شاید تا به حال فندک‌هایی دیده باشید که از آنها برای روشن کردن سیگار و یا آبگرمکن و یا ...
استفاده می‌کنند.
در این فندک‌ها ابتدا مقداری گاز در هوا پراکنده و با اکسیژن هوا مخلوط میشود سپس بلافاصله یک جرقه که معمولا الکتریکی و یا اصطکاکی است ایجاد میشود.
دمای بسیار بالایی که در جرقه وجود دارد باعث می شود که مخلوط گاز و اکسیژن شعله‌ور شود.
در واقع این اشتعال گاز یک اشتعال جرقه ای است.
موتورهای اشتعال جرقه‌ای نیز بر اساس همین کلیات کار می‌کنند در این موتورها یک سیستم تغذیه و تنظیم سوخت مخلوط هوا و ماده سوختنی را فراهم می‌کند و به داخل محفظه سیلندر می فرستد.
(اینکار بر اثر ایجاد خلا در سیلندر بواسطه پایین رفتن پیستون انجام می شود)، پس از ورود مخلوط مذکور ، پیستون آنرا فشرده می‌کند و در یک لحظه مناسب این مخلوط به وسیله یک جرقه الکتریکی مشتعل می‌گردد.
که باعث آزاد شدن انرژی و راندن پیستون به سمت پایین میشود.
تاریخچه
استفاده از یک جرقه الکتریکی برای شعله‌ور ساختن سوخت موتور اولین بار در سال 1886 میلادی توسط بنز در آلمان انجام پذیرفت.
وی با کمک دیملر ، اتومبیلی ساخت که به یک آتش زنه برقی مجهز بود.
البته قبل از اینها هم در سال 1883 میلادی خود دیملر نیز در این زمینه موتوری ساخته بود که نمونه کامل شده آن در سال 1886 ارائه شد.
در سالهای بعد انواع نوآوری‌ها و تغییرات در ساختار مدارهای اشتعال و ایجاد کننده جرقه الکتریکی ایجاد شد که در نتیجه آن استفاده از مدارهای اشتعال فعالی است.
به علت گستردگی این مدارات می‌توان آنها را به چهار گروه تقسیم‌بندی نمود.
انواع سیستم‌های اشتعال
• سیستم اشتعال کترنیگ : که شامل باتری - کویل - پلاتین و خازن است.
• سیستم اشتعال الکترونیکی : که برای قطع و وصل از نیم رساناها استفاه می‌کنند.
• سیستم اشتعال القایی : که انرژی اولیه را در یک سیم پیچ ذخیره می‌کند.
• سیستم اشتعال تخلیه خازنی : که انرژی اولیه را در یک خازن ذخیره می‌کند.
ساختمان
موتورهای اشتعال جرقه‌ای مرسوم از نوع موتورهای رفت و برگشتی یا پیستونی هستند که دارای ساختمان بخصوصی می‌باشد.
(جهت مطالعه ساختمان کلی موتورهای پیستونی به موتورهای احتراق داخلی مراجعه کنید).
لیکن یک سیستم تولید جرقه الکتریکی نیز جز منظمات این موتورها می باشد که لاجرم یکی از انواع چهارگانه سیستم‌های اشتعال جرقه‌ای می‌باشد.
طرز کار
هر موتور پیستونی اشتعال جرقه‌ای صرف‌نظر از اندازه ، مقدار سیلندرها ، مواد استفاده و غیره یکی از دو نوع موتورهای متداول زیر می‌باشد.
موتورهای دوزمانه : که موتورهای سیکل دوزمانه هم خوانده می‌شوندن.
موتورهای چهارزمانه : که موتورهای سیکل چهارزمانه نیز نامیده می شوند.
همانگونه که در نام این موتورها دیده میشود حرکات آنها به شکل سیکل (دوره‌های قابل تکرار) می‌باشد.
یک سیکل به وقایعی گفته میشود که در داخل سیلندر موتور و در فاصله میان دو انفجار پست سرهم به وقوع می‌پیوندد.
این وقایع به ترتیب عبارتند از : مکش : به داخل کشیدن یک مخلوط قابل احتراق در سیلندر تراکم : متراکم ساختن مخلوط وارد شده به سیلندر توسط پیستون احتراق یا انفجار : شعله‌ور ساختن مخلوط متراکم شده و انبساط گازهای سوخته شده و تولید قدرت به کمک جرقه تخلیه : خروج مواد حاصل از عمل احتراق در موتورهای سیکل چهارزمانه ، جهت انجام اعمال فوق به چهار کورس پیستون نیاز است.
ولی در موتورهای سیکل دوزمانه ، اعمال فوق در دو کورس پیستون انجام می‌پذیرد: (کورس پیستون عبارتست از فاصله‌ای که پیستون در دورن سیلندر از بالاترین مکان خود تا پایینترین مکان خود می‌پیماید و یا بالعکس) کاربرد اکثر اتومبیل‌های اطراف ما و تمامی موتورهایی که با سوخت بنزین و یا گاز مایع کار می‌کنند همگی جزو موتورهای اشتعال جرقه‌ای هستند.