اهمیت غلات
افزایش جمعیت افزایش تولید
گندم 15-10 سال قبل از میلاد مسیح در خاورمیانه و فلات ایران
قدمت کشاورزی 4500 سال قبل از میلاد در نیل
جو 6500 سال قبل از میلاد در جارمو
غلات از خانواده Granmineae یا Peaceae
شامل: گندم – جو – چاودار – یولاف – ذرت – سورگوم – ارزن – برنج
در ایران یولاف و چاودار
سطح زیر کشت غلات بالاترین گندم بیشتری سطح زیر کشت
(750 میلیون هکتار حدود 55 درصد کل اراضی قابل کشت )
عملکرد گیاهان مورد نظر در طی سالهای اخیر افزایش شدید خصوصاً گندم و جو
انقلاب سبز خودکفایی بعضی از کشورها
بالابردن عملکرد
درصد پروتئین
اهمیت غلات از نظر غذایی
اولین بار زنان زراعت
تغذیه بدرگیاهان اندوسپرم و لپه ها در دولپه ها
بافت غذایی در تک لپه ها
غلات 90 درصد تغذیه
قسمت های یک بذر
دانه = میوه
میوه غلات گندمه (Caryopsis) میوه خشک ناشکوفا که پریکارپ نازک شده و به پوسته چسبیده
پریکارپ
تستا
قسمت های دانه امرون
اندوسپرم
جنین
1- پریکارپ پوسته میوه (غشاء تخمدان) 5-4 لایه سلول
اپی کارپ
شامل مزوکارپ
اندوکارپ
2- تستا پوسته بذر
نازک و از دو لایه سلول از دیواره تخمدان رنگ قرمز – قهوه ای – زرد
3- آلدون از یک لایه سلول بزرگ با دیواره صخیم
پر از پروتئین و آنزیم آمیلاز و پروتئاز و ...
گلوبولین بدون گلوتن
4- اندوسپرم بزرگترین بخش 80 درصد وزن میوه
دیواره سلول ها نازک و از نشاسته و پروتئین لگتادین و لگوتنین + آب = گلوتن
5- جنین (بنفش) رویان قسمت پایینی دانه و با کمک اسکوتلوم (لپه) محافظت می¬شود.
اسکوتلوم سلول های یک شکل با قطر یکسان
وظیفه جذب مواد غذایی ذخیره شده در اندوسپرم و انتقال
قسمت های جنین ریشه چه کلئودیز
ساقه چه در بالای ژمول و با رأس گرد
ژمول ...
رشد غلات و نمو غلات
جوانه زدن
مرحله رویشی تشکیل ریشه
پنجه زنی
دارای دو مرحله
تشکیل شدن سنبله
مرحله زایشی گروه گرده افشانی
تشکیل دانه
رسیدن دانه
فیکس و وادوکس روش ده دهی
فیکس 12 مرحله از جوانه زدن تا رسیدگی کامل
جوانه زدن Germinatio
آب کمترین از حبوبات و گیاهان صنعتی به جز ارزن حدود 50 درصد
درجه حرارت حداقل 5-1 درجه گندم جو یولاف چاودار معروف
غلات مناطق معتدله یا دانه ریزها غلات مناطق سرد مقاوم به سرما
حداقل 8 درجه ذرت– ارزن – سورگوم – برنج دارای خواب زمستانه
دوره رشد کوتاه تر حساس به سرما دوره رشد طولانی
opt دما 25-18
وقتی حرارت، رطوبت، اکسیژن مناسب باشد ذخیره آنزیم اسکوتلوم
رشد و تمایز یافته ها رویان
زمان 5-4 روز
اولین قسمت ریشه های جنینی Radicle
گندم 5-3 عدد
یولاف 4 عدد
جو 8-5 عدد
ذرت- ارزن- برنج و ذرت خوشه ای 1 عدد
پنجه زنی Tillering
بعد از رویش زمان محدودی توقف رشد طولی غلات ساقه ایجاد گرده
انشعاب ساقه از گره = تولید پنجه طوقه
گره انشعاب تعداد زیادی گره با فاصله کم خطای دید
از گره انشعاب تعداد زیادی ریشه ریشه های ثانویه
ریشه های تاجی
ریشه های دائمی
ریشه های اصلی
گره انشعاب مواد غذایی
در غلات پاییوه مهم مقاومت به سرما
*محل گره انشعاب متغیر و بسته به عمق کاشت
در غلات پاییزه عمق بیشتر
عمق بیشتر ریشه بیشتر
ریشه قوی تر
روشنایی بیشتر عمق پایزه گره انشعاب
نور مستقیم پایین تر (پایین تر)
قدرت پنجه زنی ژنیتیکی و تاحد محیطی
چاودار بیشترین و بعد جو و گندم
در بهاره ها جو بالاترین و بعد یولاف
ذرت بسیار کم
قدرت پنجه زنی تراکم در ارقام مختلف مهم است.
نور رژیم غذایی عوامل محیطی مهم رطوبت فضا اندازه بذر روش کاشت درجه حرارت لازم 12-8 درجه سانتی گراد تعداد مفید پنجه سنبله غیر بارور تشکیل ساقه ساقه رفتن Stem Extension بعد از پنجه زدن و با مناسب شدن دما قبل از تشکیل ساقه بهاره شدن Vernalization 40-30 روز دما 5-0 درجه طویل شدن ساقه رشد هر میان گره - میان گره تحتانی طول کمتر اما بافت مکانیکی زیادتر و توسعه یافته تر - طویل ترین میان گره میان گره بالایی نصف طول ساقه - میان گره گندم- چاودار- جو- یولاف توخالی است به جز دوروم؟
- گره توپر است.
- ساقه رفتن به عوامل ژنتیکی دما رطوبت مهم تر مواد غذایی هر گره برگ غلاف sheath پهنک lamina غلاف برگ شامل زبانک جلوگیری تعدد آب به داخل غلاف گوشوارک پهنک - گوشوارک در جو بزرگ تر از گندم چاودار و یولاف گوشوارک ندارد.
- گوشوارک گندم کرکدار ولی عمومیت ندارد.
زبانک در یولاف بزرگ تر مرحله سنبله رفتن خوشه دهی Heading - همزمان باساقه دهی گل آذین حرکت می کند و ساقه را طی می کند - غلاف باد کرده (غلاف رفتن) و گل آذین خارج می شود سنبله پانیکول خوشه مرکب سنبله زائده یک یا چند سنبلچه محافظت توسط گلوم سنبلچه یک یا چند گلچه گلچه پوشینک ها (لما+پالئا) + گل حقیقی (لودیکول ها + پرچم ها + مادگی) لودیکول دو غده متورم پوشینک ها صاف یا پرزدار دندانه یا بدون دندانه لما پوشینه خارجی ریشک دار یا بدون ریشک *گل دادن یا باروری طویل شدن آخرین میان گره حرارت حرارت پایین هوای سرد اختلال در گرده اقشانی و گل دهی در سنبله از وسط به دو طرف * پانیکول از انتها به پایین مرحله تشکیل دانه و رسیدن بعد از لقاح پرشدن در گندم حدود یک ماه بعد از باروری شیرین شدن یا رسیدن سبز رسیدن دانه رسیدن زرد یا خمیری رسیدن کامل یا سخت آب زیاد (50 %) شیری تشکیل رویان زرد شدن برگ های پایین آب (30%) خمیری حجم دانه حجم نهایی توقف ذخیره رنگ مزرعه زرد رطوبت 16-15 درصد رسیدگی کامل سخت له نمی شود برگ ها کامل زرد ریزش برگ پرچم بیشترین سهم بیشترین فتوسنتز ورس خوابیدگی Loading انحراف ساقه از حالت عمودی خوابیدگی شکستگی آفات و بیماری ها- عدم انتقال مواد- کمبود نور- برداشت- وجود ابر نور- مواد غذایی زیاد- آب زیاد- ترکم بالا- پوکی خاک- ارقام پا بلند عدم تعادل بین هیدرات کربن و نیتروژن ژنتیکی اندازه ساقه مقاومت به ورس فاصله میان گره ها سنگینی سنبله بافت های مکانیکی قارچ ها پوسیدگی ساقه تراکم مناسب کشت ...
در زراعت تعادل بین N P K ارقام پا کوتاه موادی مثل CCC یا یایکوسل خوابیدگی قبل از سنبله دهی گرده افشانی چرا بعد از گل دهی سلیکوسل ضحیم شدن دیواره سلول (کلرکولین کلراید) ازدیاد تعداد دستجات آوندی کوتاه کردن گره های 1و2و3و4 حتی مقاوم کردن به خشکی کوچک کردن سلول های گندم و متراکم شدن سیتوپلاسم حتی در عدم ورس افزایش عملکرد تا 40 درصد کاربرد آغشته کردن بذر محلول پاشی 5 برگی مخلوط یا علف کش ها بعد از پنجه زدن گندم بهاره 8/0 کیلو و پاییزه 7/1 کیلو اختصاصات تیره غلات - ریشه نازک و افشان و در سطح خاک - ساقه توخالی و بند بند به جز در محل گره - میان گره دارای اندازه متفاوت - برگ دراز- کشیده و بدون دهبرگ- متناوب - غلاف قسمت زیادی از میان کره را در بر می گیرد - دارای زبانک و گوشوارک - گل سنبله و پانیکول دارای محور Rachis و Rachilla - گل هرماخردویت - لودیکول گنـــدم نام علمی Triticum aestivum انگلیسی Wheat فرانسه Ble' آلمانی Weizen اهمیت مبدأ اولیه قاره آسیا و فلات ایران تا سوریه 15-10 هزار سال قبل از میلاد مسیح شاید اولین گیاهی که زراعت شد مونوکوکوم و دی کوکوم زراعت ساده تر تطابق غذای اصلی انسان مصارف نان و فرآورده ها دارو سازی مصرف طیور و بستر دام ها تهیه نشاسته پوشش سقف ساختمان ها خمیر کاغذ گلیادین مهمترین ماده تشکیل دهنده گلوتن گلوتینین ورآمدن خمیر- کیفیت نانوایی ویتامین های B1-B2- - D-E-A 75 درصد نان گل گندم 15 درصد صنعتی 10 درصد بذر - دانه دارای نشاسته- مواد قندی- سلولز- چربی- مواد معدنی- پروتئین و ویتامین است - نشاسته بیشترین مقدار 72-57 درصد در آب سرد غیر قابل حل - مواد قندی 2-1 درصد گلوکز- فروکتوز- مالتوز- رافیتوز و ...
- سلولز در پوسته دانه وقسمت الدون غیرقابل هضم درحیوانات - چربی بیشتر در جنین حفاظت از جنین و جلوگیری از خروج رطوبت آن - مواد معدنی شامل املاح و عناصر معدنی و گیاهک بیشتر از اندوسپرم (شامل P-Ca-Fe-S-K) - پروتئین کمتر از حبوبات 80 درصد گلوتن مهم ارزش نانوایی عوامل موثر بر ارزش نانوایی یا کیفیت Pr 1- واریته 2- آب و هوا خشکی وزش باد سرمازدگی 3- خاک خاک رسی Pr کمتر خاک شنی Pr کمتر سلیت Pr بیشتر عمق خاک PH بالا یا پایین ریشه 4- تغذیه نیتروژن مواد غذایی زمان و میزان مصرف 5- تناوب اگر بعد از گلومیتوز- چغندر قند و سیب زمینی باشد ذرت- گندم- سورگوم 6- و شامل آماده سازی زمین 7- زمان کاشت 8- بهاره یا پاییزه بهاره Pr بیشتر چون نشاسته کمتر 9- علف هرز باعث جذب آب- مواد غذایی و کم شدن نور و فضا مخلوط شدن با دانه آرد رنگ- مزه و بو 10- آفات و بیماری ها 11- زمان برداشت تنفس و تغذیه جنین 12- انبارداری انبار خشک 18 ماه و 24 ماه 13- آبی و دیم 14- روش زراعت مکانیزه بیشتر از کرتی و سنتی دانه گندم - گرد-بیضی-تخم مرغی و بیضی دراز - رنگ سفید-قرمز-خاکستری - طول دانه 12-4 میلی متر و صخامت 4-5/1 میلی متر - قسمت فوقانی ...
و تحتانی گرد و کروی پشت دانه بدون شیار شیار شکمی دیم تنگ تر از آبی وزن هزار دانه 50-15 گرم گندم سردسیر آردی گندم نواحی خشک و گرم صخت و شیشه ای افزایش Pr و سخت شدن اندوسپرم آبیاری افزایش ذخیره نشاسته آردی شدن دانه خواب بذر Seed dromancy عدم جوانه زنی در شرایط مناسب جنین نفوذ پذیری به آب پوسته نفوذ پذیری به دلایل مواد بازدارندن نفوذ پذیری به فشار هوا رنگ دانه سفید و قرمز شرایط محیطی هوا گرم و خشک خشک گاه خواب خوب است جوانه زنی روی سنبل خصوصاً در مناطق مرطوب مشخصات گیاهشناسی گندم یکساله- خانواده-جنس Triticum با گونه های زیاد ریشه افشان دیم و شنی پنجه تابع رقم و شرایط آب و هوایی تا 5 ساقه ساقه گره دار با ارتفاع متوسط 130 سانتی متر تعداد برگ ها 8-7 عدد به صورت متناوب نور تعادل گل سنبله مرکب با محور اصلی راکیس و فرعی راکیلا گل بر روی Rachilla تعداد 3 گل گل وسط فاقد اندامزایشی گرده افشانی گریز از مرکز از وسط پایین بالا قسمت بالا پوکی دانه در هوای گرم و خشک دانه پوشه گلوم درجو به دانه چسبیده گندم پوشینه لما پالتا دانه ببیضی- رنگ سفید – زرد تا قرمز دانه جو دراز تر از گندم رنگ پوست جو روشنتر از گندم 100 دانه جو بیشتر از گندم هیدرات های کربن یا نشاسته جو فشرده تر فضای خالی گندم به جز دوروم جو هنگام جوانه زدن به آب بیشتر نیاز دارد .
ریشک جو طولانی تر ایجاد سایه نقش ریشک تغییر شرایط محیط اطراف سنبله جلوگیری از تبخیز و معرق جلوگیری از حمله بعضی آفات انواع گندم از نظر طول ریشک (بنفش) 1- ریشک بلند 4 سانتی متر گرم و خشک Aristatum 2- ریشک کوتاه کمتر از 4 گرم و معتدل معتدل سرد و سرد 3- بدون ریشک سرد و کوهستانی طبقه بندی گندم A- ژنتیکی گندم Tritcum 600 گونه 1- دیپلوئید 2n=14 مثل T.monococcum 2- تراپلوئید 2n=28 مقاومت به شرایط نامساعد زیاد (T.durum) فضای خالی ندارد دانه سخت و شیشه ای هر سنبلچه 3 گل 2 گل بارور سنبلچه 3 ضلعی - فشردگی از پایین به تالما کم می شود دانه های پایینی بزرگتر مصرف پرندگان 3- گندم هگزاپلوئید 25=42 بالاترین سطح زیر کشت گندم نان T.sativa گندم زراعتی T.aestivum B- طبقه بندی زراعی 1- گندم پاییزه 2- گندم نیمه پاییزه 3- گندم بهاره 4- گندم نیمه بهاره - گندم پاییزه در جوانه زنی مقاوم به درجه حرارت پایین – صفر فیزیولوژیک 4 درجه فاصله زمانی جوانه تا پنجه طولانی دوره رشد طولانی تر - گندم نیمه پاییزه گندم زمستانه خیلی مقاوم 2درجه فاصله زمانی کوتاه و مقاوم به سرما - گندم بهاره صفر فیزیولوژیک 2 درجه و ابتدای بهار و زود کاشته می شود - گندم نیمه بهاره حساس به سرما و اواسط بهار - بهاره ها فاقد خواب ولی پاییزه - دوره رشد پاییزه 9-7 ماه ولی بهاره 5-3 ماه - پروتئین بهاره کمتر است – دیم بیشتر ست پروتئین در ارقام مختلف ضعیف 11-8 درصد امید متوسط 14-12 آذر خوب 16-14 آزادی – مهدوی – سبلان خیلی خوب 18-16 نوید عالی بیش از 18 ازت پذیر ورس اکولوژی گندم - توزیع 60-30 عرض جغرافیایی در نیمکره شمالی و 40-25 جنوبی اردیبهشت تا مهر مهر تا دی - حرارت دمای مناسب ابتدای رویش پایین و بعد بالا 3-1 بهترین 18-15 دمای بالا نابودی دانه برف پنجه زنی 10-8 مقاومت بالا 35- سرما در گلدهی یا یخ زدگی در زمستان ریشه حرارت بالا ساقه رفتن گلدهی رسیدگی ورس باروری وزن هزار دانه حداکثر تحمل گیاه 55-50 رطوبت - 200 تا 2500 ؟؟؟
آب ؟
225 میلی متر و بهترین 600 میلی متر پراکندگی باران دیمکاری بیشترین نیاز سنبله رفتن و شروع تشکیل دانه بادزدگی Blasting خاک مناسب ترین خاک لومی لومی رسی و لومی شنی با زهکش خوب (در زمستان یخ زده یا خفه) در دیمکاری زیر بافت بهتر PH مناسب 5/7 -6 سطح آبهای زیرزمینی ارقام مناطق خشک گزروفیل سنبله ریشک دار و کرکدار Si خشن نیاز به خاک عمیق ندارد ریشه 90 درصد 20تا25 سانتیمتر تناوب زراعی ذخیره رطوبت گیاه پیش کشت برداشت زود برگشت عناصر علف های هرز برداشت زود ذرت آترازین 2 Lit کودهای دامی و شیمیایی فورازیوم چغندر قند برداشت زود آفتاب گردان برداشت زود کود آب ذرت خوشه ای و ارزن خوب نیست نیتروژن بافت خاک کمتر از کشت مداوم گندم علف های هرز کشت مداوم بیماره ها و آفات عملکرد در دیمکاری آیش راندمان آیش در آبی انتهای متناوب کنترل کننده آقات و بیماری ها و علفهای هرز گندم + حبوبات Leg farming یا تناوب زراعی – مرتعی سویا افزایش حاصلخیزی یونجه و شبدر مواد ازته و مواد آلی 1- بقولات دانه ای 2- غلات پاییزه 3- گیاهان صنعتی 1- بقولات 2- غلات پاییزه 3- ذرت 4- گندم پاییزه 1- غلات پاییزه 2- ذرت 3- لوبیا و سویا 4- گندم 5- ذرت الگوی تناوبی و مناسب 1- ذخیره آب 2- حاصلخیزی 3- آفات بیماره ها و علف های هرز 4- فرسایش 5- احتراز از آبیاری زیاد 6- تعادل کار در طول سال کــود - نیتروژن هر تن ماده خشک 400 کیلو و دیم حدود 35 هر هکتار حدود 12-70 کیلو N پنجه زنی تعداد خوشه تعداد ساقه گل های بارور تعداد دانه سنبله افزایش تعداد و سطح برگ درصد Pr زیادی N افزایش سطح برگ تعرق تاخیر در رسیدگی بیماری ها و آفات ورس شکل جذب NO3 حرارت پایین و ابتدای رشد NO4 کود سرک زمستان سرما عدم نیتریفیکاسیون شنتشو؟
عدم شنتشو؟
جهت بهار منفی پنجه زدن – ساقه رفتن – گلدهی (50-30) (40-20) (30-20) فاصله کم مرحله 2و3 ورس علائم کمبود نیتروژن رنگ برگها سبز مایل به زرد و باریکی اندام ها سافه سبز روشن برگ ها از نوک به طرف قاعده خشک دانه کوچک و چروکیده ارتفاع کوتاه – پنجه زنی کمتر و درصد پایین Pr فسفـر در تشکیل و فعالیت رنگدانه ها افزایش فتوسنتز در افزایش مقاومت در برابر گرما و خشکی در زودرسی و یکنواختی رسیدگی در پنجه زنی در ریشه دهی در مقاومت به بیماری ها نیاز 8-6 کیلو هر تن هکتار 100-70 گیلو P2O5 کمبود اندام های هوایی سبز تیره رشد کند برگ ها از نوک می میرند رنگ برک ها ارغوانی بنفش پتـاس مقاومت بیماری ها آفات خشکی ورس افزایش مواد قندی و نشاسته نیاز 100-50 کیلو K2O کمبود زرد دشن پهنک برگ های بالا و حاشیه ها سوختگی ساقه ها ضعیف رشد رشد چروکیده مقاومت کمبود منیزیم در بین رگبرگ ها لکه سبز روشن و بعد سفید لکه به دنبال همدیگر کمبود گوگرد در رگبرگ خطوط طولی زرد مایل به سبز زرد برگهای جوان = ریز مغزی ها – عناصر متحرک - شرایط انتخاب بذر 1- قوه نامیه بذر بذر خوب یک هفته بعد از کاشت مناطق سرد 2- خلوص بذر 3- پاکی بذر 4- ضدعفونی بذر سیاهک 5- جوانه زنی سریع 6- پنجه زنی سریع یخبندان 7- رشد طولی ساقه 8- مقاومت به گرما – خشکی – شوری 9- مقاومت زنگ ها – سیاهک ها – فوزاریوم – آفات 10- یکنواختی محصول 11- ورس 12- زودرسی 13- مقدار محصول 14- مقاومت به ریزش 15- ارزش نانوایی مقدار بذر 1- قوه نامیه 2- رقم مورد کاشت 3- وزن هزار دانه 4- قدرت بولید پنجه 5- شرایط خاک 6- زمان بذر پاشی 7- نوع زراعت 8- روش کاشت 9- مقاومت در برابر افات و بیماری ها 100 * وزن هزار دانه * تراکم = میزان بذر ارزش مصرف بذر عمق بذر 7-4 سانتی متر 1- نوع زراعت آبی یا دیم 2- چگونگی تهیه زمین 3- زمان کاشت 4- وسایل کاشت جنس بافت 5- خصوصیات خاک رطوبت دما بهاره زمان کاشت پاییزه Factualtative سرما یخبندان یا پنجه نی روش کاشـت 1- کرنی دست بذر افشان کنترل آفات بیماری ها مقدار بذر علف های هرز فواصل 2- خطی شیب زمین طول فارو - فاصله ردیف ها 15-12 سانتی متر کاشــت - هیزم کاری و خشکه کاری - شخم - دیسک (کوددهی) – هرس (در صورت لزوم) – تسطیح – کاشت بذر افشانی ایجاد فارو ایجاد نهر خطی کاری عمق شخم خاک سبک 18-15 حداکثر 25 خاک سنگین 22-20 حداکثر 25 آبیاری دیمکاری آبی درجه حرارت – روش کاشت – مقدار ریزش باران – جنس زمین – رقم و ...
کوددهی آب بیشتر حدود 513 لیتر در جوانه زنی 44 تا 50 درصد آب زیاد خفگی اکسیژن برنج آب 5000 تا 5800 متر مکعب ایران 8000 - جوانه زنی مراحل آبیاری 1- جوانه زدن تا اتمام پنجه زدن خاکاب 2- مرحله ساقه رفتن ساقاب 3- مرحله سنبله رفتن خوشاب 4- مرحله گل رفتن گلاب 5- مرحله دانه بستن دان آب علف های هرز - از مهمترین عملیات داشت - ریش بزی – دم روباهی – یولاف چرخه همانند گندم پاییزه رسیدگی زودتر آیش مبارزه تناوب مکانیکی پنجه زنی 25-20 سانتیمتر شیمیایی 2-4-D 1- 5/0 کیلو MCP7 4/1 – 5/0 کیلو عوامل نامساعد 1- پرندگان کلاغ – گنجشک – کبوتر و ...
2- جوندگان موش 3- مورچه ارقام مقاوم 4- سرما و یخبندان کود دامی بادشکن افزایش تراکم ارقام 5- ورس نیتروژن آب ریشه ورس ساقه گره رقم زودرس 6- آفات ریشکدار شاه دانه 7- بیماری ها برداشت 8- بــاد ریزش مناطق گرم و خشک مقاوم تعرق بادزدگی تبخیر کاهش جذب ریشه 9- آتش سوزی 10- گرما آفات و بیماری ها آفـــات 1- سوسک های قهوه ای غلات 2- مگس گندم 3- زنبور ساقه گندم 4- سن های زیان آور گندم حشرات کامل از کوه به مزرعه اول بهار پوره ها زمستان گذرانی در کوه ها و زیر علف ها بهار مزرعه کوه ها پوره جفتگیری سم سومیتیون یا لباسیه 2/1 لیتر در هکتار 5- شته های گندم 6- تریپس گندم 7- پروانه های زیان گندم میتوزگندم پروانه ساقه خوار 8- راست بالان بیمـاری ها 1- زنگ ها پنهان 2- سیاهک ها آشکار سیاهک برگی گندم برگ ها و غلات سفیدک سطحی غلات پهنک برگ پوشش تار عنکبوتی سفید برداشــت دستی خرمن 14 درصد رطوبت بافه بند خرمن کمباین رطوبت 16-15 درصد چیدن – کوبیدن – تمیز کردن – درجه بندی کردن – کیسه کردن و گاه بسته بندی کاه شرایط مزرعه در مرحله برداشت 1- رطوبت 16 درصد کمتر 2- علف های هرز 3- وری 4- پستی و بلندی زمین 5- هوا گرم و آفتابی 6- زمان برداشت کوتاه مدت 7- مناطق گرم و خشک صبح 8- مناطق مرطوب ظهر جـــو نام علمی Hordeum نام انگلیسی Barleg فرانسه Orge آلمانی Gerste در فارسی نام جو jav زبان پهلوی مثل هند مبدأ آسیا و اروپا عصر حجر تولید نصف گندم در ایران 66 درصد دیم متوسط عملکرد آبی 3000 کیلو دیم 1000 کیلو مورد استفاده: دام انسان قنادی صنعت داروسازی نشاسته مالت نوشابه الکلی و غیر الکلی گیاه شناسی 2N=14 تیره غلات Gramineae جنس Hordeum و گونه Stivum Vulgare ریشه افشان 61 درصد 25 سانتی متر اول خاک ساقه ماشوره ای و گره دار برگ باریک سبز روشن انتهای گرد گوشوارک بغل گل یک پایه سنبله مرکب طول 15-7 یک گل 2 ردیف سنبله از سنبک هر سنبک دو گل 4 ردیف سه گل 6 ردیف گل 3 پرچم و یک مادگی گلدهی قسمت تحتانی دانه گندمه بیشتر ریشک دار بیشتر همراه با پوشینه سخت هزار دانه 57-35 گرم طبقه بندی = جو 6 ردیفه 3 سنبلچه بارور گاه 4 ردیف دیده می شوند ریشه قطور تر و طویل تر دانه ها هم اندازه نیستند دو ردیف میانی بزرگ تر وزن هزار دانه کمتر درصد Pr بیشتر = جو دو ردیفه از سه سنبلچه فقط وسطی یک ردیف از هر طرف یکنواختی دانه مرعوبیت صنایع تخمیری قدرت جوانه زنی بهتر Pr کمتر ارقام جو جو بهاره دوره زندگی کوتاهتر 120-100 روز ریشه ضعیف نیازها کمتر مقدار محصول کمتر بیشتر صنعت نوشابه 2ردیفه جو پاییزه ریشه قطور تر و طویل تر محصول بیشتر 240 تا 270 روز شش ردیف بهاره آرامیر – اریوات – ارم – استار – اطلس – ترکی – گرگان بهاره پاییزه جو ترش – تونس – سینا – شیرین – کارون – والفجر پاییزه زرجو – کالیفرنی – جوبخت اختلاف گنـدم و جــو 1- قدرت و سرعت تولید جوانه جو 2- نیاز آبی در مرحله جوانه جو 3- حساسیت به سرما در مرحله جوانه جو 4- حساسیت به ورس جو 5- زبانک 6- نوک برگ 5- رنگ جو روشن 6- ریشه گندم سطح تر 7- مقاومت به گرما جو 8- شوری جو شرایط محیطی مقاومت به گرما بیشتر از جو - روز بلند طول دوره زندگی جو بهاره کمتر از جو پاییزه تغییرات ارتفاع مثبت 4000 متر تا 5000 مقاومت به خشکی و بیماری ها بیشتر از گندم چون قیمت پایین تر از گندم در خاک های نامساعد حداقل بارندگی 250 خاک مناسب عمق کافی و سطح الارض نرم و کسب خاک های شنی مناسب تر از رسی جوهای پاییزه حساس تر از بهاره ؟؟؟
PH 5/7-5/6 تحمل کمتر از گندم حرارت حداقل حرارت 3/1 opt 25-20 به سرما حساس تر از گندم رطوبت نسسبت به گندم کمتر مصرف کم برداشت زودتر مرحله بحرانی ساقه رفتن – تشکیل و پر شدن دانه ارقام بهاره آب کمتر آب مورد نیاز 407 هزار متر هر واحد 518 واحد آب کـــود شبیه گندم بیشترین نیاز ساقه رفتن 4/2-8/2 کیلو نیتروژن جهت 100 کیلو دانه و کاه 25/1-16/1 فسفر 75/1-1/2 پتاس برای 5 تن جو N126 - 60P2O5 و 98K2O N افزایش قدرت پنجه زنی تعداد گلچه های بارور وزن هزار دانه درصد پروتئین مقدار محصول آماده کردن زمین شخم عمیق نمی خواهد 25 سانتی متر شخم چند ماه زودتر شخم – دیسک – کلو- تسطیح- کاشت تراکم 500-450 پاییزه 450-400 بهاره در صورت تاخیر در کاشت 10 تا 20 درصد میزان بذر بهاره 200-160 دیم 80-65 پاییزه 220-180 هر چه حاصلخیزی کمتر یا عملیات بستر بد بذر بیشتر ضدعفونی قارچ ویتا واکس 1 تا 5/2 در هزار تری تیزان سرزان پ کریپتودین زمان کاشت پاییزه پنجه 10-5 رزو قبل از گندم قیچه زنی تاخیر در کاشت دانه در سنبله وزن هزار دانه درصد پروتئین خصوصاً صنایع تخمیری جو بهاره بلافاصله بعد از خطر یخبندان پنجه زیاد برای بهاره خوب نیست کوچکی دانه کاهش محصول زمان بهاره اسفند تا آخر اردیبهشت عمق و فاصله عمق حدود 3 سانتی متر عوامل مختلف فاصله فارو 20-18 سانتی متر آبیاری Irrigation آب کمتر از گندم – جوانه زنی 39 درصد – جوانه زدن مراحل حساس ساق رفتن تولید سنبله کمبود در هر مرحله ؟
تولید گل تولید دانه جو بهاره کمتر 3 مرحله اوایل رشد مهمتر علف های هرز رقابت جو با علف هرز بیشتر از گندم چون رشد سریعتر به بذر عال از علف هرز بیشتر مناسب علف کش 2-4-D مرحله 6-5 برگی 20-10 سانتی متر یولاف وحشی دیالیت خاک آفات و بیماری ها بیماری ها سیاهک سخت یا پوشیده جو سیاهک آشکار جو برداشت 10-5 روز زودتر از گندم باید سریع برداشت گردد به ریزش حساس - گره های بالایی ساقه خشک – برگ ها زرد – دانه ها سخت رطوبت کمتر از 15% بـرنـج نام علمی Oriza Sativa انگلیسی Rice فرانسه Riz آلمانی Ries تاریخچه مبدأ آسیا هندستان قوت 1 مردم جهان 3 90 درصد تولید سپس به چین و ژاپن سپس آفریقا انستیتو بین المللی تحقیقات برنج سال 1961 IRRI تحقیقات IRRI افزایش 40 درصدی عملکرد برنج چون : 1- کاربرد گونه های جدید نیمه پا کوتاه و پر محصول 2- تولید برنج هایی با دوره رشد کوتاه که به طول روز حساسیتی ندارند 3- زراعت برنج دورگه هیبرید 4- بهبود در آبیاری و مدیریت آبی 5- تکنیک های جدید در اداره مزارع ادوات کودها مبارزه با آفات بیماری ها و علف های هرز تکنولوژی برداشت برنج کاری در ایران هخامنشیان اشکانیان گیلان خراسان - آرد برنج نان مخصوص لاکو - پلو صفویه از لهجه گیلانی پلا همن برنج پخته بوده - در ترکیه پیلا نام اصلی برنج ورنج یا بارنج در گیلان پج شلتوک دانه + پوست کلمه هندی چلتو بعضی نقاط ایران اوریزه پلو آش – شیربرنج – فرنی – شیرینی یزدی محصولات صنعت الکل گیری پارچه بافی آهار پارچه کاغذ سازی نشاسته غذای دام ها کاه برنج پوشش سفق خانه ها کندوج حصیر صنایع دستی زنبیل کلاه سطح زیر کشت و تولید از 50 عرض شمالی تا 40 جنوبی و تا ارتفاع 2500 متری قبلاً در اراضی مرطوب حاره آلمان اراضی خشک و کم آب و نواحی سرد 17 کشور 97 درصد تولید کشورهای جنوبی و شرق آسیا 96 درصد کل محصول جهان در ایران 85-80 درصد گیلان و مازندران سطح زیر کشت بعد از گندم دوم تولید تقریباً مساوی گندم گیاهشناسی خانواده Poaceae Gramineae جنس Oriza گونه Sativa خصوصیت پانیکول سنبله انفردادی و با فاصله کم روی پاینکول برنج یکساله علفی ریشه افشان عدم نفوذ سازگاری ریشه اکسیژن کم خاک اکسیژن محلول در آب آترانشیم ساقه توخالی و استوانه ای صاف گره 10 تا 20 عدد ارقام زودرس کمتر ارتفاع 50 تا 200 * تعداد پنجه 4 تا 5 برگ یک در میان و متناوب پهنک باریک و بلند پانیکول شاخه فرعی با محور ثانوی هر سنبلک 3 گل یکی بارور در دانه برنج پوشینه به دانه چسبیده شلتوک باز پانیکول نیمه باز فشرده مراحل رشد 1- آماس کردن بذر – رشد جنین – تشکیل جوانه اولیه و ریشه جنینی حداقل حرارت 12-10 درجه و opt 30-25 در جوانه زنی به اکسیژن نیاز دارد لکئوپتیل بالقوه غیر هوازی است 2- تشکیل جوانه های انتهایی و بافت مریستمی رأس برگ اولین برگ دومین برگ (بزرگ تر) سومین برگ (بزرگتر و شبیه جو) 3- پنجه زنی از ظهور برگ 3 و 4 و تا 9-8 برگی - 45 روز طول می کشد تعداد دمای هوا رقم رطوبت خاک تعداد در مناطق معتدل عمق کاشت کمتر از گرمسیری نور تاریخ کاشت تراکم حاصلخیزی 4- مراحله زایشی و ............
تا مرحله یازدهم خصوصیات اکولوژیکی - محصول گرمسیری و مرطوب بارندگی سالانه حداقل 1000 میلی متر - سرتاسر دوره رشد دما بالاتر از 20 - نورزیاد نور ضعیف بوته دراز و رنگ باخته کاهش جذب نیتروژن و عملکرد - روز کوتاه مرحله بحرانی شور 3 هفته قبل 2 هفته بعد از ظهور خوشه خاک خاک رسی 60-40 درصد همراه با مواد آلی PH 7-4 در مناطق خشک و نیمه خشک بالاتر از 7 نسبتاً مقاوم به شوری همراه با افزایش سن طبقه بندی ارقام هندی ایندیکا برنج زراعی ژاپنی ژاپونیکا جاوه ای جاویکا دانه ژاپونیکا دانه کوتاه، گرد ریزش کم و بافت گیاه سخت و ساقه کوتاه ایندیکا دانه طویل پنجه زنی زیاد ساقه بلند، ریزش زیاد و بافت نرم جاوانیکا در وسط ژاپونیکا عملکرد زیاد، مقاوم به ورس، طول و عرض برگ کم و رنگ سبز تیره تا روشن ایندیکا برگ ها دراز – پهنک کرکدار – مقاوم به شرایط نامناسب کم توقع به نیتروژن – محصول کمتر – شلتوک ریشک ندارد – کیفیت خوب تقسیم بندی ارقام برنج 1- دیم بارندگی زیاد 2- آبی یا غرقابی اکثر دوره رشد غرقابی لعاب دار بدون لعاب دانه سنگین 28 گرم دانه متوسط 28-22 دانه سبک 22 صدری دم سیاه دانه طویل 7 میلی متر صدری طول به عرض پس از 3 صدری معمولی صدری امیری در ایران دانه متوسط 7-6 میلی متر چمپانی زودرس و بینام دیررستر - مقاومت بیشتر – عملکرد بیشتر دانه گرده کمتر از 6 مقاوم به ورس – بیماری های مثل بلاست عملکردی بیشتر – کیفیت کمتر گرده مولایی – گرده شیراز – گرده کلات تهیه زمین دو مرحله اجرای شخم مناسب ماله زدن شخم مثل بقیه غلات عدم شخم عمیق 10 تا 15 سانتی متر عدم زیرورو کدرن خاک فقط قبل از کاشت ماله زدن هدف لایه غیر قابل نفوذ آب قبل از کاشت مواد غذایی شخم اول در پاییز و گاه دو شخم در بهار درگیلان کار در زمین خشک نیاز کودی 15-10 گرم نیتروژن هر کیلو شلتوک 8-4 گرم P2O5 4-2 گرم K2O نیتروژن به فرم آمونیوم بهتر است دوام بیشتر سولفات آمونیوم نیترات دی نیتریفیکاسیون N گاز رشد سبزینه ای زیاد N زیاد تشدید ورس کاهش عملکرد بیشترین نیاز پنجه زنی و شروع ساقه رفتن سرک کاشت روش مستقیم کشت مستقیم غیر مستقیم تهیه خزانه نشاء خزانه 1 تا 1 زمین اصلی 6 50 خزانه شخم در پاییز همراه با کاه و ...
آخر زمستان یا اول بهار کوددهی غرقاب خشک شود گل شخم سطحی غرقاب بیل زدن یا سایر وسایل گلوخه ها کوددهی تسطیح آبکشی 2 تا 3 روز کاشت 3 سانتی متر غرقاب کلش سوخته فشردگی بذر خروج آب در شب ها هوای سرد نایلون تا ارتفاع 52-20 سانتی متر در هنگام تهیه نشاء زمن اصلی غرقاب انتقال نشاء فاصله 25*25 سانتی متر خروج آب ریشه دهی 10-7 روز بعد قطع آبیاری 20 تا 25 روز مانده به برداشت غرقاب کشت مستقیم در اروپا ردیفی درخاک خشک و بعد غرقاب کردن دستپاش در مزرعه غرقاب بدون پوشاندن پرندگان شکسته شدن کلوخه ها بذر کمتر شرایط کاشت زمان درگیلان و مازندران خزانه کاری در اسفند بعد از خشک کردن خوشه مرغوب نگهداری در جای خشک ضدعفونی یا تری تیزان یا سرزان پ جوانه زنی در ظرف طول جوانه 5-1 میلی متر درگیلان هر هکتار 200-120 کیلو بذر در 100 مترخزانه مازندران 80-60 کیلو در 100 متر کشت مستقیم دستی 250-100 کیلو