دانلود مقاله آشنایی با مصالح و ساخت

مقدمه

آثاری از اسباب و ابزارهای سنگی انسان اولیه به دست آمده است که تاریخ آنها به پنجاه تا صد هزار سال پیش از میلاد می رسد.

نخستین اسبابهای سنگی انسان را ریگهای رودخانه ها و کرانه های دریا تشکیل می داده اند زیرا، این سنگها آسان به دست آمده و گرفتن آنها در دست نیز سهل بوده است.

از همین زمان، صنعت تراشیدن سنگ در تهیه ابزارهای سنگی بتدریج رواج یافته است (این آثار را در آفریقا و اروپا یافته اند) .

دوره مزبور، که هنوز در سنگها تغییرات زیادی نداده اند و تنها به تراشیدن آنها می پرداخته اند، به دوره «دیزینستگی» یعنی دوره سنگهای قدیمی، موسوم است.

مثلاً، سنگ آتشزنه (چخماق) بیش از همه مورد استعمال داشته است و در صورت فقدان ان از کوارتزیت، ابسیدین، ژاسپ، و گاهی نیز از ماسه سنگ استفاده می شده است.

در آغاز کار، اسباب و وسایل کار خشن و خیلی ابتدایی بوده است اما، پس از چندی، در دوره «دیزینسنگی» میانی (دوره «موسته رین» و غیره)، اسبابها و ابزارها تکامل بیشتری یافتند و به صورت قلمهای مختلف، که به کار سوراخ کردن و تراشیدن سنگها می خوردند، در آمدند و ضمناً کوچکتر و ظریفتر نیز شدند.

انواع سنگ ها

کلیه سنگها را به سه دسته بزرگ می توان تقسیم کرد:       

الف) سنگ های آذرین : این سنگها از ژرفاهای زمین به صورت توده های مذاب، به نام تفتال (ماگما)، بیرون آمده اند.

گاهی این مواد گداخته در زیر لایه های قشر جامد زمین می مانند و به سطح زمین نمی رسند؛ و گاهی نیز به سطح خارجی زمین راه می یابند و همراه با انفجار، از دهانه کوههای آتشفشان خارج می شوند.

این سنگها را به این علت که از مواد گداخته تشکیل شده اند، سنگهای آذرین و از این لحاظ که درون زمین به وجود آمده اند، سنگهای درونزاد و از این لحاظ که از درون زمین به خارج راه یافته اند، سنگهای خروجی، و گاهی نیز به آنها سنگهای تفتالی می گویند.

ب) سنگهای تهنشستی- این سنگها، از نهشته هایی که در آب یا هوا گذاشته شده شکل گرفته اند و به این سبب که در سطح زمین به وجود آمده اند، آنها را سنگهای برونزاد نیز می نامند.

ج) سنگهای دگرگونی – این گونه سنگها بر اثر تغییر شکل یا دگرگونی سنگهای تهنشستی یا خروجی به وجود آمده اند.

به علت اینکه در این سنگها بلورها به شکل لایه لایه قرار گرفته اند، آنها را سنگهای بلورلایه نیز می گویند.

سنگهای دگرگونی صفات مشترک سنگهای آذرین و تهنشستی را دارند.

خواص عمومی سنگها

ساختمان سنگها -  سنگ اگر از یک عنصر منحصر به فرد تشکیل شده باشد، آن را سنگ ساده می گویند، مانند کوارتزیت که تنها از کواتز تشکیل شده است.

اگر سنگ از چند عنصر مشخص تشکیل شده باشد آن را سنگ مرکب می گویند، مانند سنگ خارا که از فلدسپات، میکا، و کوارتز تشکیل شده است.

شکل عناصر – عناصری که سنگها از آنها تشکیل می شوند، اگر دارای شکل هندسی مشخص و معینی باشند، متبلور یا به اختصار بلور نامیده می شوند و اگر فاقد شکل هندسی باشند آنها را بی شکل می گویند.

سختی – سختی کانیها با یکدیگر فرق دارد و حتی بعضی از کانیها، در رویه های مختلف خود، دارای سختیهای مختلف هستند.

از این رو مقایسه آنها برای شناختن و تمیز دادن کانیها از یکدیگر به ما کمک بسیار می کند.

از این رو مقایسه آنها برای شناختن و تمیز دادن کانیها از یکدیگر به ما کمک بسیار می کند.

عناصر تشکیل دهنده سنگها الف – سیلیس یا انیدرید سیلیسیوم : انیدرید سیلیسیوم (SiO2) را گاهی در میان اکسیدها رده بندی می کنند زیرا کوارتز از نظر شیمیایی یک اکسید است.

ب ) فلدسپاتها : فلدسپاتها سیلیکاتهایی هستند که خواص شیمیایی و فیزیکی آنها اندکی با هم اختلاف دارد و به سه گروه تقسیم می شوند: 1- فلدسپاتهای سود یومی – پوتاسیومی ، 2- فلدسپاتهای پلاژیوکلاز ، 3- فلدسپاتهای باریومی – پوتاسیومی یا هیالوفان.

کانی ها از نقطه نظرهای مختلف بستر ترکیب شیمیایی از نظر مقدار سیلیس از نظر بافت از نظر رنگ عناصر کانی های فرعی سیلکاتها اکسیدها سولفورها فسفاتها کربوتانها سولفاتها گچ: H2O 2 .

CaSO4 .

نام این کانی از گلمه یونانی «گیپسوس» آمده است.

به این کانی در یونان قدیم گیپسوس می گفتند.

ترکیب شیمیایی : 5/32 درصد CaO ، 6/46 درصد SO3 ، 9/20 درصد H2O .

معمولاً خالص است.

ناخالصیهای مکانیکی آن عبارتند از : مواد رسی یا آلی، دانه های کوارتز و غیره.

گچ، بر اثر دمای 120 تا 140 درجه آب خود را از دست داده و به صورت «گچ بنایی» در می آید ولی اگر دما از این حدود بیشتر باشد، همه آب خود را از دست می دهد و دیگر نمی تواند آب جذب کند.

در این صورت به آن «گچ سوخته» می گویند.

گچ بنایی را اگر با آب مخلوط کنیم به صورت خمیری در می آید که بسرعت سخت شده و برحجمش افزوده می شود.

ویژگی : گچ اگر به صورت بلور باشد، به وسیله شکافت کامل در امتداد (010) و سختی کمش به آسانی شناخته می شود.

اگر به صورت توده های متراکم باشد، منظره ای شبیه به مرمرپیدا می کند.

در این حالت به وسیله سختی کم و عدم خروج CO2 بر اثر HCL تشخیص داده می شود.

در شعله فوتک آب خود را از دست می دهد و به صورت مینایی سفید در می آید، در آبی که به وسیله H2SO4 اسیدی شده باشد، آسانتر از آب خالص حل می شود.

HCL به مقدار کم آن را حل کند.

منشأ و بستر : در طبیعت، گچ از راههای مختلف تشکیل می شود.

اصولاً گچ جزو تهنشستهایی است که منشأ شیمیایی دارند و در میان آهکرسها (مارنها) یافت می شوند گچ، گاهی از اکسایش پیریت آهن، که نخست به سولفات آهن و سپس در مجاورت آهک به سولفات کلسیوم آبدار مبدل می شود، حاصل می شود.

در نواحی بری و خشک، همینکه آبهای عمقی، که گچ را در خود حل کرده اند، به سطح زمین برسند، بتدریج آب تبخیر شده و گچ متبلور می شود و به صورت ورقه ای نازک سفید رنگ، سطح زمین را می پوشاند.

به صورت توده های بزرگ در سازندهای تهنشستی حوزه های دریایی و دریاچه ای، هنگام خشک شدن، به وجود آمده اند.

گاهی بر اثر آبش (ئیدراتاسیون) انیدریت به صورت توده های بزرگ در سنگهای تهنشستی تشکیل شده اند (در این حالت افزایش حجم پیدا می کنند و موجب به هم خوردگی وضع طبیعی تهنشستها می شوند).

معادن گچ در بیشتر نقاط ایران وجود دارد.

در جزیره هرمز.

سردره خوار، و در بعضی از معادن گچ مسگر آباد، واقع در مشرق تهران، بلورهای بسیار زیبایی از گچ به طور ساده یا به شکل ماکل سر نیزه ای پیدا می شود.

در فلات مرکزی ایران گنبدهای گچ و نمک، که متعلق به دوره اولیگوسن یا نئوژن هستند، را زیاد می توان یافت.

کاربرد: اهمیت زیادی در ساختمان بناها دارد.

در قالب گیری نیز به کار می رود.

در گچ بری، تزیین داخل اطاقها، و برای به هم چسباندن آجرها مصرف می شود.

در جراحی، صنعت کاغذ سازی، مجسمه سازی، و غیره کاربرد دارد.

کلرورها فلوئورها نیتراتها یدراتها خانواده خاراها گرانیت گرانیت از کلمه گرانوم به معنی دانه مشتق شده است این سنگها اصولاً از فلدسپات، کوارتز، و میکا تشکیل شده اند.

گرانیت دارای بافت دانه ای است .

ابعاد عناصر آن ممکن است میکروسکوپی باشد ولی بیشتر اوقات عناصر آن با چشم دیده می شود و گاهی نیز ابعاد عناصر آن ممکن است به چند سانتی متر و حتی چند متر برسد.

در قصر فیروزه، واقع در مشرق تهران، گرانیتهایی که میکای سیاه و آمفیبول دارند به صورت باتولیت بالا آمده اند.

در راه کرمان و سیرجان و در نزدیکی گردنه «خانه سرخه» گرانیتهایی با میکای سیاه وجود دارد.

در اطراف مشهد، گرانیت با میکای سیاه و ارتوزهای گلی رنگی دیده می شود.

در آذربایجان، همدان ، و همچنین در کوههای فلات مرکزی و مغرب ایران نیز گرانیت یافت می شود.

کاربرد : گرانیت سنگی است به رنگ روشن که قابلیت صیقلی شدن دارد.

سختی و مقاومت آن در مقابل عوامل جوی بسیار زیاد است.

انواعی که بلورهای آن ریزتر هستند، مقاومتشان بیشتر است.

مقاومت متوسط گرانیتها در مقابل فشار 1500 کیلوگرم بر هر سانتی متر مربع است.

گرانیت برای تزیین بناها، ساختن ستونها، پله های ساختمان، و همچنین در ساختمان اسکله ها، موج شکنها، و سدها و برای تهیه تخته سنگهای روی نهرها و سنگفرش پیاده روها و غیره به کار می رود.

از بعضی از اقسام آن مانند گرانیتهای گلی رنگ ناحیه وژ و گرانیک سرخ رنگ سوئد، سنگهای بسیار زیبایی برای روکش بناها و تزیین داخل ساختمانها تهیه می کنند.

اکثر کانیهای رادیو آکتیو را در توده های گرانیتی ، به صورت «میانبار» می توان یافت.

خانواده سینیت – سینیت (کلمه سینیت از نام شهر قدیمی سیین واقع در مصر آمده است) گرانیتی است بدون کوارتز که اغلب محتوی آمفیبول و پیروکسن بوده و فلدسپات آن بیشتر از نوع ارتوز است.

در ایران، بخصوص در شمال غربی آن، سینیت به شکل رگه هایی در میان توده های گرانیتی یافت می شود.

کاربرد : مقاومت این سنگ در مقابل عوامل خارجی تقریباً مانند گرانیت است و به این لحاظ همان موارد استعمال گرانیت را دارد.

سینیت، مانند گرانیت، برای سنگفرش، تزیین بناها، پایه مجسمه ها، ستون عمارات، و غیره به کار می رود.

به علت کم داشتن میکا، بهتر از گرانیتها صیقلی می شود و از طرفی فلدسپاتها و آمفیبول آن، چون اغلب دارای رنگهای زیبایی هستند، بیشتر از گرانیتها برای تزیین بنا به کار می رود.

3- خانواده دیوریت – دیوریت (دیوریت، کلمه ای یونانی است به معنی تشخیص دادن) از فلدسپات کالکوسدیک (به ویژه از اولیگو کلاز، آندزین، و ماکلهای آلبیت)، میکای سیاه، و هورنبلاند تشکیل شده است و فاقد میکای سیاه است.

اقسام گابرو : کاربرد – گابرو سنگی است تیره رنگ و سخت.

در مقابل عوامل جوی پر مقاومت و مقاومت آن در مقابل فشار مساوی مقاومت گرانیت است.

بر اثر خواص آن را نیز مانند گرانیتها در ساختن بناها به کار می برند.

خانواده پریدوتیت – سنگهای این خانواده اصولاً از پریدو و سرپانتین تشکیل شده اند و ممکن است با هورنبلاند، پیروکسن، بیوتیت، و غیره همراه باشند.

رنگ آنها تیره و بافت آنها معمولاً دانه ای است.

سر پانتین در ایران، انارک «پیازی» مشهد، و طالقان قزوین وجود دارد.

در «پیازی » سرپانتین محتوی ژیوبرتیت است.

مورد استعمال – پریدوتیتها و سرپانتینهایی که سیاه رنگ یا سبز تیره اند، مانند گابرو، در ساختمان بناها به کار می روند.

در پریدوتیتها گاهی بر اثر تجزیه قسمتی از اولیوین، گروناهای سرخ رنگ پدیدار می شود و در نتیجه پس از صیقلی شدن، سنگ بسیار زیبایی برای تزیین بنا از آن به دست می آید.

دولریت - دولریتها از فلدسپاتهای کالکوسدیک و پیروکسن تشکیل شده اند و ممکن است آمفیبول، اولیوین ، و کوارتز نیز داشته باشند یا فاقد آنها باشند.

بستر – دولریت به صورت توده، رگه، وروانه زیاد دیده می شود.

بخصوص به صورت «روانه» توأم با بمب، لاپیلی، و خاکستر آتشفشانی زیاد وجود دارد.

سنگهای آذرین دوران دیرینزیوی بیشتر از نوع «دیاباز» است که اغلب در زیر تهنشستها قرار گرفته اند.

دولریت در سوئد، وژ، انگلستان، ساکس، بوهم، و ایالات متحد آمریکا یافت می شود.

کاربرد – دیاباز را زیاد برای سنگفرش خیابانها استعمال می کنند.

مقاومت آن در مقابل فشار زیاد است و هر سانتی متر مربع آن می تواند تحمل 2000 تا 2600 کیلوگرم فشار را بکند.

بعضی از انواع آن نیز به نوعی سنگ ساختمان مصرف می شود.

سنگهای آتشفشانی 1- خانواده ریولیت – ریولیت از دو کلمه روآ 6 به معنی چیزی که جریان می یابد و لیتوس به معنی سنگ آمده است.

این سنگ را به علت اینکه ابتدا در جزایر «لیپاری» یافته اند، لیپاریت نیز می نامند.

در ایران، در جزیره هرمز، پرفیرهای کوارتزدار و در خنجین (بین اراک و همدان)، و در راه بندرعباس به شیراز ریولیت دیده شده است.

کاربرد – ریولیتها برای سنگ فرش خیابانها زیاد مصرف می شود.

از بعضی از انواع آنها سنگهای تزیینی تهیه می کنند.

2- خانواده زبرسنگ یا تراکیت - تراکیت (تراکیت مشتق از کلمه یونانی تراکوس به معنی خشن است) همردیف کهسنگی سینیت است.

بافت آن کهسنگی است.

هنگام لمس خشن به نظر می رسد.

اقسام تراکیتها دومیت فونولیتها بستر – اورتوفیر مخصوص آتشفشانهای دوره کربونیفر است و در ناحیه وژ، اورال.

قسمت مرکزی فرانسه، و سایر نواحی دیده می شود.

تراکیتهای جدید ممکن است به شکل گنبد یا به شکل روانه و رگه بیرون آمده باشند.

بعضی از آتشفشانهای فعال امروزی، مانند وولکانو، دارای گدازه های تراکیتی هستند.

قسمتی از گدازه های کوه دماوند نیز از نوع تراکیت است .

در ناحیه بم ، در کرمان، تراکیت دیده شده است.

کاربرد – تراکیت اغلب برای ساختمان به کار می رود.

مقاومت آن در مقابل اختلاف درجه دما و فشار کم، به طور متوسط مساوی 600 تا 700 کیلوگرم بر هر سانتی متر مربع است.

با وجود این کمی مقاومت، آن را برای سنگفرش و زیرسازی خیابانها استعمال می کنند.

3- خانواده آندزیت – آندزیت همردیف کهسنگی دیوریت بوده و نهانبلور است.

با چشم نمی توان هیچ گونه عنصری در آن تشخیص داد و بندرت ممکن است در آن فلدسپات را به صورت سوزنهای نازکی دید.

هنگامی که سنگ سماقی باشد بلورهای درشت عبارتند از فلدسپات کالکوسدیک (اولیکو کلاز، آندزین)، بیوتیت، هورنبلاند و اوژیت.

آندزیتها هنگام لمس خشن هستند و کم و بیش متخلخل بوده و رنگ آنها خاکستری و گاهش تقریباً سیاه است.

کاربرد - پرفیریتها و آندزیتها سنگهایی به رنگ خاکستری پر رنگ هستند.

سختی و مقاومت آنها در مقابل عوامل جوی زیاد است.

از این جهت در ساختمان بنا و سنگفرش خیابانها زیاد به کار می روند.

4- خانواده سیاهسنگ (بازالت)- بازالت همردیف کهسنگی گابروست .

«پیدا بلورهای» آن از اولیوین و اوژیت و همچنین میکای سیاه تشکیل شده است.

فلدسپات که خیلی بندارت به صورت پیدا بلور در آن دیده می شود از پلاژیوکلازهای بازیک (لابرادور، بیتوونیت، آنورتیت) است.

کاربرد - سیاهسنگ سنگی است سیاه یا خاکستری مایل به سیاه.

چگالی آن زیاد و ذراتش متراکم است.

سختی آن مساوی سختی فولاد است.

مقاومت آن در مقابل فشار متغیر است.

تحمل فشار بعضی از آنها به 1100 و در برخی دیگر به 3500 و حتی به 5000 کیلوگرم بر هر سانتی متر مربع می رسد.

مقاومت آن در مقابل عوامل جوی نیز بسیار است.

از این رو آن را برای ساختن بدنه ساختمانها، سنگفرش خیابانها، پایه پلها، و غیره به کار می برند.

از مخلوط کردن پوکسنگهای بازالتی با سیمان، می توان سنگهای سبک وزنی برای ساختمان تهیه کرد.

سیاهسنگ پوست ماری یا ابلق برای ساختن مقبره ها و سنگ مزارها مصرف می شود.

سنگهای تهنشستی سنگهای تهنشستی دارای منشأ بیرونی هستند و بسیاری از آنها در آب تهنشین شده اند و به این علت آنها را تهنشستهای آبی نیز می گویند.

عده ای از آنها نیز در هوا گذاشته می شوند.

به این جهت آنها را تهنشستهای بادی می نامند.

ساختار سنگهای تهنشستی – در سنگهای تهنشستی نیز، برحسب وضع قرار گرفتن مواد تشکیل دهنده آنها، انواعی به قرار زیر می توان تشخیص داد: ساختار متخلخل – هنگامی که سنگ دارای خلل و فرج زیاد باشد می گویند که دارای ساختار متخلخل است، مانند گل سفید.

در خلل و فرج این گونه سنگها مقداری هوا یا آب می تواند قرار گیرد.

ساختار حفره ای – سنگهایی که دارای ساختاری حفره ای هستند، محتوی حفره های بزرگی بوده که با چشم قابل رؤیت است، مانند سنگ آسیا.

ساختار سست – در ساختار سست، ذرات تشکیل دهنده سنگ به یکدیگر نچسبیده اند و به آزادی قابل نقل و انتقال و جابه جا شدن هستند، مانند ماسه.

ساختار همگن – سنگهایی که دارای ساختار همگن هستند، خواص تمام قسمتهای آنها یکسان می باشد، مانند رس.

ساختار ناهمگن – در ساختار ناهمگن تمام قسمتهای سنگ یکسان نیست، مانند سنگ آهک خشن.

ساختار شکننده – سنگهایی که به آسانی خرد و متلاشی می شوند دارای ساختاری سست یا خرد شونده هستند، مانند گل سفید.

ساختار اردوالی – ساختار اردوالی ساختاری است که به آسانی ورقه ورقه می شود، مانند سنگ لوح.

ساختار قندوار – در ساختار قندوار دانه های تشکیل دهنده سنگ مانند ذرات قند در مقطع سنگ مشاهده می شوند، مانند گچ قندی.

ما در اینجا سنگهای تهنشستی را بر حسب (منشأ آنها به سه دسته : سنگهای تهنشستی آواری، سنگهای تهنشستی شیمیایی، و سنگهای تهنشستی کربوندار تقسیم می کنیم، در ضمن، به شرح هر سنگی ، در این سه دسته، در رده بندی آن از نظر ترکیب شیمیایی نیز اشاره خواهیم کرد.

سنگهای تهنشستی آواری سنگهای تهنشستی آواری یا تخریبی، شامل سنگهای مختلفی است که دارای منشأ واحدی هستند.

این سنگها بر اثر عوامل مختلف مانند جریان آب، حرکت یخچال، و باد از محل اولیه خود حرکت کرده و هر اندازه که از مبدأ خود به نقاط دورتر انتقال یافته باشند بیشتر خرد شده و گوشه ها و زوایایشان از میان رفته و مدور شده اند.

این قطعات خرد شده را برحسب بزرگی و کوچکی به اسامی زیر می نامند : ریگ، که قطرشان بزرگتر از 10 میلی متر است؛ شن، که قطرشان میان 1 تا 10 میلی متر است؛ ماسه، که قطرشان میان 1/0 تا 1 میلی متر است؛ گل ، که قطرشان میان 005/0 تا 1/0 میلی متر است؛ رس (قطر 0001/0 تا 005/0 میلی متر است.

خانواده ماسه و ماسه سنگها – کوارتز موجود در سنگهای آذرین و دگرگونی، مانند گرانیت، گرانولیت، گنایس، میکاشیست، و غیره، بتدریج بر اثر جریان آب خرید شده تشکیل شن، ریگ، و ماسه می دهد.

کاربرد – ماسه های سفید رنگ را در شیشه سازی به کار می برند.

ماسه های ناخالص را برای تهیه ساروج و تهیه قالب در ریخته گری استعمال می کنند.

بستر – ماسه سنگ، در بسیاری از نقاط ایران به مقدار زیادی یافت می شود.

ماسه سنگهای دوره لیاس، که اغلب با زغال و آثار زغالی توأم است، در نزدیکی طبس و در اکثر نقاط البرز مانند آبیک، شمشک، راه چالوس ، در شمال کرمان در ناحیه کوه بادامو، در مشرق کرمانشاه؛ در 12 کیلومتری مغرب مورچه خورت، در «چشمه گل» نزدیک تربت شیخ جام، در جنوب کوه کلاهه واقع در شمال گرکان (جنوب تفرش) در محلی به نام «قاشدم» دیده شده است.

کاربرد – مقاومت ماسه سنگ و کوارتزیت در مقابل فشار متغیر است.

بعضی از آنها 175 کیلوگرم و برخی دیگر تا 1800 کیلوگرم بر هر سانتی متر مربع تحمل فشار می کنند.

ماسه سنگها را برای سنگ فرش، ساختمان بنا، و انواع شیستی آنها را برای پوشانیدن سقف خانه ها به کار می برند.

خانواده جوشسنگها جوشسنگها – هر گاه قطعاتی از سنگهای خرد شده به وسیله سیمانی به یکدیگر بچسبند تشکیل جوشسنگها را می دهند.

بستر – جوشسنگ در بسیاری از نقاط ایران مشاهده می شود.

در جنوب شرقی زنوز برشهایی که متعلق به دوره دونی است با بقایای قطعات استخوانی ماهیها دیده شده است.

در حبله رود، در شمال منجیل، در جنوب قریه رودبار، در طرقبه، واقع در 12 کیلومتری مغرب مشهد، در مغرب مورچه خورت، در شمال بندرعباس، در جنوب شرقی فیروزکوه در شمال دریاچه ارومیه، در نزدیکی ارومیه، در آسماری، در نزدیکی همدان ، در شمال قزوین و بسیاری از نقاط دیگر جوشسنگ یافت می شود.

کاربرد – جوشسنگها در ساختمان بناها کمتر مورد استعمال دارند ولی برشهای خوشرنگ، جزء سنگهای تزیینی به کار می روند.

مرمر – از نظر سنگ شناسی، مرمر (از کلمه یونانی «مارموروس» به معنی درخشان آمده است) سنگی است آهکی که متبلور بوده و دارای دانه هایی اغست که با چشم قابل رؤیت هستند.

در اصطلاح بنایی به کلیه آهکهای متراکمی که8 قابل صیقل شدن باشند، مرمر اطلاق می شود.

دانه های متبلور مرمر از نوع کلسیت است.

بستر – آهک در میان شیستهای متبلور یافت می شود و بنابراین از سنگهای دگرگونی است.

تحت فشار زیاد با افزایش درجه دما، در مجاورت CO2 می توان آهک را به طور مصنوعی به مرمر تبدیل کرد.

آهک – انواع از آهک را که دارای دانه های ریز یا کاملاً متراکم هستند به طور ساده آهک می گویند.

بقایای صدفهای نرم تنان، در سنگ آهک زیاد دیده می شود و در اغلب آنها کمابیش مواد رسی را می توان یافت.

رنگ آهکها زیاد متغیر است.

بستر – انواع سنگهای آهکی را در بیشتر نقاط ایران می توان یافت.

آهکهای فوزولین دار در طبس، آهکهای تخمی در کوه بی بی شهربانو، آهکهای قیری در بختیاری، آهکهای نومولیتی در راه فیروز کوه به سمنان ، در نزدیکی معادن فیروزه نیشابور، در جنوب مشهد.

آهکرس آهکرس در سیمان سازی مورد استعمال دارد و زمینهای آهکرسی از لحاظ کشاورزی بهتر از زمینهای رسی است.

بستر – آهکرس در اکثر نواحی ایران به مقدار زیاد یافت می شود.

آهکرسهای گلوبیژرین دار دوره آهکین (کرتاسه) در نزدیکی ده امام حسن، واقع در جنوب قصر شیرین و در نزدیکی خلیج فارس، و سایر نواحی دیده شده است.

آهکرسهای گچدار و نمکدار در بسیاری از نقاط مانند کرمان، سردره خوار، اطراف قم، کاشان و غیره فراوان است.

سنگهای دگرگونی یا بلور لایه سنگهای بلور لایه سنگهای مطبق متبلوری هستند که بر اثر موازی قرار گرفتن عناصر سنگ، متورق می شوند و به صورت صفحات و ورقه های نازیکی در می آیند.

عناصر تشکیل دهنده سنگهای بلور لایه، نظیر عناصر سنگهای آذرین است ولی بعضی از کانیها در آنها مشاهده می شود که مختص به خود این سنگهاست.

درباره منشأ آنها نظریه های مختلفی وجود دارد.

عده ای آنها را جزو نخستین زمین می دانند.

ممکن است منشأ بعضی از آنها نیز چنین باشد ولی بیشتر آنها بر اثر تغییر شکل سنگهای تهنشستی و آذرین به وجود آمده اند و این تغییر شکل تحت تأثیر سه عامل فشار، دمای بسیار زیاد، و واکنشهای شیمیایی گازهای کانی ساز انجام گرفته است.

دانشگاه آزاد اسلامی- واحد مشهد دانشکده معماری شهرسازی گروه شهرسازی موضوع : استاد ارجمند : سرکار خانم مهندس قصابی به اهتمام : احسان شریفی - حمید تقی زاده بهار86