دانلود تحقیق روش های کنترل چاه

آرمانی ترین هدف در کنترل فوران ، کشتن چاه و تحت کنترل در آوردن آن می باشد .

در این راستا روشهای کنترل چاه اعضای گروه حفاری را قادر می سازد تا : 1 سیال جریان یافته را از چاه خارج کنند .

2 چاه را از سیال جدید با وزن متناسب با گرادیان فشار سازند پر کنند.

مهمترین روشهای کنترل چاه : 1 روش حفار Driller’s Method 2 روش انتظار و وزن Wait – and – Weight method 3 روش تلفیقی Concurrent Method 4 روش حجم سنجی Volumetric Method 5 روش کشتن از بالا Top – kill Method 6 روش چوک بسته Low choke Method می باشند که از سه روش اول بیشتر استفاده می شود.

با وجود اختلاف در سه روش فوق از چندین لحاظ به هم شبیه هستند بعنوان مثال در هر سه روش باید مقدار فشار روی ته چاه در خلال عملیات ثابت بماند.

ثابت نگه داشتن فشار ته چاه توسط تغییر در کاهنده انجام می شود.

در هر سه روش پس از خاموش کردن پمپ باید چوک را کاملا" باز کرده و وضعیت چاه را مورد بررسی قرار داد و در هر سه مورد فشار نهایی گردش کل پس از جابجایی کامل کل برابر خواهند بود.

در هر سه روش فوق پس از بستن چاه فشار های بسته لوله حفاری و جداری را پس از تثبیت خوانده و ثبت می نمایند.

KRP نیز پس از شروع به پمپ کردن کل و کاهش فشار، یادداشت می شود.

پس از وقوع فوران، فشار بسته لوله های حفاری با فشار جریان کشتن چاه KRP جمع شده و مقدار فشار گردش اولیه بدست می آید.

در خلال کشتن چاه مقدار فشار روی ته چاه توسط ثابت نگه داشتن پمپاژ و نیز استفاده از چوک بدون تغییر خواهد ماند .

برگه های کشتن چاه Well-Control Worksheet برای کلیه روشها جهت داشتن اطلاعاتی نظیر ، KRP, SICP, SIDPP ، عمق چاه ، وضعیت جداری و سایر اطلاعات مورد نیاز مفید است.

اساسی ترین اختلاف بین سه روش بالا زمان راندن گل جدید به درون ساق حفاری است.

در روش حفار گل بریده توسط گل اولیه بیرون ریخته شده و سپس گل جدید (وزن بیشتر ) به درون چاه پمپ می شود (دو روش ).

در روش انتظار و وزن گل بریده شده توسط گل جدید جابجا می شود (یک گردش گل ) و در روش تلفیقی ابتدا گل قیمتی رانده شده و هر لحظه ای که گل جدید آماده شده آن را پمپ می کنند.

( مرحله به مرحله ) روش حفاری Driller’s Method روش حفار پایه واساس کنترل چاه در بسیاری از عملیات حفاری است .

چون فن آوری بکار رفته در آن در سایر روشهای کنترل چاه مشترک می باشد.

مراحل روش حفار موارد زیر مراحل پله به پله روش حفار را در کنترل چاه نشان می دهند.

1 پس از وقوع جریان چاه توسط افراد مسئول بسته می شود.

2 مقدار Sidpp و Sickp و افزایش سطح مخازن را یادداشت کنید.

3 برگه کشتن چاه را در صورت نیاز پر کنید ( شکل 16) 4 جهت شروع پمپاژ، چوک را باز کرده ، و به آرامی پمپ را روشن کنید تا مقدار گردش گل به سطح جریان کشتن برسد (Kill Rate).

سپس توسط چوک دستی مقدار فشار بسته جداری را ثابت نگه دارید.

با این عمل فشار وارده بر ته چاه یکنواخت خواهد ماند.

5 هر گاه جریان پمپ به حد سرعت کشتن چاه Kill – Rate Speed رسید، فشار سنج لوله های حفاری مقدار فشار گردش اولیه را نشان می دهد (ICP) توسط باز و بسته کردن چوک فشار را روی ثابت نگه دارید.

سرعت پمپاژ را تغییر ندهید.

6 فشار بسته لوله های حفاری را روی فشار اولیه گردش (ICP = KRP +SIDPP ) ثابت نگه داشته تا تمام گل بریده از چاه خارج شود، سپس چاه را ببندید.

در این حالت باید فشار بسته لوله حفاری و فشار بسته جداری با هم برابر و مساوی با مقدار SIDPP باشند که در ابتدای کار یادداشت کرده اید.

7 پمپ خاموش، چاه بسته و گل جدید را با استفاده از رابطه زیر آماده کنید : MWI = SIDPP : TVD : 0.052 MWI = افزایش وزن گل ppg SIDPP = فشار بسته لوله حفاری psi TVD = عمق قائم واقعی ft 8 پس از اتمام ساخت گل جدید ، چوک را باز کرده و به آرامی پمپ را روشن نموده ، سرعت آن را تا رسیدن به Kill Rate افزایش دهید.

فشار جداری را روی مقدار جدید ثابت نگاه دارید.

با پر شدن چاه از گل جدید فشار ICP آرام آرام به FCP می رسد.

جهت اطلاعات بیشتر از روابط زیر باید استفاده کرد : SBS = Cdp x Ldp : PD SBS = تعداد ضربات پمپ از سطح به مته Cdp = گنجایش لوله های حفاری bb1 Ldp = طول لوله های حفاری ft PD = برون ده پمپ BB1 / s و رابطهء : SBT = SBS : SPM SBT = زمان لازم برای رسیدن گل از سطح به مته min SBS = تعداد ضربه لازم SPM = سرعت پمپ spm معمولا" گروه حفاری در صورت نیاز باید مبادرت به ساختن گل جدید کنند.

9 هر گاه گل جدید به مته رسید، باید توجه بیشتر را به فشار لوله های حفاری اعمال نمود.

فشار لوله های حفاری را تا زمان رسیدن گل جدید به سطح، روی (FCP) ثابت نگه دارید.

( این عمل با ثابت نگه داشتن سرعت پمپاژ انجام می گیرد).

اگر KRP معلوم باشد فشار گردش نهایی را می توان از روی رابطه بدست آورد : FCP = CRP x NMW : OMW FCP = فشار گردش نهایی psi KRP = فشار کشتن چاه psi NMW = وزن گل جدید ppg OMW = وزن گل قدیم ppg 10 پمپاژ را متوقف کرده و وزن گل خروجی را همراه با وجود یا عدم جریان احتمالی کنترل کنید، و با رعایت نکات ایمنی عملیات حفاری را ادامه دهید.

راهکارهای اساسی در روش حفار بدلیل وجود نقاط مشترک بین روش حفار، روش انتظار وزن و تلفیقی اکثر مشخصان کنترل چاه ترجیح می دهند که این روش را به خوبی فرا گیرند.

اساس کار روش حفار و دو روش دیگر متکی بر موارد زیر است : 1 بستن چاه 2 نگه داشتن فشار جداری با توجه به سرعت پمپ و ICP.

3 ثابت نگه داشتن سرعت پمپ روی مقدار Kill Rate .

4 حفظ فشار لوله های حفاری روی مقدار ثابت.

5 محاسبه ء گنجایش ساق حفاری و تعداد ضربات پمپ .

6 محاسبه وزن گل لازم برای کشتن چاه .

هدف اصلی آنها بستن چاه ، جلوگیری از تراوش سیال سازند به درون چاه و نگهداری فشاری ثابت بر ته چاه می باشد.

در ادامه عملیات کشتن چاه و پمپاژ گل جدید به سیستم باید توسط تنظیم چوک مقدار فشار را کنترل کرده و پس از رسیدن گل جدید به ته چاه شاخص فشار ، لوله های حفاری خواهند بود.

در اینجا باید فشار FCP را از طریق آنها کنترل کرد.

محدودیتهای روش حفار در حفاری های پیشرفته، روش حفار دارای چندین محدودیت می باشد.

برای مثال در جریان گازی و کنترل آن با این روش فشار سطحی جداری بسیار بالا می رود .

این امر بدلیل گردش گل قدیم در چاه و ایجاد پس فشار می باشد، در این گونه موارد باید با استفاده از چوک فشار را کم کرده و گاز را ترخیص کرد.

گل با وزن بالایی در چاه پمپ نمی شود تا چاه تمیز شود.

بدلیل وجود انبساط گاز در سطح و بیرون راندن گل از چاه فشار فضای حلقوی کاسته می شود بنابراین باید چوک را بیشتر و بیشتر کم کرده تا فشار اعمال شده روی ته چاه را ثابت نگه دارد.

بنابراین لوله های جداری سطحی باید قدرت تحمل این فشار بالا را داشته باشند.

افزایش فشار جداری را می توان در حین تغییر شکستگیهای سازند، عدم برگشت گل و فورانهای زیرزمینی یا تراوش زیر زمینی بسته به موقعیت کفشک مشاهده نمود.

در روش حفار نیاز به دو گردش گل داریم ( حداقل ) بنابراین زمان زیادی صرف کشتن چاه خواهد شد.

و بر همین اساس ستون فورانگیر متحمل فشار زیادی شده و خود این عمل منجر به مشکلات احتمالی دیگری خواهد شد.

روش انتظار وزن Wait – and – Weight Method عملکرد این روش براساس نام آن یعنی ابتدا منتظر ساختن گل جدید شده سپس آن را بدرون چاه پمپ می کنند، بدیهی است که گل جدید دارای وزن بیشتری نسبت به گل قبلی است.

در اغلب موارد گل قدیم و یا گل گاززده را از طریق چوک از سیستم گردش گل دفع می کنند.

این عمل را تا رسیدن گل جدید به سطح یا کم شدن فشار سطحی جداری ادامه می دهند.

در روش انتظار و وزن فشار سطحی ممکن است بدلیل رسیدن گل جدید به ته چاه و جلوگیری از تراوشی آن به چاه کاهش یابد، در نتیجه فشار هیدرواستاتیکی چاه افزایش یافته و فشار سطحی کاهش می یابد لذا باید از طریق چوک مقدار فشار وارد بر ته چاه را ثابت نگه داشت .

اگر مقدار فشار سطحی محدود باشد، تغییرات Formation Breakdown نیز کاهش می یابد .

در هر صورت زمانی F.B کاهش می یابد که گل جدید قبل از تراوش گاز به چاه، به سطح برسد.

بسیاری از کارفرمایان ترجیح می دهند که در صورت داشتن مواد گل در انبار دستگاه خشکی یا دریایی در حد امکان از روش انتظار و وزن استفاده کنند، چون به ابزار سطحی فشار کمتری وارد شده و نیز زمان عملیات کمتر از روش حفار می باشد.

کم بودن فشار سطحی در مدت انتظار برای ساختن گل عواقبی نظیر مهاجرت گاز ، گیر لوله ها و پلاک شدن چاه در پائین آن را بدنبال خواهد داشت.

مشخصه های روش انتظار و وزن دو مشخصه ء مهم در این روش را باید یادداشت نمود.

اول فشار پمپ را از روی درجه لوله های حفاری، کاهش آن پس از رسیدن گل به ته چاه و حفظ آن توسط سرعت پمپها به منظور اعمال فشار مناسب به چاه ، دوم فشار سطحی جداری را نباید ثابت نگه داشت ( در صورت بازبودن با میزان MASP) چون در صورتیکه فشار جداری ثابت باشد فشار ته چاه افزایش یافته و سازند خواهد شکست .

( فشار جداری و ته چاه عکس هم هستند .

) برای درک بهتر این مطلب که چرا لوله های حفاری با پمپ کردن گل جدید کاسته می شود باید به دو مورد اشاره کرد: 1 فشار سنج روی لوله های حفاری مقدار فشار گل جدید را در ابتدای شروع به کار نشان می دهد.

2 LCP فشار اولیه گردش نشاندهنده ، فشار اختلاف فشار سازند و فشار گل قدیم موجود درون لوله ها است.

بنابراین پس از محاسبه وزن گل جدید از روی SIDPP و پمپ کردن آن بدورن ساق حفاری کاهش می یابد .

در روش حفار یک راه ثابت نگه داشتن فشار ته چاه استفاده از چوک بود.

این فرآیند مانند جریان داشتن سیال گازی به درون چاه است.

در روش انتظار و وزن فشار جداری را نباید روی گل جدید ثابت نگه داشت چون در آن زمان جریان به درون چاه وجود دارد ( قطع نشده است ).

در صورت وجود گاز در سیال باید تا حد ممکن به آن اجازه انبساط داد، لذا فشار جداری افزایش خواهد یافت.

بنابراین در روش انتظار و وزن فشار ته چاه را توسط استفاده از چوک باید ثابت نگه داشت.

یکی از فنون رایج در روش انتظار و وزن محاسبه ء ICP، FCP و مقدار جریان در خلال کاستن STDPP است.

این مقادیر روی نگاره ثبت می شوند.

اگر فشار لوله های حفاری و مقدار بستن چوک دقیق باشد، فشار اعمال شده روی ته چاه تا رسیدن به مقدار FCP ثابت می ماند.

شکل 17 ـ هر گاه ICP و FCP معلوم باشند می توان خط فشار را رسم کرد .

در این مثال در دقیقه پانزدهم پمپ 525 ضربه زده و فشار به 1050 رسیده است.

توالی عملیات کشتن چاه به روش انتظار ـ وزن یکی از رایج ترین توالی روش انتظار ـ وزن به قرار زیر است : 1ـ پس از رخداد جریان ، چاه را ببندید.

2ـ برگه گشتن چاه را پر کرده، در ضمن وزن گل را افزایش دهید.

3ـ هر گاه گل جدید آماده شد ، چوک را باز کرده و پمپ را نیز به آرامی روشن کنید تا به حد Kill Rate برسد.

در خلال این مرحله فشار جداری را ثابت نگه دارید.

هر گاه سرعت پمپ به مقدار گشتن چاه رسید ، فشار سنج روی لوله های حفاری باید فشار آن برابر با ICP باشد.

4ـ ضمن حفظ سرعت پمپ روی مقدار ثابت پمپاژ گل جدید را ادامه دهید.

فشار لوله های حفاری در این مرحله کاهش می یابد، نقصان آن را می توان از روی منحنی برگه گشتن چاه و با باز و بسته کردن چوک کنترل کرد.

5ـ هر گاه گل جدید به مته رسید فشار باید برابر با FCP باشد و ضربات پمپ را ثابت نگه دارید تا گل جدید به سطح برسد .

6 ـ پمپ را خاموش کرده ، چاه را بررسی کنید.

پر کردن برگه گشتن چاه برگهای گشتن چاه ورقه هایی هستند که برای اغلب داده های حفاری و کشتن چاه جای خالی داشته و نیز دارای شبکه بندی در پائین برای رسم نمودار مربوطه می باشند.

( شکل ـ18) .

رسم نقطه فشار بسته لوله های حفاری، استفاده از تعداد ضربه های سطح تا مته و مته تا سطح براساس زمان و کنترل فشار تا انتهای عملیات از دیگر موارد موجود در اغلب برگه های کشتن چاه هستند.

یک برگه را می توان بر اساس روش زیر پر نمود : 1ـ از صحت داده ها اطمینال حاصل کنید.

2ـ هر گاه جریان رخ داد، SIDPP و SICP و افزایش حجم مخازن را یادداشت کنید.

3ـ با استفاده از رابطه موجود در برگه گشتن چاه ، وزن گل مورد نیاز را محاسبه کنید.

4ـ با علامت زدن مقدار SIDPP روی نقشه و یافتن مقدار ICP با استفاده از برگه پیدا کنید.

5ـ مقدار ICP را سمت چپ نقشه علامت بزنید.

6ـ با استفاده از روابط برگه مقدار FCP را پیدا کنید و در قسمت سمت راست نقشه علامت بزنید .

7ـ بین دو نقطه ICP و FCP خط مایل را رسم کنید.

( شکل ـ19 ).

شکل 18 ـ یک نمونه برگه گشتن چاه به روش انتظار و وزن شکل 19 ـ رسم خط بین فشار اولیه و ثانویه در روش انتظار و وزن 8ـ مقادیر فشار را از روی خط فشار در هر لحظه از عملیات می توان با استفاده از شبکه حساب کرد و پائین نمودار نوشت .

ـ بدیهی است که با استفاده از نصف اختلاف بین ICP و FCP، ابتدا می توان در وسط مقدار آن را یادداشت و سپس براساس تقسیم های 5 تایی کل اعداد را بدست آورد.( شکل ـ20) ـ پس از ثبت کلیهء فشارها، فشار را در هر لحظه از عملیات می توان بدست آورد.

شکل 20 ـ افت فشار بسته لوله های حفاری SIDPP حدو 30 psi در هر قسمت است.

بنابراین می توان هر خانه را به 5 بخش با اختلاف حدود 6 psi در هر کدام تقسیم نمود.

9 ـ تعداد ضربه های لازم از سطح به مته (SBS) را با استفاده از برگه بدست آورید.

و مقدار آن را در ردیف مورد نظر در سمت راست شبکه یادداشت کنید.

10 ـ تعداد ضربات پمپ : سمت چپ شبکه عدد صفر را یادداشت کنید و سمت راست تعداد محاسبه شده را از روی برگه بنویسید .

حال تقسیمات 10 گانه را نیز برای تعداد ضربات انجام دهید.

( شکل 21 ) .

شکل 21 ـ کل مقدار SBS برابر با 800 می باشد بنابراین تقسیم بر مبنای 80 می باشد.

11 ـ برای محاسبه زمان عملیات (SBT) با استفاده از برگه گشتن چاه و روابط مربوطه (تعداد دقیقه) زمان را یافته و از چپ به راست مانند تعداد ضربه یادداشت کنید.

( شکل، 22) شکل 22 ـ کل زمان لازم 50 دقیقه است ( در این مثال ) که به 10 بخش 5 دقیقه ای تقسیم و هر واحد کوچکتر آن نیز 1 دقیقه است.

12ـ توسط فشار، تعداد ضربه و زمان مربوط می توان در هر لحظه از زمان عملیات شاخص های مورد نظر را پیدا نمود.

بعنوان مثال در دقیقه 25 ، تعداد ضربه 400 و فشار برابر با 1350 خواهد بود که اگر در عمل اینچنین نباشد باید با تنظیم چوک به اعداد مورد نظر رسید.

روش تلفیقی Concurrent - Method روش تلفیقی آمیزه ای از دو روش حفار و انتظار ـ وزن در گشتن چاه می باشد.

از طرفی هر گاه در چاه مواجه با جریان گازی شویم و نتوانیم فشار سطحی را بالا ببریم روش تلفیقی می تواند کارآیی بیشتری داشته باشد .

بدلیل استفاده از وزن گل بالا مخلوط شدن گل یکی از مشکلات خواهد بود.

روش تلفیقی در چاههایی استفاده می شود که به هر دلیل نتوان در ابتدای کار وزن گل را افزایش داد و فشار وارده به جداری سطحی در این روش کمتر از روش حفار می باشد.

( در جریان گازی ) .

در این روش وزن گل را بتدریج و در خلال عملیات کشتن چاه افزایش می دهیم.

تــوالـــی روش تلـفـیـقـی 1ـ پس از بستن چاه و ثبت اطلاعات لازم ، ICP و FCP و افزایش وزن گل را حساب کنید.

برگه گشتن چاه را پر کنید.

تعداد ضربات پمپ و کاهش فشار را بر اساس وزن گل قدیم و جدید محاسبه کنید.

( شکل ـ23 ) .

2 ـ پمپ را روشن کرده و سرعت را تا حدود Kill Rate به آرامی افزایش دهید.

ضمن این کار فشار جداری را روی مقدار ثابت نگه دارید.

هر گاه سرعت پمپ به حد مورد نظر رسید ، فشار لوله های حفاری را روی مقدار محاسبه شده قرار دهید.

گردش گل را با مقدار ICP ادامه دهید.

3ـ در خلال گردش گل، افراد باید گل جدید را ساخته و وزن آن را تا رساندن به وزن نهایی مرتب بالا برند.

هر گاه گل جدید آماده شد با استفاده از چوک فشار لوله های حفاری را براساس منحنی تنظیم و تثبیت نمایند.

4ـ گردش گل راتا رسیدن گل نهایی به سطح ادامه دهید.

در این حالت چاه کشته شده است.

شکل 23 ـ برگه گشتن چاه ـ روش تلفیقی رسم نمودار برای روش تلفیقی مراحل زیر برای رسم منحنی نمودار در روش تلفیقی ردیف شده اند : 1ـ روی برگه گشتن چاه مقدار ICP را سمت چپ شبکه علامت بزنید.

2ـ در پائین مقدار فشارها، مقادیر افزایش تدریجی گل حفاری را یادداشت کنید.

از گل موجود شروع کنید.

( سمت چپ ) و افزایش گل را براساس 1/.

پوند بر گالن تا رسیدن به وزن گل گشتن چاه ادامه دهید.

( شکل 24) .

شکل 24 ـ شبکه گشتن چاه در روش تلفیقی 3ـ مقدار فشار نهائی گردش گل FCP را سمت راست شبکه بنویسید .

4ـ ICP و FCP را به هم وصل کنید.

این خط کاهش فشار و افزایش وزن گل را در خلال عملیات نشان می دهد.

روش حجمی Volumetric Method روش حجمی معمولا" برای کنترل فشار اعمال شده به ته چاه در مواقعی که چاه بسته باشد و افراد گروه حفاری در انتظار دستور یا وسیله مورد نظرشان باشند.

این روش را می توان حین پیمایش چاه با فورانگیر حلقوی نیمه بسته (Stripping ) انجام داد.

این روش فن آوری خاصی ندارد چون هماهنگ کردن و افزایش یا کاهش فشار فضای حلقوی با گل جابجا شده از چاه ساده است.

اساس کار این روش میزان بشکه گل گردش در چاه و مقدار فشار متناسب با آن می باشد.

(psi/bb1) .

به عبارت دیگر اگر یک بشکه گل از چاه خارج شود مقدار افت فشار توسط آن محاسبه می شود و بر عکس اگر یک بشکه یا psi / bb1 بایدگرادیان گل psi / ft را بر حجم فضای حلقوی bb1/ ft تقسیم کرد.

اگر لوله درون چاه نباشد ( حجم چاه را حساب می کنند.

) (رابطه ـ47 ) Pbb1 = (MW x 0/.52 ) : AC Pbb1= فشار بشکه گل حفاری psi / bb1 MW= وزن گل ppg AC= ظرفیت فضای حلقوی یا چاه bb1 / ft مقدار psi / bb1 را باید مقدار تغییرات گل درون مخازن و یا Fill – Uptank هماهنگ کرد.

به منظور استفاده از روش تلفیقی ، چاه رابسته و فشار جداری SICP را یادداشت می کنیم.

اگر SICP افزایش نیابد فشار ته چاه ثابت بوده و روش حجمی غیر قابل استفاده است .

حال گر فشار بسته جداری SICP افزایش یابد گل باید بصورت منقطع و آرام از چاه خارج شود.

حجم گل خارج شده باید مطابق با محاسبه psi/bb1 باشد.

خروج گل از چاه باعث حفظ فشار ته چاه می شود، زیرا فشار ته چاه حاصل فشار جداری و اختلاف آن با فشار ستون گل است.

بطور کلی روش حجمی در موارد زیر بکار می رود : 1ـ زمانیکه لوله درون چاه نباشد.

2ـ فاصله بین مته تا ته چاه زیاد باشد .

( مته در بخش جداری باشد .

) 3ـ مته یا ساق حفاری مسدود شده باشند.

4ـ لوله بالا / پائین تحت شرایط فشار در سطح انجام گیرد.

5ـ چاه در انتظار رسیدن وسایل Snubbing، مشبک کاری و سایر موارد مشابه باشد.

6ـ موارد گل به حدی نباشد که بتوان وزن گل را بالا برد.

تــوالی روش حجمی هر گاه چاه تحت فشار بسته شد، توالی زیر را می توان مورد استفاده قرار داد : 1ـ فشار بسته جداری را یادداشت کنید.

2ـ از خروجی Choke Line به مخزن تخلیه وصل کنید.

دقت اندازه گیری این مخزن باید در حدود گالن باشد.

3ـ مقدار psi / bb1 را برای گل خروجی و ورودی به چاه معین کنید ( تغییرات هیدرواستاتیک ).

4ـ افزایش SICP را با واحدهای 100 psi نشان دهید .

این افزایش فشار نمایانگر ورود سیال گازی به درون چاه است.

5 ـ 4/1 بشکه یا حدود 10 گالن را از چاه خارج کنید.

(دقیقا" ).

6ـ مقدار تغییر SICP را هنگام خروج گل از چاه یادداشت کنید.

7ـ محاسبه تغییرات فشار ته چاه را بر مبنای خروج گل محاسبه کنید.

8ـ اگر تغییر فشار کمتر از 100 psi باشد مجددا" از مرحلهء 5 شروع کنید تا به تغییرات 100 واحدی برسید.

9ـ مراحل 5 و 6و 7 را برای افزایش فشار جداری محاسبه کنید.

با توجه به افزایش گاز انبساط باید به تناوب خروج گل از چاه را متوقف نمود.

هر گاه گاز به سطح رسید (تراوش نمود) باید به منظور جلوگیری از آسیب رسیدن به جداری سطحی آن را خارج نمود ( Lubricate) .

در روش حجمی تقریبا" فشار ته چاه ثابت می ماند، مقدار آن بستگی به ظرفیت پذیرش چاه نسبت به گاز تراوش شده دارد.

شسته شدن حفره چاه، ساق حفاری با قطر متغییر و یا وجود اختلاف در وزن و اندازه لوله های جداری از عوامل موثر هستند.

روش حجمی وقتی استفاده می شود که نتوان از سایر روشها استفاده کرد.

این روش برای کنترل فشار ته چاه و انبساط گاز و مهاجرت آن به سطح می باشد.

اگر گازی به سطح راه پیدا کرد، کاهش فشار سطحی جداری بسیار مشکل خواهد بود.

برای این کار حجم مشخصی از سیال (Lubricate) به درون فضای حلقوی پمپ شده به شرطی که فشار آن به مرز شکستن سازند نرسد.

فشار سیال تزریق شده در ابتدا افزایش و سپس کاهش را نشان خواهد داد.

گاز را از چاه خارج کنید این عمل تا زمانی صورت می گیرد که مقدار فشار ناشی از تزریق سیال به همراه فشار اولیه موجود به آستانه فشار جداری نرسد.

روش فشار کم چوک یا چوک بسته Low Choke Pressure Method هر گاه فشار بسته جداری SICP در خلال گردش گل و خارج کردن سیال جریان یافته به چاه با حفظ فشار ته چاه ثابت باشد، افراد مبتدی گمان می کنند که اگر به SICP اجازه کاهش دهند ایمنی تر خواهد بود.

متاسفانه با بازکردن بیشتر چوک جهت کاهش SICP فشار ته چاه کاهش یافته و در نتیجه سیال سازند به درون چاه مجددا" تراوش خواهد کرد.

هر چند در پاره ای موارد باز کردن جزئی چوک به منظور کاهش پس فشار موفقیت عملیات را تضمین می کند.

هر گونه فرآیندی در کشتن چاه که در آن از چوک برای تنظیم SIDPP به منظور کاهش فشار ته چاه یا افزایش فشار سازند را روش فشار چوک می نامند.

در هر صورت با بازکردن چوک فشار سطحی کم شده و سیال سازند به درون چاه راه می یابد ورود سیال تا بستن چوک ادامه خواهد داشت.

از این روش در نواحی که امکان کار با روش حفاری Underbalanced باشد نیز استفاده می شود.

سازنده هایی با تراوایی کم و مناطق شناخته شده نیز از موارد دیگر استفاده از این روش می باشند.

در این روش باید حفاری بصورت زیر تعادل (Underablanced) ادامه داشته و سرعت آن بالا باشد.

در این روش ممکن است به سازند صدماتی نیز وارد شود (شکستن سازند ).

به منظور انجام عملیات موفق تحت این روش باید سریعا" انجام گرفته و کارفرما باید بخوبی با چاههای مجاور و وضعیت حفاری در این منطقه آشنا باشد.

در مواردی که سازند دارایی تراوایی بالا باشد یا از وضعیت تراوایی آن اطلاع دقیقی در دسترس نباشد، استفاده از روش چوک بسته هیچ تضمین خاصی را در ناحیه حفاری شده در بر نخواهد داشت.

بنابراین اغلب کارفرمایان ترجیح می دهند بجز در مواردی که ابزار سطحی دارای مقاومت فشاری بالا باشند از این روش استفاده نکنند چون فشار سطحی بالا در حین کار منجر به شکست سازند و تراوش سیال بیشتری از آن به درون چاه خواهد داشت .

بعضی از اشکالات پیش آمده در چاهها حاصل طراحی ضعیف می باشند، که باید با دقت اقدام به استفاده از روش فوق نمود.

فـصـل چهارم روشهای غیر متعارف در کنترل چاه روشهای غیر متعارف در کنترل چاه در خلال عملیات کنترل چاه، برخی از خصوصیات چاه یا سیال جریان یافته ،‌از حالت طبیعی خارج می شوند.

سرپرستهای دستگاه حفاری و اعضای گروه عملیاتی باید با این موارد بر حسب ضرورت آشنایی داشته باشند.

این موارد خاص عبارتند از : 1ـ وجود سوراخ در ساق حفاری .

2ـ مته مسدود شده .

3ـ‌کشتن چاه بدون اینکه لوله ها درون چاه باشند.

5ـ کشتن چاه همراه با شیر شناور در ساق حفاری .

6ـ پیمایش چاه با فورانگیر نیمه بسته و عملیات با فشار در سطح (Stripping and Snubbing) 7ـ عدم برگشت جریان گل.

8ـ فشار جداری بیش از اندازه 9ـ توالی عملیات کشتن چاه از سطح (bullheading proucedures) 1ـ وجود سوراخ در ساق حفاری هر گاه چاه جریان داشته و ساق حفاری نیز سوراخ باشد، فشار بسته لوله های کاهش خواهد یافت ، بدون اینکه کاهش در میزان فشاربسته لوله جداری مشاهده شود.

بنابراین بدلیل نقصان STDPP‌ مسئول کنترل چوک باید آن را ببندد.

بستن چوک در نهایت باعث ازدیاد STICP از حدود مجاز خواهد شد.

اگر سوراخ موجود در ساق حفاری بزرگ باشد و چوک را تا جائیکه پس فشار باعث شکست سازند و هر زروی گل شود، ببندیم ،‌در چنین مواقعی باید با هوشیاری کامل مواظب وضعیت سوراخهای احتمالی ساق حفاری بود و کوچکترین Wash out را مد نظر قرار داد.

از دیگر موارد در سوراخ بودن ساق ،‌ تشخیص جایگاه سوراخ نسبت به محل ورود سیال به درون چاه می باشد.

مثلا" اگر سوراخ بالای محل سیلان باشد، در این صورت اعمال فشار ثابت بر ته چاه غیر ممکن یا بسیار مشکل خواهد بود ( با توجه به روشهای مرسوم و معمولی ).

بدلیل وجود یک حفره باز از لوله ها به فضای جداری ،‌خواندن فشار از روی لوله های حفاری به در ک موقعیت چاه کمک می کند.

بعنوان مثال اگر SIDPP‌ خیلی بالا بوده و با وجود گردش گل نیز کاهش نیابد( مانند وجود حفره در بالای ناحیه جریان ) و در حقیقت ، اگر گل جدید Kill – weight‌ در لوله های حفاری نباشد ، SIDPP همانند SICP می شود.

از طرف دیگر ، اگر حفره در پائین ناحیه سیلان باشد ، همانند زمانی است که SIDPP در اندازه مورد نظر است.

بدلیل کاهش جزئی سرعت پمپ که غالبا" در اثر وقوع سیلان مشاهده می شود، و نیز اگر حفره کوچکی در ساق حفاری پدید آید در این صورت تشخیص سیلان از Wash-out‌مشکل خواهد بود.

اگر تشخیص دادید که سوراخ لوله ها پائین ناحیه سیلان است ، بسیاری از کارفرمایان ترجیح می دهند که گردش گل را تا خروج کامل سیال جریان یافته از چاه ادامه دهند.

اگر احتمال دادید که گردش گل ممکن است باعث بزرگتر شدن سوراخ موجود در لوله ها شود، در این صورت گردش گل را بدون پس فشار بالا ادامه دهید.

2ـ‌ مته مسدود شده هر گاه یک چاه جریان پیدا کند به منظور افزایش سریع وزن گل باید مقدار زیادی باریت به آن اضافه شود به همین دلیل ممکن است درون گل گلوله های زیادی از باریت ایجاد گردد، و در حین گردش گل جدید ممکن است باعث مسدود شدن فواره های مته شوند.

خوشبختانه مسدود شدن فواره های مته همیشه رخ نمی دهد ضمن اینکه همه فواره ها با هم مسدود نمی شوند.

هر گاه یک فواره یا همه مته انسداد پیدا کنند، فشار پمپ یکباره افزایش می یابد، هر چند که فشار جداری ثابت می ماند، و کسی که با چوک کار می کند باید آن را باز کرده تا مقدار فشار بسته لوله های حفاری SIDPP‌را کاهش دهد.

باز کردن چوک منجر به کم شدن فشار ته چاه ورود سیال جریان یافته بیشتری به چاه می شود.

اگر مته کاملا" مسدود شود توالی زیر به رفع مشکل کمک خواهد کرد: 1ـ‌سرعت پمپ را سریعا" افزایش و کاهش دهید، با این عمل احتمالا" فشار کوبشی باعث آزاد شدن انسداد می شود.

2ـ‌ساق حفاری را از بالای مته مسدود شده ،‌مشبک کنید.

( Perforate) .

3ـ از String Short نزدیک مته استفاده کنید ، ممکن است فواره ها را پاک کند.

4ـ از Shaped Charge نزدیک مته استفاده کنید.

این عمل ممکن است فواره ها را تمیز کند.

اگر قسمتهایی از مته یا تعدادی از فواره ها مسدود باشند کارفرمایان ترجیح می دهند که به روش زیر کار کنند: 1ـ پمپ را خاموش کرده و چوک را کاملا" ببندید.

2ـ مقدار SIDPP و SICP را ثبت کنید.

3ـ چوک را باز کرده و پمپ را با سرعتی بیش از مقداری که برای حفظ SICP بود روشن کنید.

4ـ هرگاه پمپ به سرعت مورد نظر رسید، مقدار SIDPP‌را که احتمالا " عدد جدیدی است یادداشت کنید .

اگر فشار جدید خیلی از مقدار قبلی بیشتر باشد، مجددا" چرخه کار را با فشار پمپ کمتری از ابتدا شروع کنید.

3ـ لوله ها در ته چاه نباشند هرگاه در خلال پیمایش ، چاه فوران کند، ممکن است اشتباهاتی رخ دهد.

به هنگام لوله بالا چاه را همیشه از گل پر کرد.

اگر سیال سازند حین لوله بالا به درون چاه راه یابد، چاه نیازی به گل اضافه ندارد و مانند لوله پائین چاه گل جابجا شده را بیرون می ریزد.

هرگاه درون چاه لوله نباشد و سیال سازند وارد آن شود، چاه باز هم لبریز می شود.

بناربراین گروه عملیاتی باید بخوبی این موارد را از هم تبریز دهند.