مقدمه: در این شاخه از نقشه برداری ، شکل واقعی زمین ، انحناء ، اثر میداثقل آن در اندازه گیری ها و محاسبات نقشه برداری ، در نظر گرفته می شود.
این شاخه از علم نقشه برداری با دقت بسیار بالا و در مناطق با وسعت زیاد انجام می شود.
در این شاخه از نقشه برداری مشاهدات انجام شده بدلیل اینکه تحت تاثیر عوامل فیزیکی مانند انکسار ، انحناء نور ، کرویت ، دما و...
قرار دارند ، قبل از استفاده ، بایستی تصحیحات بر روی آنها اعمال گردد.
نقشه برداری به کمک روش تعیین موقعیت ماهواره ای (گیرنده های GPS) ، نیاز به مهندسین نقشه بردار با اطلاعات نقشه برداری ژئودتیک دارد.
در شبکه های ژئودتیکی مسطحاتی ، از مشاهدات گوناگونی برای بدست آوردن پارامترهای مجهول شبکه (یعنی مختصات ایستگاه ها) استفاده می شود.
عوامل محیطی ، دستگاهی و انسانی ، مشاهدات را تحت تاثیر قرار می دهند و باعث بوجود آمدن خطاهای تصادفی ، سیستماتیک و اشتباهات در مشاهدات می شوند.
با بوجود آمدن این خطاها ، کیفیت نتایج (دقت و صحت) کاهش می یابند.
وسایل مورد استفاده در عملیات: 1-میخ فولادی ، 2-چکش ، 3-ماسه ، 4-استمبلی ، 5-کلنگ مراحل انجام کار: در روز اول کلاس تئوری تشکیل شد برای آشنایی با درس کنترل مهندسی ، توضیحاتی در مورد کارهایی که می بایست در عملیات (سرزمین) انجام دهیم داده شد و بعد به منطقه ی مورد نظر رفته و یک پلی گونه چهارضلعی تشکیل دادیم مطابق شکل (1-الف) چون کنترل مهندسی بیشتر بحث در مورد ژئودزی می باشد و ژئودزی بیشتر بحث ، در فواصل زیاد می باشد.
به همین دلیل فواصل بین ایستگاهها بیش از 500m می باشد.
چهار ایستگاه بر روی زمین ایجاد کردیم شکل شماره (1-الف) پلی گونه را نمایش می دهد و به این صورت که برای هر ایستگاه چاله ای به قطر 30cm-20cm و عمق 50cm-40cm حفر کرده و بعد یک میله ی فولادی به طوری در گودال قرار می دهیم که 3cm-2cm از میله بیشتر از زمین بیرون نباشد و اطراف میله ی فولادی را با بتن پر می کنیم و به همین ترتیب بقیه ی میخ ها را بر روی زمین پیاده کردیم و کنار هر میخ را کُپه گذاری می کنیم و روی کپه ها را رنگ آمیزی می کنیم تا نسبت به محیط طبیعی قابل تشخیص باشد.
گزارش کار روز دوم: تاریخ:17/5/87 وسایل مورد استفاده: 1-تونل Leica TC407 ، 2-ترازیاب DZS2 ، 3-دو عدد سه پایه ی دوربین ، 4-دو عدد شاخص ، 5-دو عدد تراز= ، 6-دو عدد ژالن ، 7-دو عدد منشور ، 8-سه پایه ی ژالن مراحل انجام کار: در روز دوم می بایست فاصله ی بین هر ایستگاه با ایستگاه بعدی (امتداد) سه بار اندازه گیری شود و زوایای داخلی پلی گون را هر کدام سه کوپل قرائت و در جدول مربوط به هر کدام یادداشت نمائیم و ترازیابی رفت و برگشتی بین ایستگاهها انجام شود و اعضای گروه به دو اکیپ تقسیم بندی شدند.
اکیپ اول به ترازیابی و اکیپ دوم به اندازه گیری فاصله و زوایای داخلی پلی گون پرداختند و اعضای اکیپ دوم سید امیر سید احمدی – مجید مهدوی – سید رحیم مرتضوی – سجاد یوسفی – محمد شفیعی – هادی ملاحسینی بودند اکیپ دوم دوربین را روی ایستگاه S1 مستقر کرده و بعد روی ایستگاههای S3,S4,S2 منشور و ژالن ها را در حالت تراز قرار داده به صورتی که منشور روی ژالن قرار گرفته و بعد نوک ژالن را روی میخ گذاشته و آن را به کمک سه پایه ی ژالن در حالت تراز قرار می دهیم چون فاصله ی بین ایستگاه زیاد می باشد ما نمی توانیم ژالن و منشور را ببینیم از آئینه استفاده می کنیم به طوری که دو نفر آئینه به دست روی ایستگاههای S3,S4,S2 ایستاده اند هر وقت اپراتور دوربین بخواهد به هر کدام از ایستگاهها نشانه روی کند ، یک نفر آئینه بدست کنار او ایستاده است و به او می گوید نور بدهد به سمت ایستگاه مورد نظر نور می دهد و آن فردی که روی آن ایستگاه ایستاده است به طرف ما نور می دهد و اپراتور دوربین به سمت نور نشانه روی می کند تا ژالن و منشور را در تلسکوپ دوربین مشاهده کند و به همین ترتیب برای ایستگاههای بعدی همین عملیات را انجام می دهیم تا مشاهدات طول و زاویه ای را انجام دهیم ، فرم مشاهده شده از شماره یک و دو می باشد و بعد مشاهدات انجام شده را تصحیح کرده و مختصات تک تک نقاط را طبق محاسبات انجام شده بدست می آوریم و اکیپ اول می بایست ترازیابی انجام دهند اعضای اکیپ ترازیابی: ماهرویی زاده – دبستانی – کاظمی پور – حاج حسینی بودند در این مرحله به دلیل کمبود وقت ترازیابی فقط بین نقاط S2,S3 به صورت رفت و برگشتی صورت گرفت به این ترتیب که ابتدا دوربین را بر روی سه پایه گذاشته و آن را بر روی سه پایه تراز کرده و در اینجا از نقظه ی S3 به S2 حرکت می کنیم حال یک شاخص را بر روی نقطه ی S3 در حالت تراز قرار می دهیم و یک قرائت B.S روی نقطه ی S3 انجام داده و در جدول ترازیابی یادداشت می کنیم و با توجه به اینکه باید فاصله ی هر شاخص از دوربین به طوری باشد که دید و وضوح داشته باشد و حداکثر فاصله بین شاخص و دوربین بین 40m تا 50m می باشد و در ادامه شاخص دوم را در فاصله ی دید دوربین قرار می دهیم و یک قرائت F.S انجام داده و یادداشت می کنیم و حال دوربین را جابجا کرده و در دهانه دوم قرار می دهیم و روی همان شاخص قرائت B.S انجام می دهیم و به همین ترتیب این مراحل را انجام می دهیم تا به نقطه ی S2 برسیم و در برگشت از S2 به S3 همین مراحل را انجام می دهیم تا به نقطه ی S3 برسیم و فرمهای مشاهده شده سه تا شش مربوط به این عملیات می باشد و در این حالت می توان اختلاف ارتفاع بین دو نقطه و مقدار خطا ترازیابی رفت.
مشکلات مراحل انجام کار: 1-مهمترین مشکل وزش باد های شدید که باعث تکان خوردن شاخص می شود و در قرائت عامل را با مشکل دچار می سازد و درصد خطا را بالا می برد.
1-مهمترین مشکل وزش بادهای شدید که باعث تکان خوردن شاخص می شود و در قرائت عامل را با مشکل دچار می سازد و درصد خطا را بالا می برد.
2-گرم بودن هوا بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم اندازه گیری زاویه عامل: مرتضوی نویسنده: دبستانی تاریخ: 17/5/87 فرم شماره: 2 ژالن گیر: یوسفی،مهدوی نوع و شماره دستگاه: توتالLeica T.e407 منطقه: 5کیلومتری روستای دره دُر شرایط جوی: آفتابی گروه:1 بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم اندازه گیری فاصله عامل: مرتضوی نویسنده: دبستانی تاریخ: 17/5/87 فرم شماره: 1 ژالن گیر: یوسفی،مهدوی،سیداحمدی نوع و شماره دستگاه: توتال T.C 407 منطقه: دره دُر شرایط جوی: آفتابی گروه:1 محاسبات پیمایش 1-محاسبه تعیین خطای نسبت زاویه ای پیمایش 2-تعیین حداکثر خطای بست مجاز زاویه ای 3-مقایسه ی خطای بست و خطای بست مجاز و تعدیل خطا تعدیل یا سرشکنی زوایای تصحیح شده 4-محاسبه ژیزمانهای تصحیح شده معلوم 5-محاسبه خطای بست موقعیت پیمایش 6-خطای بست پیمایش محاسبه حداکثر خطای مجاز پیمایش (FPmax) مختصات نهایی (سرشکن شده) معلوم 7-تعدیل خطای بست پیمایش و محاسبه ی مختصات نهایی از روش پوریچ برای تعدیل خطا استفاده می کنیم.
8-تعدیل فواصل از روی زمین به روی نقشه (U.T.M) بدست آوردن ارتفاع متوسط (hm) بدست آوردن استینگ متوسط Em بدست آوردن ضریب ارتفاعی E.F بدست آوردن ضریب مقیاس K بدست آوردن ضریب گرید GF بدست آوردن طول روی گرید d بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم ترازیابی عامل:کاظمی پور نویسنده:عامری تاریخ: 17/5/87 فرم شماره: 3 شاخص گیر:ماهرویی زاده،ملاحسینی نوع و شماره دستگاه: نیوو Dsz2 منطقه: 5کیلومتری روستای دره دُر شرایط جوی: آفتابی گروه:A بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم ترازیابی عامل:کاظمی پور،عامری نویسنده: ماهرویی زاده،کاظمی پور تاریخ: 17/5/87 فرم شماره:5شاخص گیر:ماهرویی زاده،دبستانی،عامری نوع و شماره دستگاه: نیوو Dsz2 منطقه: 5کیلومتری روستای دره دُر شرایط جوی:گرم و خشک و بادهای شدید گروه:A بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم ترازیابی عامل:عامری نویسنده:دبستانی تاریخ:17/5/87 فرم شماره:6 شاخص گیر:ماهرویی زاده،کاظمی پور نوع و شماره دستگاه:ترازیاب DSZ2 منطقه: دره دُر شرایط جوی:وزش باد گروه:1 1-محاسبه مقدار خطای بست و خطای مجاز بست ترازیابی بین ایستگاههای S2-S3 2-محاسبه مقدار تصحیح هر دهانه جدول(1-1) «جدول محاسبه و تصحیح مختصات نقاط پیمایش» جدول(1-2) اردوی کارورزی دانشجویان نقشه برداری دانشگاه رفسنجان نقشه برداری کنترل مهندسی محاسب : کنترل کننده: گزارش کار روز سوم: تاریخ:18/5/87 وسایل مورد نیاز: 1-یک عدد توتال LicaTc407 ، 2-یک عدد ترازیاب DSZ2 ، 3-دو عدد سه پایه ی دوربین ، 4-دو عدد شاخص کشوئی ، 5-دو عدد تراز نبشی ، 6-دو عدد ژالن ، 7-دو عدد منشور ، 8-میخ ، 9-چکش ، 10-اسپری مراحل انجام کار: در روز سوم مهندس ناظریان برای بدست آوردن مختصات یک نقطه بر روی سد خاکی در داخل روستا تعداد نقاطی از پلی گونه تا نقطه ی مشخص شده بر روی سد خاکی مشخص کردند و اعضای گروه وظیفه داشتند با استفاده از پیمایش بازو ترازیابی مختصات نقطه مشخص شده بر روی سد را بدست آورند.
سرگروه اعضای گروه را به دو اکیپ تقسیم بندی کرد: اعضای اکیپ اول : حاج حسینی ، ملاحسینی ، عامری ، ملاحسینی بودند ، اکیپ اول با ترازیابی تدریجی ارتفاع تک تک نقاط پیمایش باز را بدست آورند و به دلیل کمبود وقت اکیپ ترازیابی تا نقطه ی TP8 موفق به ترازیابی شدند و فرمهای شماره 7 تا 10 مشاهده شده است و بعد با استفاده از محاسبات ارتفاع نقاط پیمایش باز تا TP8 بدست آوردند ، اعضای اکیپ دوم: یوسفی ، شفیعی ، مرتضوی ، ماهروی زاده ، سید احمدی ، کاظمی پور بودند.
اکیپ دوم با استفاده از توتال ، ژالن و منشور و آئینه شروع به اندازه گیری فاصله بین نقاط و زاویه هر رأس را قرائت و یادداشت کردند به این صورت که ابتدا دوربین را روی نقطه ی TP1 مستقر کرده و به نقطه ی معلوم S2 (ایستگاه ژئودزی) صفر صفر کرده و تلسکوپ دوربین را چرخانده و به نقطه ی TP2 توجیه می کنیم بعد زاویه و فاصله ی مشاهده شده را قرائت و در جدول مربوطه یادداشت می کنیم و به همین ترتیب تا آخر پیمایش ادامه می دهیم و بعضی نقاط به دلیل طولانی بودن فواصل بین آنها برای نشانه روی به دست نقاط دیگر از آئینه استفاده می کردیم.
به اینگونه که هر فرد که ژالن را نگه می داشت یک آئینه در دست داشت و یک فرد آئینه به دست همراه با اپراتور بود اگر اپراتور دوربین ژالن و منشور را نمی دید از او می خواست که به سمت آن نقطه نور دهد تا آن فرد که کنار ژالن قرار گرفته به سمت آنها نور دهد تا اپراتور دوربین موفق شود ژالن و منشور را مشاهده کند و فرمهای شماره 11 تا 14 مشاهده شده است و حال با استفاده از مشاهدات و محاسبات موجود می توان مختصات تک تک نقاط پیمایش باز و مختصات نقطه مورد نظر (نقطه TP3 روی سد) را بدست آوریم.
بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم اندازه گیری زاویه عامل:سید رحیم مرتضوی نویسنده:معین و دبستانی تاریخ:18/5/87 فرم:12 نوع و شماره دستگاه:توتال Leica T.C407 منطقه:دره در شرایط جوی:مناسب گروه:سید رحیم مرتضوی،معین دبستانی،محمد شفیعی پور،سید امیر احمدی،امیر ماهرویی،سجاد یوسفی بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم اندازه گیری فاصله عامل:مرتضوی نویسنده:دیستانی-یوسفی تاریخ:18/5/87 فرم شماره:2 ژالن گیر:سیداحمدی،ماهرویی زاده نوع و شماره دستگاه:توتال Leica منطقه:دره در شرایط جوی:آفتابی گروه:1 بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم اندازه گیری فاصله عامل:مرتضوی نویسنده:دبستانی تاریخ:18/5/87 فرم شماره:11 نوع و شماره دستگاه:توتال Leica منطقه:دره در شرایط جوی:آفتابی گروه:1 بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم ترازیابی عامل:عامری نویسنده:دبستانی،مهدوی پویا تاریخ:18/5/87 فرم شماره:7 شاخص گیر:ماهرویی زاده،کاظمی پور نوع و شماره دستگاه: نیوو Dsz2 منطقه: 5کیلومتری روستای دره دُر شرایط جوی:گرم و خشک و بادهای شدید گروه:A بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم ترازیابی عامل:عامری نویسنده:مجید مهدوی پویا تاریخ:18/5/87 فرم شماره:8 شاخص گیر:ملاحسینی،حاج حسینی نوع و شماره دستگاه: ترازیاب DSZ2 منطقه: دره دُر شرایط جوی:آفتابی و وزش بادهای شدید گروه:A بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم ترازیابی عامل:مجید مهدوی پویا نویسنده:ابوالفضل حاج حسینی تاریخ:18/5/87 فرم شماره:9 شاخص گیر:عامری،ملاحسینی نوع و شماره دستگاه:ترازیاب DSZ2 منطقه: دره دُر شرایط جوی:آفتابی و وزش بادهای شدید گروه:A بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم ترازیابی عامل:مجید مهدوی پویا نویسنده:ابوالفضل حاج حسینی تاریخ:18/5/87 فرم شماره:10 شاخص گیر:عامری،ملاحسینی نوع و شماره دستگاه:ترازیاب DSZ2 منطقه: دره دُر شرایط جوی:آفتابی و وزش بادهای شدید گروه:A محاسبات انتقال مختصات محاسبه ی ژیزمانهای اضلاع پیمایش محاسبه مختصات نقاط S2 ایستگاه ژئودزی مختصاتش معلوم است.
مقدمه: در عملیات ژئودزی و برخی از عملیات نقشه برداری لازم است طول و عرض جغرافیایی یک نقطه و همچنین وضعیت نسبی یک امتداد نسبت به شمال مشخص شود.
برای این کار به کمک دستگاه های اپتیکی به خورشید و یا بعضی از ستارگان نشانه روی می شود و با اندازه گیری موقعیت افقی و ارتفاعی آنها و به کمک جدولهای مخصوص نجومی و با استفاده از مثلثات کروی طول و عرض جغرافیایی یک نقطه و همچنین سمت جغرافیایی یک امتداد معلوم می شود.
گزارش کار روز اول: وسایل مورد استفاده عملیات: 1-دو عدد تئودولیت دیجیتالی ، 2-دو عدد چراغ قوه ، 3-دو عدد سه پایه ی دوربین ، 4-دو عدد زمان سنج مراحل انجام کار: در روز اول ابتدا کلاس تئوری تشکیل شد و در کلاس تئوری توضیحاتی در مورد چگونگی نحوه ی محاسبه کسی داده شد.
برای انجام این محاسبات می بایست یک ستاره در شمال و یک ستاره در جنوب پیدا کنیم و مواردی هم که برای انتخاب این دو ستاره می بایست رعایت کنیم ، عبارتند از: 1-هم ارتفاع ستاره قطبی باشند ، 2-در شب ترانزیت کنند (یعنی از نصف النهار عبور کنند) ، 3-پر نور باشند (قدر پایینی داشته باشند) و ما ستاره قطبی را برای سمت شمال انتخاب کردیم چون همه موارد در مورد این ستاره صدق می کرد و برای سمت جنوب چند ستاره انتخاب کردیم و حتی می بایست ببینیم این ستاره در آن شب وجود دارد و ترانزیت می کند یا نه و ما براساس تاریخ آن شب آن ستاره های که در آن شب وجود دارد و ترانزیت می کردند یادداشت می کردیم ، ما 14 ستاره انتخاب کردیم و در این بین ستاره 706 با قدر 2.
02 و بعد 18h,55m,14.
61us و میل را برای محاسبات انتخاب کردیم و بعد از انتخاب دو ستاره با استفاده از GPS عرض نجومی و طول نجومی آن منطقه را بدست آوریم حال با داشتن مختصات ستاره 706 و مشاهدات GPS زمان ترانزیت ، پارامترهای 20 دقیقه قبل از ترانزیت و لحظه ترانزیت را که شامل زاویه ی قائم ، زاویه ی افقی ستاره و زمان خورشیدی می شود را محاسبه و بدست آوریم و در عصر همان روز دوربین های تئودولیت دیجیتالی را تنظیم کردیم و در شب 20 دقیقه قبل از ترانزیت ستاره می بایست 5 کوبل ستاره شمالی و 5 کوبل ستاره جنوبی را قرائت کنیم اگر نمی توانستیم قرائت کنیم ستاره از دستمان می رود (یعنی ستاره ترانزیت می کند و ما نتوانسته ایم 5 کوبل قرائت کنیم ، به این صورت که ما در هر کوبل ابتدا باید زمان و بعد زاویه را یادداشت کنیم حال ابتدا دوربین را در منطقه ی مورد نظر بر روی سه پایه سوار کرده و اپراتور دوربین به سمت ستاره مورد نظر قراولروی می کند هنگامی که ستاره را در تلسکوپ دوربین مشاهده کرد به ما می گوید stand bay (یعنی آن فردی که زمان را اعلام می کند آماده باشد) هنگامی که گفته شد تیپ (یعنی ستاره بر روی تار افقی یا مرکز تارهای اتیکول قرار گرفته) و فردی که زمان را قرائت می کند باید زمان را اعلام کند تا نویسنده آن را یادداشت کند و بعد اپراتور زاویه را قرائت و نویسنده یادداشت می کند و سپس قرائت 5 کوبل ستاره شمالی و جنوبی باید 5 کوبل دیگر بعد از ترانزیت انجام دهیم و در این قسمت دیگر زمان مهم نیست و پس از تمام شدن قرائت کوبل های قائم باید زاویه ی افقی را با زمان قرائت کرد به این صورت که در امتداد شمال یک نقطه ای را برای خودمان در نظر می گیریم و لمب قائم دوربین را نسبت به این نقطه توجیه می کنیم بعد به سمت ستاره قطبی نشانه گیری زمان و زاویه ی افقی را قرائت می کنیم.
نویسنده یادداشت می کند و ما این عملیات را در چهار کوبل انجام داده ایم در فرم شماره یک یادداشت کردیم ما باید هم با دایره به چپ و هم با دایره به راست کوبل ها را قرائت کنیم.
گزارش کار روز دوم: تاریخ:5/6/87 مراحل انجام کار: در روز دوم کلاس تئوری تشکیل شد و در کلاس تئوری با استفاده از مشاهدات انجام شده و محاسبات موفق شدیم کسی را برای پنجمین بار در ایران بدست آوریم و تمام مراحل انجام محاسبات در فرم شماره ی شش یادداشت شده است و بعد نقشه های از ستاره ها ، ماهواره ها و شانل ها را به ما نشان دادند.
فرم مشاهدات آزیموت نجومی با استفاده از ستاره قطبی قرائت زاویه ی قائم در ابتدا و انتهای عملیات قرائت زاویه افقی ، زمان و قرائت تراز استوانه ای توجه:به ترتیب زیر ، قرائت انجام شده و برای شروع هر کوبل صفر لمب را نسبت به حالت قبل 30 درجه بچرخانید.
فرم ستارگان منتخب جنوبی برای تعیین عرض نجومی جدول انتخاب ستارگان جنوبی و برنامه رصدی فرم مشاهدات ستاره شمالی و جنوبی برای تعیین عرض نجومی فرم محاسبات عرض نجومی با استفاده از ستاره شمالی مراحل محاسبات عرض نجومی یک ایستگاه با استفاده از مشاهدات به سوی ستاره شمالی دما بر حسب درجه سانتیگراد ، فشار بر حسب میلی بار محاسبات برای بدست آوردن : 1-محاسبه زمان ترانزیت ستاره (706): زاویه ی قائم دایره به چپ زاویه ی قائم دایره به راست شکل 2-محاسبه زاویه ی افقی ستاره: 3-محاسبات برای توجیه صفر لمب به NCP: 4-محاسبه برای ستاره هایی که هم ارتفاع ستاره ی قطبی هستند: 5-محاسبه برای ستاره هایی که در شب ترانزیت می کنند: 6-محاسبات عرض نجومی با استفاده از مشاهدات به سوی ستاره ی شمالی: 7-محاسبه ی زاویه ی ساعتی ستاره: 8-محاسبه ی تصحیح انکسار : 9-محاسبه ارتفاع تصحیح شده: 10-محاسبه ثانیه m,m2,m1: مقدمه: به طور کلی فن تهیه نقشه را توپوگرافی می نامند.
برای انجام و اجرای این کار عملیات زیر صورت می گیرد: الف: تعیین تعدادی نقاط مشخص (نقاط تکیه گاه) روی زمین و مشخص کردن مختصات x,y,z آن نقاط که با استفاده از روش پیمایش و محاسبات بدست می آیند.
ب: تعیین موقعیت عوارض طبیعی و یا مصنوعی روی زمین نسبت به نقاط تکیه گاه که این عمل را برداشت جزئیات می گویند.
این عملیات ممکن است توسط فتوگرامتری یا برداشت زمینی (نقشه برداری زمینی) انجام گیرد.
ج: انجام محاسبات برای آوردن نقاط تکیه گاه و سایر اطلاعات با مقیاس معین بر روی کاغذ و بالاخره چاپ و تکثیر آن.
به طور کلی توپوگرافی به معنی اعم شامل مراحل بالا بوده و بعضی اخص شامل قسمت «ج» خواهد بود.
در این قسمت مقدماتی را که برای تهیه ی نقشه لازم است یادآوری می کنیم: 1-2 نقشه: نقشه عبارت است از تصویر افقی عوارض قسمتی از سطح زمین با مقیاس مناسب بر روی یک صفحه ، بایستی توجه داشت همه آنچه که روی نقشه نشان داده می شود برای اندازه گیری نیست بلکه برای راحتی استفاده از نقشه و زیبایی آن می باشد ، بنابراین برای یک نقشه مجموعه صفات زیر را می توان در نظر گرفت: الف: نقشه باید دقیق باشد ، بدین معنی که موقعیت هر عارضه در طبیعت به همان وضعیتی باشد که در نقشه نشان داده شده است.
ب: نقشه باید درست باشد یعنی استفاده کننده از نقشه دچار شک و تردید نشود به عنوان مثال یک جاده خاکی روی نقشه ، جاده آسفالته نشان داده نشود.
ج: نقشه باید صمیمی باشد.
بدین معنی که دقت نقشه همانی باشد که واقعاً هست نه اینکه نقشه با دقت معمولی یا متوسط تهیه شود ولی نقشه ای با دقت زیاد (دقیق) معرفی شود.
2-2 مشخصات یک نقشه: به طور کلی یک نقشه علاوه بر اینکه موقعیت و شکل نقشه را دربر دارد باید مشخصات زیر در متن و حاشیه ی آن قید شود: 1-شبکه بندی 2-سیستم تصویر مورد استفاده (برای نقشه های ژئودزی) 3-مقیاس عددی و خطی 4-موقعیت و نام کلیه ی عوارض 5-اسامی اراضی و مناطق اطراف نقشه 6-علائم قراردادی 7-نام منطقه 8-شمال نقشه 9-تاریخ تهیه نقشه 10-نام موسسه تهیه کننده 11-نام و امضای نقشه بردار 12-نام و امضای محاسب 13-نام و امضای کنترل کننده 14-نام و امضای نقشه کش گزارش کار روز اول: در روز اول کلاس تئوری تشکیل شد ، برای آشنایی با درس توپوگرافی ، درباره ی پلیگون بندی ، شبکه بندی ، برداشت عوارض (طبیعی و مصنوعی) محاسبه ژیزمان سایر اضلاع ، محاسبه و تصحیح سایر نقاط ، محاسبه خطای بست و همچنین در پایان در رابطه با نحوه ی کار با توتال توضیحاتی داده شد.
گزارش کار روز دوم: وسایل مورد استفاده در عملیات: 1-توتال Leica Tc407 ، 2-ترازیاب DSZ2 ، 3-دو عدد سه پایه دوربین ، 4-دو عدد ژالن ، 5-دو عدد سه پایه ژالن ، 6-دو عدد منشور ، 7-دو عدد شاخص ، 8-دو عدد تراز شاخص ، 9-میخ چوبی ، 10-چکش ، 11-اسپری مراحل انجام کار: ابتدا به منطقه ی مورد نظر رفته و در نزدیکی ایستگاه S3 شبکه ی ژئودزی یک شبکه ی محلی (پلیگون چهار ضلعی مطابق شکل 2-الف) تشکیل دادیم به این صورت که فاصله ی میخ ها از هم می بایست حداقل 150 متر باشد و با رعایت کردن این قاعده میخ را روی زمین کوبیده و حال محل ایستگاههای شبکه محلی ایجاد شده است بعد از تشکیل شبکه به دو اکیپ تقسیم شدیم اکیپ اول می بایست زاویه ی بین اضلاع پیلگون را در سه کوبل و فاصله بین اضلاع پیلگون را قرائت و یادداشت کنند و اعضای اکیپ اول: یوسفی ، حاج حسینی ، عامری ، کاظمی پور ، مهدوی ، ملاحسینی بودند ، اعضای این اکیپ ابتدا می بایست روی ایستگاه S3 ژئودزی مستقر شده و زاویه ی بین قرائت و همچنین طول بین S3R1 را قرائت و در فرم مخصوص به خود یادداشت کرده تا بتوان ژیزمان S3R1 را بدست آورد و با انجام محاسبات بتوانیم به ایستگاههای شبکه ی محلی مختصات داد ، بعد روی ایستگاه R1 مستقر شده و زاویه بین را قرائت کرده تا بتوانیم ژیزمان های تک تک اضلاع پلی گون را بدست آوریم و بعد زاویه های پلی گون را در سه کوبل قرائت و طول هر ضلع را قرائت و هر کدام را در فرم مخصوص به خود یادداشت کردیم.
فرم های مشاهده شده از شماره 11 تا 13 می باشند ، بعد با استفاده از زوایا و طول های مشاهده شده و انجام محاسبات مختصات تمام نقاط پلی گون را بدست آوریم و مختصات سرشکن شده نقاط در جدول (2-1) می باشند ، اکیپ دوم می بایست ترازیابی رفت و برگشتی بین ایستگاهها رو انجام دهند اعضای اکیپ ترازیابی : ماهروی زاده – دبستانی – مرتضوی – ملاحسینی – شفیعی بودند ابتدا می بایست ارتفاع را از ایستگاه S3 ژئودزی به یکی از دستگاههای شبکه ی محلی (R1) آورد تا از آن ایستگاه به تک تک ایستگاههای بعدی انتقال داد تا اینکه تمام ایستگاههای شبکه ی محلی دارای ارتفاع شوند و فرم های مشاهده شده از شماره 14 تا 16 مربوط به ترازیابی می باشند و بعد با استفاده از فرم های مشاهده شده و انجام محاسبات و سرشکن کردن خطا می توان ارتفاع تمام نقاط پلی گون را بدست آورد.
بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم اندازه گیری زاویه عامل: مرتضوی،سیداحمدی نویسنده: دبستانی،مرتضوی تاریخ: 20/5/87 فرم شماره:11 ژالن گیر:ملاحسینی،ماهرویی زاده نوع و شماره دستگاه:J2-2 منطقه: دره دُر شرایط جوی:مناسب گروه:1 بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم اندازه گیری زاویه عامل: مرتضوی،دبستانی نویسنده: دبستانی،مرتضوی تاریخ: 20/5/87 فرم شماره: 12 نوع و شماره دستگاه:J2-2 منطقه: 5کیلومتری روستای دره دُر شرایط جوی:مناسب گروه:1 بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم اندازه گیری فاصله عامل: مرتضوی،دبستانی نویسنده:ماهرویی،شفیعی تاریخ: 20/5/87 فرم شماره:13 ژالن گیر:شفیعی،ملاحسینی نوع و شماره دستگاه: توتال T.C 407 منطقه:5کیلومتری روستای دره دُر شرایط جوی: آفتابی گروه:1 محاسبات پیمایش 1-محاسبه تعیین خطای بست زاویه ای پیمایش 2-تعیین حداکثر خطای بست مجاز زاویه ای 3-مقایسه خطای بست و خطای بست مجاز و تعدیل خطا تعدیل یا سرشکنی زوایای تصحیح شده 4-محاسبه ژیزمان بین دو نقطه با استفاده از مختصات 5-محاسبه ژیزمانهای تصحیح شده 6-محاسبه تغییرات : 7-محاسبه ی خطای بست موقعیت پیمایش: 8-محاسبه ی حداکثر خطای مجاز پیمایش (Fpmax): 9-تعدیل خطای بست پیمایش: از روش بوریچ برای تعدیل خطا استفاده می کنیم: 10-مختصات نهایی (سرشکن شده): جدول(2-1) «جدول محاسبه و تصحیح مختصات نقاط پیمایش» گزارش کار روز سوم: وسایل مورد استفاده: 1-توتال Leica Tc407 ، 2-سه پایه ی دوربین ، 3-سه عدد ژالن ، 4-سه عدد منشور ، 5-اسپری مراحل انجام کار: ابتدا منطقه ی مورد نظر را شبکه بندی می کنیم و بعد شروع به برداشت می کنیم به این صورت که فاصله ی 10 الی 20 متر از هر گوشه پلی گون فاصله گرفته تا اینکه تمام پلی گون در نقشه باشد و بعد به فاصله ی 5 یا 10 متر آن جاهایی را که فاصله گرفتیم به این صورت مشخص می کنیم که آنجا را کوپه گذاری می کنیم و با استفاده از اسپری روی کوپه ها را رنگ آمیزی می کنیم تا نسبت به محیط طبیعی قابل تشخیص باشد و بعد این گوشه را تا گوشه ی بعدی به همین ترتیب کوپه گذاری می کنیم و فاصله ی بین هر کپه بستگی به منطقه ی مورد نظر دارد که کوهستانی ، تپه ماهور و یا هموار باشد چون منطقه ی مورد نظر تپه ی ماهور می باشد فاصله ی بین هر کپه را با کپه ی بعدی 10 متر در نظر می گیرند.
این کار را دور تا دور پیلگون انجام می دهیم تا پیلگون ما دارای یک شبکه ی منظم برای برداشت عوارض طبیعی و مصنوعی باشد.
ابتدا دوربین را روی ایستگاه R1 مستقر کرده و مختصات تصحیح شده S3,R1 را به دوربین می دهیم و دوربین ژیزمان این امتداد را بدست می آورد و یک شمال برای خود تعریف می کند.
بعد عملیات برداشت را به این صورت شروع می کنیم که هر چقدر فرد ژالن بدست با منشور داریم ابتدا آنها را راهنمایی می کنیم و بعد آنها را در امتدادهای کپه گذاری شده حرکت می کنند و ما آنها را با استفاده از دوربین برداشت می کنیم ، هنگامی که اپراتور دوربین همه ی آنها را برداشت کرد به آنها دست تکان می دهد تا آنها در مسیر خودشان با رعایت فاصله 10 متری ادامه می دهند تا تمام منطقه برداشت شود و در جاهایی که دوربین دید نداریم دوربین را جابجا کرده و به ایستگاه دیگری که دید کافی برای برداشت داشته باشد انتقال می دهیم.
مثلاً وقتی دوربین را روی ایستگاه R2 مستقر کردیم باید مختصات R1,R2 را به دوربین بدهیم تا دوربین یک شمال برای خود تعریف کند و به همین ترتیب ادامه می دهیم تا تمام نقاط منطقه برداشت و یا به اصطلاح جاروب شود و بعد از عملیات برداشت ، نقاط برداشت شده را از طریق نرم افزارهای مخصوص بر روی کامپیوتر انتقال داده و با استفاده از برنامه = نقشه ی توپوگرافی منطقه تهیه می شود.
بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم ترازیابی عامل:ماهرویی،دبستانی نویسنده:مرتضوی،ماهرویی تاریخ:20 /5/87 فرم شماره:14 شاخص گیر:شفیعی،دبستانی نوع و شماره دستگاه: ترازیاب DSZ2 منطقه:5کیلومتری روستای دره دُر شرایط جوی:آفتابی گروه:1 بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم ترازیابی عامل:مرتضوی،شفیعی نویسنده:دبستانی،ماهرویی تاریخ:20 /5/87 فرم شماره:15 شاخص گیر:ملاحسینی،سیداحمدی نوع و شماره دستگاه: ترازیاب DSZ2 منطقه:5کیلومتری روستای دره دُر شرایط جوی:آفتابی گروه:1 بسمه تعالی گروه مهندسی عمران-کاردانی نقشه برداری فرم ترازیابی عامل:دبستانی،ملاحسینی نویسنده:دبستانی،ملاحسینی تاریخ:20 /5/87 فرم شماره:16 شاخص گیر:شفیعی،ماهرویی نوع و شماره دستگاه: ترازیاب DSZ2 منطقه:5کیلومتری روستای دره دُر شرایط جوی:آفتابی گروه:1 محاسبه ی ارتفاع تصحیح شده نقاط پلی گون: مقدمه: یکی از عمده ترین وظایف نقشه برداری ، خدماتی است که به رشته ی ارتباطات از قبیل راه و راه آهن و فرودگاهها و امثال آن ارائه می دهد.
در نظام فنی یک کشور ، مطالعات و کار اجرائی مربوط به راه و راه سازی را به مراحل مختلفی به نام فاز یک ، فاز دو و فاز سه تقسیم نموده اند به طوریکه انجام این مطالعات را در هر مرحله به عهده ی کارشناسان مختلف و یا مهندسین مشاور محول نموده و به مرحله ی اجرا درمی آورند.
اگر در فاز اول مطالعات مربوط به طراحی و تعیین ابتدا و انتهای هر مسیر را به عهده ی کارشناسان راه ساز و یا مهندسین عمران و یا کارشناسان اقتصادی محول نمائیم.
در سایر مراحل ، عملیات نقشه برداری به صورت های مختلف ضرورت پیدا کرده و نقش اساسی ایفاء می نماید.
به خصوص در چهل سال اخیر خدمات نقشه برداری ، بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است.
به عنوان مثال در زمانهای گذشته و قبل از تکامل رشته فتوگرامتری و استفاده از عکس های هوائی ، تعیین مسیرهای راه و راه آهن عمدتاً به عهده ی مهندسین راه بود که با روش هایی ابتدایی و با زحمات طاقت فرسا در روی زمین انجام می شد.
یعنی فقط با شناسایی و راه پیمایی های منطقه ای و روش عینی ، مسیری را مناسب تشخیص می دادند که اغلب اعتبار فنی لازم را دارا نمی بود به عبارت دیگر اغلب به صورت تکمیل راههای مال روی قدیمی انجام می شد که نمونه های زیادی را می توان در کشور ما نام برد.
ولی با وارد شدن روشهای فتوگرامتری در امر مسیریابی بوسیله ی مطالعات دقیق عکسهای هوایی ، مسئله ی تعیین مسیر راهها بیشتر به عنوان یک مسئله ی نقشه برداری مطرح گردید به طوریکه امکان انتخاب مناسب ترین مسیر را با مطالعات روی عکسها در دفتر بوجود آورد.
در این مرحله از کار با استفاده از برجسته بینی عکسهای هوایی ، شناخت کلیه ی ضوابط و عوامل موثر در انتخاب مسیر مناسب مانند :کوتاه ترین فاصله ، موانع مسیر ، مراکز جمعیت ، محل منابع و انتقال کالا ، تشخیص طبقه بندی راه ، محدودیت های مربوط به شیب و قوسها ، تشخیص چگونگی مصالح ، وضع آب ، مسیلها ، بررسی حمل پل ها ، وضع خاک ، جنگل ، باغات و مزارع ، باتلاق و غیره به آسانی میسر گردیده است.
مراحل مختلف عملیات نقشه برداری در مسیرهای راه و راه آهن را به طور کلی می توان به شرح زیر خلاصه نمود.
1-تعیین مناسب ترین مسیر با کمک روشهای جدید نقشه برداری 2-تهیه ی نقشه بزرگ مقیاس از نوار مسیر با روش فتوگرامتری و یا روش مستقیم زمینی.
3-پیاده کردن مسیر طراحی شده در روی نقشه های نوار مسیر 4-تهیه ی نقشه های بزرگ مقیاس خاص برای محل پل ها و تونلها که جداگانه مطالعه می شوند.