دانلود مقاله اختلالات فیزیکی که می توانند باعث ناباروری شوند

.

بیماری های آلت تناسلی و غلاف آن: 1- فیموز Phimosis : تنگی منفذ آلت تناسلی، مانع از بیرون آمدن آلت تناسلی از آن می گردد.

این عارضه به ندرت ممکن است مادرزادی باشد؛ ولی به احتمال بیشتر از پیامدهای جراحات وارده است که منجر به تشکیل بافت اسکار می شود.

تومورهایی مانند ملانوما آلت تناسلی را در برگیرد.

این ناتوانی در بیرون آوردن آلت تناسلی که منجر به چسبندگی ها و جلوگیری از عملکرد طبیعی غلاف آلت تناسلی می شود، ایجاد می گردد.

جراحات متداول غلاف آلت تناسلی عبارتند از: کوفتگی، ساییدگی، پارگی و سرمازدگی.

خیز و التهاب از جمع شدن ( retraction ) غلاف جلوگیری به عمل می آورند.

هنگامی که غلاف قابل جمع شدن باشد، جراحات ممکن است واضح نباشد.

مگر این که ترشح خونی از غلاف آلت تناسلی مورد توجه قرار گیرد و یا گاو نر در تلاش برای جفتگیری دچار مشکل برای بیرون آوردن آلت تناسلی باشد.

درمان: جراحات جفیف ممکن است خود بخود بهبود یابند، ولی جراحات وسیع تر نیاز به درمان دارد.

محوطه غلاف آلت تناسلی باید هر روز تمیز شود و درون آن آب اکسیژنه تزریق شود تا هنگامی که دیگر کفی مشاهده نشود.

ترکیبات آنتی بیوتیک روغنی باید به این محوطه تزریق شود.

آنتی بیوتیک های وسیع الطیف باید بطور عمومی برای کاهش امکان تشکیل آبسه تزریق گردد.

اگر غشای غلاف آلت تناسلی بیرون زده باشد، باید آن را توسط پماد مرطوب کننده و نوار پیچی تا هنگام بازگشت به وضعیت طبیعی حفظ کرد و سپس با ذخیره سرکیسه ای یا نوار پیچی در محل خود نگاه داشت.

ممکن است بعد از کامل شدن التیام برداشت بافت اسکار توسط جراحی ضروری باشد.

پیشگویی از نظر آینده تولید مثلی متغیر و وابسته به شدت جراحات می باشد.

2- پارافیموز Paraphimosis : پارافیموز، ناتوانی در پس کشیدن آلت تناسلی به داخل غلاف آن است.

پارافیموز ممکن است به طور ثانویه به دنبال ضربه، ضعف و ناتوانی یا فلج آلت تناسلی به دنبال استفاده از آرامبخش ها ممکن است در ارتباط با افزایش غلظت آندروژن باشد و در گاوهای نری که به تازگی اخته شده اند، متداول تر است.

داروهای مشتق از فنوتیازین از رسیدن پیامهای سمپاتیک به عضلات صاف نعوظی ( Creetile ) در جسم غاری آلت تناسلی جلوگیری می کنند.

این مسئله باعث می شود عضلات صاف شل شده، فضاهای غاری با خون، پر شوند و در نتیجه نعوظ آلت تناسلی رخ دهد.

در غیاب آندروژن ها، سلولهای عضلات صاف بافت نعوظی آنروضی می شوند که منجر به کاهش اندازه فضاهای غاری می گردد.

زهکشی وریدی و لنفاوی در اثر تورم و وضعیت پاندوسی آلت تناسلی دچار اختلال می‌گردد.

اگر این عارضه برطرف نگردد، مایعات تجمع حاصل کرده و التهاب اولسراتیو و مزمن آلت تناسلی و غلاف آن ( Chronic ulcerative balanoposthitis ) ایجاد می شود.

سطوح اپیتمیال سر آلت تناسلی ( glans ) و قسمت آزاد آلت تناسلی خشک، ضخیم و فاقد خاصیت ارتجاعی است.

نعوظ کامل در هنگام فلجی آلت تناسلی ایجاد نشده، ولی این عارضه شبیه به پری آپیسم ( priapism ) است، زیرا آلت تناسلی بطور ناقص با خون پر می شود.

اگر پارافیموز به مدت طولانی باقی بماند، خون ممکن است در فضاهای غاری لخته شود.

انتهای دیستال آلت تناسلی در ملامسه سرد است و لخته سفتی ممکن است در اثر سازمان یافتن فیبرین در جسم غاری آلت تناسلی لمس شود.

پُر شدن عروق انجام نمی گیرد و گاو نر نمی‌تواند به نعوظ کامل دست پیدا کند.

درمان: درمان فوری برای کاهش تورم و بازگرداندن آلت تناسلی به وضعیت طبیعی خود در غلاف آلت تناسلی باید صورت گیرد.

اگر آلت تناسلی قابل برگشت به داخل غلاف آلت تناسلی بود، باید آن را با بخیه سرکیسه ای توسط نخ نایلون ضخیم تثبیت کرد.

از نوار پیچی های دور شکل که آلت تناسلی را نیز در بر می گیرد یا روشهای مکانیکی برای حمایت آلت تناسلی جهت کاهش خیز می توان استفاده نمود.

درمان با آب سرد دو بار روز برای 30 دقیقه تا یک ساعت می‌تواند در کاهش تورم طی مراحل اولیه مفید باشد.

ساییدگی، خراشها و پارگی ها را باید روزی دو بار توسط پمادهای آنتی بیوتیک دار نرم کننده پوشاند.

داروهای ضد آماس و مدّر می توانند رفع خیز را سرعت ببخشند.

در صورت وجود خیز التهابی، کورنیکو استروئیدها مفید است.

از آنتی بیوتیک های عمومی می توان برای کنترل عفونت باکتریایی استفاده نمود.

در موارد مزمن، درمان مشابه مواد پارافیموز ضربه ای است.

بیرون زدگی مزمن و مقاوم نسبت به آلت تناسلی منجر به التهاب شدید آلت تناسلی و غلاف آن می شود که ممکن است نیاز به قطع آلت تناسلی داشته باشد.

در صورتی که تورم و خیز به سرعت رفع شوند و آلت تناسلی در ظرف چند روز قابل برگرداندن به داخل غلاف آن باشد، پیشگویی خوب است.

در صورتی که عارضه مزمن شود، پیشگویی محتاطانه تا خطرناک است.

پر کردن غلاف آلت تناسلی با وازلین از تشکیل چسبندگی ها جلوگیری می کند.

صدمه به اعصاب حسی آلت تناسلی ممکن است باعث اختلال در جفتگیری موفقیت آمیز شود.

3- جراحات و التهاب مجرای خروجی ادرار: صدمه به آلت تناسلی ممکن است منجر به جراحات مجرای ادرار مانند ساییدگی ها، پارگی‌ها و خونریزی شود.

سنگ های مجرای ادرار ( urolithiasis ) در گاوهای نر اخته متداول‌تر است ولی ممکن است در عملکرد طبیعی تولید مثل اختلال ایجاد کند.

کوفتگی های آلت تناسلی همراه با خونریزی و تورم می تواند باعث انسداد مجرای ادرار، احتباس و پارگی مثانه شود.

التهاب باکتریایی مجرای ادرار ممکن است همراه با حضور خون در منی باشد.

التهاب و پارگی های مجرای ادرار ممکن است منجر به تنگی های فیبروزی شود.

تنگی ها اغلب دردناک بوده و ممکن است طی ادرار کردن یا انزال جدا شده و خونریزی کنند.

کشت باکتریایی مجرای ادرار، ادرار و منی در رسیدن به تشخیص مفید می باشد.

تنگی های بخش انتهایی مجرای ادرار را می توان با رادیوگرافی کنتراست از قسمت مقسع شده مجرای ادرار در آلت تناسلی مشخص نمود.

درمان جراحات مجرای ادرار در ابتدا شامل از بین بردن عوامل محرکه مانند حلقه سفت و آلت تناسلی است.

( tight Stallion ring ) استراحت جنسی توصیه می شود.

باز بودن مجرای ادرار و توانایی برای خارج ساختن ادرار باید برقرار شود.

در مواردی که عفونت ثانویه باکتریایی ایجاد شده باشد، درمان عمومی با آنتی بیوتیک هایی که از راه ادرار دفع می شوند، می تواند مفید باشد.

موارد شدیدتر التهاب مجرای ادرار را می توان با تزریق موضعی ترکیبات آنتی بیوتیک روغنی از طریق کاتتر لاستیکی استریل که از تکمه منوی ( Colliculas Seminalis ) قسمت آلت تناسلی مجرای ادرار عبور داده می شود یا با کاشتن ( implanting ) شیاف های قابل حل از طریق اور تروستومی میاندوراهی ( Perineal urethrostomy ) که بعد از بهبود التهاب مجرای ادرار در اثر بافت جوانه ای التیام می یابد، درمان کرد.

التهاب زاییده مجرای ادرار ممکن است به پمادهای آنتی بیوتیکی موضعی پاسخ دهد.

گرانولمهای انگلی با حشره کش‌ها یا آیورمکتین درمان می پذیرند.

گرانولمهای بزرگتر هماره با معدنی شدن را باید توسط نیترات نقره با ملایمت کوتر کرد.

تنگی های مجرای ادرار، عروق بیرون زده تحت اپیتیمیایی یا زخم‌ها را باید توسط جراحی برداشت.

4- التهاب آلت تناسلی و غلاف آن: التهاب آلت تناسلی ( balanitis ) و غلاف آن ( Posthitis ) اغلب با یکدیگر ( balano posthitis ) رخ می دهند.

این ضایعه می تواند در اثر ضربه و هرپس ویروس I گاوی ایجاد شود.

التهاب آلت تناسلی و غلاف آن به راحتی با مشاهده زخم‌ها یا کرورت بر روی مخاظ و منفذ غلاف تشخیص داده می شود.

در موارد کمتر متداولی ضایعات ممکن است به داخل غلاف آلت تناسلی و مخاظ آلت تناسلی کشیده شود.

زهکشی غلاف آلت تناسلی در اثر تورم و وجود کروت تجمع در منفذ آن دچار اختلال شده و ادرار و آلسودا ممکن است در محوطه غلاف آلت تناسلی تجمع یابد.

ممکن است بین محوطه غلاف آلت تناسلی و سطح بدن فیستولی ایجاد شود.

التهاب آلت تناسلی و غلاف آن باید از درماتوز اولسراتیو تفریق گردد.

اپیدمیولوژی: جرم در اثر انتقال مستقیم و غیر مستقیم منتشر می شود.

درمان و پیشگیری بیماری شامل کاهش پروتئین جیره و درمان علامتی غلاف آلت تناسلی.

مو و کروت های سست را باید از ناحیه مبتلا جدا کرد و پماد آنتی باکتریال حاوی پنی سیلین، باسیتراسین یا سولفات مس 5% در محل ابتلا مصرف نمود.

جدا کردن کروت ها معمولاً همراه با خونریزی نمی باشند.

دامهای مبتلا را باید در صورت امکان از دامهای سالم جدا کرد.

ضایعات غلاف آلت تناسلی ممکن است با تشکیل بافت اسکار بهبود یافته و باعث تنگی منفذ غلاف آلت تناسلی و ناباروری گردد.

بنابراین معاینه قبل از جفت گیری توصیه می شود.

اتساع منفذ غلاف توسط جراحی در دامهای با ارزش ممکن است ضروری باشد.

پیشگویی در موارد خفیف که فقط منفذ غلاف آلت تناسلی را در بر می گیرد، خوب است.

پیشگویی در مواردی که جراحات شدید مخاط غلاف آلت تناسلی را درگیر می سازد، محتاطانه است.

5- تومورهای آلت تناسلی و غلاف آن: فیبر و پاپیلوما تنها توموری است که اغلب آلت تناسلی گاو نر را مبتلا می سازد.

این تومور ممکن است منفرد و یا چندتایی باشد و معمولاً گاوهای نر جوان را مبتلا می سازد.

تصور می شود که پرش های مکرر گاوهای نر جوان باعث صدمه به سطوح اپیتلیال آلت تناسلی و غلاف آلت تناسلی شده و به عنوان راهی برای ورود ویروس عمل می کند.

پاپیلوماهای کوچک ممکن است طی معاینات معمول ارزیابی سلامت باروری مشاهده شوند، ولی بسیاری از آنها قبل از دیده شدن، بزرگ می شوند.

فیبر و پاپیلوماهای بزرگ ممکن است از داخل رفتن آلت تناسلی به غلاف آن جلوگیری نمایند.

سطح آن به شکل گل کلم و شکننده است و به راحتی خونریزی می کند.

بسیاری از تومورها خود بخود در ظرف چند ماه تحلیل می روند.

تحلیل تومور در گاوهایی که به 2 سالگی می رسند، محتمل تر است.

تعدادی واکسن، شامل ترکیبات اتوژن برای درمان این تومور بکار رفته اند، ولی واکسن برای پیشگیری بهتر است تا درمان.

اغلب برداشت تومور به روش جراحی توصیه می شود.

ولی فیبر و پاپیلوما ممکن است جفت شده باشد.

اگر اتصال تومور شدید بود و تومور بدون پایه باشد، قطع بخشی از قسمت انتهایـی آلت تناسلی ممکن است ضـرورت یابد.

6- حضور خون همراه منی: همواسپرمی به آلوده شدن انزال با خون گفته می شود.

گلوبولهای سرخ مسئول کاهش شدید باروری هستند، اگر چه عامل (یا عوامل) قطعی درگیر در این موضع شناخته نشده است.

آلودگی با مقادیر کم خون بر باروری اثری نخواهد گذاشت.

به خصوص اگر منی به سرعت با رقیق کننده مناسب قبل از تلقیح رقیق شود.

عوامل اختصاصی همواسپرمی شامل پارگی های آلت تناسلی، التهاب مجرای ادرار، پارگی های مجرای ادرار و عفونت یا التهاب غدد ضمیمه جنسی می باشد.

b.

ناباروری در اثر بیماری های کیسه بیضه و بیضه 1- آپلازی و هیپوپلازی بیضه: فقدان کامل (آپلازی) یک یا هر دو بیضه نادر است.

هیپوپلازی بیضه ممکن است یک یا دو طرفی بوده و هم بیضه های درون کیسه و هم بیضه های درون شکم را مبتلا سازد.

علل مورد شک ایجاد کننده هیپوپلازی بیضه شامل عفونت ها و سمومی که از راه جفت به بیضه می رسند، کمبود روی نارسایی هورمونی، اختلال در پایین آمدن بیضه، کار یوتیپ غیر طبیعی و اختلالات عروقی می باشند.

استفاده از قرص های کاشتنی زرانول ( Zeranol ) در گاوهای نر باعث تقلیل محیط کیسه بیضه می شود.

بیضه های هیپوپلاستیک کوچکتر از بیضه های طبیعی هستند.

محیط اسکروتوم گاوهای نر گوشتی در 12 ماهگی باید حداقل 32 cm باشد.

انزال دامهای نر مبتلا به هیپوپلازی بیضه ممکن است فاقد اسپرم بوده azoospermia یا حاوی غلظت کمی اسپرم همراه با نواقص بسیار زیاد ریخت شناختی باشد.

هیچ گونه درمان موفقی برای هیپوپلازی شدید در دسترس نیست.

2- نهان بیضگی Cryptorchidism : نهان بیضگی حالتی است که در آن بیضه ها از طریق مجاری مفابنی به داخل کیسه بیضه وارد نمی شوند.

این حالت در گاو صفتی ساده، مغلوب، اتوزومی و وابسته به جنس است.

بیضه‌های نابجا ( ectopic ) که ارتباطی با نهان بیضگی ندارند، ممکن است در زیر پوست قسمت پایینی خلفی شکم یا هر نقطه دیگر در گاو نر یافت شود.

نهان بیضگی ممکن است یک طرفی باشد، یعنی یک بیضه درون محوطه بطنی باقی بماند و دیگری به داخل کیسه بیضه وارد شود.

و یا دو طرف باشد، یعنی هر دو بیضه داخل محوطه بطنی باقی بمانند.

نهان بیضه دو طرفی عقیم است، زیرا اسپرم سازی در پستانداران در درجه حرارت بدن امکان پذیر نیست.

لایه پوششی لوله های اسپرم ساز در این گونه حیوانات تا هنگام بلوغ تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.

اگر این حالت بوسیله جراحی تصحیح نشود، اسپرماتوگونیومها تحلیل رفته و حیوان برای همیشه عقیم خواهد شد.

نهان بیضه یک طرفی قادر است از بیضه ای که داخل کیسه بیضه وارد شده است اسپرمهای طبیعی زنده و بارور تولید کند.

بیضه ای که در داخل بدن باقی مانده است به سرنوشت نهان بیضه های دو طرفی دچار خواهد شد.

سلولهای بینابینی بیضه های حیوانات نهان بیضه تحت تأثیر درجه حرارت بالاتر قرار نمی‌گیرد.

این حیوانات نر با وجودی که عقیم هستند، خصوصیات ثاویه جنسی آن توسعه پیدا می‌کند و رفتار جنسی طبیعی دارند.

بیضه های حیوان کوچکتر از حالت طبیعی برای گونه مورد نظر است.

این امر احتمالاً مربوط به عدم رشد طبیعی لوله های اسپرم ساز است و یا ناشی از تحلیل رفتن لایه پوششی زاینده بعد از بلوغ می باشد.

نهان بیضگی در انسان و بیشتر حیوانات اهلی اتفاق می افتد، ولی در اسب، بز و خوک نسبت به گاو شایعتر است.

علت این پدیده هنوز بوضوح درک نشده است.

این حالت ممکن است در برخی موارد مربوط به کمبودهای هورمونی باشد.

در موارد دیگر موانع و گرفتگیهای تشریحی مجرای مفابنی یا کوتاهی رباطهایی که بیضه ها را به دیواره بدن متصل می کنند، ممکن است باعث این حالت شوند.

علت ها از هر نوعی که باشند، در مورد ژنتیکی بودن آنها توافق بیشتری وجود دارد.

بنابراین در حیوانات مزرعه ای نباید با عمل جراحی یا درمان هورمونی تصحیح شود.

به علاوه از نهان بیضه های یک طرفی نباید برای تولید مثل استفاده نمود، زیرا احتمال تولد نوزاد نهان بیضه یک طرفی و دو طرفی، هر دو وجود دارد.

تمام نهان بیضه ها اعم از یک طرفی و دو طرفی (گاو نر) احتمالاً باید حذف شوند.

البته گاوهای نر و قوچهای نهان خایه را می توان به منظور تولید گوشت پرورش داد.

لمس قسمت های عمقی حلقه مفابنی سطحی ممکن است بیضه را درون مجرا مشخص سازد ( high flan kesl ).

اگر بیضه درون مجرای مفابنی نباشد، می توان از لمس از طریق راست روده برای پیدا کردن موضع بیضه استفاده نمود.

درمان: همانطور که قبلاً هم اشاره شد چون احتمال ژنتیکی بودن این صفت زیاد است، بهتر است از دام نر دارای این صفت برای اسپرم گیری استفاده نشود.

ولی برای درمان، تحریک پایین آمدن بیضه توسط تزریقات مکرر Gn RH که گاهی همراه با hCG صورت می گیرد، انجام پذیرفته ولی موفقیت این درمان مورد ارزیابی دقیق قرار نگرفته است.

برداشت بیضه درون شکم و درون کیسه بیضه به روش جراحی توصیه شده است.

3- دژنرسانس بیضه: دژنرسانس بیضه عارضه ای اکتسابی با علل متعدد است.

التهاب عفونی یا ضربه ای بیضه (Orchitis) ممکن است ناشی از عومال حرارتی به دنبال افزایش درجه حرارت بدن در اثر عفونت‌های عمومی، افزایش طولانی مدت درجه حرارت محیط، عدم تبادل حرارتی کیسه بیضه در اثر خیز، التهاب پوست، فتق کیسه بیضه یا خونریزی، یا وضعیت غیر طبیعی که منجر به ایجاد سیستم تبادل حرارتی نامناسب می شود، باشد.

هنگامی که عروق بیضه در اثر پیچ خوردگی طناب اسپرماتیک مسدود می شوند، نیز دژنرسانس رخ می دهد.

انسداد اپیدیدیم پروکسیمال و بد شکلی‌های مجاری وابران باعث دژنرسانس در اثر فشار درون مجاری سمینیفر می شوند.

تعدادی از مواد شیمیایی و اشعه های یونیزه کننده قادر به ایجاد دژنرسانس بیضه هستند.

تجویز هورمون های استروئیدی ممکن است با جلوگیری از ترشح گنادوتروپین ها باعث دژنرسانس بیضه شوند.

همراه با افزاش سن نیز دژنرسانس تدریجی ایجاد می شود.

تشخیص دژنرسانس بیضه بر اساس معاینات بالینی و ارزیابی منی است.

بدون وجود سابقه‌ای از اندازه و عملکرد بیضه قبل از آتروفی، تفریق این عارضه با هیپوپلازی بیضه معمولاً امکان پذیر نمی باشد.

اختلاف در اندازه بیضه (که با اندازه گیری محیط کیسه بیضه در گاو نر سنجیده می شود) و با روزانه اسپرم ممکن است دلالت بر دژنرسانس بیضه داشته باشد.

دژنرسانس بیضه با از بین بردن عامل آن (در صورت تشخیص) درمان می شود.

در بعضی موارد دژنرسانس موقتی است و کیفیت منی بعد از 4 تا 5 ماه بهبود می یابد.

تورم بیضه Orchitis : تورم بیضه اکثراً به دنبال عفونت یا ضربه ایجاد می شود.

بزرگ شدن بیضه در اثر خیز که همراه با واکنش های التهابی است ایجاد می شود.

در گاوهای نر تورم بیضه ها در اثر بروسلا آبورتوس مایکو باکترویوم نوپرکولوزیس، اکتینومایس پیوژنر (قبلاً به آن کورنیه باکتریوم پیوژنز گفته می شده است) نو کار و یا فارسینیکا، هرپس ویروس III گاوی، هرپس ویروس I گاوی IBR-IPV و سایر اجرام ایجاد می شود.

بیضه ملتهب، گرم، متورم و دردناک است.

افزایش فشار بیضه ها، پر خونی و اختلال در جریان خون منجر به کم خونی موضعی و انفارات می شود.

در بعضی مواقع آبسه ایجاد شده که گاهی منتهی به میعان ( liquefaction ) چرکی پارانشیم بیضه می شود.

آتروفی و فیبروز بیضه ممکن است به دنبال مزمن شدن عارضه ایجاد شود.

دامهایی که به شدت مبتلا هستند ممکن است از جفتگیری امتناع کنند.

انزال حاوی گلبولهای سفید بسیار زیادی است.

کاهش حرکات اسپرم و افزایش ناهنجاری ریخت شناسی مشهود است.

درمان شامل آب درمانی با آب سرد و تجویز داروهای ضد آماس بصورت عمومی است.

تورم بیضه باکتریایی با آنتی بیوتیک های انتخاب شده بر اساس آزمایش حساسیت خارج از بدن درمان می شود.

درمان آنتی بیوتیکی را باید 1 تا 2 هفته پس از برطرف شدن تورم و درد بیضه ادامه داد.

آتروفی و عقیمی از عوارض متداول التهاب بیضه هستند.

« نئوپلازی بیضه ها در قسمت تومورها ».

c.

ناباروری در اثر بیماری های طناب اسپرماتیک: 1- پیچ خوردگی طناب اسپرماتیک: طویل بودن غیر طبیعی، لیگامان خلفی اپیدیدیم (لیگامان کیسه بیضه)، لیگامان proper بیضه یا طویل بودن بیش از حد نروارکیوم می تواند دام را مستعد پیچ خوردگی طناب اسپرماتیک سازد.

پیچ خوردگی طناب اسپرماتیک در درجات مختلف از آنهایی که هیچ گونه درد یا ناهنجاری در منی ایجاد نکرده تا آنهایی که باعث انسداد عروق و دلدرد حاد می شوند، رخ می دهد.

این عارضه اغلب موقتی است و در مواردی که چرخش بیضه ْ180 درجه یا کمتر باشد، در عملکرد بیضه اختلال ایجاد نمی کند و باعث ایجاد درد نمی شود.

اگر درجه پیچ خوردگی به قدر کافی زیاد باشد تا باعث اختلال عروقی شود، درد شدید ایجاد می شود.

تشخیص پیچ خوردگی طناب اسپرماتیک با مشاهده جابجا شدن دم اپیدیدیم و لیگامان کیسه بیضه صورت می گیرد.

سر اپیدیدیم به طور طبیعی در ناحیه قدامی پشتی بیضه و دم آن به طور خلفی قرار گرفته و دم اپیدیدیم بوسیله لیگامان proper به بیضه متصل شده است.

دم اپیدیدیم بسیار راحت لمس شده و محل آن می‌تواند کمکی برای تشخیص درجه پیچ خوردگی باشد.

علائم بالینی اختلال عروق، شامل احساس ناراحتی در ناحیه شکم، افزایش میزان ضربان قلب و تنفس، تورم و خیز یکطرفه کیسه بیضه و افزایش درجه حرارت بیشه می باشد.

بیضه مبتلا دردناک است و به سرعت نرم و شکننده می شود.

اصلاح پیچ خوردگی با دست همیشه امکان پذیر نیست و احتمال عود مجدد این عارضه وجود دارد.

دام را باید در ابتدا بوسیله آرام بخش آرام کرد و سپس بیضه را در جهت عکس پیچ خوردگی چرخاند.

از هر دو دست باید برای اصلاح وضعیت کیسه بیضه استفاده کرد، زیرا بیضه و پوشش های آن ( tunics ) چرخیده اند.

در صورتیکه اصلاح با دست امکان پذیر نگردید، اصلاح به روش جراحی توصیه می شود.

داروهای ضد آماس غیر استروئیدی و داروهای مسکن را می‌توان برای کنترل درد تجویز نمود.

سرعتی که با آن پیچ خوردگی باید اصلاح گردد، معلوم نمی باشد.

در انسان اگر اصلاح بیضه در عرض 6 ساعت صورت گیرد، می توان بیضه ها را نجات داد.

اگر خونریزی یا نکروز بیضه ایجاد شده باشد، برداشت بیضه برای جلوگیری از صدمه دایم سمت مقابل توصیه می شود.

مکانیسم این آسیب احتمالاً ایمونولوژیک بوده و در اثر ایجاد پادتن ها علیه اسپرمهای آزاد شده توسط ایسکمی می باشد.

2- واریکوسل Yaricocel : واریکوسل، وریدهای متسع و پیچ در پیچ غیر طبیعی شبکه پیچک مانند (pampiniform plenus) می باشند.

این عارضه ممکن است در اثر عدم کارایی وریدها برای زهکشی بیضه ها یا فقدان فاسیا و بافت همبند اطراف این وریدها باشد که باعث برگشت خون و توقف خون در وریدها می شود.

به نظر می رسد ناباروری همراه با واریکوسل در اثر اختلال در مکانیسم تنظیم حرارت موضعی بیضه باشد.

تشخیص واریکوسل بر اساس لمس وریدهای متسع پیچ در پیچ (کیسه ای از کرم‌ها bag of worms) در طناب اسپرماتیک، استوار است.

برداشت واریکوسل به طریق جراحی باعث بهبود کیفیت منی و باروری بعضی از انسان‌های مبتلاش شده است، ولی گزارشی از آن در دامهای بزرگ وجود ندارد.

ترمبوز واریکوسل، اخته یکطرفی را ضـروری ساخته و برش عرضی طـناب اسپرماتیـک باید در نزدیکی ترمبوز صورت گیرد.

ناباروری دراثر بیماری های اپیدیدیم و غدد ضمیمه جنسی: 1- التهاب اپیدیدیم ( Epididymitis ) التهاب اپیدیدیم در اثر عفونت یا ضربه ایجاد می شود.

این عارضه می تواند بطور مجزا رخ دهد، ولی ایجاد آن به طور ثانویه به دنبال التهاب بیضه یا عفونت غدد ضمیمه جنسی متداول تر است.

دم اپیدیدیم به طور متوالی مبتلا می شود و سر و بدنه اپیدیدیم ممکن است مبتلا شوند.

در گاوهای نر، بروسلا آبورتوس، اکتینو باسیلوس سمینیس، اکتنیوماسیس پیوژنز و سایر باکتری می توانند باعث التهاب اپیدیدیم شوند.

تشخیص التهاب اپیدیدیم بر پایه ردیابی نشانه های بالینی است که شامل درد در هنگام لمس تورم های نامنظم در اپیدیدیم، تغییر در شکل و بافت اندام، چسبندگی بین اپیدیدیم و پوشش‌های ( tunics ) کیسه بیضه و بزرگ شدن دم اپیدیدیم می باشد.

دوره التهاب اپیدیدیم از تورم حاد و خیز تا آبسه های مزمن، التهاب بافتهای اطراف بیضه و فیبروز متغیر است.

در صورتیکه اسپرم به بافت های اطرافی نفوذ کند، ممکن است گرانولوماهایی تشکیل شود.

دامهای مبتلا به اجرام گروههای اکنینوباسیلوس ممکن است مبتلا به سندرم التهاب اپیدیدیم بیضه شوند.

سلولهای التهابی ممکن است همراه با اسپرمهای غیر طبیعی در انزال دامهای مبتلا وجود داشته باشند.

کشت باکتریایی منی ممکن است برای تشخیص عامل عفونی مفید باشد.

عوامل عفونی ایجاد کننده التهاب اپیدیدیم را می توان با آنتی بیوتیکهای عمومی انتخاب شده بر اساس آزمایشات حساسیت خارج از بدن درمان نمود.

درمان را باید 1 تا 2 هفته پس از ناپدید شدن سلولهای التهابی منی ادامه داد.

در موارد التهاب یک طرفی اپیدیدیم، برداشت بیضه، اپیدیدیم و طناب اسپرماتیک سمت مبتلا می تواند برخی حیوانات با ارزش را جهت جفتگیری حفظ کند.

2- التهاب سمینال وزیکول: «تورم غده وزیکولی» التهاب غده وزیکولی در گاوهای نر نسبتاً متداول است.

تعدادی از اجرام از موارد التهاب سمینال وزیکول گاوهای نر جدا شده اند که شامل اکتینومایس پیوژنز، بروسلا آیورتوس، مایکو باکتریوم توبوکولوزیس، مایکوپلاسماها، اوره آپلاسما، کلامیویا پسیتاسی و هموفیلوس سومنوس می باشد.

التهاب سمینال وزیکول ممکن است گاوهای نر را در تمام سنین مبتلا سازد، ولی در گاوهای نر در حال رشد که جیره پر انرژی دریافت داشته و با یکدیگر نگهداری می شوند، متداول‌تر است.

میزان شیوع این عارضه ممکن است به 20 تا 30 درصد گروههای کوچک گاوهای نر یک ساله که به صورت بسته نگهداری می شوند، برسد.

نقش ویروسهای بیماری زا در رخداد این بیماری شناخته شده است.

عفونت ممکن است به روش بالا رونده یا پایین رونده از سایر نواحی دستگاه ادراری تناسلی یا از راه خون به موضع برسد.

وجود رفتار همجنس گرایی بین گاوهای نر جوان، تغذیه بالا و میزان رشد سریع ممکن است در انتشار بیماری نقش داشته باشد.

گاوهای نر مبتلا به التهاب غده وزیکولی ممکن است غیر از اثر مضر بر کیفیت منی نشانه‌های بالینی کمی را نشان دهند.

در موارد شدید التهاب لگن و تورم صفاق باعث درد می شود که به صورت مقاومت در مقابل حرکت، گامهای خشک، کشیده و سفت بودن شکم و خودداری از جفتگیری مشاهده می شود.

سایر اندامهای تناسلی بویژه آمپولا، بیضه ها و اپیدیدیم ممکن است ملتهب باشند.

غدد ویزیکولی ممکن است طی مرحله حاد بیماری بطور قابل توجهی نشده باشد.

اگر التهاب بصورت مزمن درآید، غدد وزیکولی معمولاً بزرگ می شوند و سرانجام لبوله بودن خود را از دست می دهند و فیبروز می شوند.

آبسه ها اغلب ناشی از آلنیفومایس پیوژنز بوده و ممکن است به درون راست روده یا مثانه پاره شوند.

اکسودای چرکی در انزال وجود دارد و در بعضی مواقع بصورت لخته های ضخیم می باشد.

با مزمن شدن عارضه حضور توتروفیل ها در منی کمتر مشهود خواهد شد.

کاهش تحرک اسپرم افزایش نواقص ریخت شناسی و افزایش PH از مشخصات منی گاوهای مبتلا به التهاب غدد وزیکولی می باشد.

ابتلای شدیدتر که باعث کاهش شدید کیفیت منی شود، منجر به کاهش باروری یا ناباروری می گردد.

منی گاوهای مبتلا به التهاب غدد وزیکولی بدخونی منجمد نشده و آنتی بیوتیک های موجود در رقیق کننده ها معمولاً قادر به کنترل تعداد باکتری های موجود نمی باشد.

ترشحات وزیکولی گاوهای نر را می توان با بیرون آوردن و ضدعفونی کردن آلت تناسلی و شستشوی قسمت انتهایی مجرای ادرار با محلول سالین استریل جمع آوری نمود.

سپس سوند استریل را به میزان 30 cm به داخل مجرای ادرار هدایت نمود و غدد ضمیمه جنسی را جهت تحریک ترشح باید ماساژ داد.

مایع را باید درون ظروف استریل جمع آوری نمود.

عفونت های غدد ضمیمه جنسی را با آنتی بیوتیک های انتخاب شده بر اساس کشت و آزمایشات حساسیت خارج از بدن باید درمان نمود.

آنتی بیوتیک ها به مدت 2 تا 4 هفته تجویز می‌شوند ولی عدم موفقیت در درمان ممکن است وقوع یابد.

مقادیر جزئی بعضی از آنتی بیوتیک‌ها ممکن است از طریق کناره های ( borders ) سلولهای مخاطی وارد پلاسمای منی شوند.

خصوصیات داروهای ضد میکروبی که برای درمان تزریقی عفونت های غدد ضمیمه جنسی مناسب باشند شامل حلالیت بالا در چربی، pKa مناسب و اتصال کم به پروتئینها است.

داروی ضد میکروبی باید نسبت به مایعات غدد ضمیمه، که باید به داخل آن نفوذ کند، دارای PH بازی باشد.

PH مایعات وزیکولی و پروستات از 3/7 تا 5/7 است.

در حالی که PH ترشحات غده بولیو اورترال از 8 تا 2/8 است.

ضد میکروب هایی که برای درمان این عوارض مناسب هستند شامل ماکرولیه های بازی مانند ارتیرومایسین می باشد که محلول در چربی بوده و pKa بالایی دارد و همچنین تری متوپریم که دارای pKa بالایی است و دارای درصد بالایی از مولکول های غیر یونیزه در پلاسما است که انتشار آن را از طریق غشای چربی سلولهای اپتیلیال تسهیل می کند.

بالعکس آمینوگلیکوزیدها دارای خاصیت اسیدی ضعیف بوده و محلول در چربی نمی باشند.

در گاو نر مبتلا می توان غده مبتلا را برداشت.

پیشگویی بهبودی التهاب سمینال وزیکول فقط متوسط تا ضعیف است.

موارد خفیف ممکن است در ظرف 2 تا 3 ماه به طور خود بخـود بهبـود یابند.

در مـوارد مزمن، غددی که دارای آبسـه نیستند، اگر چه دارای مواد چرکی در انزال نمی باشند، فیبروزه شده و از بین می روند.

e.

ناباروری در اثر اختلالات رفتاری جنسی: 1- فقدان میل جنسی: بعضی از گاوهای نر با میل جنسی و توانایی جفت گیری بسیار خوب ممکن است در دوره‌ای از مشاهده 24 تا 30 ساعته 80 تا 100 بار جفت گیری کنند.

گاوهای نر فعال به طور متوسط 30 تا 35 بار در روز برای سه روز می توانند جفت گیری کنند و بعد از آن فعالیت آنها به حد ثابتی رسیده و به حدود 20 جفتگیری در روز می رسد.

بعضی از گاوهای نر که در آزمایشات سنجش میل جنسی از امتیاز خوبی برخوردار نیستند، هنگامی که برای جفتگیری طبیعی مورد استفاده قرار می گیرند، قابلیت خوبی از خود نشان می دهند.

گاوهای نر در صورتی که قادر به مشاهده جفتگیری باشند، یا اگر حیوانات مورد پرش به طور مکرر تعویض شوند، به خوبی پاسخ می دهند.

استفاده از الکترو اپکولاسیون در بعضی موارد از راه های انتخابی است.

2- عدم توانایی در نعوظ: ناتوانی جنسی ممکن است در اثر کاهش میل جنسی، اختلالات روانی یا اختلالات اندامها ایجاد شود.

متداول ترین علل ناتوانی در نعوظ در گاوهای نرِ دارای میل جنسی طبیعی، آسیب های عروقی، بافت همبند یا عصبی است که در نتیجه حوادث حین جفتگیری یا سایر جراحات دستگاه تناسلی بوجود می آید.

تصور می شود یک واسطه عصبی غیر آدرنرژیکی غیر کلی نرژیکی به نام پیتیه بوده ای و ازواکتیو واسطه اصلی نعوظ آلت تناسلی است.

افزایش حجم آلت تناسلی در اثر افزایش جریان خون سرخرگی موضعی از طریق اتساع سرخرگها، شل شدن عضله صاف ترابکولار در بافت غاری آلت تناسلی و محدود شدن برگشت خون وریدی از آلت تناسلی صورت می گیرد.

انقبضالات عضلات ورکی - غاری ( ischio cavernous ) و پیازی - اسفنجی ( bulbos pongiosus )برای حداکثر انباشتگی سینوس های آلت تناسلی با خون مورد نیاز است.

متداول ترین علت اندامی در عدم توانایی برای نعوظ در گاوهای نر وجود شانت های عروقی است که ممکن است مادرزادی باشد و یا به دنبال یک آسیب (معمولاً هماتومهای آلت تناسلی) یا جراحی ایجاد شود.

عوارضی که باید از توانایی در نعوظ تفریق شود.

شامل کوتاه بودن مادرزادی آلت تناسلی یا عضلات منقبض کننده و چسبندگی های ایجاد شده به دنبال جراحات دستگاه تناسلی است.

شافت های عروقی را می توان توسط رادیوگرافی با ماده حاجب تشخیص داد.

شافت های عروقی را می توان با عمل جراحی اصلاح نمود.

اختلالات در انزال: به دلیل طبیعت پیچیده روند انزال، سبب شناسی و بیماری زایی اختلال در انزال اغلب دشوار است.

عوامل محیطی می توانند دام را مستعد اختلالات روانی ایجاد کننده ناتوانی در انزال کنند.

سوء رفتارها، حوادث حین جفتگیری، محیط ناآشنا و استفاده بیش از حد برای جفتگیری می‌تواند اثرات منفی بر مراکز فوق نخاعی مرتبط با انزال داشته باشد.

آسیب به عصب پشتی آلت تناسلی یا تماس ناکافی آلت تناسلی می تواند در انتقال علایم حسی به دستگاه مرکزی اختلال ایجاد کند.