دانلود پروژه بررسی تأثیر آموزش نقش های پرستاری

موضوع پژوهش: بررسی تأثیر آموزش نقش های پرستاری، بر میزان آگاهی و نگرش پرستاران، پیرامون مراقبت از مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس در بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی شهر تهران 1382 .

مقدمه: مشکلات بهداشتی مزمن در تمام سنین افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در سنین بسیار کم، میانسالی، یا سالخوردگی بروز می‌کند از جمله این مشکلات: بیماریهای دستگاه عصبی می‌باشد که در صورت بروز بیماری، بهبودی از آن بکندی صورت می‌گیرد، سیر این بیماریها قابل پیش‌بینی نبوده و مشکلات و مسائل مربوط به دستگاه عصبی، با گذشت زمان تغییر شکل می‌دهند و روی تمام جوانب زندگی اثر می‌گذارند.

جهت کنترل و درمان این بیماریها به تیم چند مسئولیتی ماهر و مجرب نیاز می‌باشد.

بیان مسئله: بیماریهای مزمن به مسائل یا بیماریهای طبی، همراه علائم یا معلولیتهایی که مستلزم درمان طولانی ( 3ماه یا بیشتر ) باشند، گفته می‌شود.

طبق آخرین آمار بدست آمده بعد از عقب ماندگی ذهنی 84% و سرطانهای تنفسی 15% ، اسکروز متعدد 70% افراد ناتوان در اثر بیماریها را تشکیل می‌دهند.

بیماریهای دمیلینیزاسیون به خاطر شیوعشان و تمایل آنها به گرفتار کردن جوانان دارای اهمیت زیادی می‌باشند هاریسون ( 2001 ) می‌نویسد: همه بیماریهای دمیلینیزاسیون دارای مشخصه مشترک التهاب و تخریب میلین دستگاه عصبی مرکزی می باشند (ص 373 ) سیر این بیماریها ممکن است حاد ( انسفالومیلیت حاد ) و یا مزمن ( مولتیپل اسکروزیس ) باشد.

این بیماریها به دو دسته ارثی و اکتسابی نیز تنظیم می‌شوند، بیماری MS شایعترین بیماری دمیلینیزاسیون اکتسابی می‌باشد ( سیسیل، 2001 ، ص1064 ) MS بیماری مزمن و پیشرونده دستگاه عصبی مرکزی می باشد که نقاط مختلف میلین را تحت تأثیر قرار می‌دهد این میلین در سرتاسر مغز و نخاع و اعصاب بینایی وجود دارد ( گریفیت[1]، 2002 ، ص1 ) ] میلین ماده‌ای متشکل از چربی و پروتیئن است که اطراف اکسون را احاطه کرده و موجب هدایت سریع امواج عصبی می‌گردد ( بلک[2]، 2002، ص2012 ) این پوشش پروتئینی (میلین ) تخریب شده و بوسیله لزیون یا پلاک های[3] سخت جایگزین می‌گردد این از دست دادن میلین موجب اختلال هدایت عصبی شده که منجربه پیدایش علائم گوناگون در فرد می‌گردد ( فارلی[4]، 2002 ، ص39 ).

مهمترین علائم: اختلالات حسی ( پارستزی )[5]، اختلالات بینایی ( دوبینی )[6]، نوریت بینایی[7]، کوری[8]، اختلالات عضلانی( ضعف،[9] اسپاسیتی،[10]هایپررفلکسی،[11] ترمور،[12] آتاکسی[13] و … ) و اختلالات هیجانی ( افسردگی،[14] سرخوشی[15] و … ) می‌باشد (برتونی،[16] 2002 ، ص 468 ) این بیماری اولین بار در قرن چهاردهم میلادی در هلند، دیده شده، خانم لیدونیا[17] 16 ساله بود که دچار اختلال در راه رفتن گردید سپس سردردهای شدید و دردهای شدید دندانها به آنها اضافه گردید در 19 سالگی هر دو پای وی فلج شد و دچار اختلال بینایی گردید در طول 34 سال علیرغم وجود دوره‌هایی از پیشرفت، به تدریج به سوی فلج کامل اندامها، اختلالات حسی و نابینایی دو طرفه پیش رفت تا سرانجام در 53 سالگی فوت نمود که این علائم بیماری با سیر و علائم بالینی بیماری MS مطابقت دارد (رسولی نیا، 1382، ص50 ).

بالاخره بعد از تحقیقات فراوان در سال 1868 چارکت،[18] اولین بار تعریف MS را بیان نمود که امروزه نیز از آن استفاده می‌شود ( فارلی، 2002 ص1‌ )، شیوع این بیماری در مقام نقاط دنیا یکسان نیست چنانچه کوتزرک[19] بر اساس مطالعات اپیدومیولوژیکی آنرا به 3 منطقه تقسیم نمود: 1- منطقه پرخطر: که شیوع بیماری بیش از 30 نفر در هرصد هزار نفر جمعیت می‌باشد مانند شمال اروپا، جنوب استرالیا.

2- منطقه کم خطر: که شیوع بیماری کمتر از 5 نفر در هر صد هزار نفر جمعیت می‌باشد مانند آسیا، آفریقا.

3- منطقه متوسط : که ریت شیوع بیماری بین مقادیر ذکرشده می‌باشد (جنیفر،[20] 2002، ص3).

اهمیت شناخت این مناطق در این‌است که گرچه علت آن معلوم نیست ولی دیده شده کسانیکه در سن قبل از 15 سالگی از یک منطقه پرخطر به منطقه کم‌خطر نقل مکان کنند احتمال بروز بیماری در این افراد مشابه منطقه کم‌خطر می‌شود.

همین‌طور اگر قبل از 15 سالگی از منطقه کم‌خطر به منطقه پرخطر نقل مکان کنند احتمال بروز بیماری مشابه منطقه پرخطر می‌شود.

( بلک،[21] 2002، ص 2012 ).

اما اگر این نقل مکان بعد از 15 سالگی باشد این اتفاق رخ نمی‌دهد و احتمال بروز بیماری مشابه منطقه اولیه زندگی می‌باشد ( عاملی، 1379، ص21 ).

انجمن بین المللی MS[22] (2003 ) طبق آخرین آمار خود اعلام نموده که 2 میلیون آمریکایی‌ها به این بیماری مبتلا می باشند و هر هفته 20 مورد جدید تشخیص داده می‌شود (ص1 ).

متأسفانه آمار دقیق از شیوع این بیماری در ایران در دسترس نمی‌باشد.

اما طبق آخرین آمار انجمن MS ایران: تعداد 30-15 هزار نفر مبتلا وجود دارد که در تهران، اصفهان، کرمانشاه بیشترین و در سیستان بلوچستان کمترین شیوع را دارد ( عاملی 1379، ص7 )، یعنی حدود 5/12% جمعیت ایران به MS مبتلا می‌باشند ( سارایی،[23]2003، ص4 ).

سن ابتلا به بیماری 40-20 سالگی می‌باشد ( کوری،[24] 2001، ص48 )، اما در سنین کمتر از 15 سال و بیشتر از 50 سالگی نیز دیده شده و هم اکنون به عنوان بیماری بزرگسالان[25] جوان شناخته شده است ( ورکمن،[26] 2001، ص946 ) خانمها را 2 برابر آقایان مبتلا می‌کند و سومین علت ناتوانی در آمریکا می‌باشد ( برتونی،[27] 2002، ص468).

اعتمادی فر ( 1381 ) می‌نویسد: میزان مرگ و میر به علت اثر مستقیم بیماری MS ، 2 درصد هزار مرگ گزارش شده با در نظر گرفتن جنس، میزان مرگ و میر کلی سالیانه 6/2، درصد هزار مرگ و میزان ناشی از اثر مستقیم بیماری 9/1، برای زنان 2 درصد هزار مرگ می‌باشد.

(ص17 ).

اهمیت این بیماری در اینست که مشتاق به نقل از اسملتزر ( 1380 ) می‌نویسد: این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که فرد بالاترین قدرت جسمی و اجتماعی را دارد در نتیجه، بروز بیماری منجربه مشکلات متعدد خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی می‌گردد ( ص213).

یعنی بیماری MS غالباً افرادی را مبتلا می‌کند که در مرحله مولد زندگی خود قرار دارند و درباره نقش و مسئولیتهای خانوادگی خود نگران هستند.

اختلالات خانوادگی طلاق، ناسازگاری و … در آنها شایع می‌باشد و اغلب افراد و اعضاء خیلی جوان خانواده مسئولیت مراقبت از بیمار ناتوان را به عهده می‌گیرند ( برونر،[28] 2002، ص222 ).

والدین با بیماری MS در برابر مشکلاتی نظیر اختلافات زناشویی، بی ثباتی شغل، نگرانیهای مالی همچنین درباره ایفای نقش خود احساس سردرگمی می‌کنند از طرف دیگر فعالیت خانواده نیز به علت بیماری تغییر می‌کند وهمسران افراد با بیماری MS اغلب اوقات بدلیل محدودیت شرکت همسرانشان در زندگی احساس فشار می‌کنند (عاملی، 1379، ص35 ).

نهایتاً بعلت اینکه طبیعت دوره‌های این بیماری غیر قابل پیش‌بینی می باشد تعدادی از این بیماران ممکن است احساس کنند که قادر به برنامه‌ریزی برای آینده خود نیستند ( مدنی، 1380، ص20 ).

این بیماری از نظر اقتصادی نیز بارسنگینی هم برای بیمار و هم برای جامعه در بردارد چنانچه جنیفر[29] ( 2002 )، می‌نویسد: علائم MS فرد را برای داشتن یک شغل ثابت و دائمی با مشکل مواجه سازد در واقع فرد به علت داشتن علائمی چون، خستگی از دست رفتن تدریجی انرژی، پیشرفت ناتوانی و کاهش قدرت سازگاری و تطابق با شرایط جدید قادر به نگهداشتن و ادامه شغل خود نمی‌باشد ( ص14 ).

با وجودیکه 3/2 بیماران حتی 20 سال بعد از تشخیص بیماری فعال و سرپا می‌مانند ولی 30-25% از بیماران محدود به صندلی چرخدار می‌شوند، لذا این کاهش یا فقدان توانایی کارکردن بار اقتصادی زیادی را در طولانی مدت به جامعه تحمیل میکند بطوریکه در آمریکا بیش از 5/2 میلیون دلار در سال می‌باشد ( مدنی، 1380، ص11 ).

هنوز درمان قطعی برای بیماری مشخص نشده اما امروز 5 برای درمان بیماران بیشتر از ترکیب 3 دارو مانند اینترفرون[30] بتا ( بتا سرون )[31] b –1، بتا اینترفرون a-1[32] (آونکس)[33]، واستات گلاتیرامر[34] ( کوپاکسون )[35] استفاده می‌شود (ادوارد،[36] 2001، ص 172 ) که هزینه هر یک از داروها برای بیمار تقریباً 000/10 دلار تا سال 1999 تخمین زده شده که در نظر گرفتن هزینه دارو برای بیمار هنگام تجویز آن اهمیت زیادی دارد این بیماری از نظر اقتصادی نیز بارسنگینی هم برای بیمار و هم برای جامعه در بردارد چنانچه جنیفر ( 2002 )، می‌نویسد: علائم MS فرد را برای داشتن یک شغل ثابت و دائمی با مشکل مواجه سازد در واقع فرد به علت داشتن علائمی چون، خستگی از دست رفتن تدریجی انرژی، پیشرفت ناتوانی و کاهش قدرت سازگاری و تطابق با شرایط جدید قادر به نگهداشتن و ادامه شغل خود نمی‌باشد ( ص14 ).

هنوز درمان قطعی برای بیماری مشخص نشده اما امروز 5 برای درمان بیماران بیشتر از ترکیب 3 دارو مانند اینترفرون بتا ( بتا سرون ) b –1، بتا اینترفرون a-1 (آونکس)، واستات گلاتیرامر ( کوپاکسون ) استفاده می‌شود (ادوارد، 2001، ص 172 ) که هزینه هر یک از داروها برای بیمار تقریباً 000/10 دلار تا سال 1999 تخمین زده شده که در نظر گرفتن هزینه دارو برای بیمار هنگام تجویز آن اهمیت زیادی دارد ( هیکی، 2003 ، ص679 ).

در سال گذشته آونکس برای 000/90 بسیار مبتلا به MS استفاده شده که 619 میلیون دلار هزینه در برداشته است ( کلودی، 2003، ص2 ).

بیشترین هزینه‌ای که بیماران در رابطه با خدمات پزشکی مصرف می‌نمایند مربوط به استفاده از خدمات توانبخشی و مراقبتهای پرستاری می باشد که با افزایش میزان ناتوانی حرکتی، هزینه مربوط به مراقبتهای پرستاری نیز بیشتر شده بطوریکه 3/2 از هزینه‌های مربوط به خدمات پزشکی را به خود اختصاص می‌دهد ( کارتن، 1998، ص449 ).

انجمن MS ( 2003 ) می‌نویسد: MS نه تنها از یک فرد به فرد دیگر متفاوت می‌باشد بلکه در یک فرد از زمانی به زمان دیگر نیز فرق می کند ( ص3 ).

پس با توجه به اینکه الگوی بیمار MS روز به روز تغییر می‌کند واز نظر شدت، مدت و میزان تأثیر بر امور زندگی باهم تفاوت دارند بنابراین تدبیر اندیشی برای این علائم ویژگی‌خاصی را درپرستاری MS دارا می‌باشد چرا که کنترل صحیح وکافی علائم بیماری می‌تواند بهر‌ه‌گیری از حداکثر توانائیهای بیمار، جلوگیری ازآسیب وتروما، حفظ توانایی بیمار در داشتن کنترل خود و ارتقاء کیفیت زندگی وی تا حد بسیار زیادی نقش داشه باشد ( لیزیک ، 2001 ص 224 ) .

در پرستاری از بیمار MS ، پرستار باید همه‌ فنون و مهارتهای خود را جهت ارائه به بیمار و خانواده‌اش به کار ببندد.

پرستاری MS در برگیرنده دامنه‌ وسیعی از دانش مهارت، دانش ، مهارت ،‌ فنون و امور دیگری می باشد که این دامنه به عنوان یک کار بالینی، حمایتی ، آموزشی و تحقیقاتی شناخته شده است ( هالپر، 2-20 ، ص 8 )، جلینگر ( 2002) در این رابطه می‌نویسد: پیشرفتهای اخیر درمراقبت ودرمان بیماری MS موجب شده که مراقبتهای بهداشتی پویا و تغییر پذیر باشد.

و پرستاران نیز از جمله کسانی هستند که باید این تغییرات راانجام دهندچرا که آنها نقشهای حیاتی مانند آموزشی ، مراقبتی ، حمایتی از بیمارو خانواده وی را به عهده دارند( ص 327).

با توجه به اهمیت نقش پرستار در مراقبت از مبتلایان به MS ، یکی از واقعیتهای مهمی که پژوهشگر یادآور می‌شود اینست که در مورد نقشهای پرستاران در بیماران مبتلا به MS و اهمیت آن در کار بالینی تا به حال فعالیتی انجام نشده تا قدرت و توانایی پرستاران را در حرفه پرستاری تکامل ببخشد با توجه به اینکه حرفه پرستاری ، حرفه‌ای پویا و روبه رشد است، پیشرفت این رشته با ایفای نقشهای متعدد و در نتیجه بالا بردن کیفیت مراقبتهای پرستاری امکان‌پذیر است همانطور که ایمانی ( 1380 ) در این رابطه می نویسد: پرستاران در جامعه کنونی دارای نقشهای چند بعدی بوده و نقش بارزی را در سیستم بهداشتی درمانی ایفا می‌کنند ، ایفای نقشهای متعدد توسط پرستاران بطور مؤثر و کارا موجب ارتقاء سطح کیفیت خدمات پرستاری می‌شود.

( ص 11) پس برای اینکه پرستاران بتوانند خدمات حرفه ای خود را با کیفیت بالا و مناسب ارائه دهند لازم است دانش و آگاهی خود را در زمینه نقش‌های مختلف خود افزایش دهند.

( برونر،2000 ، ص32 ).

مشکلاتی به نقل از کرایک ( 1378 ) می‌نویسد: افراد می‌توانند از طریق آموزش آگاهی و دانش‌ خود را افزایش داده و یا رفتار خود را تغییر دهند.

(ص 67) .

پس می‌توان گفت: آموزش و یادگیری فرایند دو جانبه‌ای هستندکه نقش آموزش دهنده کمک به فراگیر است تا اطلاعات ، مهارتها، و نگرشهایی را که وی نیاز دارد یاد بگیرد( اسدی، 1379 ، ص 12) .

لذا با بکار بردن روشهای صحیح ومؤثر آموزش می‌توان الگوهی رفتاری را به منظور ارتقاء سطح آگاهی و نگرش افراد تغییر داد( پوتر و پری ، 2003 ، ص 472 ).

در پایان پژوهشگر امید دارد، با انجام این پژوهش بتواند میزان آگاهی و نگرش پرستارن را در رابطه با بیماری MS و از آن مهمتر ، نقشهای متعدد آنها در مراقبت از این بیماران ، افزایش داده چرا که اعتقاد بر اینست که ایفای نقشهای گوناگون علاوه بر بالا بردن کیفیت مراقبتها ، باعث افزایش انگیزه‌ و حتی توسعه حرفه پرستاری شده که باز خورد آن، ارمغانی برای سیستم بهداشت ودرمان یک جامعه بدنبال خواهد داشت و از این طریق در کاهش بار اقتصادی جامعه نیز نقش مهمی را به عهده دارد و همه‌ موارد فوق منوط به اینست که پرستاران بدانند از چه نقشی و در چه موقعیتهایی استفاده نمایند.

( یزدی، 1381 ، ص 1).

اهداف پژوهش: هدف کلی: تعیین تأثیر آموزش نقشهای پرستاری ، بر میزان آگاهی و نگرش پرستاران پیرامون مراقبت از مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس در بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی شهر تهران ،1382.

اهداف ویژه: تعیین میزان آگاهی پرستاران شاغل در بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی تهران، نسبت به ماهیت بیماری MS قبل و بعد از آموزش.

2- تعیین میزان آگاهی پرستاران شاغل در بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی تهران، نسبت به نقشهای آموزشی، حمایتی، مراقبتی در ارتباط با مراقبت از بیماران مبتلا به MS قبل و بعد از آموزش.

3- تعیین نگرش پرستاران شاغل در بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی تهران، نسبت به نقشهای آموزشی ، حمایتی، مراقبتی در ارتباط با مراقبت از مبتلایان به MS قبل وبعد از آموزش، 4- مقایسه میزان آگاهی پرستاران شاغل در بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی تهران ،نسبت به ماهیت بیماری MS قبل و بعد از آموزش.

5- مقایسه میزان آگاهی پرستاران شاغل در بیمارستانهای آموزشی وابسه به دانشگاههای علوم پزشکی تهران، نسبت به نقشهای آموزشی ، مراقبتی ،حمایتی در ارتباط با مراقبت از بیماران مبتلا به MS قبل و بعد از آموزش.

6- مقایسه نگرش پرستاران شاغل در بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی تهران، نسبت به نقشهای آموزشی ، مراقبتی ، حمایتی در ارتباط با مراقبت از بیماران مبتلا به MS قبل و بعد از آموزش.

فرضیه‌های پژوهش آموزش ماهیت بیماری MS باعث افزایش آگاهی پرستاران نسبت به این بیماری می‌شود.

آموزش نقشهای پرستاری در مورد مبتلا‌یان به MS باعث افزایش آگاهی پرستاران نسبت به نقشهای آموزشی، مراقبتی، حمایتی، خود در ارتباط با مراقبت از بیماران میشود.

آموزش نقشهای پرستاری در مورد مبتلایان به MS ،باعث نگرش مثبت پرستاران نسبت به نقشهای مراقبتی ،آموزشی حمایتی خود در ارتباط با مراقبت از این بیماران می شود.

« تعریف واژه‌ها» آموزش ( نظری): پوتروپری ( 2003 ) می‌نویسد: آموزش فرایندی متقابل برای ارتقاء یادگیری و عملی هوشیارانه و سنجیده در جهت کمک به افراد برای کسب آگاهی و مهارتهای جدید می‌باشد(ص 262 ).

عملی: منظور یک برنامه آموزشی است که هدف آن دادن اطلاعات در مورد نقشهای حمایتی ، آموزشی ، مراقبتی پرستاران در رابطه با بیماری ومراقبت از بیماران مبتلا به MS می‌باشد که طی دو جلسه 60 دقیقه‌ای از طریق سخنرانی و جزوه آموزشی می‌باشد.

تأثیر آموزش ( عملی): در این پژوهش تأثیر آموزش ازطریق مقایسه نتایج حاصله از آموزش در مورد نقشهای حمایتی، مراقبتی ،آموزشی در مراقبت از مبتلایان به MS و ماهیت بیماری MS، به صورت تعیین اختلاف امتیاز قبل و بعد از آموزش بدست می‌آید و به درجه خوب، متوسط و ضعیف درجه‌بندی می‌گردد.

- پرستار ( نظری): مکوف( 2000 ) می‌نویسد: پرستار فردی است که از افراد بیمار ، صدمه دیده ،‌ناتوان و … در بیمارستان مراقبت می نماید.

(ص 278).

عملی:منظور کلیه افرادی می باشند که دارای مدرک کارشناسی و یا کارشناسی ارشد بوده و شاغل د در بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی تهران باشند.

نقشهای پرستاری: ( نظری): کراون ( 2000 ) می نویسد : نقشهای پرستار به مجموعه‌ای از رفتارهای منظم گفته می‌شود که دیگران از فرد انتظار دارند( ص 42 ).

عملی: نقش مراقبتی ، حمایتی، آموزشی پرستار مورد نظر می‌باشد.

نقش آموزشی: (‌نظری): آموزش بیمار یکی از مسئولیتهای مهم پرستار است که با آموزش توانایی وی برای تغییر و پیشرفت در جهت کسب اعتلای سلامتی و تندرستی افزایش خواهد یافت( نوغانی 1378 ، ص 128).

عملی: منظور پژوهشگر آموزشهایی است که توسط پرستاران به بیماران مبتلا به MS و خانواده آنها راجع به بیماری ( ماهیت، علل وعوامل …) و مراقبتهای لازمه در مورد( ضعف، اسپاسیتی و …) در زمان بستری در بیمارستان و یا هنگام ترخیص و یا هنگام مراجعه به درمانگاه داده می‌شود.

- نقش مراقبتی: ( نظری): پوتروپری ( 2003) می‌نویسند: پرستار در نقش مراقبتی به مددجو جهت دستیابی به سلامتی از طریق فرایند بهبودی کمک می‌کند ( ص 73 ).

عملی: منظور اقدامات لازم در اختلال حرکت جسمی، دفع ادرار، یبوست ، پنومونی ، زخم بستر، ضعف، اسپاسیتی که پرستاران جهت ارتقاء ،حفظ سلامتی و تندرستی بیماران مراجعه کننده به درمانگاه یا در زمان بستری در بیمارستان و هنگام ترخیص می دهند.

بخش حمایتی : (نظری): تیلور ( 2001) می‌نویسد: محافظت از فرد، قانون و تإمین مراقبت تمام درد جویان براساس اعتقادی که فرد در تصمیم گیری در مورد سلامتی و زندگی‌اش دارد (ص‌365).

- عملی: منظور اقدامات لازمه جهت جلوگیری از مصدوم شدن بیمار به علت اختلالات حسی، بینایی و اختلالات تغذیه‌ای است که پرستاران برای مبتلایان به MS انجام می‌دهند.

- مراقبت : (نظری): عبارتست از کلیه اقداماتی که توسط اعضاء حرف بهداشتی در جهت کمک به بیماران و اعتلای سلامتی آنها ارائه می گردد.

( هاشمی ، 1378 ، ص 3 ).

عملی: منظور از مراقبت در این پژوهش کلیه اقداماتی است که پرستاران جهت حمایت مراقبت، آموزش، بیمار مبتلا به MS و خانواده آنها ادامه می‌دهند و شامل برطرف کردن اختلال حرکتی ، تکرر ادرار، یبوست، پنومونی، اختلال در بلع، آتاکسی ، ضعف، خستگی، زخم بستر و حتی آموزشهای لازمه، به جهت اختلال جنسی، تقابل غیر مؤثر و اختلال فرایند فکری و بیماری MS (ماهیت علل ، درمان…) می باشد.

بیماری MS: (نظری): بیماری MS یک بیماری مزمن و پیشرونده و دژنراتیو است که پوشش میلین ( اطراف اکسون) راههای هدایتی در سیستم اعصاب مرکزی را تحت تأثیر قرار می‌دهد (ورکمن ، 2002 ، ص 946 ).

آگاهی : نظری: میزان اطلاعات و دانسته‌های فرد می‌باشد که بواسطه تجربه،‌یادگیری و تحولات فردی حاصل می شود (افروز، 1379، ص 11).

عملی: منظور امتیازی است که واحد های مورد پژوهش در پاسخ به سؤالات پرسشنامه درباره بیماری MS ( ماهیت ، علل ،عوامل…) و نقشهای حمایتی، مراقبتی ، آموزشی خود در رابطه با مراقبت از بیمار مبتلا به MS در دو مرحله قبل و بعد آموزش بدست می‌آورند و درسه سطح آگاهی خوب ،متوسط و ضعیف درجه بندی می‌گردد.

- نگرش: سالمی( 1381) می‌نویسد: نگرش: تمایل به رفتار یا تفکر یا شیوه‌ای خاص می باشد (ص 27 ) .

عملی: نگرش واحدهای مورد پژوهش نسبت به بیماری MS ( ماهیت ، علل …) و نقشهای حمایتی ،آموزشی ، مراقبتی خود در ارتباط با مراقبت از مبتلایان به MS در دو مرحله قبل و بعد از آموزش از طریق پرسشنامه سنجیده و براساس مقیاس لیکرت مورد ارزیابی و سنجش قرار می‌گیرد که نمونه ها باید نظر خود را در رابطه با هر عبارت بر روی برگه مخصوص که از « کاملاً موافق» شروع و با « موافق» ، « نامصمم» ، مخالف و «کاملاً مخالف» ادامه می‌یابد ، مشخص نماید برای نمره‌گذاری از ارقام ( 5 و 4 و 3 و 2 و 1 ) استفاده خواهد شد.

بیمارستان : نظری: پرتوپری ( 2003 ) می نویسند: بیمارستان یک مرکز بزرگ مراقبتهای بهداشتی است که مددجویان جهت تشخیص ، درمان ،بستری و تا زمان بهبود کامل به آنجا مراجعه می‌نمایند( ص 29 ) بیمارستانهای آموزشی: عملی: مراکزی هستند که وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی شهر تهران بوده وعلاوه بر درمان، آموزش کلیه دانشجویان پزشکی ، پرستاری و … را به عهده دارند و بیماران نیز جهت دریافت خدمات به آنجا مراجعه می‌نمایند.

پیش‌فرضهای پژوهش: بیماری مولتیپل اسکلروزیس یکی از ناتوان‌کننده‌ترین بیماریهای عصبی در بالغین جوان می‌باشد (برونر، 2000 ، ص 1719).

استرسهای روی نقش مهمی در پیدایش یا تشدید بیماری MS دارند (سلطانزاده، 1380، ص 408).

با ایجاد تغییراتی در پرستاری، نقشهای پرستاران نیز گسترش یافته بطوریکه ارتقاء سلامتی و پیشگیری از بیماریها و نیز توجه به مددجو بعنوان یکی از وظایف پرستاران تأکید شده است (پوتروپری، 2003 ، ص 222).

پرستار در هرحوزه‌ای که مشغول به کار است لزوماً یک معلم و عاملی درجهت تحقق سلامتی می‌باشد (مهاجر، 1381، ص 11).

پرستاران درنقش مراقبتی اقدامات لازم را جهت ارتقاء، حفظ سلامتی و تندرستی بیماران انجام می‌دهند (اسدی، 1379 ، ص 23).

پرستاران باید درایجاد محیطی امن برای بدست آوردن مجدد سلامتی بیمار، کوشش نمایند.

(پوتروپری، 2003 ، ص 223).

سطح آگاهی پرستاران بعنوان اولین افرادیکه دربرآوردن نیازهای انسان عکس‌العمل نشان می‌دهند بایستی مرتباً افزایش یابد.

(برونر، 2000 ، ص 24).

نگرش قابل مشاهده نبوده، بلکه براساس الگوی رفتاری افرادی می‌توان فهمید که نسبت به موضوع دارای چه نگرشی هستند (سالمی، 1381، ص 140).

آموزش به فراگیر کمک می‌کنند تا دانش، مهارت و نگرشهای موردنیاز را کسب نماید.

(اسدی، 1379، ص 14).

محدودیتهای پژوهش: محدودیتهای پژوهش را می‌توان ، 2 دسته تقسیم نمود.

محدودیتهای دراختیار پژوهشگر: 1- سرو صدای محیط و عدم تمرکز نمونه های مورد پژوهش می‌باشد که با آموزش در محیطی آرام و مناسب به طور نسبی کنترل خواهد شد.

وضعیت عاطفی و روحی پرستاران است که بر نحوه پاسخگویی آنها تأثیر دارد که پژوهشگر با مراجعه در زمان و مکان مناسب و از قبل تعیین شده آنرا بطور نسبی کنترل خواهد کرد.

محدودیتهای خارج اختیار پژوهشگر: تأثیر تبلیغات و رسانه‌های گروهی و تمایل و انگیزه پرستاران نسبت به آموزش می‌باشد.

اهمیت پژوهش: همانطورکه می‌دانیم مشخصه بارز بیماری MS ، غیرقابل پیش‌بینی بودن آنست که بوسیله عودهای مکرر و بهبودیهای نسبی و مکرر آن و یا پیشرفت آن بارزتر می‌شود و طیف گسترده‌ای از علائم را برای خود ایجاد می‌کند برخی از مبتلایان حداقل این مشکلات را دارند و برخی دیگر همه‌ این مشکلات را و این علائم ممکن است در ابتدا ظاهر شده و سپس از بین رفته و مجدداً تکرار شود یا آنکه درطول زندگی فرد دیگر تکرار نگردد.

(لیزیک، 2001 ، ص 1).

بسیاری از این علائم به درمانهای فارماکولوژیک و غیر فارماکولوژیک پاسخ می‌دهند لذا مدیریت و تدبیراندیشی صحیح درمورد علائم MS باید هدف‌ نهایی متخصصان سلامتی و بهداشت باشد (همان منبع، ص 7).

درمان این علائم نیاز به همکاری تیم چند تخصصی دارد و پرستاران بعنوان یکی از اعضاء این تیم، نقش کلیدی برای آموزش بیمار و خانواده آنها، درمان علائم و حمایت آنها به عهده دارند (هیکی، 2003 ، ص 682).

پرستاران برای انجام موثر و با موفقیت این نقشها، نیاز به حمایت و آموزش مستمر دارند (ویکری، 2000 ، ص2).

باتوجه به نکات فوق، پژوهشگر معتقد است اهمیت این پژوهش از جنبه‌های مختلف قابل بررسی می‌باشد منجمله: نقش درمانی و مراقبتی: از آنجائیکه پرستاران بیشترین بخش و فضای گروههای پزشکی را تشکیل می‌دهند و رابطی برای تبادل اطلاعات بین بیمار و پزشک می‌باشند می‌توان گفت: پرستاران فرصتهای زیادی را در اختیار دارند، تا اهمیت درمان را برای بیماران مورد تأکید و توجه قراردهند چرا که ناتوانی جسمی، اختلالات فهمی و درکی و سیرغیرقابل پیش‌بینی بیماری و ناامیدی موجب می‌شود که حتی بیمارانیکه بیشترین اشتیاق به درمان شدن را دارند به سختی بتوانند به برنامه‌ای مدون برای درمان دست یابند (ادوارد، 2001 ، ص 174-173).

همچنین پرستاران موظفند که مداخلات آموزشی توانمند را توسعه داده و آن را با حضور حمایتگرانه تلفیق نمایند تا بتوانند بیشترین تأثیر را برادامه درمان داشته باشند (همان منبع، ص 223).

نقش حمایتی :‌ آنچه که امروزه مورد بحث است ایجاد مراکز مراقبتهای طولانی مدت جهت سرویس‌دهی و اقامت بیماران مبتلا به MS می‌باشد و کارگاههای متعددی جهت تشریح دیدگاههای موجود، پیرامون انتقال افراد مبتلا به MS از خانه‌ها به مراکز مراقبت طولانی تشکیل گردید درهمین راستا جارت (2003) می‌نویسد: داشتن MS لزوماً طول حیات یک بیمار را کوتاهتر نمی‌کند بنابراین می‌توان گفت ایجاد نقشهای دست‌یافتنی برای مراقبت‌کنندگان می‌توان به مهمی آن باشد که بیمار ممکن است با انتقال زودتر به این مراکز، طول عمر بیشتری داشته باشد لذا برای اعضاء خانواده بیمار، فرایند نقل و انتقال بیمارشان به این مراکز، می‌تواند به اندازه حادثه‌ای نظیر از دست دادن یکی از والدین دردناک باشد دراین بین پرستاران با کمک کردن و حمایت از بیمار و خانواده آنها نقش اساسی داشته و آنها را درانجام این انتقال متقاعد سازند.

همچنین پرستاران نقش اساسی درحمایت از افراد مراقبت‌کننده و فرد بیمار در جهت برنامه‌ریزی مراقبتی دارند و آنها را درتطبیق با محیط و شرایط جدید کمک کرده و به آینده امیدوار می‌نمایند (ص43).

پس می‌توان گفت: بسیاری MS استقلال و توانایی فرد را برای شرکت مؤثر در اجتماع وخانواده تهدید می‌کند و بیمار را به سوی فقدان احساس شایستگی و اطمینان از خود سوق می‌دهد.

و وی را نیازمند دریافت خدمات متعدد پزشکی و از آن مهمتر پرستاری می‌نماید (عاملی، 1379، ص 50).

و از آنجا که پرستاران بیشترین ارتباط را با بیمار و خانواده وی دارند برای کمک به آنها نقشهای متعدد آموزشی، حمایتی، مراقبتی ….

را ایفا می‌نمایند.

چنانچه ویکری (2002) دراین رابطه می‌نویسد: علیرغم نقشهای متعدد و مختلف پرستاران MS ، مسئولیت اصلی و اساسی پرستار MS امروزه، آموزش به بیمار، خانواده وی و دیگر مراقبت کنندگان بهداشتی می‌باشد.

(ص1).

(نقش آموزشی).

چرا که آموزش، بیمار موجب افزایش سطح آگاهی آنان می‌شود همچنین پرستاران با بکاربردن اصول صحیح بهداشتی و مراقبتی باتوجه به نیازهای جسمی و روانی مددجویان، آنها را درسازگاری با مسائل مختلف یاری داده و بدین طریق موجب پیشگیری و کاهش عوارض می‌گردند که هم هزینه آن کمتر از مخارج لازم برای درمان عوارض است هم، از این طریق موجب کاهش اثرات سوء بر فرد و اجتماع می‌گردند.

(مدنی، 1380 ، ص 20) (کاربرد بالینی).

نکته‌ای که باید بدان اشاره نمود اینست که ایفای نقشهای متعدد، موجب بالا بردن و ارتقاء کیفیت مراقبتهای پرستاری شده و در اعتلای سلامت جامعه نیز نقش اساسی خواهند داشت (یزدی، 1381 ، ص7)، به همین جهت پرستاران نقش مهمی در سازندگی و توسعه حرفه پرستاری دارند و می‌توانند هرنوع تغییری را در مسیر حرفه‌ای خود بدهند (همان منبع، ص44).

باتوجه به اهمیت نکته فوق: مدیران و مسئولین پرستاری با آموزش نقشهای مختلف پرستار در ارتباط با مراقبت از مبتلایان به MS ، در برنامه آموزشی دانشجویان پرستاری و آموزش ضمن خدمت پرستاران شاغل، موجب می‌شوند تا پرستاران دانش و آگاهی و مهمتر از آن مهارت کافی را در امر مراقبت از این بیماران کسب نموده و کیفیت مراقبتهای پرستاری را بالا ببرند.

(کاربرد آموزشی).

در پایان پژوهشگر امید دارد: با انجام این پژوهش اطلاعاتی در زمینه آگاهی پرستاران در رابطه با نقشهای خود در مراقبت از متبلایان به MS کسب نموده تا بتواند پیشنهادات لازم جهت تقویت نکات مثبت و رفع موانع و مشکلات مربوط به ایفای نقشهای چندگانه پرستاران ارائه نموده که خود موجب صرفه‌جویی در سرمایه و وقت شده و مقاطعی که نیاز به تغییر دارند را مشخص خواهد کرد.

«منابع فارسی» 1- اسملتزر، سوزان؛ جی بیر، براند.

(1380)، پرستاری دستگاه اعصاب، ترجمه مشتاق ز، تهران،چاپ اول، نشر سالمی.

2- اسدی، احمدعلی.

(1379)، فرآیند یادگیری و اصول آموزش به بیمار، چاپ اول، تهران، انتشارات بشری.

3- افروز، غلامعلی.

(1379)، روانشناسی تربیتی کاربردی، چاپ اول، تهران، انتشارات سازمان اولیا و مربیان.

4- اعتمادی فر، اکرم.

(1381)، تشخیص و درمان بیماری MS ، چاپ اول، اصفهان، انتشارات چهارباغ.

5- ایمانی، ح.

(1380)، تأثیر نقش پرستار و کیفیت مراقبت پرستاری، مجله علمی دانشکده پرستاری مامایی گیلان، جلد 17.

6- برونر، سودارث.

(2000)، پرستاری بیماریهای اعصاب، ترجمه سامی پ، چاپ دوم، انتشارات بشری.

7- توستون، دانیل.

(1379)، افق جدید درآموزش پزشکی، ترجمه پیرموذن ن، تهران، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.

8- رسولی نیا، زهرا.

(1382)، بررسی سیربالینی و درجه ناتوانی بیماران مبتلا به MS ، پایان نامه جهت اخذ دکتری، دانشگاه شاهد، دانشکده پزشکی.

9- سالمی، صدیقه.

(1381)، چگونه طرح درس بنویسم، چاپ اول، تهران، انتشارات سالمی.

10- سلطانزاده، اکبر.

(1380)، بیماریهای مغز و اعصاب و عضلات، تهران، چاپ اول، معراج.

11- عاملی، جواد.

(1379)، آشنایی با بیماری MS ، تهران، دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا…، انتشارات گلباران.

12- مدنی، حسین.

(1380)، بررسی تأثیر برنامه خود مراقبتی برمیزان عزت نفس.

بیماران مبتلا به MS تحت پوشش انجمن، پایان نامه کارشناسی ارشد پرستاری، دانشگاه تربیت مدرس،دانشکده پرستاری.

13- مهاجر، تانیا.

(1381)، اصول آموزش به بیمار، چاپ اول، تهران، نشر سالمی.

14- نوغانی، فاطمه؛ خوشنویس، محمدعلی.

(1378)، تاریخ و تحولات و اخلاق پرستاری، چاپ اول، تهران، انتشارات بین‌المللی المهدی.

14- هاشمی، فاطمه.

(1379)، پرستاری از بیمار، چاپ اول، شیراز، انتشارات رز.

15- یزدی، زهرا.

(1380)، بررسی دیدگاه پرستاران شاغل در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی شهرتهران در زمینه نقشها و فعالیتهای پرستاران، پایان نامه کارشناسی ارشد پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پرستاری.

16- ماکلوم، گرایک.

(1378)، تحلیل نیازهای یادگیری، ترجمه مشکاتی، ز، تهران، معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.

منابع انگلیسی: 1- Bertoni, J.

(2002), Iliustrated manual nursing practied, third edition, NewYork, Lippincot wi..iams.

2- Black, J.

(2001), Medical – Sergical Nursing, 6th edition, Philadelphia, W.B.Sunder.

3- Carten, H.

(1996).

Utilisitian and cost of professional care and assistance according to disability of pation with multiple sclerosis, jornal Neourology, 64 (4) , 445-450.

4- clude , L, (2003) , http: gate way , ovid.

Com.

Ovid.webcgi.

5- Currie, R.

(2001).

Spasiticity: acommon syptom of multiple Sclerosis , Nursing Standard, 15 (33), 47 – 52.

6- Craven Ruth F, & Hirnle J.

(2000), Fundamertal of Nursing, 3th edition, philadelphia, Lippincot: 7- Edward, C & etal.

Adnerence to Disease – Mo – D: fing therapy in multple sclerosi: part I, Rehabilition Nursing , 26 (5) , 172-176.

8- Farely , H.

(2000) , Auto immune disorder, Nursing standard ,16 (4), 38-40.

9- Griffith, G.

(2002), Imporance of comtinence avoid For people with multiple sclerosis , British Jornal of Nursing , 28 (11), 1-70.

10- Halper, J.

(2002), Comprehen sive Nursing Care in multiple Sclerosis, 2th edition , Newyork, Demons.

11- Hickey, J.

(2003), Neurological and Neuroscience Nursing 6th edition, philadelphia , Lippincot williams.

12- Jarrett, L.

(2003), Attitude stolong term care in multiple Sclerosis, Nursing stundard, 8 (17), 39-45.

13- Jellinger, K.

(2002).

Advance concepts in multiple Sclerosis Nursing care , European Jornal f Neurology, (3) , 327-328.

14- Jennifer, A.

(2002), Adolsent Median, pediatric and adolesent multiple sclerosis , philadelphia.

15- Lisak, D.

(2001), over view of symptomatic management of multiple sclerosis, Neuroscience Nursing, 33 (5).

224-229.

16- Muceough, C.

(2000) , Diectionery of American English, 1th edition, Lengman.

17- Potter, P; perry A.

(2003), Fundamenlal of Nursing, Fifth edition, stluis, Mosby.

18- Sarai, A etal.

(2003), Epidemilogy of multiple sclerosis (MS) In Iran, http/ www.

Ams, ac.

Ir/AIM/o25/aim o25124.htm.

19- Taylor, C & etal.

(2001), Fundamental of Nursing, 4th edition Lippincot.

20- The National Multiple sclerosis society.

(2003).

www.NMSS.MS Information.

21-Workman, L etal.

(2002), Medical–Surgical Nursing, 4thedition, sydney, w.b.sunder.

22- Vickrey.

B and etal.

(2002), Multiple sclerosis; A Gide for Rehablition and Health care proessional , 4th edition , lippincot williams & wilkin sinc.

عنوانصفحه