمن ماه سال 1327 شمسی فعالیت داشت) پ – بانک استقراضی ایران : پس از واگذاری امتیاز تاسیس بانک شاهی ایران به رویتر یکی از اتباع دولت روسیه به نام ژاک بولیا کوف پیشنهاد تاسیس بانک استقراضی ایران را داد در سال 1269 شمسی با این شخص موافقت گردید که اجازه تاسیس انجمن استقراضی ایران به مدت 75 سال با حق انحصاری حراج عمومی باو داده شده و ضمناً از پرداخت هر گونه مالیاتی معاف گردید جز آنکه 10 درصد عواید حاصله را به خزانه دولت بپردازد بعدها انجمن استقراضی ایران تبدیل به بانک استقراضی ایران گردید .

بانک مزبور بر خلاف بانک شاهی فقط قسمتهای شمالی ایران را حوزه فعالیتهای خود قرار داده بود و کمتر به امور بانکی در جنوب می پرداخت(در تاریخ 22 مهر ماه سال 1301 شمسی این بانک به دولت ایران واگذار شد.) ج _ بانک سپه : بانک سپه که اولین بانک ایرانی است در چهاردهم اردیبهشت ماه سال 1304 در چند دکه واقع در گذر تقی خان با سرمایه اولیه آنکه مبلغ 950و883و3 ریال موجودی صندوق بازنشستگی درجه داران ارتشی بود ، تشکیل و شروع به فعالیت نمود .

3 _ اقدامات نخستین برای تشکیل بانک ملی ایران فکر تشکیل بانک ملی با روش جدید بانک داری در ایران با فکر تشکیل یک بانک دولتی تواماً ظاهر شد .

10 سال قبل از تشکیل بانک شاهی ایران(1258 شمسی) حاج محمد حسن امین دارالضرب یکی از صرافان بزرگ و روشن بین پیشنهادی تقدیم حکومت وقت برای ایجاد یک بانک ایرانی نمود که متاسفانه این پیشنهاد قبول نشد.

در پنجم آذر ماه سال 1285 نمایندگان مجلس شورای ملی ضمن مخالفت با استقراض خارجی تاسیس یک بانک ملی را خواستار شدند و حتی جمعی از بازرگانان و صرافان تعهد مشارکت کردند تا اینکه اجازه تشکیل بانک صادر شد و اعلان آن چهار روز بعد انتشار یافت ملی عملاً اقدام مثبتی در جهت تشکیل آن بعمل نیامد.

به طور خلاصه تا سال 1307 صرافی در ایران از زمان پیدایش بانکهای خارجی بعلت رقابت رونق سابق را از دست داد و کلیه امور بانکی و اعتباری در اختیار بانکهای خارجی در آمد.

بازار پول و اقتصاد ایران تحت سلطه آنها قرار گرفت بطوری که رقابت این موسسات با یکدیگر موجب تشنج و اختلال در اقتصاد و تجارت کشور می گردید و همکاری آنها سبب بحران وتزلزل وضع مؤسسات داخلی می شد.

منطقه جنوب تابع سیاست بانک شاهی ایران و منطقه شمال دستخوش تمایلات بانک استقراضی بود وسیستم بانکی کشور به هیچ وجه برای مساعدت و یاری به مؤسسات صنعتی مردم ایران که در شرایط بسیار نامساعد مالی قرار داشتند آماده نبود.

در سال 1306شمسی دولت پس از مطالعات لازم لایحه قانون اجازه تاسیس بانک ملی ایران را در جلسه اردیبهشت ماه برای تصویب تقدیم دوره ششم قانونگذاری نمود.به این ترتیب بانک ملی ایران با سرمایه ای معادل 000/000/20 ریال که فقط 000/000/8 ریال آن پرداخت شده بود از روز هفدهم شهریور ماه 1307 شروع به کار نمود.عملیات بانک ملی ایران در ابتدای تاسیس عبارت بود از قبول سپردههای دیداری و مدت دار و پذیرفتن اسناد تجارتی داخلی و خارجی و دادن وام و اعتبار .

یکی از اقدامات مهم و اقتصادی بانک ملی برای خارج ساختن کنترل اقتصاد پولی ایران از دست بانک های خارجی تحصیل امتیاز نشر اسکناس در ازِ‌اء پرداخت مبلغ 000/200 لیره انگلیسی به بانک شاهی ایران بود با این عمل حق امتیاز انتشار اسکناس از بانک مذکور سلب و مقرر شد تا کلیه اسکناس های بانک شاهی تا پایان خرداد ماه سال 1310 از جریان خارج شود.بانک ملی ایران به موجب ماده پنج قانون اصلاح(قانون واحد و مقیاس پول)، حق انحصاری انتشار اسکناس را برای مدت ده سال در اختیار گرفت.حدود فعالیت و ماهیت عملیات بانک ملی ایران پس از خرید حق انتشار اسکناس تغییر کلی یافت و به سرعت رو به تو سعه نهاد.

بانک ملی ایران تا قبل از سال 1329 نقش بسیار حساس در ایجاد و تکامل خدمات بانکی در ایران به عهده داشت وتا پایان جنگ جهانی دوم این مؤسسه تنها بانک عمده دولتی بود که به تشکیل شرکتها وسازمانهای تجارتی اعم از دولتی وغیر دولتی کمکهای قابل توجهی نمود.از سال 1329 به بعد بانکهای خصوصی ایران با استفاده از مقررات قانون تجارت و بصورت شرکت سهامی تاسیس و شروع به فعالیت بانکی نمود.بالایحه قانونی بانکها مصوب سال 1333 بانکهای دیگری در ایران،بخصوص بانکهای مختلف ایرانی و خارجی تاسیس شدند و تعداد بانکها در سال 1340 بالغ بر 28 بانک دولتی و خصوصی و مختلط گردید.افزایش تعداد بانکها در این دوره موجب ازدیاد رقابت بین بانکهای قدیمی وجدید التاسیس شد.

عملیات وفعالیتهای بانک ملی بر اساس وظایف ومسئولیتهائی که بر عهده داشت به نظر برخی به خصوص بانکهای تجاری خصوصی نه تنها غیر منطقی،بلکه غیر عادلانه بود.زیرا بانک مزبور از یک طرف به عنوان یکی از مجهزترین بانکهای تجارتی در انجام کلیه عملیات انتفاعی بانکی با سایر بانکها رقابت داشت و از طرف دیگر با تنظیم واجرای سیاست پولی و دستورالعمل بانکی فعالیت بانکهای دیگر را تحت کنترل و نظارت قرار می داد.

بر اثر وجود این تضاد در انجام فعالیتهای انتفاعی و غیر انتفاعی بانک ملی و سایر شرائط موجود بخصوص توسعه دامنه فعالیتهای بانکی در کشور درسال 1339 الزاماً وظائف و مسئولیتهای بانک ملی ایران تجزیه گردید،به این معنا که به موجب قانون بانکی وپولی کشور فعالیتهای غیر انتفاعی بانک ملی از قبیل نشر اسکناس،صندق داری دولت ونگهداری جواهرات ملی ونظارت برعملیات بانکها و حفظ ارزش پول در سازمان مستقل دیگری به نام (بانک مرکزی ایران)متمرکز شد.

4_تشکیل بانک مرکزی ایران بانک مرکزی ایران : فکر تدوین قانون جامع پولی و بانکی کشور و تاسیس بانک مرکزی ایران بمنظور حجم پول و اعتبار و حفظ ارزش پول واجرای سیاست پولی ونظارت بر سیستم بانکی مورد توجه مقامات اقتصادی کشور قرار گرفت تا پس از گذشت 74 سال از شروع فعالیتهای بانکی در ایران بانک مرکزی با سرمایه ای معادل 3/6 میلیاردریال در هجدهم مرداد ماه سال 1339 تشکیل شد.

5_ اهداف ووظایف بانکها درآغازفعالیت،بانکهاچهاروظیفه اساسی داشتند: 1_ تشخیص انواع پولهامتعلق به کشورهای مختلف جهان در سیستم فلزی (طلاونقره) 2_ تعیین وزن وعیار هر پول 3_ تعیین نسبت برابری پولها برای مبادله 4_ نگهداری پولهای فلزی اشخاص (طلاونقره)در محلهای امن بانکداران قدیمی علاوه بر وظائف فوق در ابتدای کار،خود راموظف می دیدندکه در برابر قبول سپرده اشخاص رسید صادر نمایند.

صدور برگهای رسید مقدمه نقل وانتقال پول در کشور سپس بین کشورها شدو با گذشت زمان تحولات دیگری در تکاملات عملیات بانکداری پدید آمد زیرا در طی سالهای فعالیت بانکی،بانکداران متوجه شدند که کلیه صاحبان امانات وسپردهها که در نزد بانکها به صورت امانت گذارده هند در یک زمان معین برای دریافت آن به بانکها مراجعه نمی کنند وهمیشه مقدارقابل توجهی ازمجموع سپردهها (طلاونقره)درخزانه بانک باقی می ماند بنا بر این بانکدارهها توانستند سپردههای راکد مردم را در اختیار متقاضیان پول قرار دهندواین قدرت پولی را با دریافت بهره برای اشخاصی که از اعتبار نسبی نزد بانک برخوردار بودند قرار دهند.برای تاًیید وتوسعه عملیات خود سهمی از بهره دریافتی را نیز به صاحبان سپرده می پردازند.(رویه امروزی بانکها ) تحول دیگری که در ایجاد بانکها رخ داد تاسیس بانک به صورت شرکت سهامی بود که صاحبان این اندیشه با ارزه سهام در بازار به جمع آوری سرمایه پرداختند وارزش سهام بانک بامید افزایش بازدهی آن در بازار عرضه سهام هر چندی افزوده می گشت و این مقدمه ای برای نرخ بهره بانکی بود که دولتها با ملی کردن اینگونه بانکها مانع گسترش آن شدند.

اگر پیشرفت سریع و افزایش قدرت مالی بانکها و باالنتیجه تسلتشان بر بازارهای پولی جهان حاصل بسط اقتصادی وتوسعه روابط بین المللی بخاطر رفع نیازهای مادی فزاینده جامعه امروزی باشد،تفکیک بانکها به بانک مرکزی و بانکهای تجاری و تخصصی (صنعتی،معدنی،کشاورزی و مسکن )خود مؤید لزوم این تقسیم وتعیین اهداف گوناگونی است که انجام آن به عهده بانکهای مختلف محول شده است بنابراین وظائف عمده بانکهای مرکزی عبارت اند از: 1_ حفظ ارزش پول 2_ ایجاد تعادل در موازنه پرداختها و دریافتها 3_ تسهیل مبادلات بازرگانی 4_ انتشار اسکناس و سکههای فلزی رایج در کشور 5_ تنظیم و کنترل وهدایت گردش پول واعتبار 6_ انجام کلیه عملیات بانکی ارزی وپول رایج کشور 7_ تعهد یا تضمین پرداختهای ارزی دولت 8_ نظارت بر معاملات طلا و ارز 9_ نظارت بر پول رایج و ارز 10_ اعمال سیاستهای پولی و اعتباری 11_ عملیات بانکی مربوط به آن قسمت ازبرنامه های اقتصا دی 12_ انجام عملیات مربوط به اوراق و اسناد بهادار 13_ نگهداری و اداره ذخائر ارزی و طلای کشور 14_ نگهداری وجوه موسسات پولی و مالی بین المللی 15_ انعقاد موافقت نامه پرداخت در اجرای قراردادهای پولی و بازرگانی و ترانزیتی وظایف و خدمات بانکهای تجاری ( خصوصی یا دولتی ) باستثناء بانکهای تخصصی بصورت ساده بقرار زیر است : قبول سپرده ( دیداری-مدت دار ) یا تجهیز منابع پولی ایجاد تسهیلات ( وام – اعتبار ) خرید و فروش فلزات قیمتی اجاره صندوق امانات نقل و انتقال پول در داخل یا خارج از کشور نگهداری و انجام امور مربوط به اوراق و اسناد بهادار انجام عملیات بورس صدور ضملنت بانکی تنزیل اوراق تجاری انجام معاملات ارزی ( خرید و فروش ) خرید و فروش سهام و اوراق قرضه و اسناد خزانه ( عملیات بورس ) گشایش اعتبارات اسنادی و انجام عملیات داد و ستد بین المللی سرمایه گذاری بانکها در صنایع کشور و بالاخره خدمات امانی که عبارتند از قبول قیمومت ، وصایت ووکالت .