فصل اول
آشنائی با دستگاه میکسر
کارت میکسر یک طرح جالب است که می تواند دستگاه صورتی را تکامل بخشد و آن را به یک سیستم صوتی کامل و به اصطلاح پرفشنال تبدیل کند .
در وهله نخست این دستگاه به شما امکان می دهد که از آمپلیفایر صوتی خودتان به عنوان یک تقویت کننده میکرفن استفاده کنید .
می دانید برای آنکه یک آمپلیفایر معمولی بتواند جریان ضعیف یک میکروفن را تقویت کند لازم است در ورودی آمپلیفایر یک “ پری آمپلیفایر مخصوص میکرفن ” تعبیه شود .
امتیاز بسیار جالب این دستگاه پنج کاناله در این است که شما می توانید با اضافه کردن به آمپلیفایر مورد نظرتان همزمان جریان خروجی سه میکروفن را تقویت کنید .
به این ترتیب شما قادر خواهید بود اصوات را از سه جهت ، سه زاویه و سه نقطه متفاوت با وضوح کامل دریافت کنید و برای تقوت به آمپلیفایر مورد نظرتان بدهید و واضح است که در این حالت صدائی که از بلندگوهای آمپلیفایر پخش می شود به مراتب پرعمق تر ، شفاف تر و پرتوان تر از حالتیست که تنها از پری آمپلیفایر معمولی ( یک کانالی ) برای تقویت میکروفن استفاده کرده باشید ، بویژه آنکه میزان صداهای هر یک از میکروفنها را نیز
می توان به دقت بوسیله ولومهای کنترل دستگاه تنظیم کرد.
حال یک توضیح کلی و ریز به ریز را در این قسمت متذکر می شویم که از تذکرهای ساده تا تجزیه و تحلیلهای پیچیده را شامل می شود .
مقاومت ها پس از عبور از برد کوتاه شده و روی برد خوابیده شود و سعی شود که در مقاومتها اشتباهی صورت نگیرد ، چون دستگاه از حساسیت می افتد .
قسمت دوم خازنهای می باشند که از خازنهای الکترولیتی و غیر الکترولیتی تشکیل شده است که باید توجه داشته باشیم که قطبهای مثبت و منفی خازنهای الکترولیتی اشتباه لحیم کاری نشود و یا برای ایجاد خازنهای بدون قطب طرفهای منفی را به هم وصل کرده و طرف مثبت آن را آزاد می گذاریم و یا اینکه برعکس که به این ترتیب قطبیت خازن را از بین می بریم .برای تلورانسها نیز هر چه تلورانس قطعات کمتر باشد به همان نسبت حساسیت دستگاه افزایش خواهد یافت .
حال نوبت به ترانزیستور ها فرا رسیده است .
در این دستگاه چهار ترانزیستور سیلیکونی با تیپ منفی (NPN ) به کار رفته است که شماره های همه آنها یکسان است (C1222 ) و آنها را باید در محل خود لحیم بزنیم و باید ابتدا دقت کنیم که امیتر ، کلکتور و بیس آنها را بشناسیم ، چون با اشتباهی نصب کردن پایه های یکی از ترانزیستور ها دستگاه دیگر جواب نخواهد داد و این را از این جهت متذکر می شویم که خود نیز دچار همین اشتباه شدیم و برای لحیم کاری پایه های ترانزیستور نباید پایه های آن را اصلاً کوتاه یا خم کنیم .لازم به ذکر است که این ترانزیستور کار تقویت صوتی – رادیوئی را انجام می دهد و همچنین در کار مخلوط کنندگی مشارکت دارد.
حال نوبت به وصل ولوم می رسد که وظیفه زیر و بم کردن صدا را بر عهده دارد و پنج عدد ولوم می باشد که هر کدام مخصوص کانال مربوطه می باشد که این توضیحات و اتصالات مربوط به هر قسمت را در فصل بعدی توضیح خواهیم داد.
فصل دوم
اتصالات مدار
اتصال سیم های شیلد
یک رشته سیم (شیلد) به ورودی MIC1 وصل می کنیم و توجه داشته باشیم که ( زره ) سیم شیلد به زمین وصل شود .
ه این ترتیب سیمهای دیگر را نیز وصل می کنیم .
یک رشته دیگر شیلد نیز تهیه می کنیم .
در اینجا نیز سیم زره به شاسی دستگاه یعنی به GND وصل می شود .
موقع لحیم کاری سیم شیلد دقت کنید رشته های نازک زره به نغزی اتصال نکنند .
منبع تغذیه
این مدار طوری طراحی شده است که می تواند با ولتاژهای 9 ولت به بالا به خوبی کار کند .
اگر از این دستگاه به طور مستقل استفاده می شود ، یعنی آن را داخل یک جعبه مستقل و مجزا نصب کنیم ، در این صورت لازم است که برای تغذیه آن یک باطری یا یک آداپتور مناسب ( مثلاً اداپتور 12 ولت 300 میلی آمپر ) تهیه کنیم .
سیم مثبت منبع تغذیه قرمز رنگ می باشد که در سمت چپ قرار دارد و برای این منظور از سیمهای روپوشدار معمولی استفاده می کنیم .
اگر می خواهیم این دستگاه را داخل جعبه دستگاه دیگری ( مثلاً یک آمپلیفایر صوتی ) نصب کنیم ، در این صورت نیازی به منبع تغذیه مستقل نداریم ، زیرا می توانیم سیم های ولتاژ دستگاه را مستقیماً به آداپتور دستگاه مادر ( مثلاً آمپلیفایر ) وصل کنیم و جریان مورد نیاز را از این طریق تامین کنیم .
چنانچه ولتاژ آداپتور دستگاه مادر بالاتر از 12 ولت باشد ، لازمست مقدار مقاومت R27 را مطابق شکل پایین تعیین و روی فیبر مدار چاپی جایگزین کنیم .
همانطور که در دیاگرام مدار مربوط به منبع تغذیه می بینیم مقاومت R27اثر کاهش ولتاژ ورودی را انجام می دهد که با افزایش ولتاژ منبع ، ولتاژ روی مقاومت R27 کنترل شده و با افزایش مقاومت R27 ولتاژ بیشتری روی آن افت خواهد کرد ، در نتیجه به سایر قطعات آسیبی نخواهد رسید و ولتاژ لازم برای روشن شدن ترانزیستور به دست خواهد آمد .
در مورد اتصال میکروفن به مدار را نیز باید به دقت انجام دهیم که می توان به سرسیمهای شیلد ، فیشهای ماده مناسب وصل کرد و از آن استفاده کرد ، ولی باید دقت کرد که سیمهای زره به زره و مغزی به مغزی وصل گردد .
در ضمن به علت حساسیت خوب مدار می توان از یک میکروفن معمولی از انواع میکروفنهای ( دینامیکی ) که معمولاً برای ضبط صوتها مورد اسفاده قرار می گیرند ، استفاده کنیم .
به این دستگاه به طور همزمان سه میکروفن وصل می شود و لازم نیست میکروفنها از انواع گران قیمت با امپدانس بالا باشد و از این رو صدای میکروفنهای معمولی را به خوبی تقویت می کند .
خود میکروفنها را نیز می توانیم متناسب با وضعیت محل و جهت پخش صدا در فاصله ها و زاویه های مناسب قرار دهیم تا بهترین نتیجه بدست آید .
ضمناً میزان تقویت صدای هر یک از میکروفنها را می توان با چرخاندن دکمه ولوم مربوط به آن میکروفن دقیقاً کنترل کرد .
همچنین هنگام وصل کردن سیم شیلد به فیبر مدار چاپی باید دقت نمائیم که قسمت زره آن به زمین وصل شود و همچنین توجه کنیم که سیم مغزی و زره به یکدیگر اتصال کنند .
اتصال به آمپلیفایر حال باید سیم شیلد خروجی را به ورودی آمپلیفایر صوتی مورد نظرمان وصل کنیم .
برای این کار دو راه وجود دارد : یکی اینکه در جعبه آمپلیفایر را باز کنیم و سیم شیلد خروجی دستگاه را در داخل جعبه به دو پایه فیش ورودی لحیم کنیم .
راه دیگر آن است که ابتدا به انتهای سیم شیلد یک فیش مناسب وصل کنیم ، سپس فیش را به ورودی آمپلیفایر بزنیم .
حال آمپلیفایر صوتی مورد نظر را روشن می کنیم و ولوم کنترل صدای آمپلیفایر صوتی موردنظر را روشن می کنیم و ولوم کنترل صدای آن را تا وسط می چرخانیم .
چنانجه اشکالی در کار نباشد صدای شما به گونه ای صاف و قوی از بلندگوی آمپلیفایر پخش می شود .
به این ترتیب شما دستگاه پری آمپلیفایر را آزمایش کرده و از سالم بودن آن مطوئن شده اید .
ورودی های کمکی در این میکسر غیر از 3 ورودی برای میکروفن ، 2 ورودی کمکی برای دستگاههای صوتی گوناگون نیز در نظر گرفته شده است .
ورودی اول با امپدانس ورودی 50K برای تقویت خروجی انواع دک و تیونر ایده آل است ، اما ورودی دوم که امپدانس آن به مراتب کمتر از ورودی قبلی و چیزی نزدیک است ، می تواند مستقیماً به خروجی بلندگوی انواع ضبط صوتها یا رادیوهای معمولی وصل شود .
خروجی بلندگوی ضبط صوتها و رادیوها ، عموماً با حرف SP یا OUT مشخص می شود.
البته روی بدنه جعبه بعضی از رادیوها یا ضبط صوتهای کوچک فقط یک فیش برای گوشی تعبیه شده است ، اما از آنجاییکه این فیش نیز به مدار خروجی آنها وصل است از این رو می توانیم ورودی دوم را مستقیماً به فیش گوشی وصل کنیم .
مخلوط کردن صداها یکی از امتیازات این دستگاه آن است که بوسیله آن می توان صداهای گوناگون را به طور همزمان با هم مخلوط کرد ، همانطور که قبلاً توضیح داده شد سه ورودی این دستگاه برای میکروفن اختصاص داده شده است ، چنانچه میکروفنها را در فاصله حساب شده از یکدیگر قرار دهید.
هر میکروفنی قسمتی از اصوات محیط را دریافت می کند و هر سه میکروفن در مجموع می تواند اصوات محیط را از زوایای گوناگون دریافت دارند .
برای مثال اگر بخواهیم صدای آلات موسیقی یک ارکستر را به طور طبیعی دریافت کنیم بهترین راه آن است که سه میکروفن را طوری در صحنه قرار دهیم که هر میکروفن صدای یکی دو ساز را دریافت می کند ، طبعاً اگر خواننده ای هم وجود داشته باشد یکی از میکروفنها نیز به او اختصاص داده می شود .
برخی نکات و یا عیبهایی که مکن است باشد و باید به آنها توجه داشت به شرح زیر می باشد : کلیه لحیم کاریهای پشت فیبر مدار چاپی را به دقت کنترل کنید و مطمئن شوید که اولاً لحیم کاری هیچ یک از نقاط را فراموش نکرده اید .
ثانیاً در اثر ریختن ذرات قلع بین نوارهای مسی پشت فیبر اتصال ایجاد نشده باشد ، ثالثاً لحیم کاریها سست ، شکننده و ناقص نباشد .
از قرار گرفتن خازنها در جای خود مطمئن شوید و قطبهای آنها اشتباهی وصل نشود .
از سالم بودن ترانزیستورها مطمئن شوید و همچنین پایه های آن را اشتباهی لحیم نکنید.
از ولتاژهای منبع اطمینان حاصل نمائید و قطبهای مثبت و منفی با هم عوض نشده باشد.
دقت کنید که سیمهای میکروفن یا رادیو و یا ضبط صوتی که به رودی های دستگاه وصل می کنید سالم باشند و رشته های داخلی آنها قطع نشده و یا برعکس ، با یکیدگر اتصال نکرده باشند ، بویژه دقت کنید که در سیمهای شیلد سیم مغزی و زره به یکدیگر نچسبیده باشد.
ممکن است دستگاه شما سالم باشد ، اما در مسیر خروجی یا در فیش خروجی اشکال وجود داشته باشد و جریان صوتی خروجی میکسر به آمپلیفایر مورد نظر منتقل نشود ، بنابراین توصیه می شود که فیشها و سیمهای مسیر خروجی را نیز به دقت کنترل کنید .
فصل سوم توضیح مدار بطور کلی می توان گفت که این مدار از دو بخش مجزا تشکیل شده است ، بخش نخست که برای تقویت ولتاژ سیگنالهای ورودی اختصاص داده شده است و شامل ترانزیستورهای T3 , T2 , T1 می باشد .
بخش دوم که مخلوط کننده و تقویت کننده صافی و شامل ترانزیستور T4 است .
خروجی دستگاه نیز از این ترانزیستور گرفته می شود .
دیاگرام مدار مدار تقویت مقدماتی این دستگاه دارای 5 ورودیست که سه ورودی آن برای تقویت میکروفن اختصاص داده شده است .
ضمناً برای تقویت جریان ورودی هر میکروفن نیز یک ترانزیستور ( مجموعاً سه ترانزیستور ) در نظر گرفته شده است .
از آنجائی که مدارهای تقویت کننده T1,T2 , T3 کاملاً شبیه یکدیگرند و تنها مقدار بعضی از قطعات آنها با هم تفاوت دارد .
بنابراین از نظر سهولت فهم مطلب به تشریح مدار تقویت کننده T1 که مربوط به ورودی MIC می باشد اکتفا می کنیم.
در مدار ورودی ترانزیستور T1 ، مقاومت R1 جلب نظر می کند که درست به دو سر میکروفن وصل می شود و در تعیین مقدار امپدانس ورودی مدار موثر است .
جریان ضعیف میکروفن از مسیر خازن الکترولیت C1 و از طریق پایه بیس وارد ترانزیستور T1 می شود .
همانطور که در نقشه ملاحظه می کنید پایه بیس ترانزیستور از طریق مقاومت R2 به خط منفی و از طریق مقاومت R3 به پایه کلکتور و نهایتاً به خط مثبت وصل است .
این دو مقاومت بایاس ترانزیستور ولتاژ پایه بیس را نسبت به خط منفی اندکی مثبت نگه می دارند تا ترانزیستور ، ولتاژ پایه بیس را نسبت به خط منفی اندکی مثبت نگه می دارند تا ترانزیستور بتواند کارش را به نحو مطلوب انجام دهد .
ضمناً خازن C2 نیز به موازات مقاومت R3 ( بین پایه بیس و کلکتور ) تعبیه شده است تا امواج مزاحم ( فرکانس زیاد ) را حذف کند .
از آنجا که T1 یک ترانزیستور منفی است پایه امیتر آن از طریق مقاومت R4 به قطب منفی و پایه کلکتور آن از طریق مقاومت R5 ، به خط مثبت وصل شده است .
وقتی ولتاژهای لازم به این ترانزیستور برسد قادر خواهد بود جریان ضعیف ورودی میکروفن را دهها برابر تقویت کند و ما می توانیم جریان صوتی تقویت شده را در پایه کلکتور و از طریق خازن C3 دریافت کنیم .
البته همانطور که در نقشه نشان داده شده است جریان صوتی تقویت شده ابتدا بین پایه های 1و3 ولوم کنترل VR1 برقرار می شود و ما با چرخاندن دکمه ولوم مزبور ترتیبی می دهیم که جریان صوتی به میزان و شدت دلخواهمان از پایه 2 ولوم به بیرون هدایت شود .
در میان ورودی های پنجگانه دستگاه ، ما در نقشه به 2 ورودی دیگر ( ورودی صوتی 1و2) برمی خوریم که در مدار آنها ترانزیستوری بکار گرفته نشده است .
واقعیت این است که در این دو مدار ورودی ، عمل تقویت کنندگی صورت نمی گیرد و از این رو نیازی به ترانزیستور نیز نمی باشد .
از این رو دو ورودی ، ورودی اول برای تقویت خروجی ( دک تیونر یا گرام ) در نظر گرفته شده و دومی نیز برای تقویت صدای رادیو یا ضبط اختصاص یافته است .
از آنجا که جریان صوتی این ورودی معمولاً شدت قابل توجهی دارد ( چون از بلندگوی رادیو یا ضبط گرفته می شود ) .
از این رو علاوه بر یک مقاومت مهار کننده R2 با مقدار نسبتاً کم که در دو سر ورودی تعبیه شده است یک مقاومت با مقدار زیاد R21 نیز در مسیر جریان ورودی قرار گرفته است تا از شدت جریان ورودی بکاهد و احیاناً به طبقه بعدی خسارت وارد نشود .
از مسیر مقاومت R22 جریان صوتی یک کانال و یا مخلوطی از 2 کانال ، 3 کانال و یا 5 کانال ممکن است عبور کند و به پایه ترانزیستور T4 وارد شود .
این ترانزیستور نیز بعنوان تقویت کننده عمل می کند و جریان صوتی دریافتی را چندین برابر تقویت کرده از طریق خازن C12 به مقدار خروجی هدایت می کند .
در این مقاومت نقطه کار ترانزیستور و مقاومت R25 مقاومت بار می باشد ، ضمناً ولوم کنترل VR5 به همراه خازن C`4 به عنوان کنترل تون صدا عمل می کند .
بنابراین با چرخاندن دکمه ولوم کنترل می توان صدای نهائی را زیر یا بم نمود .
مقدمه کارت میکسر پنج کاناله با پنج ورودی مستقل ، ولومهای کنترل مجزا برای کنترل حجم صدای هر کانال ، یک ولوم کنترل تون صدای خروجی و فیبر مدار چاپی ظریف با قابلیت نصب در انواع جعبه و کابینت و بالاخره با کیفیت و حساسیت فوق العاده است .
اما البته نه یک میکسر معمولی بلکه ، کار یک پری آمپلی فایر را نیز انجام می دهد که صداها را تقویت کرده و مخلوط می کند و به طور همزمان 5 ورودی صدا را با هم ترکیب کرده و با نسبتهای دلخواه با هم مخلوط می کند .
مزید بر ورودی های میکروفن ، 2 ورودی نیز برای پخش صدای رادیو ، ضبط صوت ، گرام ، دک یا تیونر در نظر گرفته شده است .
آری این میکسر برای هر شخصی که به الکترونیک تعلق خاطری داشته باشد این فرصت را فراهم می آورد که با ساختن این دستگاه ارزنده هم اطلاعات باارزش و سودمندی درزمینه میکسرها و دستگاههای صوتی به دست آورد و هم صاحب دستگاهی شود که درمدارس ، ادارات ، شرکتها ، سازمانهای بزرگ ، سالنهای سخنرانی ، و وعظ و حتی جلسات گرم خانوادگی کاربردهای متعددی داشته باشد.
2.2K9V – 12V3.9K24V – 40V8.2K40V – 60V 3.3KR1100KR2,R8,R14390KR3,R9,R15120KR410KR5,R11,1747KR6,R12,R182.2KR7,R13,R23560KR10,R16180KR19680KR201.5KR21100KR2247KR246.8KR252.2KR26,R27 0/33C1,C4,C7,C11غیر الکترولیت (471 ) 470pfC2,C5,C8الکترولیت 1C3,C6,C9,C12الکترولیت 220C10الکترولیت 330C13غیر الکترولیت (153 ) 0/015C14