-موقعیت بنا:این بنا در خیابان بیهق سبزوار,کوچه نه بام, کوچه حاج آقا فخر قرار دارد.
2-تاریخچه بنا:
باتوجه به اسلوب و مصالح به کار رفته در بنا , این بنا مربوط به دوره قاجاریه می باشد.این منزل به نام جعفرزاده از تجار قدیم سبزوار معروف است که اصالتا یزدی بوده و در سال 1353 فوت نموده اند.اصل خانه متعلق به حاج محمد رضا سل دوز (رضایی) بوده که قبل از جعفر زاده در آن زندگی میکرده است.
3-مشخصات بنا:
لازم به توضیح است که روبروی در ورودی این اتاق یک فرورفتگی با طاق (شبیه طاقچه,ولی بلندتر) با عرض 1 متر و ارتفاع 25/2 متر قرار گرفته که به عنوان هواکش از آن استفاده میشده.قسمت بالای این اتاق نیز 3 پنجره بزرگ که البته در می باشد. اما نمی توان اصطلاح در را در موردش بکار برد.(به دلیل اینکه رو به حیاط حوض دار باز میشود.و بیشتر شبیه پنجره است تا در)با عرض 90 و ارتفاع 10/2 متر که متعلق به اتاقی است با 60/3 و طول 90/5 میباشد.سقف این اتاق با 10 تیرک چوبی پوشیده شده که فضای بین این تیرکها نیز با چوبهای کوچکتری پوشیده شده است.
در قسمت غربی این اتاق یک شومینه گچبری شده به چشم می خورد.در قسمت شرق این اتاق نیز 3 درب با عرض 90 و ارتفاع 10/2 متر وجود دارد که قسمت بالای این درب ها با شیشه های رنگی زینت یافته, اتاق الحاقی دیگری در قسمت شرقی این اتاق قرار گرفته است.ابعاد 30/3. 90/3 . لازم به یاد آوری است که دیواره های این اتاق و اتاق های دیگر با گچ سفید شده است.تاقچه های دیگر با طاق گهواره ای است.
یک حیاط این اتاق مشرف به حیاط اصلی است و قسمت شمالی این اتاق نیز به ایوانی با عرض 30/4 و طول 30/10 متر متصل است.سمت شرقی این ایوان که مشرف به حیاط اصلی است به طول 80/1 متر دیوار چینی شده اما به سمت غربی آن که حیاط حوض دار قرار گرفته بوسیله یک نده چوبی پوشیده بوده که هم اکنون قسمت زیادی از آن از بین رفته و قسمت خیلی کمی از آن بر جای مانده.در شمال این ایوان اتاق دیگری مشاهده میگردد .با ابعاد 80/3 عرض .90/5 طول ,سقف اتاق با 11 تیرک چوبی پوشیده شده داخل اتاق 9 تاقچه و جود دارد و با 2 پنجره که در قسمت جنوبی داخل تاقچه نصب شده است.این پنجره ها به ایوان باز می شود.ورودی دیگر این اتاق در سمت غربی پنجره ها واقع شده که دسترسی به راه پله ها را امکان پذیر میسازد.سقف و دیواره های این اتاق در سالهای اخیر رنگ آمیزی شده است.در قسمت غربی اتاق 3 اتاق دیگر قرار گرفته که این 3 اتاق به همدیگر راه دارند.یکی از این اتاقها که از دیگر اتاقهای مجاور کوجکتر بوده و دارای ابعاد 70/10 .10/2 متر میباشد.به عنوان آشپزخانه استفاده میشده است.اتاق مجاور آشپزخانه 75/60.3/4 و دارای گچبری های خیلی ساده بوده به طوریکه سقف اتاق به مربع هایی تقسیم شده.بعد از گذشتن از ورودی حیاط حوض دار به حیاط مرکزی یا اصلی بنا میرسیم.ابعاد حیاط 10/18 . 50/20 می باشد که قسمت جنوبی و غربی حیاط به طول 2 متر دیوار چینی شده , قسمت غربی این حیاط همان اتاق ها و حیاط حوض دار و ... قرار گرفته که توضیح داده شد.در قسمت شمالی این بنای اصلی با یک بر آمدگی قوسی شکل به جلو قرار گرفته است.در قسمت شرقی حیاط,یک راه پله ای ما را بع پشت بام هدایت می کند.در مرکز این حیاط نیز یک حوض با ابعاد 20/3. 80/5 وجود داد.در قسمت غربی نیز یک آب انبار مشاهده می شود.
نمای شمالی منزل جعفر زاده (شمال حیاط اصلی):شامل یک ایوان شاه نشین با یک بر آمدگی (قوسی) به بیرون که در دوطرف آن 2 ستون قرار گرفته.در دو طرف این بر آمدگی پله کان شرقی و غربی کار گذاشته شده است.رخبام ایوان دارای تزئینات آجری بوده و در قسمت غربی ,جایی که پله کان قرار گرفته ستونی قرار دارد که در وسط 2 طاق گهواره ای جای داده شده,بدنه ستون دارای نقوش بر جسته نیشگونی بوده که ستون را شبیه ستون خاردار ,نمایان میسازد.
-نوع بهره برداری و خصوصیات بارز بنا:
هم اکنون این بنا به عنوان منزل شخصی مورد استفاده است.
5-عوامل تزئین شده:
1-تزئینات آجرکاری در نمای بنا و رخیام
2-گچبری
3-تزئینات نیشگونی روی ستونها(به صورت بر جسته)
6-نوع مالکیت بنا:
این مکان دارای مالکیت خصوصی می باشد و در حال حاضر به جز سرایدار کسی در آن زندگی نمی کند.
7-توسعه و یا تعمیرات و دخل و تصرف انجام شده تاکنون:
هم اکنون سقف 2 اتاق از این ساختمان ریخته شده که هیچ گونه مرمتی انجام نشده است.
تعمیرات:1-سیمان کاری و آجرکاری دیوارها بر اطراف حیاط اصلی در حدود 48 سال قبل
2-قیر گونی و اندود سقف بنا حدودا 30 سال قبل
3-رنگ آمیزی بعضی از اتاق ها و سقف ,در حدود 3یل 4 سال قبل
قابل ذکر است در طی مصاحبه ای که از رئیس میراث فرهنگی سبزوار جناب آقای متین فر به عمل آوردیم .ایشان گفتند: مرمت خانه‌ی قاجاری جعفرزاده را از دیگر کارگاه‌های مرمتی این شهرستان دانست و گفت: تقریبا حدود 70 درصد مرمت این بنا به‌پایان رسیده است و امیدواریم یک ماه دیگر، مرمت به‌صورت کلی تمام میشود، تا از این بنا به‌عنوان یک فضای اداری بتوان استفاده کرد.
به گفته‌ی او، اعتبار این بنا از محل اعتبارات اضطراری تخصیص یافته است.