تعریف و توصیف بیماری :
آنفلوانزای مرغی یک بیماری ویروسی واگیردار حاد می باشد که دستگاه تنفس , گوارش و یا عصبی بسیاری از گونه های پرندگان را مبتلا می کند.
این بیماری توسط یک ویروس آنفلوانزا از نوع تیپ A ایجاد می شود.
دو نوع ویروس آنفلوانزای مرغی وجود دارد : ویروس آنفلوانزا با قدرت بیماریزایی شدید (HPAI) و ویروس آنفلوانزا با قدرت بیماریزایی (LPAI) شیوع قبلی بیماری آنفلوانزای مرغی در انگلستان سال 1991 اتفاق افتاد.
تاریخچه و گسترش بیماری :
فرم بیماری آنفلوانزای مرغی با قدرت بیماریزایی بیشتر بعنوان طاعون مرغی شناخته شد.
این بیماری برای اولین بار بیش از هزار سال پیش (در حدود سال 1878) در کشور ایتالیا ظاهر شد.
آنفلوانزای مرغی فوق حاد (با قدرت بیماریزایی شدید) اولین بار در ایالت متحد آمریکا سالهای 25- 1924 تشخیص داده شد.
این بیماری دوباره در سال 1929 اتفاق افتاد و مجدداً (برای اولین بار) ریشه کن شد- تیپ A ویروس آنفلوانزا با قدرت بیماریزایی متوسط و شدید در تمام نقاط دنیا اتفاق افتاده است.
تیپ A ویروس آنفلوانزا با قدرت بیماریزایی شدید معمولاً از پرندگان زنده آزاد در اروپا و سایر جاها با ساب تایپ (HA) H7 و H5 جداسازی گردیده است.
شیوع بیماری آنفلوانزای فوق حاد در نواحی پنسیلوانیا و آمریکا در سالهای 84- 1983 به ثبت رسیده است.
شیوع این بیماری اخیراً در استرالیا ، پاکستان ، هنگ کنگ ، ایتالیا ، چین و مکزیک اتفاق افتاده است.
یک شیوع جدی این بیماری در هلند سال 2003 اتفاق افتاد و گسترش آن به کشورهای بلژیک و آلمان حدود 250 فارم را مبتلا کرد و مجبور به کشتار بیش از 28 میلیون مرغ( طیور) شدند.
اپیدمی جدی این بیماری درژاپن ، کره جنوبی و جنوب شرقی آسیا در اوایل سال 2004 اتفاق افتاد.
این شیوع هنوز به کشور چین و قسمتهای جنوب شرقی آسیا در حال پیشرفت است.
مدارکی در دست است که ویروس H5 با قدرت بیماریزایی ضعیف می تواند به نوع پاتوژنیستیه زیاد (قدرت بیماریزایی شدید)تبدیل شود.
تعداد کمی از موارد بیماری آنفلوانزای مرغی در آمریکا در اوایل سال 2004 وجود داشت ، نوع آمریکایی (این بیماری) در تگزاس نیز وجود داشت ، به هر حال تیپ H5N2 همان نوع جنوب شرقی آسیا نبود.
علائم کلینیکی :
علائم تیپیک بیماری کنونی (فعلی) بطور ناگهانی با مبتلا شدن پرندگان ، ادم در ناحیه سر ، سیانوزه شدن تاج و ریش ، تیرگی ، از دست دادن اشتها ، اختلال در تنفس ،اسهال و کاهش تولید تخم مرغ می باشد.
پرندگان اغلب بدون ظاهر شدن علائم بیماری می میرند.
به هر حال پرندگان ، تغییر قابل ملاحظه ای در علائم کلینیکی و شدت بیماری می توانند داشته باشند.
کالبد گشایی : یافته های کالبد گشایی بطور چشمگیر متفاوت است اما اثرات غالب احتقان و هموراژی روی ارگانهای مبتلا می باشد.
نقاط نکروزه ممکن است در کبد ، ریه ها ، طحال و کلیه ها یافت شود.
ممکن است همچنین به کیسه های هوایی و صفاق نیز منتشر شود و معمولاً پریکاردیت فیبرینی ایجاد می شود.
زمانیکه بیماری پرندگان تخم گذار بالغ را مبتلا کند ممکن است پریتونیت ناشی از تخم مرغ بطور غیر طبیعی و ثابت دیده می شود.
انتقال بیماری : - تماس مستقیم با ترشحات پرندگان آلوده مخصوصاً با مدفوع - غذا ،آب ، وسایل و لباسهای آلوده - مرغابی ها و پرندگان دریایی بظاهر سالم ممکن است ویروس را به داخل گله منتقل کنند.
- تخم مرغهای آلوده شکسته شده ممکن است جوجه ها را در انکوباکور آلوده کند.
قانونگذاری : قانون بیماریهای طیور سال 2003 (انگلستان) در 30 آوریل 2003 به مرحله اجراء گذارده شد.در این قانون نیازمندیهای بخشنامه شماره EEC / 40/92 اتحادیه اروپا در مورد تدابیر اجتماعی برای کنترل بیماری آنفلوانزای پرندگان پیش بینی شده است(وضع شده است ).
قانونگذاری مشابهی برای اسکاتلند و ولز نیز وضع شده است.
قانون جدید جایگزین قانون بیماریهای طیور سال 1994 شده و تدابیر فوق را به شترمرغ سانان (شترمرغ،امو(بزمرغ)و ...) همانطور که در بخشنامه شماره 65/92 اتحادیه اروپا پیش بینی شده بود، تعمیم می دهد.
این قانون همچنین اختیارات اضافی برای بررسی بیماریهایی که (در حال حاضر) وجود ندارند را نیز می دهد.
قانون 2003 بیماری نیوکاسل و آنفلوانزای پرندگان (انگلستان و ولز) اختیارات جدیدتری نسبت به قانون سلامتی حیوانات اکتبر 2002 پیش بینی نموده و اجازه حذف پیشگیرانه و اختیار ورود و نمونه برداری (از مرغداریها) و کشتار طیور واکسینه همراه با پرداخت غرامت را (به عوامل اجرایی)می دهد.
این اختیارات در قالب برنامه Preparedness اضطراری بدنبال افزایش نگرانیها در مورد شیوع بیماری بهار 2003 آنفلوانزای پرندگان در هلند و بلژیک و قبل از آغاز فصل مهاجرت پرندگان با این احتمال که این بیماریها می توانند توسط پرندگان آبزی انتقال یابند ، پیش بینی شد.
جنبه های اصلی کنترل بیماری : 1 ) تاسیسات آلوده : ممانعت از ورود و خروج پرندگان ، بسته و وسایل حمل و نقل به محل آلوده.
شستشو و ضد عفونی تاسیسات و وسایل نقلیه ، برنامه بهداشت و سلامت حیوان در سال (Act) 1981 برای کشتار اجباری طیور بیماری و مشکوک و طیوری که در معرض ابتلا به بیماری هستند تهیه شد.
تخم مرغ ها هم باید معدوم شوند.
2) نواحی آلوده : صاحبان مرغ ، جوجه کشی ها ، کشتارگاهها : ممانعت از حرکت طیور و تخم مرغهای نطفه دار به شعاع 3 الی 10 کیلومتر.
طیور و ماکیان باید در محل زندگیشان نگه داشته شوند.
بازار و نمایشگاه کالاهای مربوطه تعطیل شوند.
پیمانکار انهدام ضایعات : ممکن است استفاده از بسته یا کود مرغی باعث عدم پاکسازی یا گسترش بیماری شود.
حمل و نقل : شتشو و ضدعفونی کردن هر وسیله مورد استفاده در حمل و نقل طیور ، لاشه ها ،دل و جگر طیور ، پرها یا تخم مرغ ها 3 ) حداقل طول دوره کنترل : در یک تاسیسات آلوده نبایستی بمدت حداقل 21 روز بعد از ضد عفونی ، مواد اولیه ، احشام و دام ذخیره شود.حفاظت و کنترل منطقه ای حداقل بمدت 21 روز بعد از شستشو و ضد عفونی تاسیسات آلوده بایستی ایجاد شود.
سپس بعنوان بخشی از منطقه تحت مراقبت محسوب شود.
منطقه سرویلانس (تحت مراقبت) بمدت حداقل 30 روز بعد از شستشو و ضد عفونی کنترل شود.
4) پرداخت غرامت : برنامه بهداشت و سلامتی حیوان سال(Act) 1981 آمریکا ، اعلام می کند که پرداخت غرامت برای طیوری که بیمار نشده اند باید بلافاصله قبل از کشتار قیمت گذاری شده و غرامت پرداخت شود.
جزئیات اضافی : شرایط کشتار و قرنطینه در مورد مرغان اهلی ، بوقلمون ،غازها ، اردک ها ، مرغان هندی ،بلدرچین ، کبوتر ها ، قرقاول ، کپک و شتر مرغ که در قفس برای تولید تخم یا گوشت نگهداری می شوند به منظور مصرف یا ذخیره سازی ، اعمال می شود.
آخرین مورد شیوع بیماری در انگلستان : در سال 1991 بیماری آنفلوآنزای مرغی در یک گله بوقلمون در (جزیره) نورخوک تائید شد.
مرگ و میر ناگهانی در یک سالن حاوی 8000 بوقلمون در سن 18 هفتگی اتفاق افتاد.
ناحیه آلوده حدود 10 کیلومتر محصور (قرنطینه) شده بر اساس قانون (تدابیر نواحی آلوده به طاعون پرندگاه در 20 ژانویه 1992 ).
این قانون شامل عدم حرکت طیور از داخل نواحی آلوده مگر برای کشتار و متعاقب پایش و سرمی گسترده ، می شد.
سپس تدابیر نواحی آلوده لغو شد.