یکبار یک نمازِ خوب بخوان
آیا کسی هست که روزی چند مرتبه بگه: «الرحمن الرحیم» باز هم نسبت به خدا بدبین باشه؟
آیا کسی هست چند مرتبه بگه: «مالک یوم الدین» و یوم الدین رو نبینه؟
یه بزرگواری از دوستان ما در نماز وقتی که می خواست بگه مالک یوم الدین چشمهاش رو می بست، گفتن: آقا!
در نماز مکروهه که چشمات رو ببندی مگر برای حضور قلب.
گفته بود: شما نمی فهمید، وقتی من می گم: «مالک یوم الدین» یوم الدین رو می بینم.
این دیدن، اون باطنی است که بهش می رسیم.
حقیقت نماز اینه.
یه مقداری ماها نسبت به نماز وضعمون ناجور شده.
گره هایی که تو کارهای معنوی می خوره، مال همینه.
نماز برترین عبادات
در مجموعه عبادات اسلامی، نماز برترین عبادت است که با عنوان عمود و ستون خیمه دین از آن یاد شده است.
زیباترین مجموعه ای که خداوند برای ذکر و یاد خود در اختیار بندگان قرار داده: « اقم الصلوه لذکری ».
اگر نماز در درگاه حضرت ربوبی مورد قبول واقع شود، باقی عبادات نیز قبول می‌شود و اگر رد شود، هیچ عملی پذیرفته نخواهد شد: « ان قبلت قبل ما سواها و ان ردّت ردّ ما سواها » و اولین عبادتی است که در روز قیامت مورد سئوال قرار می گیرد.
آری نماز « خیر العمل » است؛ یعنی بهترین کار در مجموعه اعمال صالح است.
حال باید توجه داشت مغز و روح نماز، همان حضور قلب است.
حضور قلب به معنای توجه به حضور در محضر خداوند و غفلت از ماسوای اوست؛ درک واقعیت آنچه می خوانیم و با خداوند گفت‌وگو می‌کنیم.
و میزان قبول و معیار پذیرش نماز همین است.
اولیاء الهی و معصومین علیهم السلام نمونه های کامل و بی نظیری از حضور قلب را در نمازهای خود به نمایش گذاشته اند.
حضرت زین العابدین علیه السلام نیز در حال نماز آنچنان مستغرق یاد حق و مشاهده جلال و جمال ربوبی می شد که به طور کلی از غیر خدا غافل می‌شد و ابداً به آنچه در اطرافش می‌گذشت، متوجه نبودند.
امام باقر علیه السلام فرمود:
روزی علی بن الحسین علیه السلام نماز می خواند.
در این حال، ردا از دوش مبارکش افتاد.
اما امام توجهی نکرد تا نماز خود را به پایان رساند.
بعضی از اصحاب راجع به این موضوع از امام پرسیدند.
امام پاسخ داد:« وای بر شما، آیا نمی دانید در مقابل چه کسی بودم؟
هر آینه از نماز بندگان، تنها آنچه با قلبشان رو به درگاه خداوند آورده اند، قبول درگاه الهی می شود.»
گفتند:« پس ما و نمازهایمان نابود و هلاک شده اند.»
امام فرمود:« خداوند عزّوجل این مسئله را با نوافل جبران می‌کند.»
امام در موقع نماز به هیچ چیز غیر از نماز مشغول نمی شد و هیچ چیزی نمی شنید.
در کتاب « کشف الغمه » روایت شده است که :
یکی از فرزندان امام سجاد علیه السلام در چاه افتاد.
مردم مشغول نجات او شدند، تا بالاخره او را از چاه بیرون آوردند.
در تمام این مدت امام مشغول نماز بود.
بعد از فراغت از نماز، موضوع را به اطلاعش رساندند.
ایشان فرمود:« من ابداً متوجه نشدم!
مشغول مناجات با ربّ عظیم بودم.»
یکی از فرزندان امام سجاد علیه السلام در چاه افتاد.
ایشان فرمود:« من ابداً متوجه نشدم!
مشغول مناجات با ربّ عظیم بودم.» ادب و آداب نماز حضور شاکرانه و عابدانه در برابر پروردگار، دلى پاک مىخواهد و نیّتى خالص، زندگى و رفتارى خداپسندانه مىطلبد و معرفتى عمیق و بصیرتى مکتبى.
زبانى دور از گناه مىخواهد و چهرهاى نیالوده به نافرمانى معبود.
توجّه و حضور قلب در نماز، ادب لازم در این عبادت والاست.
امام صادق علیه السلام فرمود: هنگام نماز، از دنیا و آنچه در آن است مأیوس شو، تمام هدف و توجّت به خدا باشد و یاد روزى باش که در برابر دادگاه عدل الهى قرار مىگیرى.
(54) رعایت آداب ظاهرى و باطنى و شرایط صحّت و قبول و کمال، عمل را مطلوب خدا مىسازد و نماز را شایسته صعود به درگاه خدا مىسازد.
آداب نماز، که در قالب احکام نماز باید مراعات شود، در هر سه بخش نماز جارى است: 1.
مقدّمات نماز، یعنى امورى که باید قبل از شروع به نماز به آنها پرداخت.
2.
مقارنات نماز، یعنى اعمال و آداب متن نماز.
3.
تعقیبات نماز، یعنى امور پس از نماز.
سیماى نماز البتّه عبادت، عنوان عامى است که نمونهها و مصداقهاى فراوانى را در بر مىگیرد و تنها در «نماز» خلاصه نمىشود.
حج، روزه، امر بمعروف و نهى از منکر، جهاد، طلب روزى حلال، خدمت به همنوعان، درس خواندن و درس گفتن، عزادارى بر شهیدان کربلا، نیکى به پدر و مادر، یتیم نوازى، پرداخت خمس و زکات و ...
همه و همه عبادت است.
(البتّه به شرط خدایى بودن نیّت) ولى در میان اعمال عبادى، «نماز» برجستگى و درخشندگى خاصى دارد و جلوه درخشان عبادت و پرستش خدا به حساب مىآید.
اوصاف نماز، فلسفه و حکمتش، فایده و آثارش، شرایط و آدابش، مکان و زمانش در آیات و روایات بسیارى آمده که پرداختن به آنها طولانى خواهد شد.
امّا سعى مىکنیم بر اساس قرآن و حدیث، قطرهاى از دریاى معارف اسلامى درباره نماز را بازگوییم.
نماز، بزرگترین عبادت و مهمترین سفارش همه انبیاست.
لقمان، پسرش را به نماز توصیه مىکند.
(41) حضرت عیسى در گهواره مىگوید: خدایم مرا به نماز و زکات توصیه کرده است.
(42) رسول خدا صلى الله علیه وآله نماز را نور چشم خود مىداند.
«قُرَّهُ عَیْنى فِى الصَّلاهِ» (43) نماز، فریضهاى است که خدا را به یاد انسان مىآورد.
(44) و پیمان خدا با مردم است.
(45) نماز، سیماى مکتب است.
«اَلصَّلوهُ وَجْهُ دینکُمْ» (46) نماز، دواى تکبّر است.
«وَ الصَّلاهَ تَنْزِیهاً عَنِ الْکِبْرِ» (47) نماز، وسیله تشکّر و سپاس از نعمتهاى الهى است، عمود و پایه دین، کلید بهشت، وسیله آزمایش و شناخت مردم و محو کننده گناهان، و پاک کننده دل و جان آدمى است.
روزى پنج نوبت، با حفظ شرایط کامل نماز، در پیشگاه خدا ایستادن و نعمتهاى او را یاد کردن و از او حاجت و نیاز خواستن، همچون شست و شو در نهر آبى است که آلودگىها را مىزداید.
(48) نماز، اوّلین سؤال در قیامت است، که اگر پذیرفته نشود، کارهاى دیگر هم مقبول نیست.
نماز، تنها عبادتى است که در هیچ حال از انسان ساقط نمىشود حتّى در میدان جنگ ودر شرایط اضطرار، بیمارىو...
نماز، اعلام بندگى در برابر خدا و زیر بار نرفتن در مقابل طاغوتها و ستمگران است.
نماز، زنده نگه داشتن آیین توحیدى حضرت ابراهیم، و سنّت رسولاللّه ومکتب حسینبنعلىعلیهما السلام است.
نماز، براى عاشقان خدا، شیرین ولى براى منافقان، تلخ و سنگین است: «وَإِنَّهَا لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَى الْخَشِعِینَ» (49) نماز، کوبنده شیطان و مأیوس کننده اوست.
حضور در برابر آفریدگار است.
نماز هماهنگى با همه ذرّات عالم است.
جهان، محراب وسیعى است که همه کائنات، در آن به تسبیح و سجود در برابر خدا مشغولاند.
به نماز ایستادن، همراهى با همه آفریدهها و فرشتگان در پرستش و ذکر پروردگار است.
در اهمیت نماز، همین بس که على علیه السلام در میدان نبرد صفّین، و امام حسین علیه السلام در ظهر عاشورا دست از جنگ کشیدند و به عشق الهى، به نماز ایستادند.
شخصى به حضرت على علیه السلام ایراد گرفت، امام فرمود: ما براى همین مىجنگیم تا مردم، اهل نماز باشند.
به سید الشهدا، در زیارتنامهاش خطاب مىکنیم: گواهى مىدهم که تو نماز را بر پا داشتى.
«اَشْهَدُ اَنَّکَ قَدْ اَقَمْتَ الصَّلوهَ ...» چگونه عبادت کنیم؟
مگر نه اینکه نشانى هر خانه را باید از صاحب خانه گرفت؟
و مگر نه اینکه در هر ضیافت و مهمانى، باید نظر میزبان را مراعات کرد؟
عبادت، حضور در برابر آفریدگار است و نشستن بر سر مائدههاى معنوى که او براى «بندگان» خود فراهم کرده است.
پس، چگونگى عبادت را هم از او باید فراگرفت و به دستور او عمل کرد و دید که او چه چیز را عبادت دانسته و عبادت را به چه صورت از ما طلبیده است؟
غیر از شکل ظاهرى عبادات، به خصوص نماز که بیشتر در چگونگى آن سخن خواهیم گفت، محتواى عبادت را باید از دید اولیاى دین و متن مکتب شناخت و به کار بست.
بهترین عبادتها آن است که: 1.
آگاهانه باشد.
دو رکعت نمازِ انسان آگاه و دانا، از هفتاد رکعت نماز شخص نادان برتر است.
و عبادت کننده ناآگاه، همچون الاغ آسیاب است که مىچرخد ولى پیش نمىرود.
(6) امام صادق علیه السلام مىفرماید: کسى که دو رکعت نماز بخواند و بداند با که سخن مىگوید، گناهانش بخشیده مىشود.
(7) در این صورت است که نماز، معراج روح مىشود و عامل بازدارنده از فساد و موجب قرب به خدا مىگردد.