دانلود مقاله ارتباط تنگاتنگ ورزش در پیشگیری از ناهنجاریهای جسمانی و تأثیر آن در سلامت روح و روان

تسلیم در برابر خداوند، احترام به حقوق انسانها و آمادگی برای خدمات اجتماعی، ارزشهای والای تربیتی هستند که می‌توانند در فلسفه آموزش و پرورش قرار گیرند.

دانش‌آموزان در مدارس کشور باید توانائی پایبندی به اصول انسانیت، درک آزادی و صبوری، احترام به حقوق دیگران و درک مفاهیم صلح و امنیت را بدست آورند، با این مفاهیم درگیر گردند و آنها را درک نمایند.

وضعیت تربیت بدنی و عوامل تأثیرگذار بر حفظ و توسعه سلامت انسان از موضوعات روز علوم مرتبط با اصول و وضعیت صحیح جسمانی هستند.

تربیت بدنی محسوس ترین و حقیقی ترین نوع آموزش و پرورش است که برای رشد و تکامل جسمی و ذهنی و اجتماعی و روانی، تقویت روحیه و شکل‌پذیری اخلاق در کودکان ضرورت دارد.

حرکت یا الگوهای حرکتی هفتگانه که برای بقای انسان اولیه ضروری و حیاتی بوده‌اند اساس ساختمان حرکت مهارتی را تشکیل می‌دهد این فعالیتهای اساسی عبارتند از: دویدن، پریدن، بالا رفتن، حمل کردن، بلند کردن، آویزان شدن، پرتاب کردن.

در طول روز کودکانی را می‌توان مشاهده کرد که هرکدام به نحوی به انجام فعالیتهایی از این قبیل مشغول هستند فعالیتهای مذکور بیانگر این مسأله‌اند که موجود زنده به فعالیت نیاز دارد بنابراین شرکت فعال افراد بخصوص بچه‌ها در ساعات درس تربیت بدنی و حضور در فعالیتهای حرکتی نه تنها موجب رشد همه جانبه فرد می‌گردد بلکه در کاهش میزان رفتارهای تخریبی افراد که از حرکات بی‌اصول نشأت می‌گیرد نیز مؤثر است.

ارتباط تنگاتنگ ورزش در پیشگیری از ناهنجاریهای جسمانی و تأثیر آن در سلامت روح و روان
ورزش و فعالیت جسمانی، روشی برای ارتقاء سلامت و پیشگیری از بیماریهای جسمی و روانی است.

افرادی که از آمادگی و توان جسمی خوبی برخوردار هستند، در فعالیت‌های اجتماعی و فردی موفق‌ترند.

زیرا این افراد از شادابی، انرژی و سلامت بیشتری برخوردارند.

توجه به نتایج مفید ورزش در نیروهای مسلح از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا علاوه بر کاهش هزینه‌های درمانی نیروهای مسلح، آمادگی جسمی و رزمی نتیجه اصلی و مفید ورزش خواهد بود.

علم پزشکی علاوه بر معاینات و تجویز داروها و اعمال جراحی که در مورد بیماری‌های مختلف انجام می‌دهد، از ورزش نیز به عنوان وسیله‌ای در جهت بهبود و سلامتی بیماران بهره می‌برد.

بعضی از پزشکان در مواردی مثل کم‌خوابی، کم کردن وزن و ضعف‌های عضلانی مثل کمردرد، کسب هماهنگی‌های عصبی و عضلانی در بعضی از انواع فلج، توان‌بخشی، نداشتن اشتها، داشتن اضطراب یا هیجانات روحی، بی‌قراری‌ها، افسردگی‌ها، احساس پوچی و بسیاری دیگر از موارد، بیمار خود را به ورزش کردن تشویق می‌نمایند.

در اسلام نیز به ورزش شنا، تیراندازی، سوارکاری و حتی پیاده‌روی سفارش شده است.

پیامبر اکرم (صلی‌اله علیه و آله وسلم) پیاده‌روی را بهترین درمان برای بسیاری از بیماری‌ها معرفی می‌کنند.

انواع ورزش را می‌توان بر حسب میزان فعالیت جسمانی و انرژی مصرفی در واحد زمان به ورزشهای سبک‌، نیمه سنگین و سنگین تقسیم کرد.

به طور کلی ورزش‌های سبک اثرات مفیدی بر جسم و روان انسان دارد.

از آنجا که قلب یکی از اعضاء حساس و مهم بدن حیوانات و انسان است، در انسان، هر گونه اختلالی در عملکرد قلب، موجب اختلال در فعالیت‌های روزانه خواهد شد.

یکی از راههای مراقبت از قلب، انجام فعالیت‌های جسمانی و ورزش‌های مناسب، به تناسب وزن و سن است.

در این مقاله به اختصار به اثرات ورزش در سلامت جسم بخصوص در تکسین درد کمر و سلامت روانی اجتماعی اشاره شده است؛
تأثیرات مثبت ورزش بر سیستم قلبی عروقی عبارتند از:
1.

تقویت عضله قلب و سایر عضلات بدن.

2.

تسریع در جریان خون و انتقال بهتر اکسیژن به قسمت‌های مختلف بدن.

3.

پیشگیری از بروز بیماری فشار خون به دلیل کاهش کلسترول و باز شدن عروق.

4.

به دلیل تقویت عضله قلب و افزایش قدرت انقباضی آن، تعداد ضربان قلب در حالت استراحت در هر دقیقه کمتر شده و در مقابل، خون با نیروی بیشتری به جریان می‌افتد.

5.

با انقباض عضلات پا در حین ورزش، خون راحت‌تر به قلب باز می‌گردد و از بروز واریس در پاها جلوگیری می‌شود.

تأثیر ورزش بر دستگاه تنفس
علاوه بر اثرات مثبت ورزش بر سیستم قلب و عروق و افزایش توانمندی عضلات بدن، دستگاه تنفس نیز توانایی بیشتری پیدا می‌کند.

در زمان انجام فعالیت جسمانی و ورزش، مقدار مصرف اکسیژن اعضاء مختلف بدن افزایش پیدا می‌کند و حجم و سرعت جریان خون برای رساندن مواد مغذی و اکسیژن به اعضاء و بافتهای مختلف افزایش می‌یابد.

مهمترین اثرات ورزش بر دستگاه تنفس عبارتند از:
1.

با ورزش کیسه‌های هوایی شش‌ها بیشتر باز شده و بازدهی آنها افزایش می‌یابد.

افزایش حجم تنفسی در طول شبانه‌روز، موجب دریافت اکسیژن بیشتر و رساندن آن به اندام‌های بدن می‌شود.

قابلیت دریافت و مصرف اکسیژن بیشتر، موجب می‌گردد کارآیی جسمانی افزایش یافته و دیرتر خسته شویم.

تأثیر ورزش بر دستگاه گوارش
کارکرد صحیح دستگاه گوارش تا حدود زیادی بیانگر صحت و سلامت انسان است به گونه‌ای که بسیاری از متخصصین داخلی معتقدند اکثر بیماری‌های انسان مربوط به اختلال در دستگاه گوارش می‌باشد.

اثرات مثبت ورزش بر دستگاه گوارش عبارتند از:
1.

تمرینات بدنی موجب تحریک اشتها و میل به غذا می‌شود.

مخصوصاً در افرادی که دچار بی‌اشتهایی عصبی هستند، این اثر بسیار مشهود است.

ورزش با تحریک دستگاه گوارش مانع ایجاد یبوست می‌شود.

تأثیر ورزش بر دستگاه حرکتی اثرات مفید ورزش بر سلامت و کارکرد بسیار خوب دستگاه عضلانی اسکلتی بر کسی پوشیده نیست و اولین عضوی که با ورزش کردن، تغییرات مطلوبی را در آن احساس می‌کنیم، عضلات اندامهای حرکتی است.

مهمترین اثرات مفید ورزش بر دستگاه حرکتی عبارتند از:
1.

عضلات بدن با انجام ورزش مناسب تقویت می‌شوند و قدرت کارآیی جسمی افزایش می‌یابد.

ورزش صحیح از آرتروز جلوگیری کرده موجب سلامت و استحکام مفاصل می‌شود و مقاومت مفاصل را در مقابل صدمات افزایش می‌دهد.

موجب کشش عضلات و انعطاف پذیری بیشتر بدن می‌شود.

ورزش موجب استحکام استخوان‌ها شده و از پوکی آن جلوگیری می‌کند.

با تقویت عضلات ستون مهره‌ها از بروز کمر درد پیشگیری شود.

6.

همچنین ورزش از شل شدن عضلات جلوگیری کرده و ذخیره انرژی عضلات را افزایش می‌دهد.

تأثیر ورزش بر غدد داخلی
با تمرین‌های مناسب ورزشی، ترشحات غدد داخلی تنظیم شده و در شرایط مختلف به مقدار لازم در بدن هورمون مورد نیاز ترشح می‌شود.

در نتیجه، ورزش تأثیرات مطلوبی بر جسم و روان انسان خواهد گذاشت.

در بیماران دیابتی و افرادی که مستعد به دیابت هستند قند خون به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد.

تأثیر ورزش بر دستگاه عصبی
تمرینات مرتب ورزش موجب بهبود کار سیستم عصبی و هماهنگی لازم بین اعصاب و عضلات خواهد شد.

مهمترین اثرات مثبت ورزش بر دستگاه عصبی عبارتند از:
1.

ورزش از فشارهای روانی و ناراحتی‌های روحی می‌کاهد و راهی مناسب برای مقابله با افسردگی است.

با بهبود کار سیستم عصبی عضلانی، موجب چالاکی و افزایش کارآیی بدن می‌شود.

ورزش مؤثرترین راه برای درمان بی‌خوابی است.

نتایج تحقیقات مختلف نشان داده است که انجام انواع مختلف نرمش‌ها، علاوه بر فواید جسمی فراوان، بر مقابله با مشکلات عصبی و روانی نیز آثار مفیدی دارد.

از میان این تحقیقات می‌توان از کار یک ساله محققان دانشگاه استانفورد نام برد که کار تحقیق خود را روی 57 زن و مرد 50 تا 65 ساله، با چهار نوع نرمش مختلف انجام داده‌اند.

گروه اول هفته‌ای سه روز و روزی 60 دقیقه نرمش‌هایی را در یک مرکز ورزشی انجام می‌دادند که 40 دقیقه آن شامل تمریناتی از قبیل دو و پیاده روی سریع بود که میزان تنفس، ضربان قلب و در نتیجه مصرف اکسیژن را افزایش می‌داد.

دسته دوم وضعیتی کاملاَ مشابه با دسته اول داشتند با این تفاوت که این کار را در منزل خویش انجام دادند.

سومین گروه، هفته‌ای پنج بار به مدت 30 دقیقه به تمریناتی پرداختند که در مجموع میزان انرژی مصرف شده آنها با دو دسته اول یکسان بود.

به گروه چهارم توصیه شد که در نرمش‌های معمول خود هیچ تغییری ایجاد نکنند، فعالیت‌های سه گروه آخر که در مراکز مخصوص انجام نمی‌شد و توسط مشاوران ویژه پیگیری می‌شد.

نتیجه تحقیق نشان داد که با وجود تفاوت نرمش، میزان فشارهای عصبی، هیجان و افسردگی در تمام گروه‌ها تقریباً 30 درصد کاهش یافته است.

مطلب دیگر اینکه با تحقیق در افراد سیگاری نشان داده شد که این تمرین‌ها یکی از بهترین راه‌های ترک سیگار است.

انجام نرمش‌ها در منزل و تداوم آن بهترین نتیجه را در بردارد.

بارزترین اثرات مثبت ورزش در سلامت روح و روان و سلامت اجتماعی فرد
1.

ورزش، طراوت و شادابی را به ارمغان آورده و افسردگی را از بین می‌برد.

ورزش، موجب احساس اعتماد به نفس، احساس قدرت و تقویت اراده می‌شود.

ورزش، باعث تقویت تمرکز فکر و افزایش دقت عمل می‌گردد.

ورزشِ متعادل، موجب داشتن احساس خوب و افزایش قدرت خلاقیت می‌گردد.

ورزش، احساس آرامش و راحتی روح را افزایش داده و انسان را در مقابل فشارهای روانی و اضطراب مقاوم می‌کند.

ورزش، موجب تقویت قوای ذهنی و حافظه می‌شود.

7.

با توجه به محاسن فوق‌الذکر افرادی که ورزش متعادلی دارند، همیشه سالم هستند و در مقابل بیماری‌های مختلف، مقاومند ؛ در نتیجه غالباً در فعالیت‌های اجتماعی، افرادی موفق هستند.

8.

ورزش، ‌ موجب پیشگیری از خستگی زودرس شده و کارمندان ورزشکار هیچگاه با کسالت به ارباب رجوع پاسخ نمی‌دهند.

9.

افراد فعال، توانایی خود را می‌شناسند و از آن حداکثر استفاده را می‌کنند.

10.

احتیاجات اولیه خود را برطرف می‌کنند و با شناخت واقعیات، واقع بینانه‌تر با مشکلات زندگی، مقابله می‌نمایند.

11.

افراد فعال به دلیل اعتماد به خویش، مسئولیت پذیرند، از کسب تجربه لذت می‌برند و همیشه برای بهترین نتیجه تلاش می‌کنند.

12.

تربیت روح و روان در کنار تربیت بدنی موجب تقویت اراده شده و چنین شخصی هرگز به طرف اعتیاد نخواهد رفت.

اثرات ورزش بر طول عمر به طور کلی طول عمر افرادی که تمرینات ورزشی مناسبی دارند، بیشتر از افراد غیر ورزشکار است.

سن بیولوژیکی افراد ورزشکار (در ورزش‌های سبک) کمتر از افراد غیر ورزشکار است.

بنابراین این‌گونه افراد از نظر ظاهری نیز افرادی شاداب و جوانند.

یک علت طول عمر ورزشکاران، مقاومت بدنی آنان در مقابل بیماری‌های عفونی است.

تأثیر ورزش در وضعیت جسمی زنان علاوه بر اثرات مفید ذکر شده که به طور مشترک در زنان و مردان ورزشکار وجود دارد، اثرات اختصاصی برای زنان ورزشکار به شرح ذیل است: 1.

زنان ورزشکار در مقایسه با زنان غیر ورزشکار کمتر دچار دردهای دوره قاعدگی می‌شوند.

2.

سرطان سینه در زنان فعال کمتر از زنان غیر فعال است.

3.

زنان فعال (با ورزش‌های مناسب) به دلیل فعالیت جسمانی و آمادگی اسکلتی عضلانی کمتر دچار کمردرد می‌شوند.

4.

زنان ورزشکار دچار نرمی و پوکی استخوان نمی‌شوند.

چه افرادی نباید ورزش کنند؟

1.

بیمارانی که نارسایی قلبی درمان نشده دارند.

بیمارانی که آریتمی (بی نظمی ضربان قلب) کنترل نشده دارند.

بیمارانی که درد قفسه سینه (آنژین) شدید و ناپایداری دارند.

همه بیماران قلبی برای شروع ورزش باید با پزشک خود مشورت نموده و در صورت تجویز پزشک به طور مستقل یا با مانیتورینگ قلبی ورزش کنند.

وضعیت قرار گیری بدنی خوب یعنی سلامت مطلوب رتبه وضعیت قرار گیری بدن در فهرست عوامل تأثیر گذار بر سلامت بسیار بالا است این عامل در صحیح غذا خوردن، تمرین ورزشی منظم اهمیت دارد.

بدون پاسچر خوب به راستی نمی‌توان تناسب جسمانی قابل قبولی داشت توجه به این نکته ضروری است که داشتن پاسچر خوب با حفظ برنامه‌های آمادگی جسمانی امکانپذیر خواهد بود.

در حقیقت فواید پاسچر خوب ممکن است در لابه‌لای فعالیتهای حفظ آمادگیهای جسمانی رخ نماید.

یک واقعیت شیرین این است که هر فردی می‌تواند از بروز مشکلات ناشی از وضعیت قرار گیری بدنی نامطلوب پیشگیری کند.

پاسچر خوب به معنای این است که استخوانها در جای مناسب خود قرار گرفته‌اند و عضلات، مفاصل و لیگامتها میتوانند به نحو مطلوب وظایف خود را انجام دهند.

این یعنی ارگانهای حیاتی در وضعیت قرارگیری خوبی بوده و با حداکثر کارآمدی فعالیت می‌کنند.

پاسچر خوب به ارائه عملکرد مطلوب از ناحیه سیستم عصبی کمک می‌‌کند.

داشتن فعالیت بدنی منظم و شرکت فعال در ورزش هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان از اهمیت ویژه‌ای در رسیدن به سطح سلامتی خوب و مطلوب بر خوردار است.

هدف از ورزش پیشرفت کارآمد فرایند رشد جسمانی و روحی فرد است، بنابراین شناخت مکانیسم‌ها در عوامل مؤثر در بروز آسیب‌های جسمانی نقش کلیدی در فراهم کردن محیط و ابزارهای مؤثر، پیشگیری از بروز ناهنجاریهای جسمی را خواهد داشت.

این را نیز باید توجه داشت که هر چقدر فاصله بین زمان بروز ناهنجاریها و زمان شروع درمان آن دیرتر و طولانی‌تر باشد آسیب پذیری تشدید میشود؛ چه بسا که این ناهنجاریها می‌توانند در مواردی منجر به بروز ناتوانیهای دائمی و یا حتی مرگ شوند.

با توجه به مطالب فوق اهمیت پیشگیری از بروز آسیب‌های جسمانی روشن‌تر می‌گردد.

آنچه مسلم است این است که اندازه فعلی ورزش از هیچ نظر پاسخگوی نیازهای مهارتی و آناتومیکی و فیزیولوژیکی نوجوانان نمی‌باشد و حتی با یک بررسی ساده می‌توان زیان های ناشی از این کمبود را در بین نوجوانان مشاهده نمود.

در این دوران الگوی بی تحرکی خصوصاً در دختران بیش از پیش تثبیت میگردد.

از آنجائی که کودکان بطور طبیعی اجرای ماهرانه مهارت پایه را از خود به نمایش نمی‌گذارند آنها از طریق یک سرس توالی حرکات پایه یا مراحلی که از الگوهای ناقص حرکتی نشأت می‌گیرد فرایند پیشرفت خود را شروع و به بلوغ یا الگوهای کارآمد حرکتی دست پیدا می‌کنند.

بنابراین لازم است با توجه به حفظ تناسب اندام و جلوگیری از تغییر ظاهری اندام که موجبات درهم ریختگی ظرافت و زیبائی ظاهری می‌گردد.

فعالیتهای بدنی در حد مناسب در دوران رشد و پس از آن صورت گیرد.

فعالیت بدنی باید طوری انجام گیرد که با انجام آن گروهی از عضلات بدن بکار بیفتند.

وضیعت نادرست خوابیدن، نشستن، ایستادن، حمل نامناسب اجسام و وضیعت نادرست مطالعه نمودن موجب انواع ناهنجاریهای متعدد از جمله تشدید کف پای صاف و یا پای گود و پای طاقدیسی و زانوی پرانتزی و ضربدری و زانوی خم و عقب رفته، کمر گود، کمر صاف میگردد، که تمام موارد فوق جزء حرکات اصلاحی می باشند که بوسیله ورزشهای خاص در مدت زمان طولانی اصلاح و درمان میگردند.

چرخه تمرین تربیت بدنی متشکل از مجموعه‌ای از فعالیتهای آمادگی جسمانی است که بر استقامت قلبی، تنفسی، قدرت عضلات، انعطاف پذیری و هماهنگی از طریق اجرای حرکات موزون بدن تأکید می‌کند.

برای بهره برداری می‌توان با تأکید بر تمرینات هوازی، قدرت عضلانی و فنون استقامت و انعطاف پذیری بیشتر، سطوح ترکیب بدنی اصلاح شده، کاهش خطرات پوکی استخوان، چاقی، تنشهای احساسی و روانی، انواع سرطانها، آنها را برای دانش آموزان و سایر افراد جامعه تشریح نمایند که این چرخه با هدف تقویت رابطه بین بهبود وضعیت آمادگی جسمانی فرد و سطح تندرستی او طراحی می‌شود.

رفع ناهنجاریها از طریق اجرای حرکات اصلاحی عموماً ارزان قیمت، ساده بی خطر و علمی است و با توجه به هدفی که دنبال می‌کند از کارآیی قابل قبولی به لحاظ بهداشتی و اجتماعی و اقتصادی برخوردار هستند.

کمردرد از هر ۱۰ نفر بزرگسال ۶ نفر آنها مبتلا به کمردرد می‌شوند.

فردی که دچار کمردرد می‌شود نسبت به سایر بیماری‌ها ممکن است روزهای بیشتری از کار غیبت نماید.

در خیلی از موارد، درد کمر تنها یک هفته طول می‌کشد اما در بسیاری از افراد مشکل درمان می‌شود.

در تعداد کمی از افراد، درد کمر به طور دائم باعث ناتوانی طولانی‌مدت می‌شود.

علل و عوامل ایجاد کمر درد برخی علت کمر درد انسان را اختلاف فاحش بین نحوه عملکرد انسان و سایر مهره داران میدانند.

بر اساس همین اختلاف، انسان میتواند روی دوپای خویش بایستند و راه برود.

در حالی که سایر مهره‌داران بصورت چهار دست و پا راه میروند.

این ویژگی مهمی است که انسان را از سایر مهره داران متمایز میکند و یکی ازعلل کمر درد انسان همین اصل راه رفتن روی دو پا و کمتر بودن سطح اتکا او نسبت به سایر مهره‌داران است.

همانطورکه اشاره کردیم علت اصلی کمر درد عدم رشد و تکامل مطلوب عضلانی و قوت و قدرت ساختار عضله بر اساس میزان استفاده و پرورش گروه‌های عضلانی و نیز میزان شدت و کاری است که عضلات ما انجام می‌دهند.

هنگامی که عضله در برابر مقاومتی به کار واداشته می‌شود، قدرت عضله افزایش پیدا می‌کند و اگر عضله در حد مطلوب به کار گرفته نشود باعث کاهش قدرت در آن عضله میشود.

در یک فرد غیر فعال برخی از گروه های عضلانی بزرگ اغلب بکار گرفته نمی‌شوند.

بنابراین آنها قدرت کافی برای نگه داشتن صحیح بدن در راستای مطلوب را ندارند.

در حالی که این کار یکی از وظایف اصلی عضلات آنها تلقی می‌شود.

گروه دیگری از عضلات که در بوجود آمدن کمر درد می‌توانند دخالت داشته باشند، عضلات ناحیه ی پشت ران ما هستند.

این گروه عضلات شامل سه دسته از عضلات هستند که هر سه دسته در حرکت مفاصل ران و زانو شرکت می‌کنند.

بیشتر افراد ورزیده هم نمی‌توانند انگشتان نوک پای خود را با زانوی راست لمس کنند.

چرا که عضلات گروه همسترینگ (عضلات ناحیه پشت ران) اغلب کشیده و بلند نبوده و اجازه و امکان کشش بیش از حد را به فرد نخواهند داد.

این کوتاهی عضلات همسترینگ بیشتر در افرادی اتفاق می‌افتد که بیشتر اوقات خودشان را در حالت نشسته و روی صندلی می‌گذرانند.

اگر این عضلات تحت تمرینات کششی قرار نگیرد و به طور ثابت در حالت کوتاه شده و بحالت منقبض نگهداری شوند، بتدریج عضلات در مقابل کوتاه شدن سازگاری پیدا می‌کنند و دردهای ناحیه کمر در فرد تشکیل می‌‌شوند.

افزایش زاویه استخوان خاجی و ناحیه کمری شما باعث خواهد شد که نیروی وزن بدن و سایر نیروهایی که به صورت ناگهانی و فشار زیاد و یا با آرامی و مکررا ً بر مفاصل وارد میشود موجب لغزش و حرکت مختصری بین مهره پنجم کمری و اولین مهره خارجی شودکه اصطلاحاً به این نیرو فشار قیچی‌وار گفته می‌شود.

اگر این فشار قیچی وار توسط دیسک های بین مفاصل خنثی نشود باعث خواهد شد که تخریب در مفاصل صورت گیرد و دردهای ناحیه کمر تشدید شود، چرا که وظیفه دیسکهای بین مهره‌ها هدایت حرکتی است نه تحمل آنها.

بنابراین یکی از بیشترین و پیشرفته ترین علتهای دردهای ناحیه کمر را میتوان به افزایش زاویه خارجی و کمری نسبت داد.

در واقع با افزایش این زاویه اختلال در بیومکانیک ناحیه کمری ایجاد می‌شود و بافت فیبروزی دیسک قادر به خنثی کردن فشار قیچی وار نخواهد بود، که پیامد آن دردهای ناحیه کمر و پائین پشت می‌باشد.

یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده دردهای ناحیه کمر ناراحتی‌های عصبی هستند.

عوامل عصبی باعث تشدید کمردرد می‌شوند، اما عامل اصلی به وجود آمدن کمردرد نیستند.

علت اصلی کمردرد در بسیاری از بیماران عوامل مکانیکی و وضعیت نامطلوب ستون مهره‌ای است که باعث فشار وارد آمدن بیش از حد بر روی مهره‌ها و ایجاد درد در بیماران می‌شود.

علاوه بر دیسکهای بین مهره‌ای، رباطهایی وجود دارند که مهره‌های مجاور را به یکدیگر وصل می‌کنند که اصطلاحاً به عنوان عضلات پاراورتبرال از آنها نام میبریم.

عضلات اطراف ستون مهره‌ای در نگهداری بدن انسان در وضعیت قائم بسیار مؤثر هستند که ما به وسیله فعالیتها و اجرای تمرینات مداوم ورزشی می‌توانیم با تقویت چنین عضلاتی راستای مطلوب ستون فقرات را حفظ کنیم.

امکان دارد کمردرد شما به دلیل بد قرار گرفتن ستون فقرات و نامناسب بودن وضعیت طبیعی آن ایجاد شود.

وارد شدن ضربه و آسیب به دیسکهای بین مهره‌ای و مفاصل سینوویالی بین مهره‌ها، ابتلا به آرتروز مفصلی، نواقص رشدی و مادرزادی، ابتلا به بیماریهای عفونی، خستگی، فشارهای روحی و ناراحتی های فکری و روانی، اضافه وزن، حاملگی در خانمها از جمله عوامل مهم ایجاد کمردرد به حساب می آیند.

اما علت اصلی دردهای ناحیه کمر را می‌توان در وضعیت بد و نامناسب ستون فقرات فرد جستجو کنیم، که قطعاً ضعف عضلات و عدم توانمندی و قدرت و استقامت عضلات نگهدارنده ستون فقرات می‌تواند از عوامل اصلی ایجاد دردهای پائین و پشت و کمر محسوب شود.

با توجه به مباحث قبل هر عملی که باعث افزایش قوس کمر شود، موجب افزایش فشار بر روی قسمتهای عقبی مهره‌های کمر و دیسکهای مربوط به آن می‌شود که در نهایت باعث افزایش قوس‌های کمر شما و ایجاد کمردرد خواهد شد.

لذا تمام فعالیتهای روزمره زندگی شما مانند: ایستادن، نشستن و راه رفتن باید طوری انجام شود که از افزایش قوس کمر جلوگیری کند.

پیش‌آگهی بیماری چیست؟

بسیاری از موارد کمردرد بدون درمان برطرف می‌شود اما مشکلات باید درمان شوند.

اصلاح وضعیت بدن و آموختن روش‌های بلند کردن اجسام خطرات را کاهش می‌دهد.

در تعداد کمی از افراد، درد ناحیه کمر طولانی‌ مدت شده و موجب غیبت از کار و فعالیت‌های اجتماعی شده و ممکن است منجر به افسردگی شود.

درمان مؤثر درد در این موارد ضروری است و ادامه دادن فعالیت‌های فیزیکی، ناتوانی را کاهش می‌دهد.

افرادی که دچار افسردگی می‌شوند با داروهای ضدافسردگی درمان خواهند شد.

دلایل کمر درد چیست؟

در اینجا یک قانون فیزیک را یادآور میشویم که شاید به ندرت در مورد آن شنیده باشید.

"هر قدر چیزی سنگین تر باشد بیشتر مجبور به حرکت دادن آن هستید.

" و قانونی دیگر میگوید :" هر چیز در دورترین نقطه نسبت به مکان اولیه اش قرار گیرد، بهتر به نظر میرسد.

" سعی در حرکت دادن اجسام سنگین اولین عامل کمر درد ومشکلات آن محسوب میشود.

تلاش در حرکت دادن اجسام در اینگونه مواقع باعث می‌شود که خم شوید، زور بزنید، هل بدهید و بلند کنید که هرگز فکر نمیکردید شدنی باشد.

این مسئله اغلب به کمردرد، که رهایی از آن هم همیشه آسان نیست، منجر میشود.

به طور کلی کمردرد ممکن است ناگهان شروع شده و یا تدریجی باشد.

کمردرد حاد، اغلب با صدمات فیزیکی به دنبال بلند کردن وسایل سنگین و یا فعالیت‌هایی مثل حفر چاه و یا کار کردن در باغ ایجاد می‌شود.

درد معمولاً به علت کشیدگی عضلات و یا رباط‌ها ایجاد می‌شود.

صدمات ممکن است با فعالیت کردن تشدید شوند.

در خیلی از موارد، علایم طی ۲ تا ۱۴ روز برطرف می‌شوند.

درد کمری که پایدار باشد ممکن است با تغییر وضعیت بهتر شود.

درد ممکن است با فشارهای عاطفی و تنش و استرس بیشتر شود.

هنگام بارداری نیز ممکن است درد بیشتر شود.

زیرا مادر باردار باید اضافه وزن ناشی از بارداری و جنین را تحمل کند همچنین به علت تأثیرات هورمونی رباط‌ها نرم‌تر می‌شوند.

دلیل دیگر کمردرد افتادگی و یا دیسک کمر است که به دلیل فشارهای اعصاب نخاعی و یا طناب نخاعی ایجاد می‌شود.

درد کمر در این کمردردها ممکن است ناگهانی باشد و یا تدریجی شروع شود و همراه با سیاتیک می‌باشد که در این صورت درد در پشت یک یا هر دو پا احتمال می‌شود.

کمردرد دائمی ممکن است همراه با اختلالات مفصلی باشد.

در افراد بالای ۴۵ سال شایع‌ترین علت کمردرد استئوآرتریت است، در حالیکه در افراد جوان‌تر ممکن است در اثر اسپوندیلت انکلوزان است که مفاصل نخاعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در موارد کمتر شایع، کمردرد ناشی از اختلالات استخوانی مثل بیماری پاژت استخوان و یا سرطان استخوان و یا سرطان‌هایی که به استخوان‌ها هم دست‌اندازی کرده‌اند و ممکن است ایجاد شود.

در بعضی موارد، اختلالاتی که ارگان‌های داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهند می‌توانند موجب ایجاد درد در کمر شوند.

مثل اختلالات مربوط به دستگاه تناسلی زنان بیماری‌های التهابی و عفونت‌های سیستم ادراری مثل پروستاتیت.

گودی کمر آیا میدانید یکی از شایعترین اختلالات در انحناهای ستون فقرات، گودی بیش از حد کمر است؟

بسیاری از ما علت کمردردهای خود را گودی بیش از حد کمر میدانیم.

این گودی بیش از حد چیست‌؟

چرا بوجود می‌آید؟

اصولا آیا کمر انحنائی دارد؟

و .

.

در صورتیکه ستون فقرات را از نیمرخ نگاه کنید، متوجه وجود یکسری فرو رفتگیها و برجستگیهائی در قسمتهای مختلف آن خواهید شد.

در حالت طبیعی فقرات گردن دارای یک انحنا (تقعر) بسمت داخل، فقرات پشتی انحنا بسمت خارج (تحدب) و ناحیه کمر انحنای رو به جلو (تقعر) میباشند.

بدلیل شباهت این انحنای کمر به نمای ظاهری لوردهای انگلیسی در زمان ایستادن، اصطلاح لوردوز برای این حالت مورد استفاده قرار گرفته است!

وجود این انحناها برای ما نقشی بسیار مهم داشته و بسیاری از توانائی‌‌های ما در اثر همین برجستگیها و فرورفتگیها پدید می‌آید، و اصولاً توانائی ایستادن ما تا حد بسیار زیادی مدیون همین انحناهاست.

میزان انحنای ستون فقرات در یک ناحیه، بر سایر قسمتها نیز اثر گذاشته و میتواند آنها را تغییر دهد.

وقتی میزان انحنای کمر به حدی بیشتر از میزان طبیعی آن میرسد برای نامیدن آن اصطلاحاً از کلمه هیپرلوردوزیس یا گودی بیش از حد کمر استفاده می‌کنیم.

چرا گودی بیش از حد در کمر به وجود می‌آید؟

در حقیقت ستون فقرات توسط تعداد زیادی عضله محافظت می‌شود که سلامت و تعادل آنها در سلامت و نرمال بودن حالت ستون فقرات نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.

برخی از علل گودی بیش از حد کمر از جمله علتهای اصلی گودی بیش از حد کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد : آکندروپلازی: این بیماری در حقیقت ارثی بوده و با اختلال در رشد و تکامل استخوان ها و نسوج غضروفی همراه است.

التهاب دیسک کمر یا در اصطلاح علمی دیسکایتیس کیفوزیس یا قوز بیش از حد ناحیه ی پشت: در این حالت ستون فقرات کمر بطور جبرانی دچار انحنای بیش از حد می‌گردد.

چاقی : خصوصاً بزرگی بیش از حد شکم و ضعف عضلات این ناحیه باعث کشیدگی بیش از حد ستون فقرات بسمت جلو و افزایش گودی کمر خواهد شد.

پوکی استخوان: با تسهیل تغییر ارتفاع و شکل نرمال مهره‌ها باعث تغییر انحناهای طبیعی ستون فقرات می‌شود.

در رفتگی تدریجی مهره‌ها یا در اصطلاح علمی اسپوندیلولیستزیس: این حالت اغلب در ناحیه کمر دیده می‌شود و با لغزش یا جابجائی مهره‌ها همرا است.

این بیماران معمولاً از کمر درد، احساس جدا شدگی و لقی کمر، گودی بیش از حد کمر و برجستگی باسن شکایت دارند.

علایم کمردرد چیست؟

دردکمر می‌تواند به شکل‌های مختلف باشد.

شما ممکن است احساس: درد تیز در یک ناحیه از کمر در بسیاری از موارد، درد شدید در ناحیه کمر و باسن که با نشستن شدید شده و با ایستادن بهتر می‌شود.

Stiffness و درد هنگام خم شدن درد در ناحیه کمر که باسن و پاها کشیده شده و گاهی همراه با کرختی و سستی است.

درد کمر که همراه با کاهش وزن باشد و یا همراه با اشکال در کنترل روده و مثانه ممکن است زمینه اختلالات جدی باشد.

در صورتی که این علایم پیشرفت کرد باید فوراً با پزشک خود مشورت کنید.

اما بر طبق یک دسته‌بندی دیگر مهندسین ارگونومیست (شاخه‌ای‌ از علم بهداشت حرفه‌ای) با جمع بندی و شناخت علل، ‌انواع کمر درد را به شرح زیر طبقه بندی کرده‌اند: 1.

سن: شایع ترین سن ابتلا‌ی به کمردرد، سنین میانسالی است.

بیماری ها: از جمله پوکی استخوان، اسکولیوز (خمیدگی بیش از حد ستون فقرات)، تنگی کانال نخاع و آنفلوانزا را می‌توان نام برد.

ضربه: ضربــه یـــا سقـوط به پشت می‌تواند باعث کشیدگی یا پارگی بافت های اطراف ستون فقرات یا حتی منجر به شکستگی استخوان شود.

استرس یا عصبانیت: هیجانات شدید می‌تواند باعث انقباض عضلا‌ت پشت شود و عضلا‌ت منقبض شده می‌توانند درد ایجاد کنند.

همچنین عضلا‌ت منقبض شده، ‌ مستعد کشیده شدن هستند.

5.

نحوه حرکت: حرکات ناشیانه پیچ‌خوردگی یـــا تقلا‌ی بیش از حــد می‌تواند باعث کشش یا پارگی تاندونها، لیگاماننها (رباطها) و عضلا‌ت موجود در ناحیه کمر شود.

6.

ورزش نکردن: ستون فقرات انسان باید توسط عضلا‌ت قوی هم در ناحیه جلو و هم عقب حمایت شوند، اگر به اندازه کافی ورزش نکنیم این عضلا‌ت ضعیف گشته و ستون فقرات بدن را مستعـد آسیب می‌کند.

7.

ورزش های غلط : در صورتی که به طور مکرر مبتلا‌ به کمـــردرد می شوید باید در ورزش مورد علا‌قه تان که باعث پیچش یا خم شدن ستون فقراتتان می‌شود، تجدید نظر کنید.

8.

عادت خوابیدن: طرز خوابیدن می‌تواند منجر به کمردرد شود؛ در صورتی که به شکم خوابیده شود یا تشک خیلی نرم باشد یا بالش خیلی بزرگ باشـــد ستون فقرات بـدن ممکن است بیش از حد خـم و به کمر درد منجـر شود؛ از طرفی در صورتی که تشک خیلی سفت باشد ستون فقرات بدن ممکن است بیش از حد صاف قرار گیرد و احساس ناراحتی شود.

9.

گرم کردن: فردی که بدون گرم کردن بدن ورزش می‌کند ممکن است دچار کمردرد شود؛ علت این امر آن است که وقتی عضلا‌ت سرد و سفت هستند بیشتر مستعد کشیدگــــی می باشند.

10.

اضافه وزن: اضافه وزن احتمال کمردرد را در بدن افزایش می‌دهد.

وزن اضافی باعث می‌شود که بار بیشتری بر کمر تحمیل شود.

11.

وضعیت های قرارگیری نامطلوب: در صورتی که ساعت ها با پشت قوز کرده یا شانه های افتاده بنشینیم یا بایستیم یا در حالت قوز کرده راه برویم احتمال ابتلا‌ به کمردرد افزایش می یابد؛ به خصوص خانم هایی که کفش های پاشنه بلند می پوشند باید مراقب باشند و علت آن این است که ستون فقرات در حالت طبیعی به شکل حرف S می‌باشد و ناحیه کمر قوسی به سمت ۹ داخل دارد.

استفاده از کفش‌های پاشنه بلند باعث می‌شود که این قوس افزایش یافته و کشش بیشتری بر روی عضلا‌ت و دیسک اعمال گردد.

12.

روش غلط برداشتن اشیای سنگین: برای انجام کارهای خیلی سنگین و سخت و یا کارهایی که به نیروی خیلی زیاد نیاز دارند سطح کار باید از حد معمول پایین تر باشد.

از حمل و جابجا کردن وسایل سنگین با یک دست دوری نماییم.

اگر برداشتن بار بایستی به طور دایم انجام گیرد وزن بار باید هر دفعه نسبت به قبل سبکتر شده تا فرد زود خسته و آسیبی به کمر وی وارد نشود؛ همچنین باید سعی کنیم تا آنجا که امکان دارد بار را به بدن خود نزدیک کنیم و هنگام حمل پشت خود را خم نکنیم و از لیز نخوردن پا و عدم وجود موانع در سر راه مطمئن شویم.

همیشه موقع کارکردن دو قانون اصلی ارگونومی را به خاطر داشته باشیم: 1.

وضعیت بدن هنگام کار نباید برای تمام زمان انجام کار ثابت باشد.

ابعاد و اندازه بدن افراد با یکدیگر یکسان نیست پس وسایل کار و محل کار باید درست طراحی شده و قابل تنظیم و تطبیق با انسان باشد.

با کمردرد چه کنیم؟

تقریباً همه افراد، کم و بیش در نقاطی از کمر خود احساس درد دارند.

اغلب ما هنگام انجام فعالیت هایی نظیر نصب دستگاه تهویه، جابجا کردن جعبه های بزرگ و بلند کردن کودکان، کمردرد خود را جدی نمی‌گیریم.

ما به این مسئله توجه نداریم که کمردردها در نتیجه صدماتی است که با رفتارهای روزانه ما تشدید می‌شود.

اکثر ما هنگام ایستادن، نشستن و خم شدن، وضعیت های نامناسبی در بدن خود ایجاد می‌کنیم.

ما هنگام بلند کردن اشیاء به جای خم کردن زانو، کمر خود را خم می‌کنیم.

انجام کارهایی که برای سلامتی ما مضر است و پدر و مادر ما را از آن منع می‌کردند، بعد از سالها موجب می‌شود کمردرد ما شروع شود.

وارد آمدن فشار زیاد به عضلات کمر و به اصطلاح رگ به رگ شدن رباط های کمری که نگه دارنده مهره‌ها هستند باعث کمردرد می‌شود.

عضلات کمر برای مقابله با این فشار دچار گرفتگی و انقباض می شوند تا بتوانند کمر را از صدمه بیشتر محافظت کنند و این حالت، خود باعث تشدید درد کمر است.

در واقع این سیکل درد، سفتی و انقباض عضلانی درمان نمی‌شود مگر این که شما فعالیت خود را کم کنید، به کمر خود استراحت دهید و به تدریج ازعضلات خود استفاده نمایید.