دانلود مقاله موقعیت جغرافیایی و انسانی شهرستان کرج

شهرستان کرج به مرکزیت شهر کرج بزرگ ، با وسعت حدود 457/2 کیلومتر مربع ، دومین شهرستان استان تهران محسوب می گردد.

بر اساس قانون تقسیمات کشوری ایران ، شهرستان کرج از سال 1316 هجری شمسی تا 1333 هجری شمسی به عنوان یکی از بخش های تابعه شهرستان تهران محسوب گردیده و دربهمن ماه سال 1333 هجری شمسی به شهرستان تبدیل گدیده است.

این شهرستان از نظر موقعیت جغرافیایی از شمال به استان مازندران ، از خاور به شهرستان های شمیرانات و تهران ، از جنوب به شهرستانهای زرندیه (مامونیه) و شهریار ، از جنوب غربی به شهرستان بوئین زهرا و از غرب به شهرستان ساوجبلاغ (هشتگرد) وشهرستان نظر آباد محدود است.

شهرستان رج در بین طول جغرافیائی قرار دارد و بلندترین قله این شهرستان به نام کوه ونتار به ارتفاع 941/3 متر از سطح دریا از سطح البرز مرکزی و در 7 کیلومتری شمال آسارا واقع گردیده است.

طی سه دوره سرشماری رسمی که درسالهای 1345 (024/232 نفر ) و 1355 (019/439 نفر ) و 1355 (019/439 نفر) و 1365 (053/171/1 نفر ) برگزار گردیده ، و مقایسه آن با سرشماری آبان ماه سال 1375 نشان دهنده رشد بسیار سریع جمعیت شهرستان کرج می باشد ، به طوری که میزان جمعیت آن در طی سال های 1345 تا 1375 به 5 برابر رسیده است .

یکی از عوامل این افزایش ، مهاجرت روزافزون بخشی از جمعیت شاغل ر تهران جهت سکونت به این شهرستان می باشد.

جمعیت شهرستان کرج طبق سرشماری آبان ماه سال 1375 بالغ بر 172/161/1 نفر می باشد.

از کل جمعیت شهرستان کرج، 228/980 نفر در شهرها و 944/180 نفر در روستاها سکونت دارند ، که از این تعداد 066/598 نفر مرد و106/563 نفر زن بوده اند و همچنین جمعیت 6/472 نفر در کیلومتر مربع بوده است.

در حال حاضر این شهرستان از 6 شهر ، 3 بخش ، 7 دهستان و 268 آبادی ( 192 آبادی دارای سکنه و 176 آبادی خالی از سکنه ) تشکیل شده است (1382) شهرهای تابعه شهرستان کرج عبارتند از : کرج (شهر ، مرکز شهرستان کرج ، استان تهران ، 48 کیلومتر غرب شمالی تهران ،ارتفاع از سطح دریا 1360 متر «حد فاصل فلکه اول و دوم خیابان آزادی» کنار رودخانه کرج ، در مسیر تهران – چالوس و تهران - قزوین) ، ماهدشت (شهر ،بخش مرکزی شهرستان کرج ، استان تهران ، 26 کیلومتری جنوب باختر شهر کرج ، ارتفاع از سطح دریا 185/1 متر ، درمسیر کرج به اشتهاد ، نام پیشین : مرد آباد و شاهدشت) ، اشتهارد (شهر ، مرکز بخش اشتهارد ، شهرستان کرج ، استان تهران، 68 کیلومتری جنوب غربی کرج ، ارتفاع از سطح دریا 170/1 متر ، درمسیر کرج به بوئین زهرا و همدان ، 30 کیلومتر خاور جنوبی بوئین زهرا ) ، مشکین دشت ( شهر ، بخش مرکزی شهرستان کرج ، استان تهران، 7 کیلومتری جنوب کرج ، ارتفاع از سطح دریا 235/1 متر، درمسیر کرج - ملارد ، نام پیشین: مشکین آباد، کمال شهر (شهر ، بخش مرکزی شهرستان کرج ، استان تهران ، 15 کیلومتری شمال باختری کرج ، ارتفاع از سطح دریا 270/1 متر ، در مسیر کرج به قزوین ، نام پیشین : کمال آباد) ، محمد شهر (شهر ، بخش مرکزی شهرستان کرج ، استان تهران ، 5 کیلومتری جنوب غربی کرج ، ارتفاع از سطح دریا235/1 متر ، در مسیر ماهدشت – کرج، نام پیشین : محمد آباد).

نواحی شمالی این شهرستان را کوه های البرز مرکزی و دره رودخانه کرج پوشانیده که به ارتفاع آن رو به شمال افزوده می شود .

مهم ترین کوه های این شهرستان که درهمین ناحیه کوهستانی قرار دارند ، عبارتند از : کوه ونتار (آسارا ) (3941 متر ) ، کوه سینکو(3936 متر ) ، کوه هفت خان ( 3847 متر) و کوه کرچان (3722 متر ) .

رودخانه های شهرستان کرج عبارتند از : آب لانیز ، برغان ، سیدک ، آب ورزن ، مورود ، کرج ، وارنگه رود ، ولایت رود و آب شهرستانک .

امروزه سطح جنگل ها و مراتع طبیعی شهرستان کرج بالغ بر 141590 هکتار بر آورد گردیده است ، همچنین طبق آمارهای سال 1380 سطح زیر کشت سالانه و دائمی 11526 هکتار می باشد .

از مهمترین فرآورده های کشاورزی شهرستان کرج می توان به گندم ، جو، لوبیا ، نخود ، پیاز ، سیب زمینی ، گوجه فرنگی و سایر سبزیجات ، گلابی ، گردو، گیلاس ، سیب درختی ، آلبالو ، زرد آلو و توت اشاره نمود .

آب و هوای این شهرستان در نواحی شمالی معتدل مایل به سرد و در دشت جنوبی معتدل است و از نظر بارندگی جرو نواحی خشک محسوب می گردد .

تعداد روزهای یخبندان آن در سال 1380 بالغ بر 41 روز و میزان بارندگی آن در همان سال 6/169 میلیمتر بوده است .

اماکن تاریخی و دیدنی شهرستان کرج برج میدانک در 63 کیلومتری شمال کرج ودر کنار جاده کرج – چالوس روستای کوچکی به نام میدانک وجود دارد که در آن برجی بنا گردیده شبیه به بناهای دوره مغول که به صورت هشت ضلعی با گنبد مخروطی می باشد و به نام های قصر میدانک ، یرج سنگی گچسر ، برج تهیمنه ( مادر سهراب ) و برج میدانک معروف است .

بنای برج از سنگ و ساروج ساخته شده است و قدمت آن به حدود قرن 6 تا 7 هجری قمری می رسد .

بقعه امامزاده ام کبری و ام صغری در فاصله 68 کیلومتری جنوب غربی شهر کرج ، شهر اشتهارد قرار دارد .

بنای بقعه در شمال غربی شهر اشتهارد واقه می باشد .

گنبد بقعه امامزاده دارای روگشی از کاشی بوده و قسمت زیرین آن با کاشیهایی به شکل لوزی مزین شده و بقیه پایخ آن که قاعده گنبد را تشکیل می دهد آجری می باشد .

اصل بنا متعلق به دوران صفوی است که سپس در ادوار بعد مرمت شده .

کاشیکاری اطراف ایوان آن در نوع خود ممتاز می باشد .

بقعه امامزاده رحمان و زید این بقعه در فاصله 25 کیلومتری اشتهارد و در حاشیه راه آسفالته کرج – اشتهارد ، در ناحیه جنوب غربی روستای پلنگ آباد بنا گردیده که دارای سه گنبد آجری ساده مربوط به قرن 7 تا 9 هجری قمری می باشد و در محوطه نسبتاً بزرگی واقع شده که دارای دیواره آجری و منظر جالب و دیدنی است .

بقعه امامزاده شاهزاده سلیمان این بقعه در 6 کیلومتری شرق شهر اشتهارد واقع شده که متعلق به قرن هفتم تا نهم هجری قمری می باشد بنای آن آجری و دارای گنبد شکیلی بوده و مساحت شبستان آن نزدیک به 12 متر مربع است که دارای مقرنس کاری ساده می باشد پل آصف الدوله در حدود 30 کیلومتری جاده کرج به اشتهارد در حوالی جنوبی مرد آباد ( ماهدشت ) بر روی رودخانه شور زمان ناصرالدین شاه قاجار ، توسط آصف الدوله احداث شده و معروف به پل شور یا پل رود شور بوده که درحال حاضر مقداری از آن تخریب شده است .

پیست اسکی خور : در شمال شرقی شهر کرج و به فاصله 48 کیلومتری ( منطقه خوزنکلا) راه فرعی شنی منشعب از جاده اصلی چالوس ( کنار در ورودی تاسیسات سد امیرکبیر ) آغاز می گردد که به روستای خور منتهی شده و فاصله آن تا ابتدای جاده چالوس 23 کیلومتر است .

این روستا در سال 1375 دارای 158 نفر جمعیت بوده که در ارتفاعات بین 2800 تا 3000 متر از سطح دریا واقع شده است و دارای پیست اسکی کوچکی مجهز به تله اسکی بشقابی است و همه ساله در فصل زمستان علاقمندان به اسکی و کوهنوردی را به سوی خود جلب می نماید ، بطوری که تا فروردین ماه می توانند از این پیست استفاده کنند .

پیست اسکی دیزین ارتفاعات و کوهستان های البرز مرگزی حد فاصل جاده چالوس و هراز از مناطق مهم و دارای جاذبه های طبیعی همراه با آب و هوای خوش و منحصر بفرد می باشد که در تمامی فصول پذیرای بی شماری از گردشگران ایرانی و خارجی که دوستدار طبیعت و ورزش های گوناگون اند می باشد .

فضاهای ورزشی و زفاهی دیزین بدین شرح است : پیست اسکی که در سال 1348 تاسیس و جزء 40 پیست مرتفع و پهناور جهان قرار گرفته و توانسته در فصل زمستان محل مناسبی برای اسکی بازان ایرانی و خارجی باشد و مسابقات بین المللی نیز در آن انجام می شود .

این پیست دارای بالابر های متعددی می باشد مانند سه مسیر تله کابین ، دو مسیر تله سی یژ ، 23 پیست اسکی و هفت تله اسکی می باشد .

همچنین در تابستان ها مسیر های ویژه دوچرخه سواری ، زمین تنیس و والیبال ، پیست سوارکاری ، محل پرش با کایت و پیست اسکی روی چمن با مساحتی حدود 650 متر مربع ( درسال 1372 احداث شده ) از دیگر امکانات این منطقه می باشد که بیشتر مورد استفاده جهت مسابقات داخلی و بین المللی قرار می گیرد ( همچون مسابقات جام قاره ای آسیا سال 1380 ) .

ارتفاع این پیست در گردنهدیزین به 3375 متر و قله سی چال بر فراز پیست 3719 متر و در پائین پیست اطراف هتل دیزین به حدود 2770 متر از سطح دریا می رسد .

دیزین نام هتلی ( 3 ستاره) است که در محل پیست اسکی دیزین واقع شده که از دو جاده اصلی آسفالت می توان به آن دسترسی پیدا کرد .

الف: جاده چالوس که پس از عبور از روستای گچسر در سمت راست راه آسفالته فرعی منشعب می گردد که به روستای ولایت رود –گاجره و هتل دیزین منتهی می گردد .

فاصله آن از این مسیر 136 کیلومتر است ( تهران –کرج 48 کیلومتر ، کرج گچسر 70 کیلومتر ، گچسر – هتل دیزین 18 کیلومتر ).

ب: جاده تهران – فشم – میگون – شمشک ، در گردنهدیزین به ایستگاه ( پارکینگ) یکی از تله کابین های دیزین می رسد ( دنباله جاده تا پائین و هتل ادامه دارد که به صورت بسته بودن این جاده می توان با استفاده از تله کابین به هتل رسید ) که فاصله آن از تهران 74 کیلومتر است ( مبداء میدان فردوسی تهران تا تجریش حدوداً 14 کیلومتر ، تجریش – فشم 34 کیلومتر ، فشم – ایستگاه تله کابین 26 کیلومتر ) .

تپه باستانی مردآباد ( مرادتپه ) مردآباد نام منطقه ای است که شهر ماهدشت ( مردآباد ، مردآب ، شاهدشت ) در آ« واقع شده است و در عصر باستان محل یک قلعه یا معبد به نام ناهید بوده که ساکنان آن معبد مرادمی طلبیدند .

قدمت این تپه تاریخی مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد تا قرن نهم هجری قمری بوده است .

مردآباد نام منطقه ای است که شهر ماهدشت ( مردآباد ، مردآب ، شاهدشت ) در آ« واقع شده است و در عصر باستان محل یک قلعه یا معبد به نام ناهید بوده که ساکنان آن معبد مرادمی طلبیدند .

تپه های باستانی و بقعه امامزاده احمد و محمود بقعه امامزاده احمد و محمود بر تپه ای در سهر ماهدشت به ارتفاع حدود 3 متر بنا شده و از فاصله دور در میان دشت مسطح نمایان است مصالح ساختمانی به کار رفته در این بنا ، فقط خشت و گل است که به صورت طرح چند ضلعی و گنبد ضربی بر پا شده است .

چنین به نظر می رسد که بنای امامزاده دو طبقه است که طبقه همکف آرامگاه و طبقه زیرین احتمالاً به صورتسردابه می باشد .

سبک معماری بنا از دوره صفوی تبعیت می کند و می توان قدمت آن را نیز تا این دوره به عقب برد .

در جوار امامزاده سه تپه باستانی به نام های چله تپه خاتون وجود دارد که تنوع و فراوانی سفال های پراکنده روی تپه ها قدمت آنها را به دوره اسلامی می رساند .

چشمه گلکیله ( گیله گیله – گله گیله ) راه فرعی دو آب از جاده چالوس به طول 13 کیلومتر بهمنطقه شهرستانک منتهی می گردد که پس از طی دو ساعت پیاده روی در ارتفاعات کاخ شهرستانک و در فاصله کمی در دامنه جنوب غربی کوه آهار بشم به چشمه گلکیله خواهیم رسید .

وجود آب فراوان در این چشمه باعث شده تا در ایام مختلف بخصوص فصل تابستان پذیرای عده بی شماری از کوهنوردان و دوستداران طبیعت باشد .

چشمه وله وله نام روستایی است در 70 کیلومتری شمال شرقی شهر کرج در جاده چالوس با جمعیتی بالغ بر 446 نفر ( 1375) که در قسمت شمال غربی این روستا ، چشمه وله به فاصله دو کیلومتری هتل گچسر قرار دارد .

آب چشمه وله از گروه آب های بیکربنات کلسیک گوگردی سرد است که خواص درمانی این آب برای بیماری های جلدی ، مجاری تنفسی و رماتیسم ها موثر می باشد.

روستای آتشگاه این روستا در مجاورت دره زیبایی به نام دلمبر در حاشیه شمال غربی شهر کرج و به فاصله 5 کیلومتری رجایی شهر با 199 نفر جمعیت ( 1375) قرار دارد .

برخی به دلیل وجود سنگ های قرمز رنگ که به نظر متخصصان سنگ شناس به سنگ آتش زنه یا چخماق شهرت دارد ، نام این روستا را آتشگاه می شناسند ، اما علت اصلی نامگذاری به سبب وجود آتشکده باقیمانده از دوره ساسانی و دارای اعتبار خاص بوده است .

در نواحی جنوبی روستای آتشگاه زیارتگاهی که به امامزاده پیرپیران شهرت یافته وجود دارد ، همچنین در بخش شمالی روستا شهرک دانشگاه دانشگاه اسلامی در حال احداث است .

روستای ارنگه در شمال خاوری شهر کرج و در جاده چالوس در منطقه آدران راه فرعی آسفالته به طول چهار کیلومتر وجود دارد که به روستای ارنگه منتهی می گردد.

جمعیت این روستا در سال 1375 طبق آخرین سرشماری رسمی کشور 81 نفر بوده ، این ناحیه یکی از بهترین چشم اندازهای طبیعی با مناظری زیبا همراه جاری بودن آب رودخانه را به خود اختصاص داده و یکی از بهترین و خوشض آب و هواترین مناطق ییلاقی اطراف کرج به شمار می رود ، فاصله آن تا شهر کرج 26 کیلومتر است .

این روستا چندین امامزاده و گورستان دارد از جمله : امامزاده جعفر( شاهزاده جعفر ) ، امامزاده ابراهیم و امامزاده شاهزاده سلیمان و همچنین محصولات کشاورزی آن مانند : گیلاس ، گلابی و به ویژه سیب درختی آن از شهرت بسزایی برخوردار است .

روستای تاریخی هلجرد ( هلی گرد) این روستا در شمال غربی شهر کرج و در دهستان کمال آباد از شهرستان کرج قرار دارد که در انتهای راه فرعی آسفالت منشعب از کمال شهر به طول 8 کیلومتر در ارتفاع 1520 متری واقع شده و جمعیت آن در سال 1375 بالغ بر 131 نفر بوده است .

آثار متعددی از جمله مسجد ، آسیاب ، درخت کهن 800 ساله و قبرستان مربوط به دوره اسلامی و دوره قاجاریه بر جای مانده که به ثبت رسیده است .

سد امیر کبیر این سد بر روی رودخانه کرج که یکی از رودهای مهم استان تهران در شهرستان کرج می باشد به فاصله 25 کیلومتری شمال شرقی شهر کرج در جاده چالوس و منطقه خوزنکلا و در تنگه واریان احداث شده است .

سد امیر کبیر ( سد کرج) بین سال های 1337 تا آبان 1342 شمسی با طول تاج 390 متر و ارتفاع 180 متر و دریاچه ای به مساحت 4 کیلومتر مربع احداث شده است .

سد مذکور چند منظوره و به اهدافی به شرح ذیل می باشد : الف-تامین آب سرب شهر تهران ب- تولید انرژی برق آبی ( احداث یک خط انتقال نیرو به طول 60 کیلومتر با 107 برج فولادی به مرکز انتقال نیروگاه طرشت تهران پیوسته است) .

ج- مهار آب و جلوگیری از خسارت های ناشی از طغیان ها و سیل های احتمالی رودخانه کرج ( طول این رودخانه 75 کیلومتر ، با شاخه های اصلی از دیزین تا بیلقان در میر کوهستانی و سنگلاخی از شمال به جنوب جاری بوده و به دشت کرج و شهریار می ریزد ) .

د- تامین آب کشاورزی مورد نیاز دشت های جنوبی کرج طبیعت زیبا و فرح آنگیز اطراف دریاچه همراه با باغ ها و پوشش گیاهی با مناظر زیبایش ، محل انجام بسیاری از ورزش های آبی از جمله: ماهیگیری ، شنا ، قایقرانی ( موتوری – پایی ) و اسکی روی آب می باشد که خصوصاً در فصل تابستان دوستداران طبیعت و ورزش را به سوی خود جذب می نماید .

غار یخ مراد این غار از جمله غارهای دیدنی و با ارزش است که مورد توجه علاقمندان به شگفتی های طبیعت می باشد .

در جاده چالوس ، پس از عبور از پل و دوراهی گچسر در قسمت غربی جاده راه فرعی شنی به طول 5 کیلومتر وجود دارد که به روستای کهنه ده منتهی و سپس به روستای آزادبر متصل می شود .

روستای کهنه ده دارای سابقه ای دیرینه بوده و بر اثر سیل های متعدد بارها ویران گردیده و مجدداً توسط ساکنین روستا از نو آباد شده است ، بدین جهت به کهنه ده شهرت یافته است .

این روستا در سال 1380 جمعیتی بالغ بر 35 نفر را داشت .

غار یخ مراد که یکی از جاذبه های گردشگری و دیدنی این روستا به شمار می رود ، در دامنه شمالی دره ای عمیق و منهی به روستای آزادبر واقع شده که دهانه آن حدود 2500 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و طول غار از ابتدا تا انتهای آن نزدیک به 250 متر می باشد .

به گفته اهالی روستای کهنه ده ، در گذشته بیماران با خوردن یخ غار که بطور دائمی و در حوض انتهای غار قرادارد و در هیچ فصل از سال ذوب نمی شود ، بهبود یافته و به این دلیل به غار یخ مراد شهرت یافته است .

مناسب ترین زمان برای دیدار از این غار در اسفند و فروردین ماه ، بخصوص در فصل بهار است زیرا در این فصل آب های ناشی از بارندگی قطره قطره در داخل غار تبدیل به قندیل های بسیار دیدنی و زیبا می شود و همچنین در محوطه بیرون غار منظره گیاهان معطر کوهستانی برای هر بازدید کننده تماشایی و فرح انگیز می باشد .

قلعه تنگ گسیل در 60 کیلومتری جاده چالوس از کرج ، حوالی پل دوآب جاده ای فرعی به طول 4 کیلومتر منشعب شده که به قلعه تنگ گسیل می رسد .

کوههای بلند و صعب العبور این ناحیه باعث شده که جاده اصلی از میان تونلی که به کنار تنگه ایجاد شده عبور کند .

این تنگه از سمت چپ به روستای آزادبر و از سمت راست به روستای شهرستانک منتهی می شود .

در بالای این تونل و در نوک قله کوه آثار قلعه ای بر جای مانده که متعلق به قرن 6 تا 7 هجری قمری است و به دختر قلعه تنگ گسیل معروف است .

این ناحیه به علت وجود آب و هوای مناسب در فصل تابستان ، گردشگاه مناسبی برای دوستداران طبیعت و علاقمندان به آثار باستانی می باشد و توانسته گروه کثیری را به سوی خود جذب کند در سالهای اخیر به علت حفاری های غیر مجاز ، این قلعه به شدت رو به ویرانی رفته و فقط قسمت های بسیار محدودی از دیوار های آن به صورت پراکنده باقی مانده است .

قلعه دخترک یا قلعه دختر ( آتشگاه قصران) در ارتفاعات البرز مرکزی و در شمال خاوری شهر کرج و خاور روستای شهرستانک در شمال گردنه 150، 3 متری آهاربشم قرار گرفته و متعلق به دوره اردشیر ساسانی و بریال شمالی جنوبی که مرز مشترک شهرستان های شمیرانات و کرج می باشد جای گرفته است.

فاصله قلعه از مسیر کوهنوردی و دسترسی آن تا آهار و شهرستانک حدود 8 کیلومتر می باشد.

آثار باقی مانده از این قلعه یا معبد ناهید، طاقی هلالی شکل که ویژه ساختمان های دوره ساسانی است تا چندی پیش باقی بود و علاوه بر جنبه مذهبی تا قبل از ظهور اسلام و در ایام باستان به وسیله آتش افروزی جهت خبر رسانیدن و دیده بانی استفاده ی شد.

کاخ شهرستانک در مسیر راه کرج- چالوس، در قسمت شمال شرقی سد امیرکبیر (سد کرج) در محل دو آب جاده فرعی آسفالته ای به طول 13 کلومتر منشعب می شود که پس از طی دو ساعت پیاده روی در کنار رودخانه و باغ ها به محل قصر تاریخی ناصرالدین شاه قاجار خواهیم رسید.

این بنا در تاریخ 1294 هجری قمری به دستور وی جهت استفاده و ییلاق شاهان قاجار و بهره مندی آنان از آب و هوای خوش آن منطقه و گریز از گرمای بیش از حد تهران در ایام تابستان احداث شده است.

همچنین سازمان میراث فرهنگی کشور در سال 1278 به بازسازی و احیاء کاخ شهرستانک اقدام نموده و با توجه به شرایط طبیعی و کم نظیر آن و به خصوص جاری بودن مداوم آب در دره گلکیله و مشاهده سایر آثار تاریخی دیگر یک مکان تفریحی و اقامتگاهی را فراهم آورده است.

کاروانسرای کندوان در فاصله 73 کیلومتری در شمال شرقی شهر کرج در جاده چالوس و در 5 کیلومتری شمال روستای گچسر، دره ای نسبتاً عمیق در غرب جاده وجود دارد که در آن آثار تخریب شده بنایی سنگی از دوره صفوی باقی مانده است، پایه دیوارها نشان دهنده ساخت بنا به صورت کاروانسرا می باشد.

در اطراف این کاروانسرا بنایی قدیمی به صورت تپه ای باستانی که کاملاً از بنی رفته به چشم می خورد، همچنین سفال های قرمز رنگ و نخودی به فراوانی وجود دارد که شباهتی به سفال های دوران اسلامی به خصوص قرن 9 و 10 هجری قمری دارند.

کندوان (کوه- تونل) کوه کندوان در ارتفاع 350، 3 متری در رشته کوه های البرز مرکزی واقع شده و مقسم ریزابه های سرچشمه های رود کرج و رود چالوس است.

گردنه کندوان در مجاورات قله کوه و در کنار گذر تونل و در فراز آن که راه فرعی کرج- چالوس به هنگام بسته بودن تونل است، قرار دارد.

در اردیبهشت ماه سال 1314 هجری شمسی ساخت تونل کندوان به طول 884، 1 متر و عرض 5 تا 7 متر و ارتفاع 6 متر آغاز گردید و در اردیبهشت ماه سال 1318 هجری شمسی (مدت 4 سال) به اتمام رسیده و مورد بهره برداری قرار گرفته است.

با احداث این تونل، 13 کیلومتر از مسیر کرج- چالوس کاسته شد، اکنون فاصله شهر کرج تا تونل کندوان 79 کیلومتر است.

لازم به ذکر است که تونل کندوان بارها مرمّت و بازسازی شده و اخیراً با نصب و راه اندازی تجهیزات ایمنی این تونل به صورت دو طرفه مورد بهره برداری قرار گرفته است.

آشنایی با شهر کرج موقعیت و وسعت کرج که تا چندی قبل موقعیت ییلاقی مردم تهران را داشت، اکنون به خاطر اقلیم معتدل و مجاورت با تهران و اهمیت ارتباطی به غرب و شمال کشور، وضع خاصی یافته و در ردیف شهرهای بزرگ قرار گرفته است.

صنایع کارخانه ای و کارگاهی و امکانات خوب کشاورزی، سبب ایجاد شهرک های متعددی در اطراف آن شده که هر لحظه بر جمعیت آن می افزاید، به طوری که طبق سرشماری سال 1375، تنها در مدت 10 سال حدود 000/360 نفر به این شهر مهاجرت کرده اند.

بدین جهت می توان شهر کرج را از نظر میزان مهاجرپذیری در بین شهرهای استان تهران در درجه اول قرار داد.

علاوه بر موارد مذکور، کرج اکنون به منزله شهر استراحتگاهی تهران محسوب و جمعیت کثیری از شاغلین پایتخت در آن سکونت دارند.

شهر کرج با طول جغرافیایی خاوری و عرض جغرافیایی شمالی (پل تاریخی کرج، ورودی جاده کرج- چالوس) با ارتفاع 1297 متر از سطح دریا (ایستگاه راه آهن)، در فاصله 48 کیلومتری غرب شمالی تهران واقع شده است.

این شهر با مساحتی معادل 180 کیلومتر مربع (1380) در دامنه رشته کوه البرز مرکزی قرار دارد و مرکز شهرستان کرج می باشد.

جمعیت سه دوره سرشماری که در سال های 1345 (44243 نفر)، 1355 (137926 نفر) و 1365 (285100 نفر) برگزار گردیده و مقایسه آن با سرشماری سال 1375 نشان دهنده رشد بسیار سریع جمعیت در شهر کرج می باشد به طوری که میزان جمعیت آن در طی سال های 1345 تا 1375 به 21 برابر رسیده است.

طبق سرشماری سال 1375 جمعیت شهر کرج بالغ بر 940968 نفر بوده، که از این تعداد 482486 نفر مرد و 458482 نفر زن شامل 208420 خانوار بوده است.

همچنین طبق جدیدترین برآوردهای شهر کرج در سال 1383 جمعیتی بالغ بر 1180314 نفر را در خود جای داده است.

آب و هوا شهر کرج از آب و هوای معتدل خشک برخوردار است و بیشترین درجه حرارت در تابستان ها به 40 درجه سانتی گراد بالای صفر و در سردترین ماه سال به 11 درجه سانتی گراد زیر صفر می رسد، میزان بارندگی سالیانه 170 میلیمتر و تعداد روزهای یخبندان سال 41 روز (1380) بوده است.

رودخانه ها مهم ترین رودخانه ای که از این شهر عبور می کند رودخانه کرج نام دارد که از دامنه شمالی کوه آسارا و جنوب گردنه عسلک در 42 کیلومتری در شمال خاوری کرج سرچشمه گرفته و پس از عبور از دره میان کوه تاریکه نو (در شمال) و کوه کرچان (در جنوب)، در جنوب روستای وله به رودخانه ولایت رود می پیوندد و به موازات راه اتومبیل رو کرج- چالوس رو به جنوب جریان می یابد و پس از پیوستن به رودخانه شهرستانک در روستای پل دو آب تغییر مسیر داده و به سوی باختر متوجه می گردد و پس از عبور از کنار روستاهای درده، کیاسرلات و آسارا با رودخانه سیّدک در هم آمیخته و رو به جنوب باختری روان می شود.

سپس، بعد از آمیختن با آب مورود از میان دهستان های آدران و آسارا می گذرد و ضمن پر کردن سد امیرکبیر از دره باخترین کوه پورا رو به جنوب سرازیر می شود و به دهستان گرمدره از شهرستان کرج وارد می گردد.

در این دهستان از کناره خاوری شهر کرج می گذرد و پس از قطع راه اتومبیل رو و خط آهن تهران- قزوین به دهستان رزکان وارد شده و با سیراب نمودن روستاهای دهستان مزبور، در دشت جنوبی کرج پخش می گردد و شاخه هایی به نام شاه چای، سیاه آب آدران و سیاه آب شکل گرفته و بالاخره رودخانه کرج رو به سوی جنوب خاوری روان می گردد.

شبکه ارتباطی و حمل و نقل کلان شهر کرج از دیرباز، پل ارتباطی و گلوگاه بسیار مهمی در حد فاصل تهران- قزوین و شهرهای استان مازندران بوده است.

همچنین در طی سه دهه گذشته با ایجاد شبکه راه های جدید و احداث آزاد راه های منشعب و عبوری از آن بر اهمیت این شهر در مسیر ارتباطی تهران به کشورهای اروپایی افزوده شده است.

مهمترین راه های ارتباطی کرج عبارتند از: آزادراه تهران- کرج- قزوین به طول 159 کیلومتر.

راه آسفالته کرج- هشتگرد به طول 38 کیلومتر.

راه آسفالته کرج- چالوس به طول 161 کیلومتر راه آسفالته کرج- شهریار به طول 18 کیلومتر راه آسفالته کرج- بوئین زهرا به طول 98 کیلومتر.

راه آسفالته کرج- رابط کریم به طول 40 کیلومتر.

راه آسفالته کرج- گاجره- دیزین- شمشک به طول 82، 88 و 103 کیلومتر.

همچنین در سال 1380 انواع راه های موجود در شهرستان کرج (آسفالت، اصلی، فرعی، شنی) بالغ بر 636 کیلومتر بوده است.

پایانه های مسافربری کرج نقش عمده ای را در زمینه حمل و نقل و جابجایی بار و مسافر از مقصد کرج به سوی نقاط مختلف ایران بر عهده دارند.

همچنین در سال 1377 فعالیت روزانه قطار سریع السیر کرج- تهران (مترو- خط 5) مورد بهره برداری قرار گرفت و از ایستگاه مرکزی کرج تا ایستگاه صادقیه تهران می توان استفاده نمود و ادامه میر در جنوب تهران به ایستگاه شهر ری و بهشت زهرا و شمال تهران به ایستگاه میرداماد منتهی می گردد.

در حال حاضر راه اندازی مترو در مسیر کرج- مهرشهر به طول 11 کیلومتر در دست اجرا می باشد.

ایستگاه راه آهن شرج کرج در قسمت جنوب آزادراه تهران- کرج قرار دارد یکی دیگر از شبکه های انتقال مسافر و بار می باشد که فاصله آن از تهران به کرج 41 کیلومتر و از ایستگاه کرج تا قزوین 103 کیلومتر است.

فرودگاه بین المللی پیام منطقه ویژه اقتصادی پیام در زمینی به مساحت 3600 هکتار با بهره گیری از کلیه تأسیسات زیربنایی، امکانات فرودگاهی و ناوگان هوایی مجهز جهت حمل و نقل بارهوایی و پستی، در جاده مهرشهر- ماهدشت به فاصله حدود 15 کیلومتری میدان اصلی (میدان امام) کرج قرار دارد.

شرکت خدمات هوایی پیام وابسته به وزارت پست و تلگراف و تلفن، تنها شرکت هواپیمایی کشور می باشد که دارای فرودگاه بین المللی اختصاصی مجهز و فعال در زمینه پست و بار است.

فرودگاه بین المللی پیام پس از افتتاح رسمی در سال 1371، مرز هوایی شناخته شده و در مسیرهای داخلی و بین المللی اقدام به جابجایی کالا نمود.

در حال حاضر بیشتر پروازهای این شرکت به اروپا، روسیه، آسیای میانه و کشورهای عربی منطقه به خصوص امارات متحده عربی می باشد.

وجه تسمیه شهر کرج در فرهنگ ها پیرامون وجه تسمیه شهر کرج ذکری نشده است.

در صورتی که کرج از لغت کاواک یا کاوک به معنی تهی، منظور شهری است که میان دره ای واقع شده باشد، سرچشمه گرفته است.

اگر کرج از لغت کراج به معنی بانک و فریاد اخذ شده باشد نیز با سابقه باستانی آن ارتباط پیدا می کند، زیرا در تپه آتشگاه و کوه های مرادتپه و کلاک کرج و قلعه دخترشهرستانک در ایام باستان برای خبر رسانیدن و دیده بانی آتش افروزی می شد و در جنگ ها بدینوسیله از هجوم یا حمله دشمنان باخبر می گردیدند.

احتمالاً کرج مبداء خبری بزرگی جهت رگا (ری) بوده و از آن رو ممکن است که در اصل کراج بوده است.

ولی امروزه در فرهنگ ها کرج به معنی گوی، گریبان، چاک، شکاف جامه و تراشه خربزه و هندوانه آمده است.

بدین جهت شاید منظور از معنی لغوی این شهر آن باشد که دره آن چون تراشه ای در دل کوهستان های تراشه ای شکل واقع شده و چون این دره شکل قاشی به خود گرفته از آن رو به این نام خوانده شده است.

تاریخچه شهر کرج درسال 740 هجری قمری حودالله بن ابی بکر محمد بن نصر مستوفی در کتاب مشهور خود (نزهه القلوب ) از کرج نام برده و آن را در ولایات عراق عجم ، از توابع طالقان ذکر نموده است .

همچنین نام کرج در کتاب معروف حدود العالم من المشرق الی المغرب که به سال 372 هجری قمری تالیف شده ( نویسنده ناشناس) نیز آمده ، ولی منظور «کرج ابودلف» است که حد فاصل تقریبی سلطان آباد ( اراک) و بروجرد قرار داشته است .

آثار باقیمانده در عهد باستان و دوران حکومت هخامنشیان ، اشکانیان و ساسانیان در منطقه کرج گواه این اهمیت است که این ناحیه در روزگاران گذشته از تمدن پیشرفته ای برخوردار بوده و همچنین پس از ظهور و رواج اسلام وجود مقابر ، امامزاده ها و اماکن متبرکه متعدد در این ناحیه نشان دیگری از اهمیت و آبادی آن می باشد .

بطور یقین در دوران حکومت صفویان ، شهر کرج بدلیل واقع شدن در مسیر تبریز تهران اصفهان و مرزها و سر حدات غربی کشور به عنوان یکی از منزلگاه های مهم مسیر مذکور بوده است .

همچنین به علت انتخاب شهر تهران به عنوان پایتخت کشور ایران در دوران حکومت قاجاریه شهر کرج بیشتر مورد توجه قرار گرفته ، بخصوص فاصله نزدیک آن با پایتخت و دارا بودن آب و هوای مناسب و ییلاق های اطراف آن و باغ های متعدد در مجاورت رودخانه کرج در عصر قاچار و احداث کاخ شهرستانک در روستایی به همین نام بوده است.

در سال 1312 هجری شمسی با احداث جاده آسفالته تهران- کرج به سواحل دریای خزر (چالوس) و همچنین احداث جاده های غرب کشور (قزوین- همدان- تبریز- زنجان و غیره...)، سهر کرج به یک گلوگاه مهم ارتباطی تبدیل گردید.

در دوران پهلوی احداث کارخانجات وتأسیسات صنعتی فراوان حد فاصل تهران- کرج- قزوین و اطراف آن باعث شکوفایی و گسترش روزافزون شهر گردید.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بر سرعت گسترش این کلانشهر هر روزه افزوده می گردید تا امروزه که چهره یک شهر به نام و مشهور با کلیه پیشرفت های صنعتی، آموزشی، علمی، بهداشتی، تفریحی و غیره به خود گرفته، به حدی که چهره چند دهه گذشته آن با چهره کرج امروز غیرقابل مقایسه می باشد.