دانلود مقاله نویفرت

دسترسی خروج دسترسی خروج، آن بخش از راه خروج است که به ورودی یک خروج منتهی می‌شود.

حداکثر طول دسترس خروج باید به طور کلی با مقادیر مندرج در جداول زیر مطابقت داشته باشد، مگر آنکه در بخش ضوابط اختصاصی راه‌ها خروج بر حسب نوع تصرف به گونه دیگری تصریح شود.

طول مسیر دسترسی به خروجی‌ها باید در روی کف و در طول محور مرکزی راه عبور معمول و از فاصله 30 سانتیمتری مانده به دورترین نقطه هر فضا تا وسط در خروج و در مورد پله‌های واقع در مسیر، طول خط شیبی که دماغه پله‌ها را به هم وصل می‌کند، اندازه‌گیری شود.

تمام راهرو هایی که به عنوان دسترس خروج برای تخلیه افرادی با تعداد بیش از 30 نفر درنظر گرفته شوند، باید توسط ساختاری با حداقل 1 ساعت مقاوم حریق از دیگر بخش‌های بنا مجزا شده و درهایی که به آنها باز می‌شوند، دارای زمان دست کم 20 دقیقه محافظت حریق باشند.

طرح و نصب این درها باید به گونه‌ای باشد که احتمال نشت دود از آنها به حداقل ممکن کاهش یابد.

جدول حداکثر طول دسترس خروج در موارد مختلف مشخصات حداکثر فاصله مجاز به متر مکانهایی که دارای محتویات پرخطر هستند 23 بناهایی که مجهز به شبکه بارنده نیستند 60 بناهایی که تماماً به شبکه بارنده تائید شده مجهزند 76 درب‌ ها: تمام درب‌هایی که در راه خروج واقع می‌شوند، باید دست کم 80 سانتیمتر عرض مفید داشته باشند.

فضاهایی با مساحت 5/6 مترمربع و کمتر، چنانچه مورد استفاده معلولان جسمی قرار نگیرند، استثنائاً می‌توانند با دربهایی دارای حداقل 60 سانتیمتر عرض مفید به راهروهای دسترس خروج باز شوند.

در مواردی که از درهای دو لنگه استفاده شود، دست کم یکی از لنگه‌ها باید دارای 80 سانتیمتر عرض مفید باشند.

همچنین هیچ در یک لنگه نباید از 120 سانتیمتر بیشتر باشد.

سطح کف، در دو سمت هر در یا درگاه باید افقی و هم‌تراز باشد.

ایجاد اختلاف سطح در دو قسمت درگاه‌ها تا فاصله دست کم به اندازه عرض بزرگترین لنگه در مجاز نخواهد بود، مگر در مورد درب‌های خروجی واقع در جداره‌های خارجی خانه‌های یک یا دو خانواری که سطح کف بیرون درگاه‌ها می‌توانند حداکثر 20 سانتیمتر نسبت به سطح کف درون درگاه پایین‌تر باشد.

تمام درب های واقع در راه خروج باید از نوع لولایی (که بر پاشنه می‌چرخند) بوده و در موارد زیر، موافق خروج باز شوند" الف) درهای واقع در دوربند های خروج؛ ب) درب‌های واقع در فضا های پرمخاطره؛ ج) درب‌های مربوطه به اتاق‌ها و فضاهای با تراکم 50 نفر و بیشتر.

در های کشویی افقی، کرکره‌ای قائم یا گردان، چنانچه در بخش ضوابط اختصاصی راه‌های خروج بر حسب نوع تصرف استفاده از آنها مجاز اعلام شوند، باید حسب مورد با ضوابط عمومی این بخش مطابقت داشته باشند.

درهای واقع در راه‌های خروجی باید طوری طرح، ساخته، نصب و تنظیم شوند که در تمام اوقات استفاده از بنا از سمت داخل به آسانی و فوریت قابل باز شدن بوده و هیچ عامل بازدارنده‌ای ماندن قفل کردن، کلون، کشو و غیره مانع خروج به موقع یا فرار متصرفان نشود.

در مواردی که برای در ها قفل پیش‌بینی می‌شود، باید از انواع ساده انتخاب شده و باز کردن آن مهارت و تلاش خاصی لازم نداشته باشد.

همچنین هر متصرف باید بتواند بدون نیاز به کلید یا وسیله دیگر، آن را از داخل به فوریت باز کند.

در‌های واقع در جداره‌های بیرونی ساختمان‌ها، از این قائده مستثنی بوده و می‌توانند قفل کلیدخور داشته باشند، مشروط بر اینکه: تا حد امکان در تمام اوقات استفاده از بنا، قفل نباشند و تدابیر لازم برای اطمینان از این منظور اتخاذ شده باشد.

در مواقع قفل بودن دربها، هر کلید همواره بر روی قفل یا در نزدیکترین فاصله به گونه‌ای قرار گیرد که هر متصرف در هنگام خروج، آن را یافته و بتواند سریعاً قفل را باز کند.

به غیر از درهای واقع در جداره‌های بیرونی ساختمان‌ها، در سایر موارد نیز می‌توان از درهای با قفل کلیدخور استفاده نمود، مشروط بر آنکه قفل و کلید از نوعی انتخاب شوند که در مواقع قفل بودن در، کلید را نتوان از قفل خارج کرد.

نصب و استفاده از یک کلون یا زنجیر ایمنی فقط برای درب‌ های خروج واقع در خانه‌های یک یا دو خانواری و واحدهای مسکونی مستقل، مانند اتاق‌های هتل، متل، مسافرخانه و نظایر آن مجاز است، مشروط بر آنکه کلون در ارتفاع حداکثر 120 سانتیمتری از کف تمام شده نصب شود و باز کردن آن نیازی به کلید نداشته باشد.

چف، بست و جزئیات ارجرایی درب‌های دو لنگه واقع در راه خروج باید چنان باشد که برای باز شدن هر لنگه، نیازی به باز کردن لنگه دیگر نبوده و هر کدام از لنگه‌ها، به طور مستقل قابل باز شدن باشند.

درهای خود بسته شو، مانند درب‌های دوربند پلکان‌های خروج یا برخی از خروجی‌های افقی، نباید هیچگاه در وضعیت باز نگهداشته شوند.

استثنائاً در بناهایی که محتویات آنها کم مخاطره یا معمولی باشد و نیز در هر مورد که مقام قانونی مسئول تشخیص دهد، درها را می‌توان از نوع خودکار بسته شو انتخاب نمود، مشروط بر آنکه نظام خودکار بسته شدن آنها مورد تایید قرار گیرد.

درب‌ های گردان درب‌های گردان باید از لحاظ ساخت، چگونگی نصب، حداکثر تعداد چرخش در دقیه و عرض مفید و سایر مشخصات، مورد تایید مقام قانونی مسئول باشد.

در راهرو های خروجی، استفاده از دربهای گردان مشروط به رعایت ضوابط زیر خواهد بود: ضوابط خاص راه‌های خروج بر حسب نوع تصرف، مانع نصب این گونه درب‌ها نباشد.

حداکثر عرض خروج اختصاص یافته به درب‌های گردان از 50 درصد کل عرض خروج لازم بیشتر نشود.

ظرفیت خروج هر در گردان، حداکثر 50 نفر درنظر گرفته شود.

در فاصله 3 متری از دو انتهای پایینی یا بالایی، هیچ راه پله‌ای واقع نشده باشد.

در فاصله حداکثر 3 متری هر در گردان در همان دیوار، یک در لولایی با همان عرض وجود داشته باشد، مگر آنکه مقام قانونی مسئول وجود چنین دری را ضروری تشخیص ندهد.

درب‌ های کشویی افقی، کرکره‌ها و شبکه‌های قائم الف) نصب دربهای کشویی با ریل افقی و همچنین درب‌ها، کرکره‌ها و شبکه‌های ایمنی با ریل قائم، در درگاه‌هایی که بخشی از راه خروج به شمار آیند، مشروط به رعایت ضوابط زیر خواهد بود: در تمام اوقات تصرف، از هر دو طرف به راحتی قابل باز شدن باشند و چنانچه عموم مردم در بنا رفت و آمد می‌کنند، به وضعیت کاملاً باز ثابت شوند.

البته درب‌های کشویی افقی خود بسته شو که دارای ساعت محافظ حریق می‌باشند و در‌های واقع در خانه‌های یک یا دو خانواری، از این قائده مستثنی خواهند بود.

در مواردی که دو یا چند راه خروج پیش‌بینی می‌شود، بیش از نصب عرض کل درگاه‌های خروج به درب‌های کشویی افقی یا کرکره‌ای قائم اختصاص داده نشود.

درب‌های کشویی افقی در درگاه‌هایی که بیش از 50 نفر را تخلیه می‌کنند، نصب نشوند.

درب‌های کشویی افقی از هر دو طرف و درهای کرکره‌ای قائم از سمت داخل، به راحتی و بدون نیاز به وسیله خاص، قابل باز شدن باشند.

در تمام مواردی که از نیروی برق برای باز و بسته شدن درب استفاده می‌شود (مانند درب‌های مجهز به سلول فتوالکتریک، درب‌های دارای پادری فشاری و غیره)، درب باید به گونه‌ای طرح، نصب و نگهداری شود که در صورت قطع برق، به روش معمولی و به راحتی قابل باز و بسته شدن باشند.

در مواردی که از نظام مرکزی کنترل کننده برای باز و بسته کردن همزمان درب‌ها استفاده می‌شود، درب‌های خروج تابع ضوابط بعضاً متفاوتی خواهند بود که توسط مقام قانونی مسئول تعیین خواهد شد.

در هر مورد که مطابق ضوابط این مقررات، نصب درب‌های گردان مجاز اعلام شده باشد، نصب کنترل کننده‌های گردان یا سایر وسایل مشابهی که برای کنترل عبور یکطرفه اشخاص مورد استفاده قرار گیرند، نیز مجاز خواهد بود، مشروط بر آنکه موقعیت آنها مانع خروج یا فرار به موقع متصرفان نباشد و چرخش آنها به صورت آزاد و موافق خروج انجام گیرد.

به هرصورت، هر کنترل کننده گردان نباید برای بیش از 50 متصرف به کار گرفته شود و کل عرض خروج اختصاص داده شده به کنترل کننده‌ها و سایر درب‌های گردان نباید از 50 درصد کل عرض خروج لازم بیشتر باشد.

خروج‌های افقی خروجی افقی، عبارت است از خروج از یک بنا به مکانی امن در برابر حریق در بنایی دیگر یا در همان بنا که سطح کف آنها تقریباً در یک تراز واقع شده باشد.

خروج افقی می‌تواند راهی باشد که با عبور از میان موانع حریق یا با دور زدن حریق از گذرگاه‌ها خروج به مکانی امن در همان بنا منتهی شود، مشروط بر آنکه اولاً آن دو بخش تقریباً هم‌سطح باشند و ثانیاً آن مکان بتواند به عنوان یک فضای محافظت شده، ایمنی کافی در برابر آتش و دود ناشی از حریق در بخش دیگر و تمام بخش‌های واقع در آن بنا را تامین کند.

در طرح و محاسبه ظرفیت‌ راه‌های خروج هر بنا، خروج افقی می‌تواند به عنوان جانشین برای بخشی از راه‌ خروج مورد استفاده قرار گیرد، مشروط بر آنکه ظرفیت دیگر راه‌های خروج بنا (پلکان، شیبراه و درگاه‌هایی که به بیرون بنا باز می‌شوند) از 50 درصد کل ظرفیت راه خروج مورد نیاز تمام بنا کمتر نباشد.

هر بخش از بنا و هر منطقه حریق در داخل بنا که به یک خروج افقی مربوط گردد، باید دست کم دارای یک خروج دیگر غیر از خروج افقی، مانند پلکان خروج یا درگاه منتهی به بیرون بنا نیز باشد، در غیراینصورت منطقه حریق مورد نظر به عنوان بخشی از منطقه حریق مجاور که دارای پلکان یا درگاه خروج منتهی به بیرون است، محسوب خواهد شد.

خروج‌های افقی باید به گونه‌ای طرح و تنظیم شود که از هر دو طرف آنها راه عبور پیوسته و قابل دسترسی تا یک پلکان خروج یا دیگر خروج‌های منتهی به بیرون بنا در طرف دیگر فراهم باشد.

مساحت فضای پناهدهی در هر یک از دو طرف خروج‌های افقی باید برای تمام متصرفان هر دو طرف تکافو نماید.

به این منظور، در هر طرف باید به ازای هر نفر، دست کم 3/0 مترمربع مساحت خالص درنظر گرفته شود.

در تمام اوقاتی که یکی از فضاهای طرفین خروج افقی تحت تصرف قرار دارد، هیچ یک از درب‌هایی که باعث دستیابی متصرفان هر طرف به فضاهای سمت دیگر می‌شود، نباید قفل باشد.

برای خروج افقی از فضایی در یک طرف دیوار مانع حریق به فضای طرف دیگر و بالعکس، چنانچه از درهای لولایی استفاده شود، باید دو بازشو در کنار هم درنظر گرفته شوند و هر یک از درب‌های فقط در جهت خروج عمل کنند.

چنانچه بین کف‌های واقع در دو طرف خروج افقی، اختلاف سطح وجود داشته باشد، کف‌ها باید فقط با شیراب‌ها به هم مربوط شوند.

طرح و اجرای راه‌پله در این موارد ممنوع است.

راه پله و پلکان تمام راه‌پله‌ها و پلکان‌هایی که در راه خروج واقع شوند، چه در داخل و چه در خارج بنا، به استثنای پله‌های واقع در راهروهای دسترسی به ردیف صندلی‌های در تصرف‌های تجمعی که خود تابع ضوابط خود هستند باید با ضوابط این بخش مطابقت داشته باشند.

تمام پلکان‌هایی که در راه خروج واقع شوند، ‌باید دارای ساختاری پایدار و ثابت باشند.

عرض راه پله‌ها و پاگردها نباید در هیچ قسمت از طول مسیر کاهش یابد.

پاخور تمام پله‌ها باید از یک جنس و با نوع پرداخت بوده و تمام تدابیر لازم به منظور ممانعت از لغزندگی بر روی سطح آنها اتخاذ گردد.

هر راه پله باید دست کم 110 سانتیمتر عرض مفید داشته باشد، مگر آنکه مجموع تعداد متصرفان تمام طبقات استفاده کننده از راه پله کمتر از 50 نفر باشد که در آن صورت عرض مفید می‌تواند به حداقل 90 سانتیمتر کاهش داده شود.

همچنین هر راه پله باید دست کم 205 سانتیمتر تا سقف بالای خود ارتفاع داشته و بین هر دو پاگرد متوالی آن، حداکثر فاصله قائم 370 سانتیمتر باشد.

ارتفاع هر پله حداکثر 18 سانتیمتر و حداکثر 10 سانتیمتر خواهد بود و هر کف پله باید حداقل 28 سانتیمتر پاخور و حداکثر 2 درصد شیب داشته باشد.

حداکثر اختلاف یا رواداری مجاز بین اندازه‌های هر دو کف یا هر دو ارتفاع متوالی، 2/1 سانتیمتر و در مورد تمام پله‌های واقع بین دو پاگرد متوالی مجموعاً 1 سانتیمتر خواهد بود.

در مواردی که پله‌ای به سطح شیبدار، مانند کف پیاده‌رو منتهی شود، اختلاف ارتفاع مجاز بین دو سر آن حداکثر 8 سانتیمتر به ازای هر متر طول پله خواهد بود.

طرح و استفاده از پله‌های قوسی در راه‌های خروج در صورتی مجاز است که حداقل اندازه کف (پاخور) هر پله در فاصله 30 سانتیمتری از باریکترین قسمت، 28 سانتیمتر بوده و اندازه شعاع قوس کوچکتر پله از دو برابر عرض آن کمتر نباشد.

استفاده از پله‌های مارپیچ در راه‌های خروج برای حداکثر 5 نفر مجاز خواهد بود، مشروط بر آنکه با رعایت ضوابط زیر طرح شوند: الف) عرض مفید پله از 65 سانتیمتر کمتر نباشد.

ارتفاع هر پله از 24 سانتیمتر بیشتر نباشد.

ج) ارتفاع مفید روی پله (قد راه پله) از 200 سانتیمتر کمتر نباشد.

د) اندازه کف (پاخور) هر پله، در فاصله 30 سانتیمتری از باریکترین قسمت پله، حداقل 20 سانتیمتر باشد.

ه‍(‌ تمام کف پله‌ها یک شکل و یک اندازه باشد.

پلکان‌های واقع در راه خروج با شیب بیش از 1 به 15 باید در هر دو طرف دارای نرده دست‌انداز باشند.

همچنین پلکان‌های عریض باید به ازای هر 75 سانتیمتر از عرض مفید خود، دست کم در یک سمت نرده دست‌انداز داشته باشند.

استثنائاً پلکان‌هیا واقع در خانه‌های یک یا دو خانواری و سایر واحدهای مسکونی کوچک می‌توانند فقط در یک سمت نرده داشته باشند.

راه‌پله و پلکان‌های فرار بر اساس ضوابط این دستورالعمل، پله‌های فرار، اعتباری به عنوان خروج اصولی ندارند و لذا استفاده از آنها در ساختمان‌هایی که از این پس ساخته شوند، به منظور جایگزینی با خروج‌های معتبر (درگاه خروج، گذرگاه خروج، خروج افقی، پلکان خروج و ...) مجاز نخواهد بود.

پله‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک بر اساس ضوابط این مقررات، پله‌ها و پلکان‌های برقی و کف‌ها و پیاده‌روهای متحرک، جزو راه‌ خروج محسوب نمی‌شوند.

شیبراه‌ها تمام شیب‌راه‌هایی که در راه خروج واقع شوند، چه در داخل و چه در خارج بنا، باید با ضوابط این بخش مطابقت داشته باشند.

حداکثر شیب مسیر نباید از 1 به 8 و حداکثر ارتفاع آن (اختلاف تراز دو سطح افقی یا دو پاگرد که با یک شیبراه پیموده می‌شود) از 370 سانتیمتر بیشتر باشد.

البته در مواردی که شیب از 1 به 15 بیشتر نیست، نیاز به پاگرد نخواهد بود.

شیب باید از تراز پایین تا بالا کاملاً یکنواخت باشد.

هر شیبراه باید حداقل 110 سانتیمتر عرض مفید داشته باشد، مگر در مواردی که مقام قانونی مسئول، عرض کمتری را مجاز بداند.

در آن صورت عرض راه می‌تواند تا 75 سانتیمتر کاهش داده شود.

تمام شیبراه‌های واقع در داخل و خارج بنا، چنانچه خروج محسوب شوند، باید همانند آنچه که در پلکان‌ها و راه‌پله‌ها شرح داده شد، دوربندی، مجزاسازی و محافظت شوند.

این شیبراه‌ها و پاگردهای بین آنها باید دارای ساختاری ثابت و پایدار و کفی محکم، یکپارچه، و غیرمشبک و غیرلغزنده باشند.

عرض شیب‌راه‌ها و پاگردهای آنها نباید در هیچ قسمت از طول مسیر خروج، کاهش یابد.

طول و عرض هر پاگرد باید دست کم برابر با عرض شیبراه درنظر گرفته شود.

هر شیبراه با شیب بیش از 1 به 15 باید در هر دو طرف نرده، دست‌گیر داشته باشد.

حداقل تعداد راه‌های خروج الزامی بر اساس ضوابط این مقررات، هر طبفه یا هر بخش از یک طبقه در هر بنا باید دست کم 2 راه خروج مجزا و دور از هم داشته باشد، مگر در مواردی که این مقررات استثنائاً راه خروج دوم را الزامی نداند.

در هر بنا، چنانچه بار متصرف تمام طبقات یا بخش‌هایی از آنها بین 500 تا 1000 نفر باشد، حداقل 3 راه خروج مجزا و دور از هم لازم خواهد بود و برای بار متصرف بیش از 1000 نفر، حداقل 4 راه خروج مستقل و دور از هم باید تدارک شود.

در محاسبه تعداد خروج‌های هر طبقه، رعایت بار متصرف همان طبقه تکافو خواهد کرد، مشروط بر آنکه تعداد خروج‌ها باید در طول مسیر خروج کاهش نیابد.

به عبارت دیگر، تعداد خروج‌های هر طبقه از تعداد خروج‌های لازم برای طبقات بالاتر از خود کمتر نباشد.

چگونگی استقرار راه‌های خروج در هر طبقه یا هر بخش از یک طبقه در هر بنا که دو خروج مجزا از هم طراحی شود، فاصله بین خروج‌ها باید حداقل برابر با نصف اندازه بزرگترین قطر آن طبقه یا آن بخش باشد.

اندازه‌گیری باید در خط مستقیم بین خروج‌ها انجام شود، مگر در مورد آن گروه خروج‌های دوربندی شده که توسط راهروهای ارتباطی به هم مربوط هستند که در آن موارد، فاصله بین خروج‌ها استثنائاً می‌تواند در طول مسیر راهرو اندازه‌گیری شود.

در فضاها یا بناهایی که دارای بیش از 2 خروج باشند، دست کم 2 واحد از خروج‌ها باید با مشخصات فوق‌الذکر طراحی شوند، مگر آنکه تمام بنا توسط شبکه بارنده خودکار تایید شده، محافظت گردد که در آن صورت فاصله بین خروج‌ها چنانچه به طور مستقیم اندازه‌گیری شود، استثنائاً می‌تواند تا یک سوم قطر کلی طبقه یا سطح موردنظر کاهش یابد.

سایر خروج‌ها نیز باید در موقعیتی قرار گیرند که در صورت مسدود شدن هر یک توسط آتش و دود، از قابلیت خروج‌های دیگر کاسته نشود.

پلکان‌های طرح قیچی چنانچه با ساختار غیرسوختنی 2 ساعت مقاوم حریق دوربندی و از یکدیگر جدا شوند، استثنائاً می‌توانند به عنوان خروج‌های مجزا مورد استفاده قرار گیرند که در این موارد ایجاد هرگونه روزنه نفوذی یا بازشوی ارتباطی بین دوربندی‌ها، حتی به صورت محافظت شده، مجاز نخواهد بود.

مسیرهای خروج باید به گونه‌ای طراحی شوند که برای رسیدن به یک خروج، عبور از میان آشپزخانه‌ها، انبارها، سرویس‌های بهداشتی، فضاهای کاری، رختکن‌ها، اتاق‌های خواب و فضاهای مشابهی که درب‌های آنها در معرض قفل شدن هستند، لازم نباشد.

مسیرهای دسترسی خروج و درب‌های منجر به خروج‌ها باید به گونه‌ای طراحی و آراسته شوند که به وضوح قابل تشخیص باشند.

نصب هرگونه دیوارپوش، پرده آویز، آیینه و نظایر آنها روی درب‌های خروج ممنوع است.

روشنایی راه‌های خروج روشنایی راه‌های خروج باید به گونه‌ای طرح و تنظیم شود که در مواقعی از شبانه‌روز که بنا مورد تصرف است، روشنایی به طور مداوم و پیوسته برقرار باشد و متصرفان بتوانند راه را به درستی تشخیص داده و مسیر خروج را به راحتی طی کنند.

حداقل شدت روشنایی راه‌های خروج در سطح کف هیچ نقطه‌ای از جمله گوشه‌ها، تقاطع کریدورها، راه‌پله‌ها، پاگردها و پای درب‌های خروج نباید کمتر از 10 لوکس باشد.

در تصرف‌های تجمعی، در حین اجرای تئاتر یا نمایش فیلم و اسلاید، شدت روشنایی کف راه‌های دسترس خروج، استثنائاً می‌تواند به حداقل 2 لوکس کاهش داده شود.

تعداد و موقعیت‌ منابع روشنایی و طرح نورپردازی باید به گونه‌ای باشد که با خارج شدن یک چراغ یا منبع روشنایی از مدار، هیچ قسمت از راه خروج در تاریکی فرو نرود.

برق موردنیاز برای روشنایی مسیرهای خروج باید از منبعی مداوم و مطمئن تامین شود.

در مواردی که حفظ تداوم روشنایی مسیرهای خروج به تعویض منبع تامین برق بستگی یابد، این تعویض باید طوری پیش‌بینی شود که وقفه محسوسی در روشنایی راه‌های خروج ایجاد نگردد.

چنانچه از ژنراتورهای اضطراری استفاده می‌شود، شبکه باید به طور خودکار عمل نموده و وقفه ایجاد شده در روشنایی، از 10 ثانیه بیشتر نشود.

ژنوراتورهای برق اضطراری باید بتوانند به مدت حداقل 5/1 ساعت، شدت روشنایی مقرر شده را تامین کند.

پس از گذشت این زمان، شدت روشنایی می‌تواند به 6 لوکس افت کند.

سیستم روشنایی اضطراری باید از نوع عملکرد پیوسته یا از نوع عملکرد خودکار بدون واسطه و خودتکرار انتخاب شود.

در مواردی که برای روشنایی اضطراری راه‌های خروج، از نیروی باطری کمک گرفته شود، نحوه طراحی سیستم، نوع باطری‌ها و چگونگی شارژ شدن آنها باید به تایید مقام قانونی مسئول برسد.

ضوابط اختصاصی راه‌های خروج در تصرف‌های آموزشی/فرهنگی راه‌های خروج در تصرف‌های آموزشی/فرهنگی باید با ضوابط عمومی مندرج در این بخش مطابقت داشته باشد.

فضاهای مورد استفاده پیش از دبستان و دانش‌آموزان سال اول دبیرستان باید فقط در تراز تخلیه و اتاق‌های مورد استفاده دانش‌آموزان سال دوم دبیرستان، حداکثر یک طبقه بالاتر از تراز تخلیه خروج واقع شوند.

راه‌های دسترس خروج باید دست کم 185 سانتیمتر عرض مفید داشته باشند.

استقرار هر نوع آبخوری یا تجهیزات و تاسیسات دیگر، چه به صورت ثابت و چه به صورت قابل انتقال در راه‌روهیا دسترس خروج به شرطی مجاز خواهد بود که عرض مفید راه به کمتر از 185 سانتیمتر کاهش نیابد.

در هر طبقه باید حداقل دو خروج دور از هم در دسترس باشند.

همچنین هر اتاق یا فضا با ظرفیت بیش از 50 نفر با سطحی بیش از 95 مترمربع باید حداقل از طریق دو درگاه دور از هم به راهروهای دسترس خروج منتهی به خروجی‌های دور از هم مرتبط شود.

در راهروهای دسترس خروج، هیچ بن بستی نباید طولی بیش از 6 متر داشته باشد.

درهای لولایی اگر به راهروهای دسترس خروج باز می‌شوند، باید عقب‌تر از دیوار راهرو قرار گیرند که با ترافیک راهرو برخورد نکنند، در غیر اینصورت لازم است با 180 درجه چرخش بتوانند بر روی دیوار راهرو مستقر شوند.

باز شدن درب‌ها در هر وضعیت و حالت نباید عرض خروج مقرر شده برای راهروها را به کمتر از نصف کاهش دهد.

راهروهای دسترسی به ردیف‌های صندلی باید حداقل 110 سانتیمتر عرض مفید داشته باشند، مگر آنکه راهرو از یک طرف با دیوار مجاور باشد که در آن صورت عرض مفید آن می‌تواند به حداقل 90 سانتیمتر کاهش یابد.

راهروهایی که برای دسترسی به حداکثر 60 صندلی درنظر گرفته شوند، استثنائاً می‌توانند حداقل 75 سانتیمتر عرض مفید داشته باشند.

آرایش و موقعیت راهروها و صندلی‌ها در هرحال باید به گونه‌ای باشد که بین صندلی‌ و راهرو، حداکثر 6 صندلی وجود داشته باشد.

در مواردی که راهروها یا بالکن‌های بیرونی به عنوان راه خروج استفاده شوند، فقط دست‌انداز یا جان‌پناه مناسب می‌تواند ارتباط انها را با هوای آزاد جدا کند و باید از دو سمت مقابل به خروج‌های امن مربوط شوند.

بالکن‌هایی که با شیشه و مصالح نظیر آن دوربندی شوند، از لحاظ ضوابط راه خروج، راهروهای داخلی محسوب شده و تابع مقررات راه‌های داخلی خواهند بود.

راهروها و بالکن‌های بیرونی و پلکان‌های خروج مربوط به آنها باید ساختار مقاوم حریق با مقاومتی حداقل معادل ساختار خود داشته باشند.

همچنین کف آنها باید صلب و بدون سوراخ باشد.

پلکان‌های خارجی چنانچه دست کم برابر عرض راهرو و یا بالکن بیرونی منتهی به خود از دیوارهای بنا فاصله داشته باشند، نیازی به محافظت در برابر حریق‌های ناشی از درون بنا نخواهند داشت.

در تصرف‌های آموزشی/فرهنگی، طول دسترس‌های خروچ از هر نقطه بنا نباید از 45 متر بیشتر شود، مگر آنکه تمام بنا یا شبکه بارنده خودکار تایید شده محافظت شود، که در آن صورت استثنائاً این طول می‌تواند به حداکثر 60 متر افزایش یابد.

هر اتاق درس و هر فضا واقع در طبقه‌ای پایین‌تر از تراز تخلیه خروج که به قصد آموزش مورد استفاده قرار گیرد، باید دست کم به یک خروج که مستقیماً به بیرون بنا (در سطح تخلیه خروج) منجر می‌شود، دسترسی داشته باشد.

در تصرف‌های آموزشی/فرهنگی، درهای واقع در راه‌های خروج الزامی و همچنین درب‌های واقع در فضاهای تجمعی با 100 متصرف و بیشتر نباید دارای قفل و دیگر وسایل بازندارنده باشند، مگر با رعایت ضوابط مندرج.

قفل‌دار کردن سایر درب‌ها با رعایت ضوابط این مقررات مجاز است، مشروط بر آنکه هر در، حداکثر دارای یک قفل یا وسیله بازندارنده باشد.

در تصرف‌های آموزشی/فرهنگی، هر اتاق، فضا یا کلاس درس که به عناوین مختلف مورداستفاده آموزشی قرار گیرد، به منظور اجرای عملیات اضطراری نجات و ایجاد تهویه، باید دارای پنجره بوده و پنجره یا پنجره‌های آن با ضوابط مندرج در این ضوابط مطابقت داشته باشد.

چفت و بست‌های پنجره باید حداکثر در ارتفاع 135 سانتیمتری از کف تمام شده نصب شود.

بناهایی که تماماً‌ با شبکه بارنده خودکار تایید شده محافظت شوند و نیز اتاق‌ها و فضاهایی که دارای دست کم یک درگاه خروج در سطح زمین و به بیرون بنا باشند، از این قاعده مستثنی خواهند بود.

در تصرف‌های آموزشی/فرهنگی، تمام فضاهای مشروح در زیر باید به روشنایی اضطراری مجهز باشد: تمام پلکان‌ها و راهروهای داخلی.

همه فضاهایی که به طور معمول تحت تصرف قرار دارند، به استثنای فضاهای اداری، کلاس‌های بزرگ عمومی، انبارها و موتورخانه‌ها.

تمام فضاهای قابل انعطاف و مرتبط.

تمام بخش‌های دور بسته و بدون پنجره.

در تصرف‌های آموزشی/فرهنگی، راه‌های خروج باید دارای علائم مناسب مطابق ضوابط باشد، مگر آنکه موقعیت خروجی‌ها برای تمام متصرفان، مشخص و آشنا باشد.

استانداردهای آجر، سرامیک، سفال و کاشی ویژگی‌ها و روش‌های آزمون انواع آجر، سفال، کاشی و سرامیک باید مطابق استانداردهای ایران به شرح زیر باشد: استاندارد سنگ ساختمانی ویژگی‌ها و روش‌های آزمون سنگ‌های ساختمانی باید مطابق استانداردهای ملی ایران به شرح زیر باشد: استاندارد سنگدانه‌ها ویژگی‌ها و روش‌های آزمون انواع سنگدانه‌ها باید مطابق استانداردهای ایران به شرح زیر باشد: استانداردهای فرآورده‌های سیمانی ویژگی‌ها و روش‌های آزمون انواع سیمان و فرآورده‌های سیمانی باید مطابق استانداردهای ایران به شرح زیر باشد: استانداردهای آهک، گچ و فرآورده‌های آن ویژگی‌ها و روش‌های آزمون انواع آهک، گچ و فرآورده‌های آنها باید مطابق استانداردهای ایران به شرح زیر باشد: استاندارد ملات بنایی ویژگی‌ها و روش‌های آزمون ملات‌ها باید مطابق استانداردهای ایران به شرح زیر باشد: استاندارد فلزات ویژگی‌ها و روش‌های آزمون انواع فلزات و لوازم اتصال باید مطابق استانداردهای ایران به شرح زیر باشد: استانداردهای چوب و فرآورده‌های آن ویژگی‌ها و روش‌های آزمون انواع چوب و فرآورده‌های آن باید مطابق استانداردهای ایران به شرح زیر باشد: استانداردهای شیشه ویژگی‌ها و روش‌های آزمون شیشه و فرآورده‌های آنها باید مطابق استانداردهای ایران به شرح زیر باشد: چک لیست انرژی چک لیست انرژی باید حاوی خلاصه اطلاعات زیر باشد: مشخصات پرونده ساختمان و مهندس طراحی عوامل ویژه اصلی کاربری ساختمانی سطح نیاز انرژی سالانه منطقه جغرافیایی احداث ساختمان سطح زیر بنای مفید ساختمان شامل فضاهای کنترل شده نوع شهر محل احداث ساختمان گروهع ساختمان از نظر میزان صرفه‌جویی در مصرف انرژی روش مورد استفاده جهت طراحی ساختمان از نظر صرفه‌جویی در مصرف انرژی، که بسته به نوع روش، بخشی از اطلاعات زیر مورد نیاز خواهد بود.

حدود ویژگی‌های حرارتی گونه‌های مختلف مصالح و عایق حرارتی مصرفی.

مشخصات گروه‌های عناصر تشکیل دهنده پوسته خارجی ساختمان.

ضریب انتقال حرارت ساختمان یا گرمای ویژه ساختمان.

نوع انرژی مصرفی برای تامین گرمایش، سرمایش و آب گرم مصرفی.

نحوه تداوم استفاده از ساختمان (منقطع یا غیرمنقطع).

نوع سیستم مکانیکی گرمایی و سرمایی، عایقکاری حرارتی و بازده آنها.

میزان شدت روشنایی فضاها و نحوه کنترل آن.

حجم کلی و فرم ساختمان حجم کلی و فرن ساختمان در انتقال انرژی حرارتی بسیار موثر است.

هرقدر نسبت پوسته خارجی ساختمان به زیربنای آن کوچکتر باشد، انتقال حرارت کمتری خواهد داشت.

توصیه می‌شود در مناطق با نیاز انرژی زیاد ساختمان به صورت متراکم طراحی شده و از مقدار سطح پوسته خارجی (نسبت به سطح زیربنای آن) کاسته شود.

در اقلیم‌های گرم و مرطوب و یا با نیاز سرمایی زیاد، ساختمان باید به شکلی طراحی شود که امکان استفاده از تهویه طبیعی برای تمام فضاهای داخلی فراهم گردد.

جانمایی فضاهای داخلی فضاهای داخل به دو دسته فضاهای اصلی و فضاهای حائل تقسیم می‌شوند.

فضاهای اصلی فضاهایی هستند که در اکثر اوقات شبانه‌روز استفاده شده و افراد در آن سکونت دارند.

فضاهای حائل دارای افراد ساکن نبوده و به طور مستمر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

جانمایی فضاهای اصلی و فضاهای حائل باید به نحوی صورت گیرد که فضاهای حائل مابین فضاهای اصلی و جبهه‌های نامطلوب ساختمان (از نظر حرارتی) قرار گیرند تا انتقال حرارت از فضاهای اصلی به خارج (یا از خارج به فضاهای اصلی در ماه‌های گرم سال) به حداقل برسد.

فضاهای اصلی باید رو به جبهه‌های مطلوب ساختمان قرار گیرند.

جهبه های مطلوب ساختمان به ترتیب اهمیت عبارتند از: جنوبی، شرقی و شمالی.

استقرار فضاهای اصلی رو به جنوب باعث می‌شود تا بتوان بخشی از گرمای مورد نیاز ساختمان در اوقات سرد را از طریق تابش آفتاب به داخل تامین نمود.

سایبان‌ها سایبان‌ها برای کنترل میزان تابش آفتاب به سطوح نورگذر ساختمان به کار می‌روند.

لزوماً در همه مناطق اقلیمی به وجود سایبان نیاز نخواهد بود.

برای تعیین نیاز به وجود سایبان باید اقلیم منطقه به طور دقیق مطالعه شود تا اوقات گرم سال در منطقه موردنظر تعیین شود.

در صورت وجود اوقات گرم باید در جبهه‌های مختلف ساختمان با توجه به اوقات گرم سال و زوایای تابش خورشید در اوقات مزبور زاویه سایبان افقی یا عمودی تعیین شود.

به این ترتیب در اوقات مزبور تمامی سطح پنجره در سایه قرار گرفته و مانع از ورود تابش خورشید به داخل و افزایش دما و ایجاد شرایط نامطلوب حرارتی در فضای داخل می‌شود.

استفاده از عایق حرارت در پوسته خارجی ساختمان، سبب می‌شود که حرارت حاصل از منابع گرمایشی طبیعی نظیر انرژی تابشی خورشید، گرمای حاصل از ساکنین و گرمای حاصل از وسایل الکتریکی در فضای داخلی باقی بماند و به عنوان منبع گرمایش کمکی مورد استفاده قرار گیرد.

در نتیجه اگر در مناطق با نیاز سرمایی زیاد بر روی پنجره‌ها سایبان‌ مناسب پیش‌بینی نشود، در اوقات گرم سال نه فقط دمای داخل طاقت‌فرسا شده، بلکه بار برودتی ساختمان نیز به مقدار قابل توجهی افزایش یافته و انرژی زیادی برای تامین سرمایش لازم خواهد بود.

برای پیشگیری از این امر باید روی پنجره‌های ساختمانی واقع در این مناطق سایبانی با عمق مناسب تعبیه گردد.

منظور از عمق مناسب سایبان، عمقی است که در اوقات گرم سال از تابش خورشید به داخل ممانعت به عمل آید در اوقات سرد برای استفاده از گرمای تابشی خورشید امکان ورود تشعشع خورشید به داخل فراهم شود.

به همین منظور برای عرض‌های جغرافیایی 25 تا 37 درجه شمالی و برای پنجره‌های واقع در جهت‌های مختلف جغرافیایی، سایبان‌هایی پیشنهاد شده است تا 100% در اوقات گرم بر روی پنجره سایه ایجاد می‌کند.

برای تامین سایبان مناسب می‌توان با استفاده از زوایای پیشنهادی اشکال متنوعی را برای سایبان ارائه کرد تا ضمن آزادی در طراحی و حفظ زیبایی، سایه موردنظر نیز بر روی تمام پنجره‌ ایجاد شود.

نکته قابل توجه اینکه در مواردی فقط سایبان افقی یا فقط سایبان عمودی و یا استفاده همزمان از هر دو آنها توصیه شده است.

در مواردی نظیر وضعیت عرض جغرافیایی 35 درجه جهت‌گیری پنجره به سوی 60 درجه شمال شرقی، استفاده از سایبان افقی یا عمودی بستگی به انتخاب طرح دارد.

اینرسی حرارتی برخی عناصر ساختمان مانند کف، سقف یا دیوارها که دارای اینرسی حرارتی یا ظرفیت حرارتی زیاد (جرم زیاد) هستند، توانایی ذخیره‌سازی حرارت را در خود دارند.

گرما یا سرمای موجود در فضا می‌تواند در اثر وجود ظرفیت حرارتی زیاد، در عنصر مزبور ذخیره شود و در ساعاتی که گرما یا سرما مورد نیاز است، به محیط پس داده شود.

در نتیجه به کمک ظرفیت حرارتی عناصر ساختمان از نوسان شدید دما در فضای داخل کاسته خواهد شد.

نیاز به عناصر حرارتی با ظرفیت حرارت زیاد بستگی به نوع استفاده از فضا دارد.

در فضاهایی که در طول شبانه‌روز به طور مداوم استفاده می‌شوند، اینرسی حرارتی زیاد مطلوب می‌باشد و عایقکاری حرارتی در سمت خارجی پوسته ساختمان توصیه می‌شود.

در فضاهایی با استفاده از منقطع در طول شبانه‌روز، اینرسی حرارتی بهتر است تا حد ممکن کم باشد و عایقکاری حرارتی در سمت داخلی پوسته ساختمان توصیه می‌گردد.