دانلود مقاله معرفت شناسی و خط مشی عمومی

استفاده کردن از یک نوع شناسی جدید برای تحلیل انتقال پارادایم در مطالعات آینده پژوهی حمل و نقل فنلاند پتری تاپیو؛ اولی هایتنن مقدمه هدف این مقاله ارائه یک نوع شناسی جدید از پارادایم های مطالعات آینده با تمرکز خاص بر روی تصمیم گیری است.

هفت مکتب تفکری در پرتو ادبیات مطالعات آینده و تئوری برنامه ریزی تفسیر شده است.

نوع شناسی جدید شیبی را از تکنوکراسی انجام شده از سوی حرفه ای ها تا مشارکت مستقیم شهروندان را شکل می دهد.

در نهایت نیز انتقال پاردایم مطالعات آینده حمل و نقل فنلاند با استفاده از این نوع شناسی جدید تحلیل شده است.

1.

نوع شناسی پارادایم های مطالعات آینده با شش نوع شناسی آاز می کنیم که می توان آنها را در سه مکتب خلاصه کرد.

ما اشاره خواهیم کرد که آینده پژوهان به عنوان افرادی حرفه ای، تصمیم گیرندگان و عموم مردم می توانند از طریق راه های متنوع تری در فرآیند خط مشی گذاری بلندمدت نقش ایفا کنند.

ابتدا فضای تمامی نقش های منطقاً محتمل افراد حرفه ای و دیگر عاملان را در فرآیند خط مشی احصا کرده ایم (343 مکتب فرضی).

سپس آنها را طیف بندی کرده ایم (15 مکتب فرضی فکری تحلیل شده بر حسب ربط).

آنگاه آنها را به 7 مکتب کاهش دادیم.

سپس ارتباط میان افراد حرفه ای و دیگر بازگران در درون این هفت پارادایم در مطالعات آینده نشان داده شده است.

آنگاه مباحثات فلسفی نقش ارزش ها و دانش در ایجاد فرمان های خط مشی، به پارادایم ها متصل شده است.

در نهایت یک نوع شناسی جدید برای تحلیل انتقال پاردایم در مطالعات آینده اداره حمل و نقل در دهه 1990 استفاده شده است.

خط مشی گذاری در اقتصاد های دانش محور Fulltext نویسند‌گان: [ عباس منوریان ] - [ ناصر عسگری ] - خلاصه مقاله: اقتصاد دانش محور، اقتصادی است که در آن تولید، توزیع و استفاده از دانش منبع اصلی رشد و ایجاد ثروت است .

بااستفاده از تئوری های اخیر دانش و با در نظر گرفتن جامعه به عنوان یک سی ستم اجتماعی پیچیده که دارای سه رفتار کلیدی و خود مرجعی، خود تبدیلی و خود سازماندهی است، می توان به بیان نقش دولت در اقتصاد های دانش محور و توسعه خط مشی های مربوط به آن پرداخت.

اقتصاددانش محور شکل غالب اقتصادهای قرن بیست و یکم خواهد بود که دولت ها در طراحی نظام های خط مشی گذاری آن نقش مهم استراتژیک دارند .

دولت ها باید بین نیاز به نوآوری و نیاز به حفظ آنجام و همبستگی جامعه تعادل ایجاد کنند و زمینه های فنی، اجمتماعی و فرهنگی لازم برای تولید، کاربرد و اشاعه دانش و شکل گیری امواج نوآوری جامعه برای مشارکت در اقتص اد دانش محور، دستورالعمل هایی هستند که باید از سوی خط مشی گذاران قرن بیست و یکم مورد توجه می باشند .

در این مقاله به مقایسه ویژگی های این ارکان در قرن بیستم و بیست و یکم پرداخته شده و برخی اولویت های که در خط مشی گذاری در مورد هر یک از این ارکان باید مورد توجه قرار گیرند، بیان شده است کلمات کلیدی: اقتصاد های دانش محور خط مشی گذاری دولت مدیریت دولتی سیستم های اجتماعی دانش .

حوزه عمومی دانش فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی بررسی فرصت ها و تهدیدهای فراروی خط مشی گذاری دولتی در بخش کارآفرینی کشور Fulltext نویسنده: خلاصه مقاله: امروزه کارآفرینی برای رشد و ایجاد فضای سالم اقتصادی در جامعه لازم است و نقش آن در پایداری و ثبات اقتصادی تأئید شده است.

کارآفرینی فرآیند نوآوری، خلق و تأسیس یک کسب و کار جدید است که از عواملی چون فرآیند، سازمان، محیط و فرد تأثیر می پذیرد.

همچنین بخشهای مختلف همکاری بر توسعه کارآفرینی تأثیر گذار هستند و از آن پشتیبانی می کنند.

یکی از این شبکه ها و بخشها دولت اس که با تدوین و اجرای خط مشی های مناسب نقش مهمی در توسعه کارآفرینی ایفا می کند.

با وجود اهمیت سیاست گذاری برای رونق بازار کسب و کار و همچنین فرهنگ سازی مقوله کارآفرینی و نقشی که ایده پردازی در این زمینه برای تحرک فکری و صنعتی و اقتصادی در کشور ایران می تواند ایفا نماید اما علی رغم سیاست گذاری های به عمل آمده و حجم قابل توجه سرمایه گذری توسط دستگاههای مسئول علمی و بازار کار، نتایج یافته ها و خروجی ها در خصوص ارزیابی اقدامات انجام گرفته شده در این حوزه نشانگر نابسامانی های متعدد است.

لذا با آسیب شناسی این امر از طریق مطالعه فرصت ها و تهدیدها و تحلیل محیط کلان کشور جهت تدوین و اجرای خط مشی های ملی کارآفرینی باید به سمت تنظیم، اتخاذ و تدوین سیاست ها و تصمیامت کلان اثر بخش در حوزه کارآفرینی کشور حرکت نمائیم.

کلمات کلیدی: کارافرینی، خط مش گذاری دولتی در کارآفرینی، فرصت ها، تهدیدات تجزیه و تحلیل خط مشی عمومی چکیده : یکی از مهم ترین ابزارهای مدیریت دولتی نوین خط مشی های عمومی می باشد که چارچوبی را برای سایر تصمیم گیری ها فراهم می آورد.

این مسأله لزوم تجزیه و تحلیل خط مشی های عمومی را به عنوان یک موضوع درخور توجه در مدیریت هزاره سوم مطرح می سازد.

در مطالعه حاضر با مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه تجزیه و تحلیل خط مشی عمومی، ماهیت خط مشی عمومی تشریح می شود و جایگاه خط مشی در سازمان بررسی می شود.

در ادامه ضمن بیان رویکردهای مختلف به خط مشی عمومی مدل هایی برای آن ارائه می گردد.

سپس به بیان اجرا و ارزیابی خط مشی پرداخته شده و در نهایت مسائل و مشکلات مبتلابه بررسی می شود...

مقدمه مبحث خط مشی از جمله مباحث مهم علم مدیریت است که طی سه دهه گذشته به صورت جدی مورد توجه صاحب نظران قرار گرفته است.

خط مشی گذاری عمومی به عنوان یک دانش جوان بعد از جنگ جهانی دوم مطرح شده است.

نقش اصلی دولت در جهان جدید «خط مشی گذاری عمومی» است.

دولت ها که دربرگیرنده قوه مجریه و مقننه هستند به خط مشی های عمومی شکل می دهند، آنها را به «اجرا» درمی آورند و آنگاه به «ارزیابی» آنچه اجرا شده است می پردازند.

خط مشی های عمومی جهت گیری های کلی هستند که چگونگی عمل سازمان ها و مؤسسات دولتی را در آینده مشخص می سازند و معمولاً برای مقابله با یک مشکل و مسأله عمومی و به منظور حل آن پدید می آیند.

خط مشی های عمومی از لحاظ منطقی مبتنی بر دو مقدمه اند؛ یک مقدمه «توصیفی» و «تبیینی»، یک مقدمه «ارزشی» و «هنجاری»(الوانی و شریف زاده، 1387).

این قاعده برای تمامی خط مشی ها و در حوزه های مختلف (فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و...) صحیح است.

نقد هر خط مشی نیز با نقد یک یا دو مقدمه آن امکان پذیر است.

قانون اساسی، قوانین موضوعه، ارزش های دینی، فلسفه اجتماعی، ایدئولوژی سیاسی و اخلاق مهم ترین منابع جهت نقد خط مشی می باشند.

کارآمدی خط مشی گذاری عمومی در دنیای جدید حاصل پیدایش و فراگیر شدن علوم و به کارگیری آنها به عنوان یکی از منابع خط مشی گذاری است(اولیور ، 2005).

ماهیت و سرشت خط مشی های عمومی سرآغاز بحث خط مشی گذاری عمومی است.

بنابراین در مقاله حاضر پس از بیان ماهیت خط مشی گذاری عمومی برخی تعاریف موجود در مطالعات صورت گرفته پیشین ارائه گردیده است که می تواند در تبیین هرچه بهتر ماهیت خط مشی گذاری عمومی راهگشا باشد.

موضوع مهم بعدی در خط مشی گذاری عمومی که در این مطالعه نیز مورد تأکید قرار گرفته است رویکردهای مختلف به این پدیده است.

در نهایت، برخی مدل ها و چارچوب های عملی در جهت بکارگیری خط مشی های عمومی ارائه گردیده است.

خط مشی عمومی خط مشی عمومی را به شکل های مختلف تعریف کرده اند ، اما به طور ساده می توان گفت خط مشی عمومی تصمیمی است که در قالب یک مشکل عمومی اتخاذ می شود.

اما باید در نظر داشت خط مشی صرفا اتخاذ تصمیم نیست ، بلکه فرایندی است شامل تمام اقدامات که از زمان احساس مشکل شروع می شود و به ارزیابی نتایج حاصل از اجرای خط مشی ختم می گردد.

بنابراین، تدوین دستور کار یا همان Agenda Setting از قابل توجه ترین مباحث خط مشی گذاری است که مشخص می کند، چه مسایلی مورد توجه و بررسی قرار گیرند و کدام مسائل، اصلا مطرح نشوند، بررسی و حل آنها بماند .

اندرسون می گوید مشکل خط مشی ،‌ شرایطی است که نیاز یا نارضایتی را برای بخشی از مردم به همراه دارد که رهایی را (از دولت) جستجو می کنند.

باید در نظر داشت که نیاز ها یا نارضایتی هایی هم وجود دارد که هیچ گاه تبدیل به دستور کار خط مشی گذاران نمی شوند و باقی می مانند.

اکنون این سوال مطرح می شود که چرا و چگونه در شرایطی مسئله خط مشی به وجود می آید یا نمی آید.

این تصمیم حیاتی است و حتی مهمتر از تصمیم مربوط به تعیین راه حل می باشد.

در عالم واقع مسئله خط مشی خود به خود اتفاق نمی افتد و تاکتیک هایی برای آن وجود داردکه بوسیله افراد، گروه های ذینفع سازماندهی شده، سازمان های برنامه ریزی خط مشی، کاندیداهای سیاسی و رسانه های جمعی به کار بسته می شوند که در واقع تدوین دستور کار می باشند.

اجرای خط مش گذاری در یک مقطع خاص و به صورت یک عمل مستقل صورت نمی گیرد ، بلکه به صورت یک چرخه فرایندی را تشکیل می دهد که شامل چندین فعالیت و مرحله است.

بدین مفهوم که عوامل و خط مشی گذاران بی شماری که نقش اساسی دارند ، وظایف مختلفی را در راستای انجام و اجرای فرایند خط مشی گذار ی ایفا می کنند.

بر اساس این مدل فرآیند خط مشی را میتوان به مثابه مجموعه ای از فعالیتهای سیاسی در قالب مراحل شناسایی مشکل، تدوین راه حلها، قانونی کردن (جلب حمایت و تائید نهادهای قانونگذاری، اجرایی، قضایی)، اجرا و ارزیابی (تشخیص اینکه آیا راه حلهای منتخب در چهارچوب خط مشی، مشکل را برطرف می کنند و مورد قبول قرارمی گیرند)، در نظر گرفت.

به طور خلاصه می توان فرایند خط مشی گذاری را به مثابه مجموعه ای از فعالیت های سیاسی در قالب مراحل شناسایی مشکل ، تدوین راه حل ها ، قانونی کردن ، اجرا و ارزیابی در نظر گرفت.

1- ماهیت خط مشی عمومی خط مشی گذاری عمومی اغلب به منزله یک چرخه تلقی می شود که در آن مشکلات ابتدا به عنوان یک مسأله مورد توجه قرار می گیرد، دوره های مختلف عمل بررسی می شود، خط مشی ها تعیین می گردد، توسط کارکنان اجرا و ارزیابی شده و تغییر می یابد و سرانجام بر اساس موفقیت یا شکست آن پایان می یابد.

بدیهی است که این امر یک فرآیند پیچیده را ساده می نماید.

علی رغم این ساده سازی چرخه خط مشی یک فرآیند سیاسی است که اکثر خط مشی های عمومی در طول دوره زندگی خود آن را طی می کنند.

اگرچه واقعیت فرآیند خط مشی عمومی بسیار پیچیده است اما تفکیک آن به یک سری از مراحل مجزا مانند آنچه در نمودار 1 ترسیم شده است چارچوبی را برای طبقه بندی اکثر فعالیت هایی که در خط مشی گذاری عمومی روی می دهد، ارائه می کند(لستر و استوارت ).

2- تعاریف و مفاهیم خط مشی خط مشی ها، اندیشه ما را در تصمیم گیری راهنمایی می کنند.

خط مشی مشخص کننده محدوده ای است که تصمیم های آتی باید در داخل آن اتخاذ شود.

خط مشی ها را می توان با توجه به موضوع آنها با عنوان خط مشی های شخصی و غیره نامگذاری کرد.

خط مشی یک برنامه عمومی است که به منزله راهنمای عمل در نظر مدیران قرار می گیرید.

بدین معنی که مدیران بلندپایه نقش برجسته ای در تعیین خط مشی کلی و سراسری سازمان دارند.

نحوه اجرای برنامه برای مسؤلان اجرای سازمان بوسیله خط مشی تعیین می شود و همینطور وسیله مؤثری برای کنترل عملیات به شمار می آید(رضائیان،).

خط مشی باید از صراحت وضوح، قابلیت اجرا، انعطاف پذیری، جامعیت، هماهنگی، مستدل بودن، متمایز بودن از قانون و کتبی بودن برخوردار است(فرد دیوید ، 2000).

نویسندگان مختلف از مفهوم خط مشی تعاریف گوناگونی را ارائه داده اند: هارولد لاسول خط مشی را " یک برنامه طراحی شده از اهداف، ارزش ها و اقدامات" می داند.

آستن رنی خط مشی را به منزله "خطوط تعیین شده اقدامات" یا "بیان خواسته ها" می داند.

بطورکلی، هر آنچه را که سازمان ها تصمیم می گیرند که به انجام رسانند یا از اجرای آن ممانعت به عمل آورند، می توان خط مشی تلقی نمود(الوانی و شریف زاده، 1387).

خط مشی ها اصولی هستند که با تصمیم ها، اقدامات و فعالیت های سازمان جهت می دهند و آنها را در مسیر تحقق اهداف تنظیم می نمایند(دای ، 1998).

خط مشی نشانگر خواست ها و انتظارات بخش های سازمان است که در فرایند تصمیم گیری به صورت آیین نامه ها، قوانین و مقررات اجرایی، تقنینی و قضایی منعکس می شود(اسمیت ، 2003).

در مجموع آنچه که در همه تعاریف به طور مشترک وجود دارد آن است که خط مشی در مورد فرایند یا الگوی فعالیت ها یا تصمیماتیست که برای جبران مشکلات عمومی چه حقیقی و چه مجازی اتخاذ می شود.

3- جایگاه خط مشی در مدیریت سازمان خط مشی یک مفهوم کلیدی در مدیریت استراتژیک می باشد.

بیش از آنکه به جایگاه خط مشی در مدیریت استراتژیک پرداخته شود لازم است تا مروری کوتاه در اهمیت و ضرورت برنامه ریزی صورت گیرد.

برنامه ریزی از وظایف بسیار مهم مدیران و مقدم بر تمامی جنبه های دیگر مدیریت می باشد.

تحقق اهداف فردی و سازمانی مستلزم برنامه ریزی است، بطوریکه حتی برای نیل به هدفی کوچک نیز باید برنامه ریزی صورت گیرد(رضائیان، 1387).

برنامه ریزی دارای سلسله مراتب ویژه ای است که در همه کتب مدیریت استراتژیک به آن تأکید می شود.

یک برنامه با بیانیه فلسفه وجودی (رسالت، مأموریت و اهداف بلندمدت) آغاز می شود ، سپس اهداف کوتاه مدت بر اساس فلسفه وجودی سازمان تعیین می شود.

بعد از اهداف کوتاه مدت استراتژی های، خط مشی ها، رویه ها، مقررات و برنامه های عملیاتی قرار می گیرند.

این سلسله مراتب در نمودار زیر به تصویر درآمده است .

رسالت 2.

اهداف کوتاه مدت 3.

استراتژی 4.

خط مشی 5.

رویه و مقررات 6.

برنامه های عملیاتی با توجه به نمودار فوق و جایگاه خط مشی در برنامی ریزی و مدیریت استراتژیک مشخص می شود که خط مشی ها مهمترین ابزار مدیران در جهت تحقق استراتژی های سازمان می باشند.

4 - آمادگی های سازمان و مدیریت در خط مشی گذاری اساس وسیاست کلی تحرکات وتصمیمات درواژه ای به نام خط مشی مطرح می شود.

خط مشی کلی وفراگیر دربرگیرنده ویژگی های کلی تصمیماتی است که در زیرمجموعه های یک سازمان یا جامعه اتخاذ خواهد شد.

درخط مشی کلان موضوعی اساسی مطرح می شود که همه تصمیمات سازمانها و نظام باید درآن چارچوب باشد.

به دیگر سخن " خط مشی فراگیر و راهنما و دربرگیرنده همه تصمیمات آینده است." مدیریت معادل تصمیم گیری و خط مشی سازی است.

تصمیم گیری درتمام وظایف مدیریت جریان دارد و به این دلیل تصمیم گیری و مدیریت را باید معادل یکدیگر دانست.

خط مشی به عنوان یک تصمیم کلان در رأس وظایف مدیریت قراردارد وهریک ازاجزای وظایف مدیریت باید در راستای خط مشی سازمان باشد.

5- رویکردهای خط مشی وقتی که از رویکردهای تجزیه و تحلیل خط مشی صحبت می شود، منظور روش های متعددی است که توسط محققان علوم اجتماعی در مورد تجزیه و تحلیل خط مشی انجام گرفته است.

هر تحلیل گر خط مشی به طور صریح یا غیر صریح رویکردی را به کار می گیرد که با شرایط و ویژگی های او سازگاری بیشتری دارد.

با این وجود هیچ دیدگاه واضح و منحصر به فردی برای تجزیه و تحلیل خط مشی وجود ندارد(دابنیک و باردس ، 2003).

شاید متداول ترین رویکرد مورد قبول تشخیص مراحل فرایند خط مشی و پس از آن تجزیه و تحلیل عوامل تعیین کننده هر مرحله خاص باشد و به آن رویکرد فرایندی، خط مشی گفته می شود.

در رویکرد تخصصی، خط مشی به عنوان یک حوزه کاملاً ویژه و مجزا مورد مطالعه قرار می گیرد.

اقبال آنچنانی نسبت به این رویکرد وجود ندارد و معمولاً این حیطه از مطالعات به همراه سایر جنبه های برنامه ریزی استراتژیک مطالعه می شود.

در رویکرد منطقی- اثبات گرا که رویکرد رفتاری و یا عملی نیز نامیده می شود استفاده از نظریه ها، مدل ها، آزمون فرضیه ها، داده های پیچیده، روش مقایسه ای و تحلیل آماری دقیق استنتاج شده قیاسی را توصیه می کند.

رویکرد اقتصادسنجی، رویکرد دیگری است که بیشتر مبتنی بر نظریه های اقتصادی است که در آنها فرض می شود.

طبیعت و سرشت انسان ذاتاً عقلانی است و یا منافع شخصی محض به آن انگیزه می دهد.

در سال های اخیراستفاده از روش های علمی همچون رویکردهای منطقی- اثبات گرا و اقتصادسنجی در بررسی خط مشی کاهش یافته است.

افرادی که با بررسی علمی خط مشی مخالفند، رویکردی را ترجیح می دهند که به وسیله آن قضاوت های شخصی مهم تر از نظریه های علمی و اثبات گرایی است.

این رویکرد اصطلاحاً پدیدارشناسی یا فرا اثبات گرایی نامیده می شود.

رویکرد مشارکتی، جدیدترین رویکردی است که روابط نزدیک با چالشهای فرا اثبات گرایی دارد و در بر گیرنده بخش عظیمی از منافع و ارزش های سهامداران متعدد در فرایندهای تصمیم گیری خط مشی می باشد.

در این رویکرد، منافع جمع کثیری، از طریق یک سری مباحث استدلالی نقش دارد(لستر و استوارت، 2000).

به هر حال رویکردهای متعددی در زمینه خط مشی وجود دارد.

برخی رویکردهای مهم دیگری که در مطالعات انجام گرفته پیشین به آنها اشاره شده است عبارتند از رویکردهای هنجاری، ایدئولوژیکی، تاریخی و غیره.

بدیهی است که بررسی و مقایسه تک تک این رویکردها در حیطه این مطالعه نبوده و در این مختصر نمی گنجد.

6- مدل های خط مشی عمومی مدل خط مشی گذاری عمومی یک چارچوب مفهومی پویا است که می تواند ما را در تشریح، پیش بینی، تجویز و بازسازی واقعیت یاری دهد(گری و دلون ، 1976).

تا کنون در مطالعات صورت گرفته مدل های زیادی برای خط مشی گذاری عمومی ارائه گردیده است.

برخی از این مدل ها عبارتند از مدل نهادی، فرایندی، گروهی، عقلایی، ادراکی، سیستمی، تدریجی، انتخاب عمومی، تلفیقی، آشوب، بحران و مدل اجتماعی(الوانی و شریف زاده، 1387).

مهمترین مدل هایی که در اکثر مطالعات مورد تأکید قرار گرفته اند عبارتند از مدل نهادی، مدل فرایندی و مدل سیستمی .

در مدل فرآیندی تأکید بر نقش سازمان های دولتی در تعیین خط مشی عمومی است.

بطور کلی فعالیت های سیاسی بر مؤسسات دولتی نظیر قوای سه گانه، سازمان های محلی و شهرداری ها متمرکز است.

از لحاظ قانونی خط مشی عمومی بوسیله این نهادها تعیین، اجرا و اعمال می شود.

البته باید در ارزیابی تأثیر ساختار بر خط مشی محتاط بود.

احتمالاً ساختار و خط مشی هر دو تحت تأثیر نیروهای اجتماعی و اقتصادی قرار دارند.

حتی اگر دریابیم که تشکیلات نهادی نیز اندک تأثیری بر خط مشی عمومی دارند، این یافته ارزش چندانی ندارد.

در مدل فرآیندی می توان فرایند خط مشی را به مثابه مجموعه ای از فعالیت های سیاسی در قالب مراحل شناسایی مشکل، تدوین راه حل، قانونی کردن، اجرا و ارزیابی در نظر گرفت.

در این مدل نظر بر این است که محققان علوم مدیریت باید مطالعات خود را در مورد خط مشی عمومی فقط به این فرایندها محدود کنند.

علی رغم دیدگاه محدود در مدل فرآیندی، این مدل می تواند در درک فعالیت های مختلفی که در خط مشی گذاری اجرا می شوند مفید باشد.

در مدل سیستمی خط مشی عمومی به عنوان عکس العمل سیستم به نیروهایی در نظر گرفته می شود که از محیط بیرون بر آن تأثیر می گذارد.

محیط به شرایطی اطلاق می شود که در داخل تشکیلات و محدوده سیستم نباشد.

برونداد سیستم منابع تخصیص یافته به صورت تصمیمات و اقداماتی است که در قالب خط مشی پدیدار می شود(ایستون ، 1998).

در نمودار 3 الگوی کلی این مدل به تصویر در آمده است.

نظریه سیستم را محققان زیادی که در صدد تجزیه و تحلیل و بررسی علل و پیامدهای خط مشی های عمومی هستند بطور صریح یا تلویحی مورد استفاده قرار داده اند(الوانی و فتاح زاده، 1386).

7- اجرا و ارزیابی خط مشی عمومی منظور از اجرای خط مشی، مرحله ای از فرایند خط مشی است که بلافاصله بعد از به تصویب رسیدن خط مشی و جنبه قانونی پیدا کردن آن اتفاق می افتد.

اجرای خط مشی در مفهوم کلی به معنای اجرای قانون است که در آن کارکنان، سازمان ها، رویه ها و تکنیک های متفاوت در هم می آمیزند تا با تلاش، اهداف یک برنامه یا خط مشی پیشنهادی را به نتیجه مطلوب و مثبت برسانند(طبری و دیگران، 1381).

اجرای خط مشی را می توان به مفهوم بروندادها یا قلمروی از اهداف برنامه ریزی شده که مورد حمایت قرار می گیرند تعریف کرد.

خط مشی از طریق جهت دادن و ایجاد چارچوب برای عملیات مختلف سازمان عملکرد سازمان را تحت تأثیر قرار می دهد.

در نمودار شماره 4 مدلی از اجرای خط مشی به تصویر در آمده است(مِتِر و هورن ، 1975).

بطور خلاصه، اجرای خط مشی به عنوان یک مفهوم تمام فعالیت ها را در بر می گیرد.

اگرچه اجرای خط مشی یک پدیده پیچیده است اما ممکن است به عنوان یک فرآیند، یک برونداد و یا یک پیامد در نظر گرفته شود.

نکته ای که نباید از نظر دور داشت رابطه در هم تنیده اجرای خط مشی و ارزیابی خط مشی می باشد(پاول و لویت ، 1994).

در ساده ترین شکل ممکن ارزیابی خط مشی با آگاهی از پیامدهای خط مشی عمومی ارتباط مستقیم دارد.

این امر به معنی ارزیابی خط مشی های جایگزین جهت جبران کاستی های خط مشی موجود می باشد.

دو وظیفه مشخص در ارزیابی خط مشی وجود دارد؛ نخست تعیین چگونگی پیامدهای یک خط مشی همراه با توصیف اثرات آن است و دوم قضاوت در مورد موفقیت یا شکست یک خط مشی بر اساس مجموعه ای از استانداردها یا معیارهای ارزشی است(طبری و دیگران، 1381).

در مجموع آنچه سبب تمایز میان ارزیابی خط مشی از دیگر مراحل تجزیه و تحلیل خط مشی می شود، تأکید بر نتایج یا پیامدها در مقابل علت ها یا ویژگی های خط مشی می باشد(ویز ، 2003).

8- مسائل و مشکلات اهداف نهایی خط مشی های عمومی ارتقای کیفیت تصمیمات و برنامه های آینده سازمان جهت بهبود کیفیت جنبه های زندگی بشری است.

با توجه به این مسأله بکارگیری نیروهای کارآمد و ساختارهای سازمانی مؤثر، عنصر مهمی در کوشش های سازمان جهت اجرای موفقیت آمیز خط مشی های عمومی بوده و عدم وجود چنین وضعیتی عامل بازدارنده محسوب می شود.

در کشورهای جهان سوم غالباً این مشکل وجود دارد(والتر و میلر ، 2000).

چون هدف گذاری سیاست ها و خط مشی ها معمولاً متعدد، متضاد و مبهم بوده و به دلیل محدودیت های شناختی خط مشی گذاران و محرک های متعدد محیط بیرونی، پیش بینی تمامی محدودیت ها و فشارهای مربوط در سیاست گذاری غیر ممکن به نظر می رسد.

اجرای خط مشی ها در عمل با مشکلاتی مواجه است(اندرسون ، 1986).

عدم صلاحیت و شایستگی اداری معمولاً در شکل بوروکراسی های بسیار دست وپاگیر موجب به تأخیر افتادن اجرای برنامه ها می گردد.

در حالی که در جوامع صنعتی اجرای خط مشی های عمومی توسط کارکنان سازمان جهت اهداف و روش های بی شماری صورت می گیرد.

هدف نهایی در کشورهای درحال توسعه از اجرای سیاست های عمومی دستیابی به اهداف دولتی مشخص شده در طرح های توسعه ملی است(دای، 1998).

نتیجه گیری نظر به اهمیت خط مشی های عمومی در مدیریت دولتی در مقاله حاضر به بررسی و تجزیه و تحلیل خط مشی های عمومی پرداخته شد.

و مشاهده گردید که خط مشی های عمومی چارچوبی را برای سایر تصمیم گیری های سازمان فراهم می آورد.

در ابتدا مروری اجمالی بر تحقیقات صورت گرفته پپیشین انجام شد و ضمن ارائه برخی تعاریف، ماهیت خط مشی عمومی تشریح شد.

سپس جایگاه خط مشی در سازمان مشخص گردید و در ادامه رویکردهای مختلف به خط مشی عمومی بررسی و مدل هایی برای آن ارائه گردید.

چگونگی اجرا و ارزیابی خط مشی تبیین شده و در نهایت مسائل و مشکلات مبتلابه شناسایی گردید.

خط مشی گذاری فرهنگی خط مشی گذاری فرهنگی و نقش آن در نهادینه شدن (institutionalization) ارزش های فرهنگی خط مشی گذاری فرایندی است که به علت وسعت دامنه آن، به خصوص در سطح ملی کار آسانی نیست.

آنچه در اثبات خط مشی گذاری متداول است فرایندی است که باید در تدوین چشم انداز مد نظر قرار داد، سپس در جهت نیل به اهداف تدوین شده، برنامه های عملیاتی طراحی نمود.

اگر خط مشی گذاری را از دیدگاه ملی نگاه کنیم، اموری از قبیل هنر، زبان و مذهب را در برمی گیرد و معمولاً توسط دولت ها و موسسات مربوط تهیه، اجرا و ارزیابی می شود.

اما به دست آوردن نتایج خط مشی با کیفیت مد نظر منوط بر زیرساخت ها و فراهم نمودن پیش نیازهای لازم است.

یکی از پیش نیازها وجود افرادی است با دانش و تجربه در امور خط مشی گذاری با برخورداری از باور علمی به تأثیر تعیین خط مشی فرهنگی در ایجاد تغییر در الگوهای رفتاری افراد.

ویژگی های خط مشی گذاری را می توان چنین در نظر گرفت: - دورنگر بودن: تعیین خط مشی و نتایج بلندمدت آن (خط مشی باید روشن، هدایت کننده و چارچوب آن محدود باشد، زیرا خط مشی کلی موجب خواهد شد که درست بدانیم که هدف و مقصود چیست و به کجا باید برویم).

- داشتن افق وسیع: در سطح ملی، منطقه ای و جهانی.

- نوآوری و انعطاف: جستجو برای دستیابی به ایده های نو، تعیین و آمادگی روبه رویی با ریسک.

- همکاری جامع: آمادگی همکاری فرابخشی و استفاده از دانش و تجربه متخصصان، سازمان های مرتبط با برنامه مدنظر و بهره گیری از توانایی ها و امکانات یونسکو.

- فراگیری و جامعیت: استفاده از دیدگاه های اجراکنندگان خط مشی و کسانی که تحت تأثیر آن قرار می گیرند.

- اجرا: شاید اغراق نباشد که مشکل ترین مرحله از هر طرح، اجرای موفق و اثربخش آن است.

در واقع، طرح باید به مراحل عملیاتی تقسیم شود و زیرساخت یا پیش نیازهای آن به موقع فراهم گردد.

- ارزیابی: ارزیابی منظم اثربخشی خط مشی تدوین شده.

- بازنگری: باید اثربخشی خط مشی تدوین و اجرا شده به طور منظم ارزیابی شود و به روز درآید.

موانع اساسی در خط مشی گذاری مدیریت فرهنگی در توسعه آموزشی چیست؟

خط مشی گذاری به مثابه یک فعالیت برای مدیران فرهنگی در جامعه و سازمان های کشور ما شناخته نشده و در نتیجه جای خود را باز نکرده است.

شاید دلیل عمده این نادیده انگاشتن این باشد که ((خط مشی گذاری فرهنگی)) ندرتاً به مثابه موضوع مستقل و مهمی بدان توجه شده است و در آموزش و پرورش در نظر گرفته نشده است.

مشکل دیگر این که به نظر می رسد که ((مدیریت فرهنگی)) نیز یک حرفه قلمداد نشده و در چارچوب مشاغل ((سازمان بین المللی طبق بندی مشاغل)) (International Standard Classification of Occupations (ISCO) هم ثبت نگردیده است.

علاوه بر این، در مدیریت بخش خصوصی و بخش دولتی نیز شغل و اهمیت مدیریت فرهنگی ناشناخته مانده است.

نکته مهم و قابل توجه این است که تفکر و موضوع ((مدیریت دولتی نوین)) (New Public Management (NPM) که از ابتدای دهه ۱۹۸۰ در اروپا و سپس در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشور ترکیه و مالزی شناخته و به کار برده شده است، در تفکر مدیریت دولتی نوین و در سازمان های دولتی ایران نه تنها ناشناخته مانده و به کار برده نشده، بلکه توجهی هم به آن نشده است.

بنابراین روشن است که چرا خط مشی گذاری فرهنگی و نیز مدیریت فرهنگی در سازمان های کشور ما ناشناخته مانده و نیز در مراکز آموزشی ما در سطوح مختلف تحصیلی از دوره ابتدایی تا دانشگاه بدان بی مهری شده است.

استرنال به برخی از این موانع که از کم توجهی مسئولان سازمان های دولتی به خط مشی گذاری ناشی می شود، به خوبی اشاره کرده است: - خطی مشی تدوین شده به اندازه کافی به موضوع مدیریت فرهنگی مرتبط با بخش فرهنگ توجه ندارد.

- خط مشی یک موضوع مستقل برای تحصیل و کسب مدرک تحصیلی در نظر گرفته نمی شود.

- مدیریت فرهنگی ((حرفه واقعی)) قلمداد نشده است.

- برنامه های مدیریت فرهنگی خیلی محدود و کم هستند.

- برنامه هایی که تدوین می شوند از معروفیت و شهرت لازم برخوردار نیستند.

- از همکاری های بین المللی و فرصت هایی که برای برنامه های فرهنگی و مدیریت فرهنگی وجود دارد، به طور کامل استفاده نمی شود.

- بی علاقگی برخی از دولت ها به خط مشی گذاری، بیشتر موجب دلسردی می شود تا موجب انگیزش.

خط مشی گذاری مدیریت فرهنگی سالهاست که در جوامع بسیاری از جمله در کشورهای اروپای مرکزی و اروپای شرقی به خط مشی گذاری مدیریت فرهنگی و آموزش در امور فرهنگی توجه شده است.

در این مورد، رویه متداول در ارتباط با برنامه های تدوین شده این است که برنامه های در جریان اجرا باید ارزیابی و با نیازهای فرهنگ عمومی جامعه همسو شوند، زیرا تحقیقات نشان می دهند که بین مدیریت فرهنگ عمومی و نظام و فرصتهای آموزشی فاصله افتاده است.

از طرفی، سازمان هایی از قبیل یونسکو طی دو دهه گذشته به موضوع مدیریت امور فرهنگی پرداخته است و دهه ۱۹۹۰ را دهه ((مدیریت فرهنگی)) نامید و متعاقبا برنامه هایی را تنظیم و اجرا نمو.

سؤالی که مطرح است این است که جایگاه خط مشی های فرهنگی (cultural policies) به عنوان خط مشی عمومی (public policy) کجاست و از طرف دیگر، نقش مدیریت فرهنگی به عنوان یک حرفه چیست؟

بنابراین، ارتقای بخش آموزش فرهنگی مبتنی بر خط مشی های درست و سالم و مدیریت حرفه ای است.

به علاوه، در مطالعات فرهنگی به طور پیوسته کوشش بر این است تا دیدگاه جدید و تازه ای نسبت به حل مشکلات انسان ارائه شود.

خط مشی گذاری فرهنگی از ضروریات جامعه است، سپس تدوین برنامه، عملیاتی نمودن، اجرا و ارزیابی و اصلاح آن لازم است، افزایش سطح آگاهی و دانش مسئولان و مدیران ارشد جامعه از ضرورت تدوین خط مشی فرهنگ عمومی، نشان دهنده نقش و اهمیت آن در بهبود زندگی اجتماعی و تغییر در الگوهای رفتاری (patterns of behavior) است.

خط مشی گذاری را می توان در سطح محلی، ملی و بین المللی در نظر گرفت و تدوین برنامه های فرهنگی و مدیریت فرهنگی به ما در نیل به اهداف تعیین شده کمک می کند.

((اگر فرهنگ را مؤسسات، نشانه سیستم ها، مجموعه مقررات و آموزش به منظور برقراری و ایجاد تغییر ذهنی و رفتاری در جمعیت بدانیم، بنابراین، فرهنگ به شناخت خط مشی بر اساس اصول سازمانی و اهداف حاکم بر فعالیت های سازمان های دولتی و خصوصی که در این زمینه فعالیت می کنند، مرتبط می شود)).

نکته مهم و اساسی در خط مشی گذاری و مدیریت فرهنگی، اجرای موفقیت آمیز آنها و وجود مهارت های لازم است.

از این رو، در سطح محلی و ملی نه تنها باید صرفا به خط مشی گذاری در زمینه امور فرهنگی داشت، بلکه باید اطمینان حاصل نمود کسانی که خط مشی ها را تدوین و اجرا می نمایند از دانش، مهارت و توانایی لازم بهره مند باشند.

(در این مورد، میتوان از متخصصان زبده سازمانهایی مانند European Cultural Foundation استفاده نمود، این موسسه کشورهایی را که در این زمینه تجربه کافی ندارند، حمایت می کند).