پذیرش: پذیرش اولین محل برخورد بیمار با کلینیک است که در رابطه با انتظار اصلی و ورودی کلینیک قرار می گیرد .
مساحت پذیرش بستگی به تعداد کارکنان این قسمت دارد و به ازای هر کار کن 5m+ متر مربع مساحت مفید در نظر گرفته می شود .
در درمانگاه های بزرگ هر گروه از کلینیکها دارای پیشخوان پذیرش خاص خود هستند .
که در پشت هر پیشخوان یک نفر کار می کند .
طول پیشخوان به ازای هر کار کن = 1m در شرایطی که فشار تقاضا برای کلینیک وجود دارد طراحی قسمت پذیرش اهمیت بیشتری پیدا می کند .
پیشبینی محل برای شیون بیماران در خارج از فضای پذیرش نزدیکی هرچه بیشتر قسمت پذیرش به ورودی کلینیک و عدم تداخل آن با قسمتهای درمانی کلینیکها نزدیکی آن به بایگانی پزشکی و امثال آن مسائلی است که در قرارگیری پذیرش کلینیک باید مورد توجه قرار گیرد .
مساحت پذیرش متر مربع A = 5 متر مربع × تعداد کارکنان پذیرش طول پیشخوان پذیرش متر B = 1متر ×تعداد کارکنان پذیرش اجزای مبلمان : 1.
یک میز پذیرش با حداقل عرض **** که دارای کشو برای ذخیره سازی یا فایل پایه دار .
2.
فایل های جانبی به طول 60 فوت و دسترسی آسان برای مسئول پذیرش .
پذیرش ورودی اصلی هال و انتظار اصلی 3.
تابلوی اعلانات برای اعلامیه ها و رویدادها .
4.
صندلی به تعداد کارکنان .
5.
رایانه به تعداد کارکنان .
نکاتی که در طراحی باید رعایت شود : 1.
تماس چشمی آسان بین ایستگاههای کار مطلوب می باشد .
مسئول پذیرش حرکت و جابجایی بیماران را کنترل می کند، متعاقبا قسمت پذیرش باید در ناحیه مرکزی واقع شود، وظیفه اساسی خود را انجام دهد .
3.
روشنایی طبیعی و نمای بیرونی مطلوب می باشند ولی نباید **** چندانی به آنها داده شود .
اولویت اول و دوم عبارتند از : ناحیه پذیرش/ انتظار/ و دفاتر مشاوره هال و سرای انتظار : انتخاب سیستم انتظارها از مسائل مهم در برنامه ریزی عملکردی کلینیک محسوب می شود .
معمولا از نظر سیه کولاسیون ها ترکیبی از سیستم انتظار اصلی و فرعی روش مناسب تری به نظر می رسد .
منظور از این سیستم آن است که یک انتظار اصلی با مساحت کافی در رابطه با ورودی کلینیک پیش بینی می شود .
که بیماران از آن میان انتظارهای فرعی تقسیم می شوند .
هر کلینیک و یا هر گروه از کلینیک ها دارای انتظار فرعی خاص خود هستند .
نکات طراحی: 1.
از نظر طراحی ایجاد یک مکان خوب و جذاب که در این ناحیه می تواند بزرگترین **** را در ایجاد راحتی روانی بیماران به ویژه در ارتباط با سن افراد (از کودکی تا بلوغ) ارائه دهد .
مصالحی که استفاده می شود نباید هیچ گونه درز و یا فرجی داشته باشد .
اجزای مبلمان : 70 صندلی، آبخوری، تلویزیون، ***** تلفن عمومی .
**** : در چنین فضایی منع نوری باید مخفی باشد تا کمترین انعکاس سطحی نور رخ داده و نور غالب محیط چشم آزار نشود .
***************** ********** مساحت انتظارها معمولا بر مبنای 3/1 متر مربع برای هر نفر در نظر گرفته می شود .
معمولا همراهان بیمار نیز به تعداد افراد اضافه می شود .
برای محاسبه مساحت انتظارها می توان **** کل مراجعین (بیمار و همراه) به درمانگاه در *** ترین روز را املاک قرار داد .
این ملاک هم در انتظار اصلی و هم در انتظار فرعی باید رعایت شود .
بدین ترتیب مساحت انتظار اصلی معمول کل مساحت انتظارهای فرعی پیش بینی می شود .
(همراه)2×کل تعداد بیماران مراجعه کننده در شلوغترین روز 2 انتظار : مساحت انتظار اصلی A=3/1× (همراه)2×کل تعداد بیماران مراجعه کننده در شیوع ترین روز 2 مساحت کل انتظارهای فرعی متر مربعA= 3/1× A متر مربع تعداد اتاقهای محاصبه ی معاینه مساحت انتظارهای فرعی : M2 B= رختشویخانه : مبلمان : اسیک، سطح کار ، ماشین لباسشویی، کمد لباس (انبارها) میز اطو کشی، خشک کن.
یک رختشویخانه استاندارد باید تهویه 15 تا 20 تغییر (جابجایی) هوا در ساعت با سقف بلند و روشنایی 160 لوکس باشد همچنین سیستمهای رطوبت****** سطوح غیر لغزنده و انبار مواد شیمیایی ضروری است .
مساحت کل انبارهای لباس ملحفه معمولا 4 متر مربع برای هر واحد مصاحبه و معاینه در نظر گرفته می شود که .
حاجت کل انبار لباس و ملحفه = 4 متر مربع× تعداد واحد مصاحبه / معاینه سرویس های بهداشتی : توالتها و روشوییهای کلینیک عمدتا به دو گروه تقسیم می شود : یکی سرویسهایی کادر و پرسنل کلینیک و دیگری سرویسهای مراجعین کلینیک .
از حیث قرارگیری مسلما سرویسهای کادر دو قسمت کلینیک ها قرار می گیرد و سرویس مراجعین در ارتباط با انتظارها قرار می گیرد .
در قسمت مراجعین پیش بینی توالت و روشویی معلولین نیز ضروری است .
سرویسهای بهداشتی مراجعین : روش مناسب برای تعیین تعداد و مساحت سرویسهای بهداشتی مورد نیاز مراجعین محاسبه بر اساس تعداد کل مراجعین به کلینیک در شلوغترین روز است .
در این روش برای هر 30 مراجعه کننده زن در شلوغترین ساعت روز یک توالت و دستشویی زنانه و برای هر 30 مراجعه کننده مرد در شلوغ ترین ساعت روز یک توالت و دستشویی مردانه در نظر گرفته می شود و علاوه بر این حداقل دو توالت و دستشویی (مردانه و زنانه) برای معلولین نیز باید پیش بینی شود .
مساحت کل هر توالت و دستشویی با احتساب سیرکلاسیون های ضروری آن 4/2 متر مربع فرض می شود و توالت و دستشویی معلولین معادل 2/5 متر مربع مساحت نیاز دارد .
سرویس های بهداشتی سرویسهای کادر و پرسنل سرویس های مراجعین سرویس زنانه سرویس مردانه سرویس معلولین تعداد مراجعین (بیمار و همراه به درمانگاه در شلوغترین روز ) 30×2 مساحت سرویس های بهداشتی مراجعین از فرمول زیر قابل استخراج است .
Aمتر مربع= (5/2 متر مربع×2)+( 4/2 متر مربع× مساحت سرویسهای بهداشتی مردانه یا زنانه Bمتر مربع = 2÷A معمولا تعداد مراجعین به کلینیک مرد و نصف دیگر آنها زن محاسبه می شوند و میزان مراجعین در شلوغ ترین ساعت معادل نصف کل مراجعین در روز فرض می شود .
سرویس های بهداشتی کادر : تعداد کادر کلینیک به عنوان مبنای محاسبه تعداد سرویسهای بهداشتی کادر بکار می رود .
معمولا برای 15 کادر و پرسنل ثابت درمانگاه یک توالت و دستشویی در نظر گرفته می شود .
توالت و دستشویی کادر نیز از حیث مساحت مشابه سرویس های بهداشتی مراجعین است و بصورت زنانه و مردانه پیش بینی می شود .
مساحت سرویس های بهداشتی کادر کلینیک Aمتر مربع= 4/2 متر مربع × تعداد کادر ثابت درمانگاه 15 مساحت سرویسهای بهداشتی مردانه یا زنانه Bمتر مربع =2÷A شکل ص 5 *************************** اتاق نظافت : یک اتاق نظافت برای قرار دادن وسایل تمیز کردن فضاهای کلینیک به مساحتی حدود 5 متر مربع و با **** و قفسه وسایل در کلینیک پیش بینی می شود .
معمولا یک اتاق نظافت برای کل کلینیک کافی است .
صندوق : کلیه مراجعین به کلینیک برای پرداخت پول به صندوق مراجعه می کنند .
همچنین در مواردی مراجعین به بخشهای تشخیصی کلینیک مانند آزمایشگاه رادیولوژی برای پرداخت پول به صندوق درمانگاه مراجعه می کنند .
داروخانه از حیث حسابداری مستقل بوده و صندوق جداگانه ای مختص بخود دارد .
صندوق ار حیث قرارگیری باید در ارتباط با ورودی و انتظار اصلی درمانگاه بوده و در مجاورت بخش پذیرش و در رابطه با اداری قرار گیرد .
ورودی اداری در ارتباط صندوق مجاور با پذیرش انتظار اصلی صندوق معمولا با دریچه ای به فضای انتظار متصل می شود و بیماران پول یا دفترچه بیمه خود را از این دریچه به صندوق می دهند .
معمولا حسابداری کوچکی نیز در قسمت صندوق پیش بینی می شود .
طراحی صندوق به نحوی باید باشد که بیمار و مراجعین نتوانند وارد آن شوند .
شکل ص 6 ********************* محاسبه مساحت صندوق : مساحت صندوق بستگی به تعداد پرسنل اداری این قسمت دارد .
می توان در ازای هر نفر پرسنل این قسمت 5/4 متر مربع مساحت در نظر گرفت که شامل فضای : کار وم پیشخوان و میز کار می شود .
همین میزان مساحت برای هر نفر کارکن حسابداری در این قمت نیز لازم است .
مساحت صندوق= 5/4 متر مربع × تعداد پرسنل اداری صندوق 1.بخش اداری : تحت این عنوان یکسری عمل کرد اساسی قرار گرفته که برای اداره کلینیک ضروری می باشد ولی وسعت یک بخش را نخواهد داشت .
بعضی از آنها در ارتباط با عموم بوده باید دسترسی به آنها آسان باشد .
بقیه در این ارتباط نبوده و باید در بهترین موقعیت خود از نظر عملکرد قرار گیرند .
2.اجزای بخش اداری : 1.
*** و منشی 2.
سالن کنفرانس و تشکیل جنسه 3.
حراست 4.
بایگانی 5.
امور مالی 3.
مدیریت با وجود اینکه احتیاجات فضایی مدیریت زیاد می باشد بهترین و مستقیم ترین انعکاس دهنده تشکیلاتی هستند که کلینیک را اداره می کنند .
تمام بخشهای روابط عمومی کلینیک را موثر می نمایند .
ولی مدیریت بطور آگاهانه و مداوم ارتباط با عموم را مد نظر قرار می دهد .
اجزای داخلی اتاق مدیر : شامل : 1.
اتاق منشی 2.
اتاق رییس شکل ص 7 *********** 3.
اتاق جلسات مبلمان داخلی : 1.
اتاق منشی شامل : فایل – میز و صندلی – کامپیوتر – فاکس – تلفن – دستگاه کپی و پرینت – میز و صندلی برای مراجعه کننده .
اتاق رییس شامل : فایل – قفسه بدون پایه 8-5 فوت مربع – کامپیوتر *** - صندلی گردان – قفسه کتاب با طول – 360 فوت – میز و صندلی میهمان (مراجعه کننده).
اتاق جلسات : میز 12 نفره بایگانی: فضای مورد نیاز به این مکان امل دو بخش : 1.
مکان برای کارمندان ماشین نوپس 2.
قسمت بایگانی پرونده های طبی : پرونده که نام دیگر آن چارت است با ورود بیمار به کلینیک آماده می گردد و بعد از پذیرش بیمار اسم و آدرس و سای مشخصات وی در صفحه اول نوشته می شود این ورق مخصوص که نام و مشخصات بیمار بر روی آن نوشته شده در یک پوشه نگهداری می گردد که پس از بستری شدن بیمار هر گونه یادداشت و شرح بعدی در آن نوشته می شود .
پرونده بیمار باید در جایی نگهداری شود که به آسانی در دسترس طبیب قرار گیرد .
از طرفی دیگر نباید پرونده در دسترس عموم باشد .
زیرا اطلاعات و مطالب موجود در آن باید نزد پزشک محفوظ باشد و به ندرت حتی به خود بیمار اجازه داده می شود که پرونده را ببیند .
پس از اتمام مراجعات بیمار، پرونده از پرونده بخش جدا شده و به قسمت بایگانی پرونده های طبی فرستاده می شود .
اگر بیمار مجددا به کلینیک مراجعه کند در پرونده قدیمی او از بایگانی خارج شده و اطلاعات و مدارک جدید به آن اضافه می گردد .
معمولا در کشورهای اروپایی پرونده ها برا هفت سال نگهداری می شود که دو سال اول پرونده در قسمت بایگانی جاری خواهد بود .
در ایران مقررات خاصی در این مورد وجود ندارد و بطور معمول پرونده ها مدت ده سال و در مواردی کمتر یا بیشتر نگهداری می شود .
در موارد در کشورها اروپایی پرونده ها پس از ده سال به میکرو فیلم انتقال می یابد .
این سیستم به دلیل مشکلات فنی در ایران نامناسب به نظر می رسد و پرونده ها پس از مدتی به بایگانی راکد منتقل می شود .
بنابراین از حیث مساحت باید از سیستم معمول بایگانی پرونده ها تبعیت کرد .
به طور معمول یک قفسه معمولی با 2 متر ارتفاع و یک متر عرض و عمق 40 سانتی متر که دارای هفت طبقه است گنجایش 1400 پرونده را دارد .
بنابراین مساحتی معادل 4/0 متر مربع برای بایگانی 1400 پرونده کافی می باشد .
و فضایی که پرونده در بایگانی اشغال می کند از فرمول زیر قابل محاسبه است .
مساحت اشغال شده توسط قفسه پرونده های پزشکی : Aمتر مربع =10×4/0متر مربع × تعداد کل پرونده های پزشکی بیماران سر پایی 1400 برای دسترسی به قفسه های بایگانی معادل 6/0 متر مربع برای هر قفسه نیز فضا لازم است .
بنابراین مساحت کل بایگانی از فرمول زیر می تواند بدست آید .
مساحت بایگانی درمانگاه : Bمتر مربع = 10×(6/0+4/0)متر مربع× تعداد کل پرونده های پزشکی بیماران سر پایی 1400 نمازخانه : کلینیک دارای بخش های زیادی است که با توجه به عملکرد نشان، بعضی از آنها در ارتباط با عموم بوده و باید دسترسی بدانها آسان باشد .
بقیه در این ارتباط نبوده باید با بخش پرسنل در ارتباط باشد .
نمازخانه به دلیل اینکه مورد استفاده هر نفر، مراجعین و پرسنل، می باشد بهتر است در ارتباط با هر دو بخش باشد .
مکان قرار گیری نمازخانه: باید در دسترسی به آن برای مراجعین و پرسنل آسان باشد به طور مثال دو ارتباط با هال و سر سرای عمومی بوده و از طرفی نزدیک به محل استراحت پرسنل باشد .
شکل ص 10 ************************ داروخانه : مکان یابی داروخانه باید به گونه ای باشد که مراجعین خارج از درمانگاه نیز بتوانند با سهولت و حتی الامکان بدون تداخل یا مسیر اصلی بیمار در درمانگاه از آن استفاده کنند .
قسمت های مختلف یک داروخانه می تواند شامل : 1.
فضای انبار 2.
فضای انتظار مراجعه کنندگان 3.
صندوق پرداخت : در قسمت صندوق محلی برای انتظار کسانیکه در نوبت هستند وسیله ای برای اعلام آمادگی نسخه ها و باجه مخصوص دریافت دارو باید وجود داشته باشد .
پیشخوان مساحت قسمت قفسه بندی و نگهدرای دارو می تواند بین 25 تا 35 متر مربع (بر حسب تعداد مراجعین درمانگاه) در نظر گرفته شود .
فضای کار پرسنل داروخانه نیز می تواند 5 متر مربع مساحت مفید برای هر کار کن داروخانه در نظر گرفت .
1 متر مربع جهت هر مراجعه کننده به داروخانه فضای انتظار در نظر گرفته شود .
فضایی معادل 6 متر مربع نیز جهت میز کار مسئول داروخانه و فضای کار وی لازم است .
شکل های ص 11 ********************************** پارکینگ : بیش از یک سوم کل زمینه برای پارکینگ استفاده شود .
حداقل فاصله ساختمان تا پارکینگ 9m2 باشد .
پارکینگ ملاقات کنندگان در محلی نزدیک به ورودی اصلی زمان پارک محدود، حتی می تواند دارای پارکومتر یا یک فرد ناظر باشد .
پارکینگ پزشکان محلی در نزدیکی ورودی کادر باشد .
پارکینگ کارکنان را می توان دورتر در نظر گرفت .
هر 100 m2 زیر بنا 2 محل پارکینگ استفاده از چشم انداز : کاشت درختان بین جایگاههای پارکینگ، کاشت درختان کوتاه بین نواحی پشت به پارکینگ ها و مسیرهای پیاده رو .
آرایشی پارکینگ باید واضح و سازمان یافته باشد که این کار به کمک تابلو ها و علائم و سیستمهای یک طرفه صورت می گیرد .
باید یک فضای کافی در اطراف مکان پارک ماشین جهت خروج سریع وجود داشته باشد .
10ابعاد فضای پارکینگ وسایل نقلیه از 6/4 80/1 متر تا 6×5/2 متر می باشد ولی برای پارکینگ موازی کمی بلند تر است .
شکل ص 12و *************** ************************************* پارکینگ زاویه دار 45: A B C D E F شکل ص 13 **** 80/2 00/5 26/3 30/2 60/4 00/3 در ساختمان 00/3-80/2 50/5 89/3 40/2 50/5 39/3 خارج از ساختمان در حالیکه پارکینگ 90 درجه از نظر الزامات فضایی اقتصادی تر است .
20 تا 22 متر مربع برای هر اتومبیل ولی پارکینگ 45 درج (23 تا 26 متر مربع برای هر اتومبیل ) مناسبتر و راحت تر می باشد .
فضای پارکینگ وسایل نقلیه برای افراد معلول عریض تر است، برای افراد نسبتا معلول عرض جایگاه پارکینگ تا 80/2 متر افزایش می یابد که برای افراد ویلچری 3 متر است .
شکل ص 13 **************************** سالن کنفرانس و تشکیل جلسه : اجزای مبلمان: میز و صندلی کنفرانس برای نشستن راحت 20 نفر قفسه بدون پایه برای خدمات لوازم التحریر (کاغذ و قلم) فایل های جانبی یک تخته وایت برد بدون ایجاد مزاحمت برای صفحه نمایش یک صفحه نمایش با سطح مناسب برای دیدن اسلایدها و پاتل کنترل برای سیستم ویدیویی یک پروژکتور ویدیویی نور و روشنایی : در چنین فضایی منابع نوری باید محض باشند تا کمترین انعکاس سطحی نور رخ داده و نور غالب محیط چشم آزار نشود .
*** است متوسط با رنگ روشن ( اجتناب از *** است های شدید به جز در سطوح کف) استفاده از چراغهای کم نور مکان قرارگیری : بهتر است به گونه ای قرار گیرد که هم دسترسی آسان برای بخش مدیریت به آن وجود داشته باشد و هم دسترسی آسان برای پزشکان از محلهای پر تجمع دور باشد .
اتاق استراحت پرسنل : به مساحت 50m2 و 8 نفر پرسنل و صندلی برای نشستن افراد جهت استراحت اجتماعات و ملاقاتهای غیر رسمی، در مجاورت آشپزخانه رعایت تهویه الزامی است .
اجزای مبلمان : - کمد پرسنل به مساحت 25 متر مربع - 6متر مربع برای تخت خواب - رخت آویز - میز و صندلی به تعداد پرسنل - آیینه - تلویزیون و رادیو - دستشویی شکل ص 15 *********************************** آبدارخانه : آبدارخانه یکی از فضاهای خدماتی است که می تواند در ارتباط با فضاهای غذاخوری و آشپپزخانه باشد .
و یا اینکه یک فضای مجزا باشد .
ابعاد آبدارخانه بستگی به عملکردهایی در آبدارخانه صورت می گیرد دارد .
اجزای مبلمان : ***، یخچال- اجاق گاز- صندلی- میز- کابینت.
شکل های ص 16 *********************** ********************************************** رختکن پرسنل: با توجه به اینکه پرسنل کلینیک از دو جنش مذکر و مونث می باشند نیاز به دو رختکن مجزا به عنوان زنانه و مردانه می باشد .
مساحت در نظر گرفته شده با توجه به تعداد اعضا پزشکان کلینیک در روز در نظر گرفته می شودو برای هر نفر 1/5m2 .
در صورت امکان هر کارمند باید یک گنجه *********** داشته باشد .
در صورتیکه فضا خیلی شلوغ باشد گنجه هایی با دو محفظه باریک در پایین وجود دارد که هر کدام به به عرضی ** و عمق ** بوده و برای آویزان نمودن یک کت بلند کفایت می نماید .
این گنجه ها در الا جای دو کلاه و کیف به ابعادی 37 عرضی و 25 ارتفاع و 45 عمق داشته و همراه با در گنجه باز و بسته می شوند .
این گنجه ها بهتر از گنجه های نیمه بلند 37×45 می باشد زیرا بلندی لباسهای زمستانی مشکل به وجود نخواهد آمد .
شکل ص 17 ********************* انبارها : انبار مواد مصرفی: یک اتاق برای وسایل تمیز اعم از استریل شده یا سایر وسایل تمیز یکبار مصرف در کلینیک در نظر گرفته می شود این فضا معمولا به صورت یک اتاق طراحی می شود تا کنترل آن سهل تر باشد لیکن در کلینیک های بزرگ در مواردی دو انبار وسایل تمیز در نظر گرفته می شود .
مساحتی معادل 20 متر مربع برای این اتاق کافی تست .
در کلینیک هایی که بیش از 8 واحد مصاحبه / معاینه دارند معمولا دو اتاق به همین مساحت در نظر گرفته می شود .
انبار مواد استریل : وسایل مصرف شده و وسایلی که باید استریل شوند در این مکان نگه داری می شوند از استریل و ضد عفونی شدن به بخشهایی که مصرفی دارند منتقل می شوند .
غذاخوری پرسنل : یکی از مهمترین فضاهای عملکردی غذاخوری است .
علاوه بر اینکه این فضا مرکز تغذیه و تامین انرژی است .
توجه به طرح مبلمان و نحوه حرکت و کار در آن تجهیزات و ابعاد و اندازه در آن ضروری است .
ابعاد و اندازه های این فضا به موارد زیر بستگی دارد .
تعداد عملکردهای *** که در آشپزخانه انجام می شود .
مقدار وقتی که در آن صرف می شود .
تعداد نفراتی که در آن پذیرایی می شوند .
اجزای مبلمان سالن غذاخوری میز و صندلی به تعداد نفرات رو شویی شکل ص 18 ******************************************* آشپزخانه : آشپزخانه باید دسترسی مستقیم به غذاخوری داشته باشد و یک سطح پیشخوان ارتباط آشپزخانه و غذاخوری برقرار می شود.
و حداقل سطح پیشخوان 14 فوت مربع با پایه امکانات ضروری : 1.
آماده سازی و سرو غذا 2.
غذا خوردن اتفاقی، صبحانه اجزای مبلمان : ******** یخچال .
میز آماده سازی غذا .
کمد ظرف با کشو .
شکل های ص 19 ************************** ********************************************* نکاتی برای طراحی غذا خوری : نورگیری و چشم انداز آن مناسب و زیبا باشد .
ارتباط آن با آشپزخانه یا محل صرف غذا مستقیم یا نزدیک باشد .
تهویه آن به خوبی انجام پذیرد .
توجه به نحوه چیدمان مبلمان در ابعاد و اندازه فضا موثر است .
حراست: محل قرار گیری اتاق حراست در بخش اداری می باشد بهتر است نزدیک به اتاق مدیر باشد .
مساحتی معادل 80m2 برای این اتاق کافی است .
اجزای داخل اتاق حراست : 6 عدد میز و صندلی برای کارکنان فایل – کامپیوتر شخصی- میز و صندلی برای مراجعین .
شکل ص 20 ***************************************