11 اهمیت شناخت قوانین و مقررات
معمولاً بررسی تحولات اقتصادی و اجتماعی و شناخت جامعه و روابطه در هر دورهی تاریخی و قوانین و مقررات جاری آن زمان از اهمیت بسزائی برخوردار است همه میدانیم که قانون کار در هر کشوری از مهمترین قانون بعد از قانون اساسی میباشد.
و بی تردید آگاهی و شناخت دستاندرکاران از قوانین کار و تأمین اجتماعی صرفنظر از قانون اساسی که همهی مردم بایستی از آن آگاه باشد.
هم به لحاظ اجرائی و هم به لحاظ نظری مفید و مؤثر خواهد بود، زیرا بسیاری از اختلافات در محیط های کار که سبب تضییع وقت و منابع می شود از عدم آگاهی از قوانین و مقررات است.
پس لازم است افرادی که مسئولیتی را می پذیرند به قوانین و مقررات حوزهی فعالیت خود شناخت کافی پیدا کنند.
به عنوان مثال یک حسابدار حقوق و دستمزد علاوه بر اصول حسابداری بایستی اطلاعات دقیق از قوانین (کار، تأمین اجتماعی، مالیات) داشته باشد تا در انجام کارها موفق باشد.
21 کارگر چه کسی است؟
کارگر از نظر قانون کار کسی است که در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد، حقوق، سود، کمک عائلهمندی، هزینه مسکن، خوار و بار، ایاب و ذهاب و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند.
31 کارفرما چه کسی است؟
شخصی است حقیقی و حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند.
کلیهی کسانی که عهدهدار اداره، کارگاه هستند نماینده کارفرما محسوب می شوند و کارفرما مسئول کلیه تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگر به عهده می گیرند.
41 کارگاه چه محلی است؟
محلی است که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می کند از قبیل موسسات صنعتی، کشاورزی، معدنی، ساختمانی، خدماتی، آموزشی و...
51 قرارداد کار چیست؟
عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حقالسعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می دهد.
کارهایی که طبیعت آنها جنبه ی مستمر دارد، در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود قراداد دائمی تلقی می شود، هر گاه قرارداد برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین منعقد شده باشد هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارد.
برای اینکه قرارداد بین کارگر و کارفرما صحیح باشد رعایت شرایط ذیل الزامی است.
1 مشروعیت مورد قرارداد.
2 معین بودن موضوع قرارداد 3 عدم ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین در تصرف اموال و یا انجام کار مورد نظر.
بنابراین قرارداد کار علاوه بر مشخصات فوق الذکر بایستی حاوی موارد ذیل باشد:
1 حقوق و مزد مبنا 2 ساعات کار و مرخصی و تعطیلات 3 محل انجام کار
4 تاریخ انعقاد قرارداد 5 مدت قرارداد چنانچه برای مدت معین باشد.
6 موارد دیگری که عرف و عادات شغل و محل ایجاب می کند.
61 تعلیق قرارداد کار چیست؟
چنانچه تعهدات یکی از طرفین موقتاً متوقف شود کار به حالت تعلیق درمی آید و پس از رفع آن قرارداد کار با احتساب سابقه خدمت و از لحاظ بازنشستگی و افزایش مزد به حالت اول برمی گردد اگر چنانچه کارگری توقیف گردد و توقیف وی منتهی به حکم محکومیت نشود در مدت توقیف قرارداد به حالت تعلیق درمی آید و کارگر پس از رفع توقیف به کار خودباز می گردد.
اگر توقیف کارگر به سبب شکایت کارفرما باشد و این توقیف در مراجع حل اختلاف منتهی به حکم محکومیت نگردد، مدت آن جزء سابقه خدمت کارگر محسوب می شود و کارفرما مکلف است علاوه بر میزان ضرر و زیان وارده که مطابق حکم دادگاه به کارگر می پردازد، مزد و مزایای وی را نیز پرداخت کند و تا زمانی که تکلیف کارگر از طرف مراجع حل اختلافات مشخص نشده باشد کارفرما بایستی برای رفع احتیاجات خانواده وی حداقل 50 درصد از حقوق ماهیانه او را به طور علیالحساب به خانوادهاش پرداخت نماید.
ولی اگر کارفرما پس از رفع حالت تعلیق از پذیرفتن کارگر خودداری کند این عمل حکم اخراج غیرقانونی تلقی
می شود و کارگر حق دارد مدت 30 روز به هیات تشخیص مراجعه نماید و اگر کارفرما نتواند ثابت کند که نپذیرفتن کارگر مستند بر دلایل موجه بوده است به تشخیص هیات مزبور مکلف به بازگرداندن کارگر و پرداخت حقوق و یا مزد وی از تاریخ مراجعه به کارگاه می باشد و اگر بتواند آن را اثبات کند به ازای هر سال سابقه کار بایستی معادل 45 روز آخرین مزد به وی پرداخت نماید و اگر چنانچه کارگر بدون عذر موجه در حداکثر 30 روز پس از رفع حالت تعلیق آمادگی خود را برای انجام کار به کارفرما اعلام نماید و یا پس از مراجعه و ممانعت کارفرما به هیات تشخیص مراجعه نکند مستعفی شناخته می شود و کارگر حق اخذ سنوات به ازاء هر سال یک ماه آخرین حقوق را دارد.
چنانچه تعهدات یکی از طرفین موقتاً متوقف شود کار به حالت تعلیق درمی آید و پس از رفع آن قرارداد کار با احتساب سابقه خدمت و از لحاظ بازنشستگی و افزایش مزد به حالت اول برمی گردد اگر چنانچه کارگری توقیف گردد و توقیف وی منتهی به حکم محکومیت نشود در مدت توقیف قرارداد به حالت تعلیق درمی آید و کارگر پس از رفع توقیف به کار خودباز می گردد.
ولی اگر کارفرما پس از رفع حالت تعلیق از پذیرفتن کارگر خودداری کند این عمل حکم اخراج غیرقانونی تلقی می شود و کارگر حق دارد مدت 30 روز به هیات تشخیص مراجعه نماید و اگر کارفرما نتواند ثابت کند که نپذیرفتن کارگر مستند بر دلایل موجه بوده است به تشخیص هیات مزبور مکلف به بازگرداندن کارگر و پرداخت حقوق و یا مزد وی از تاریخ مراجعه به کارگاه می باشد و اگر بتواند آن را اثبات کند به ازای هر سال سابقه کار بایستی معادل 45 روز آخرین مزد به وی پرداخت نماید و اگر چنانچه کارگر بدون عذر موجه در حداکثر 30 روز پس از رفع حالت تعلیق آمادگی خود را برای انجام کار به کارفرما اعلام نماید و یا پس از مراجعه و ممانعت کارفرما به هیات تشخیص مراجعه نکند مستعفی شناخته می شود و کارگر حق اخذ سنوات به ازاء هر سال یک ماه آخرین حقوق را دارد.
7ـ1 جبران خسارت و پرداخت مزایای پایان کار طبق ماده 29 قانون کار در صورتی که بنا به تشخیص هیأت حل اختلاف کارفرما موجب تعلیق قرارداد از ناحیه کارگر شناخته شود کارگر استحقاق دریافت خسارت ناشی از تعلیق را خواهد داشت و کارفرما مکلف است کارگر تعلیق از کار را به کار سابق وی بازگرداند.
طبق ماده 31 چنانچه خاتمه قرارداد به لحاظ از کارفتادگی کار و یا بازنشستگی کارگر باشد کارفرما باید بر اساس آخرین مزد کارگر به نسبت هر سال سابقه خدمت، حقوق به میزان 30 روز مزد به وی پرداخت نماید.
8ـ1 خاتمه قراردادکار قراردادکار به یکی از طرق زیرخاتمه می یابد 1ـ فوت کارگر 2ـ بازنشستگی کارگر 3ـ از کارافتادگی کلی کارگر 4ـ انقضاء مدت در قرارداد کار یا مدت موقت و عدم تجدید سریع یا...
5ـ پایان کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است 6ـ استعفای کارگر.
9ـ1 جرائم و مجازاتها طبق ماده 172قانون کار، کار اجباری با توجه به ماده 6 قانون کار به هر شکل ممنوع است و متخلف علاوه بر پرداخت اجرالمثل کار انجام یافته و جبران خسارت با توجه به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم به حبس از 91 روز تا 1 سال و جریمه نقدی معادل 50 تا 200 برابر حداقل مزد روزانه محکوم خواهد شد.
طبق ماده 38 قانون کار برای انجام کار مساوی که در شرایط مساوی در یک کارگاه انجام می گیرد باید به زن و مرد مساوی پرداخت شود و تبعیض در تعیین میزان مزد بر اساس سن، جنس، نژاد و قومیت و اعتقادات سیاسی و مذهبی ممنوع است.
کارفرمایان موظفند که در ازای انجام کار در ساعات تعیین شده قانونی به هیچ کارگری کمتر از حداقل مزد تعیین شده جدید پرداخت ننمایند و در صورت تخلف ضامن تادیه ما به التفاوت مزد پرداخت شده و حداقل مزد جدید می باشد.
10ـ1 مستمری بازنشستگان و تعیین سن بازنشستگی مستمری بازنشستگان تأمین اجتماعی در واقع مجموع پس انداز ماهیانه آنهاست که به عنوان حق بیمه سهم کارفرما 20% و بیمه بیکاری 3% و سهم کارگر به دولت 3% بحساب سازمان تأمین اجتماعی واریز می شود.
11ـ 1 شرایط بازنشستگی بیمه شدگان تأمین اجتماعی الف) بیمه شدگانی که 35سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند بدون در نظر گرفتن شرایط سنی ب) بیمه شدگان دارای 30سال سابقه پرداخت بیمه در صورت داشتن 50 سال سن برای درمان و 45 سال برای زنان میتوانند درخواست بازنشستگی کنند.
ج) افرادی که حداقل مدت 20 سال متوالی و 25 سال متناوب در مناطق بد آب و هوا کار کرده و کارهای سخت و زیانآور را اشتغال داشته و در صورت داشتن 55 سال سن برای مردان و 45 سال برای زنان می توانند درخواست بازنشستگی کنند.
و) بیمهشدگان دارای حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی با داشتن 60 سال تمام برای مردان و 55 سال برای زنان می توانند تقاضای بازنشستگی کنند.
توجه: در تعیین میزان مستمری بازنشستگی دو عامل نقش اساسی ایفا می کند.
الف) سنوات پرداخت حق بیمه ب) حقوق و مزایای مبنای کسر حق بیمه 12ـ غرامت دستمزد ایام بیماری غرامت دستمزد ایام بیماری به وجوهی اطلاق می شود که برای جبران دستمزد بیمه شده در زمان بیماری و عدم اشتغال به کار پرداخت می شود هر بیمه شده در طول مدت کار و فعالیت ممکن است چندین بار به علت بیماری و یا حوادث ناشی و غیرناشی از کار به طور موقت از گردونه تولید خارج می شود.
غرامت دستمزد ایام بیمار مبلغی است که برای تأمین معاش بیمه شده و خانواده وی در طول ایام بیماری و عدم توانایی موقت اشتغال به کار از طرف سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می شود.
افرادی که بیمار می شوند و از مرخصی استعلاجی استفاده می کنند مدت زمان مرخصی هیچگونه حقوقی از کارفرما، دریافت نمی کنند و حقوق این مدت به عهده سازمان تأمین اجتماعی می باشد و نام کارگر در مدت زمان بیماری از لیست بیمه آن ماه حذف می شود.
1ـ12ـ1ـ شرایط دریافت غرامت دستمزد در ایام بیماری بیمه شدگانی که تحت معالجه و یا درمانهای توانبخشی قرار می گیرند چنانچه برحسب تشخیص پزشکان معتمد تأمین اجتماعی به طور موقت قادر به کار نباشند با رعایت شرایط زیر استحقاق دریافت غرامت دستمزد را خواهند داشت.
الف) عدم اشتغال به کار، اگر بیمه شده با وجود بیماری به کار اشتغال ورزد، غرامت دستمزد به وی تعلق نمی گیرد.
ب) عدم دریافت مزد یا حقوق در طول مدت بیماری.
ج) در تاریخ اعلام بیماری به شعبه تأمین اجتماعی را به بیمه شده با کارفرما قطع نشده باشد.
د) زمانی که استراحت بیمه شده بیماری یا حادثه توسط پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی تایید شده باشد.
2ـ12ـ 1 ـ نحوه محاسبه میزان غرامت دستمزد ایام بیماری میزان غرامت دستمزد ایام بیماری بیمه شدگان بر اساس آخرین مزد یا حقوق روزانه آنان در دوران پیش از بیماری به شیوه ی زیر محاسبه می شود: غرامت دستمزد ایام بیماری بیمه شده متأهل یا متکلف بر مبنای 34 آخرین مزد یا حقوق روزانه وی پرداخت می شود.
غرامت دستمزد ایام بیماری بیمه شده مجرد در صورتی که به هزینه سازمان بستری می شود، بر مبنای 12 آخرین مزد و حقوق روزانه و در غیر این صورت بر مبنای 23 آخرین حقوق یا دستمزد روزانه وی محاسبه و پرداخت می شود.
آخرین مزد یا حقوق روزانه عبارت است از جمع کل حقوق و مزایای وی که بعد از آن بیمه پرداخت شده است در آخرین 90 روز قبل از استراحت تقسیم بر روزهای کارکرد .
13ـ1ـ کمک هزینه بارداری و مرخصی زایمان بانوان بیمه شده مشمول قانون تأمین اجتماعی در دوران استراحت ایام حاملگی میتوانند از غرامت دستمزد دوران بارداری بهرهمند شوند.
ضمناً این مدت جزء سوابق بیمهای آنان محسوب می شود.
میزان مرخصی زایمان حداقل تا 3 فرزند و برای هر فرزند 4 ماه است و غرامت دستمزدها هر ماه از این دوران مقابل دو سوم آخرین مزد یا حقوق روزانه بیمه شده است که حداکثر برای چهار ماه جمعاً قبل یا بعد از زایمان بدون کسر سه روز اول پرداخت می شود.
14ـ1 مقرری بیکاری موضوع بیمه بیکاری در کشور ما بسیار جوان است با این وجود ایران سومین کشور خاورمیانه می باشد که این نوع حمایت بیمه ای را برای کارگران خود قرار داده است.
مطابق بیمه بیکاری تمام افراد تحت حمایت پوشش قانون کار که مشمول تأمین اجتماعی هستند به جزء صاحبان حرفه و مشاغل آزاد، بیمه شدگان اختیاری ، اتباع خارجی) زیر پوشش نیز قرار دارند و کارفرمایان این افراد ملزم به پرداخت حق بیمه آنها هستند.
از نظر قانون ، بیکار، بیمه شدهای است بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار میباشد.
این گونه بیکاری ناشی از تقصیر بیمه شده نیست بلکه به واسطه عواملی چون موانع طبیعی مانند سیل، زلزله، جنگ و آتش سوزی و یا به خاطر جابجایی کارگاه و یا ماشین آلات آن با هدف کاستن وابستگی و افزایش تولید بپیوند.
تشخیص ارادی و غیر ارادی بودن بیکاری بیمه شدگان به عهده اداره کار و امور اجتماعی محل اشتغال بیمه شده است و شعبه تأمین اجتماعی بر اساس رای و نظر ادارات کار و امور اجتماعی در خصوص برقراری بیمه بیکاری اقدام می کند.
1ـ14ـ1 مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری مدت پرداخت مقرری بیکاری از زمان برقراری آن برای بیمه شدگان متأهل یا مجرد بر اساس جدول زیر تعیین می شود.
جدول 1ـ1 در مورد سقف مدت زمان پرداخت مقرری بیمه بیکاری تنها یک استثنا وجود دارد افراد مسن مشمول قانون بیکاری که 55 سال و یا بیشتر سن داشته باشند.
در صورتیکه کار دیگری به آنها پیشنهاد شود می توانند تا رسیدن به سن بازنشستگان از مقرری بیمه بیکاری استفاده نمایند.
15ـ کمک هزینه ازدواج سازمان تأمین اجتماعی به منظور جبران قسمتی از هزینه ازدواج بیمه شدگان مبلغی را به عنوان کمک هزینه ازدواج به افراد واجدالشرایط پرداخت می کند.
این کمک هزینه به بیمه شدگانی که برای اولین بار ازدواج می کنند پرداخت می شود و میزان آن معادل یک ماه متوسط مزد یا حقوق بیمه شده است و در صورتی که عروس و داماد هر دو بیمه شده بوده و واجد شرایط مقرر باشند کمک هزینه ازدواج به هر دو زوج پرداخت می شود.
1ـ15ـ1 شرایط پرداخت کمک هزینه ازدواج شرایط پرداخت کمک هزینه ازدواج به این شرح است: 1ـ در تاریخ ازدواج رابطه استخدامی بیمه شده با کارفرما قطع نشده باشد.
ـ در 5 سال قبل از ازدواج، بیمه شده حداقل بیمه 720 روز کار را به تأمین اجتماعی پرداخته باشد.
ـ عقد ازدواج دائم بوده و در دفاتر رسمی ازدواج به ثبت رسیده باشد.
ـ میزان کمک هزینه ازدواج (متوسط مزد یا حقوق بیمه شده) به صورت زیر محاسبه می شود: مجموع مزد یا حقوق مبنای کسر حق بیمه دو سال قبل از ازدواج = کمک هزینه ازدواج 24 حسابداری حقوق و دستمزد: در شرکتها و کارگاه کارگران زیر نظر کارفرما یا نمایندگان آن به فعالیت می پردازند و با توجه به فعالیتی که طی ماه داشتهاند حقوق و دستمزد دریافت می کنند، کارگاههای کوچک چون مقدار کارگران زیاد نیست پرداخت حقوق و دستمزد نیاز به یک سیستم حسابداری پیچیده نیست ولی در کارگاههای بزرگ وجود یک سیستم حسابداری قوی و پیچیده ضروری است که تمامی حسابها و فعالیتهای شرکت را ثبت و ضبط نماید، در کارگاههای بزرگ هر ماهه با توجه به اطلاعاتی که از قسمت های کارگزینی و قسمت های مربوط به حقوق و دستمزد به دایره حسابداری ارسال میگردد لیست حقوق کارگران تهیه و حقوق آنها پرداخت می شود.
1-2 حقوق و مزایای مستمر و غیرمستمر کارگران شرکت ها و مؤسسات علاوه بر حقوق مبنا و حقوق اصلی مزایای دیگری هم دریافت می کنند مانند حق اولاد، حق مسکن، خواروبار، جذب، سختی شرایط کار و...
به مزایایی که هر ماهه کارگر از کارفرما دریافت می کند مزایای مستمر می کنند و مواردی که همیشگی نیست و بستگی به موقعیت و شرایط خاص درد، مزایای غیرمستمری می گویند.
2ـ2 مزد یا حقوق چیست؟
مزد ثابت عبارتست از مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختنی به تبع شغل، در کارگاههایی که دارای طرح طبقه بندی و ارزیابی مشاغل نیستند منظور از مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل مزایایی است که بر حسب ماهیت شغل یا محیط کار و برای ترمیم مزد در ساعات عادی کار پرداخت می گردد از قبیل مزایای سختی کار، مزایای سرپرستی، فوق العاده شغل و...
ولی مزایای رفاهی و انگیزهای از قبیل کمک و هزینه مسکن، خواربار، حق اولاد، پاداش افزایش تولید و سود سالانه جزء مزد ثابت و و مزد مبنا محسوب نمی شود.
مزد ممکن است بر اساس قرارداد روزانه یا هفتگی یا 15 روز یکبار پرداخت می شود اگر پرداخت مزد به صورت ماهیانه باشد حقوق هم می گویند.
در ماههای سی و یک روز، حقوق و مزایا بر اساس سی و یک روز پرداخت می شود.
حقوق و دستمزد مشمول بیمه تأمین اجتماعی و مالیات می باشند و مالیات آن بر اساس جدول مالیاتی حقوق که هر ساله با ضریب سال جاری اعلام می شود محاسبه می شود.
3ـ2 مدت کار و مدت اضافه کاری چیست؟
ساعات کار عادی کارگر 8 ساعت در شبانه روز یا 44 ساعت در هفته یا 176 ساعت در ماه می باشد.
طبق ماده 59 قانون کار و تأمین اجتماعی ارجاع کار اضافی به کارگر زمانی مجاز است که شرایط زیر را داشته باشد.
الف) موافقت کارگر ب) پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی ضمناً ساعات اضافه کاری کارگر از 4 ساعت نباید، بیشتر باشد مگر در مواردی استثنایی با توافق کارگر اگر کارگری بیش از 44 ساعت در هفته یا 176 ساعت در ماه کار کند آن ساعات اضافه به عنوان اضافه کاری محسوب می شود.
4ـ2 نوبت کاری طبق ماده 55 کار و تأمین اجتماعی کار نوبتی عبارت است از کاری که در طول ماه گردش دارد به نحوی که نوبت های آن در صبح یا عصر و یا شب واقع می شود.
طبق ماده 56 اگر کارگری نوبت کاری او صبح و عصر واقع شود 10% و اگر نوبت کاری صبح و عصر و شب قرار می گیرد 15% و اگر نوبت کاری صبح و شب یا عصر و شب باشد 5/22% علاوه بر مزد به عنوان فوق العاده نوبت کاری دریافت خواهد کرد.
5ـ2 شب کاری طبق ماده 53 کارهایی که زمان انجام آن از ساعت 6 بامداد تا 22 باشد کار روز میگویند و کارهایی که زمان انجام آن بین 22 تا 6 بامداد قرار گیرد کار شب گویند.
اگر قسمتی از ساعت کار در شب و قسمتی در روز باشد کار مختلط گویند اگر کارگری نوبت کاری نباشد و ساعت کار او بر ساعت کار عادی او تعلق می گیرد.
6ـ2 حق اولاد حق اولاد معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در ماه پرداخت می شود حق اولاد حداکثر تا 2 فرزند بیمه شده پرداخت می شود مشروط بر آنکه : 1ـ6ـ2ـ بیمه شده حداقل سابقهی پرداخت 720 روز کار را داشته باشد.
2ـ6ـ2ـ سن فرزندان او از 18 سال کمتر باشد و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته باشد.
تا پایان تحصیل یا در اثر بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیونهای پزشکی موضوع ماده 91 قانون کار و تأمین اجتماعی قادر به کار نباشند حق اولاد مشمول مالیات می شود ولی مشمول بیمه نمی شود.
طریقه بدست آوردن حق اولاد بدین صورت است حداقل حقوق سال 80 مبلغ 567900 ریال می باشد.
اگر حداقل حقوق را بر 30 روز تقسیم کنیم یک روز حداقل حقوق به دست می آید و اگر یک روز حقوق را بر 3 ضرب کنیم حق اولاد برای یک فرزند بدست می آید.
حق اولاد یک فرزند در سال 80 56790=3×18930 18930= حق اولاد دو فرزند در سال 80 13580=2×56790 7ـ2 حق خواربار و مسکن حق خواروبار مسکن مبلغی است که هر سال توسط هیات دولت تعیین می شود حق خوابار و مسکن برای افراد مجرد و متأهل متفاوت است حق خواربار برای افراد مجرد و متأهل به ترتیب (400و800) ریال و حق مسکن به ترتیب (8000 و12000) ریال میباشد.
حق خواروبار مسکن مشمول بیمه و مالیات می شوند.
نکته: بر اساس مصوبه هیئت وزیران از آبان ماه سال 80 حق مسکن مجردین و متأهلین به ترتیب 20000 ریال و 40000 ریال تعیین شده است.
8ـ2ـ مأموریت کارگری که به خارج از محل خدمت اعزام می شود فوق العاده مأموریت تعلق میگیرد به شرط اینکه حداقل 50 کیلومتر از محل کارگاه اصلی دور شود و یا ناگزیر باشد حداقل یک شب در محل مأموریت بماند.
فوقالعاده مأموریت نباید کمتر از این مبنای روزانه کارگر باشد و همچنین کارفرما موظف است وسیله یا هزینه ایاب و ذهاب آن را تأمین نماید.
9-2 ایاب و ذهاب و کمکهای غیرنقدی کارفرما در صورت دوری کارگاه و عدم تکافوی وسیله نقلیه عمومی بایستی برای رفت و برگشت کارکنان خود وسیلهی نقلیه مناسب در اختیار آنها قرار دهد یا هزینه رفت و برگشت آنها را پرداخت کند ارزش مزایای غیرنقدی مستمر مانند غذا و پوشاک و نظایر آنها طبق آئین نامه ای که به پیشنهاد هیات مدیره به تصویب شورای عالی خواهد رسید بطور مقطوع تعیین می گردد.
10-2تعطیلات و مرخصی ها کارگران 6 روز هفته را کار می کنند و روز جمعه تعطیلی هفتگی آنها با استفاده از مزد می باشد.
در صورتی که روزهای کار هفته کمتر از شش روز باشد مزد روز تعطیل هفتگی یک ششم مجموع مزد دریافتی کارگر در روزهای کارکرد خواهد بود علاوه بر تعطیلات رسمی روز کارگر جزء تعطیلات رسمی محسوب می شود.
کارگری که روز جمعه کار می کند در مقابل عدم استفاده از تعطیلی روز جمعه 40% اضافه بر مزد دریافت خواهد کرد.
مرخصی استحقاقی کارگران با احتساب 4 روز جمعه جمعاً یک ماه می باشد و سایر روزهای تعطیل جزء ایام مرخصی محسوب نمی شود .
برای کار کمتر از یکسال مرخصی استحقاقی به نسبت کارکرد محاسبه می شود.
طبق ماده 65 قانون کار و تأمین اجتماعی مرخصی سالانه کارگرانی که به کارهای سخت و زیانآور اشتغال دارند 5 هفته می باشد که در دو نوبت و در پایان هر شش ماه صورت می گیرد.
کارگران بیش از 9 روز از مرخصی را نمی تواند ذخیره کنند.
کارگران در موارد زیر حق برخورداری از سه روز مرخصی با استفاده از مزد دارند.
الف) ازدواج دائم ب) فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان مدت مرخصی استعلاجی که به تایید سازمان تأمین اجتماعی رسیده باشد جزء سوابق کار و بازنشستگی کارگر محسوب می شود.
11ـ2 عبدی و پاداش پایان سال: عیدی عبارتست از مبلغی که هر ساله توسط هیات دولت بر اساس حقوق و دستمزد کارگران تعیین می گردد و برای پرداخت عیدی سقفی را قرار می دهند که از مبلغ عیدی تعیین شده مبلغ 100000 ریال از مالیات معاف و مابقی آن مشمول مالیات میباشند.
12-2 کسور قانونی چیست؟
کسور قانونی وجوهی هستند که کارفرماها موظفند هر ماهه از حقوق کارگران کسر کنند و به سازمانهای مربوطه ارسال نمایند کسور قانونی شامل: الف) مالیات حقوق و مزایای کارگران ب) حق بیمه های اجتماعی ج) بدهی کارگر به صندوق اجرا (اجرائیات) 1ـ12ـ2ـ مالیات مالیات یکی از کسور قانونی می باشد که توسط کارفرما از حقوق ـ اضافه کاری ـ حق اولاد ـ خوابار و مسکن و مزایای دیگری که مشمول مالیات می شود هر ماهه کسر میگردد و به حوزههای مالیاتی محل پرداخت می گردد.
مواردی که از مالیات معاف می باشند عبارتند از: 1ـ حقوق بازنشستگی وظیفه و مستمری و پایان خدمت، خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وارث.
2ـ هزینهی سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل و فوق العاده های بدی آب و هوا، محرومیت از تسهیلات زندگی، محل خدمت، اشتغال خارج از مرکز، مرزی، شرایط محیط کار، نوبت کاری، کشیک، جذب و همچنین مزایای ارزی و اشتغال مأمورین در خارج از کشور.
(در موارد ذکر شده در ردیف 2 به جز هزینهی سفر و فوق العاده مسافرت مابقی موارد در بخش خصوص تا 30 درصد مقرری با مزد اصلی از مالیات معاف می باشد و مانده آن مشمول مالیات می باشد.
3) مسکن و اثاثیه معادل 25 و بدون اثاثیه 20% حقوق و مزایای مستمر نقدی مشمول مالیات است ولی مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه های ارزان قیمت سازمانی خارج از کارگاه یا کارخانه ای که مورد استفادهی کارگران قرار می گیرد و همچنین سایر مزایای غیرنقدی یا وجوهی که تحت عنوان ایاب و ذهاب یا تغذیه به کارگران پرداخت می شود معاف از مالیات می باشد.
4) وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه معاف از مالیات است.
5) عیدی سالانه یا پاداش آخر سال تا میزان یکصدهزار ریال معاف است.
6) وجوهی که کارفرما بابت هزینهی معالجه کارکنان خود به افراد تحت تکفل آنها مستقیماً یا به وسیلهی حقوق بگیر به پزشک یا بیمارستان به استناد اسناد و مدارک مثبت پرداخت می کند معاف از مالیات است.
2ـ12ـ2ـ حق بیمه های اجتماعی کسور قانونی حق بیمه های اجتماعی می باشد که هر ماهه توسط کارفرما از حقوق و مزایای مشمول بیمه کارگر کسر می کند، حق بیمه تأمین اجتماعی سهم کارگر که از حقوق ناخالص او کسر می شود 7% می باشد و علاوه بر این کارفرما بایستی 20% از حقوق ناخالص کارگر را به عنوان سهم کارفرما و 3% به عنوان بیمه بیکاری از طرف خودش هزینه کند بدین معنی که فقط 7% ماهیانه از حقوق ناخالص کارگر کسر میشود 20% و 3% را کارفرما خودش پرداخت می کند.
مجموع درصدهای فوق الذکر که 30% می باشد هر ماهه در فرم بیمه درج می شود و به همراه چک مربوطه به سازمان تأمین اجتماعی ارسال می گردد.
علاوه بر سهم کارگر (7%) و سهم کارفرما(20%) و سهم بیمه بیکاری (3%) ، دولت هم (3%) تحت عنوان سهم مشارکت دولت به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می کند و سازمان تأمین اجتماعی در قبال این پرداخت ها کارگران را تحت پوشش خود دارد و به آنها خدمات ارائه می دهد که به شرح زیر می باشد.
1ـ2ـ12ـ2ـ دفترچهی بیمه هر کارگر و افرادی که تحت تکفل او باشد.
یک دفترچهی اختصاصی تأمین اجتماعی دارند که در زمان مراجعه به پزشک بستری شدن و بیمارستان از آنها استفاده می کنند و زمان پرداخت حق ویزیت دریافت دارو از داروخانه درصدی از آن مبلغ تعیین شده را پرداخت می کند.
2ـ2ـ12ـ2ـ مستمری بازنشستگان مستمری بازنشستگان در واقع مجموع حق بیمه هایی است که سنوات خدمت کارفرمایان از حقوق کارگران کسر و به حساب سازمان تأمین اجتماعی واریز کرده اند.
مبلغ مستمری بازنشستگان به سنوات پرداخت حق بیمه و حقوق و مزایای مبنای کسر حق بیمه بستگی دارد.
3ـ2ـ12ـ2ـ انواع بیمه 1ـ بیمه تأمین اجتماعی 2ـ بیمهی آیندهساز 3ـ نیروهای مسلح4ـ بیمه خدمات درمانی کارکنان بخش خصوصی تحت پوشش بیمهی تأمین اجتماعی می باشد ولی کارکنان بخش دولتی تحت پوشش بیمهی خدمات درمانی می باشند که هر ماهه 30% از مبلغی که توسط هیات دولت برای بیمه کامل تعیین شده برای خود کارمند و افراد تحت تکفل او و حداکثر تا 3 فرزند هر ماهه از حقوق کارمند کسر و به حساب سازمان بیمه خدمات درمانی پرداخت می شود.
البته به خاطر داشته باشیم که حقوق بازنشستگان و موظفین از محل کسور سهم کارمند و دولت است که به حساب صندوق اجرا واریز نماید.
13ـ2ـ صورت دستمزد (حقوق و مزایا) چیست؟
صورت دستمزد همان فرم بیمه است که هر ماهه پس از پرداخت حقوق توسط حسابدار حقوق و دستمزد بر اساس لیست حقوق ماه جاری تنظیم می شود و پس از مهر و امضا کارفرما به انضمام چکهای (20%، 7%، 3%) به شعبه تأمین اجتماعی محل ارسال می گردد.
14ـ2ـ نحوهی تنظیم فرم بیمه ابتدا مشخصات هویتی کارگاه و کارفرما درج می شود و بعد از آن مشخصاتی از هویت کارگر درج می شود در قسمت روزهای کارکرد ماه تعداد روزهایی که کارگران کار کردهاند درج می شود و تاریخ شروع و خاتمه آنها مشخص می شود در قسمت دستمزد و مزایای حقوق روزانهی کارگران و حقوق ماهیانهی آنها درج می شود، در قسمت حقوق و مزایای مشمول، حقوق و مزایایی که مشمول بیمه می شود درج میکنیم و در قسمت حقوق و مزایای مشمول و غیرمشمول تمامی مواردی که به کارگر پرداخت می شود چه مشمول بیمه شود و چه مشمول بیمه نشود در این قسمت درج میشود و در ستون حق بیمه بایستی ستونی که حقوق و مزایای مشمول بیمه در آن درج شده را 7% ضرب کنیم و در این ستون بنویسیم.
در این ستون سایر کسور مربوط به کسر مالیات حقوق است و ستون ماده قابل پرداخت، مابه تفاوت ستون به حقوق و مزایای مشمول و غیرمشمول از ستون حق بیمه و سایر کسورات بعد از اینکه موارد فوق را برای همهی کارگران محاسبه کردیم در قسمت پایین لیست جمع 7% را می آوریم و در قسمت حق بیمهی کارفرما همان مبلغ 20% و در قسمت 3% بیمهی بیکار مبلغ بیمهی بیکاری آورده می شود و در نهایت تمامی آنها با هم جمع زده می شوند و توسط کارفرما مهر و امضا می شوند تا با چک مربوطه به شعبهی بیمه تأمین اجتماعی ارسال گردد.
30≠ 3%+20%+7% 15ـ2 جریمه دیرکرد کسور قانونی کارفرمایان کلیه کارگاههای مشمول قانون تأمین اجتماعی مکلفند صورت مزد که همان فرم بیمه که شامل حقوق و مزایای مشمول بیمه و تعداد روزهای کارکرد کارگران می باشد و شامل کسور کارگر و کارفرما و بیمه بیکاری می باشد را حداکثر تا پایان آخرین روز ماه بعد به همراه چک مربوطه به شعبه سازمان تأمین اجتماعی محل تحویل دهد.
در غیراین صورت ملزم به پرداخت جریمه نقدی از 5% تا 20% حق بیمه می باشند و کلیهی جرائم وصولی موضوع این قانون به حساب خزانه داری کل واریز می گردد و دولت مکلف است همه ساله معادل مبلغ جرائم واریز شده را در قانون بودجه منظور و برای تعمیم بیمه های اجتماعی در اختیار تأمین اجتماعی قرار دهد.
کارفرمایان علاوه بر ارسال صورت دستمزد به سازمان تامین اجتماعی بایستی مالیات و کسور، از حقوق کارگران را از تاریخ پرداخت تا سی روز بعد به وزارت امور اقتصادی و دارایی تحویل دهند و گرنه مشمول جریمه نقدی می شوند.
16ـ2 نحوه محاسبه مالیات حقوق بر اساس جدول مالیاتی کارگران علاوه بر حقوق مبنا مزایای دیگری هم ماهیانه دریافت می کنند که بعضی از آنها مشمول بیمه و مالیات نمی شوند و برخی دیگر مشمول می شود و این وظیفه کارفرماست که حقوق و مزایای مشمول مالیات کارگر را مشخص و مالیات آن را کسر کند.
در قسمت معافیت های مالیاتی مواردی که مشمول مالیات نمی شوند و یا مزایای مشمول مالیات را بر اساس جدول مالیاتی محاسبه می کنند.
هر ساله مبلغ معافیت های مالیاتی توسط هیات دولت اعلام می شود و حقوق و مزایایی که بالاتر از معافیت ها می باشند با نرخ هایی که اعلام شده است مالیات حقوق و مزایا کسر می گردد.
17-2 کسور توافقی چیست؟
غیر از کسور قانونی کسور دیگری هم است که بایستی توسط کارفرما از حقوق کارگر کسر شود البته با توافق کارگر و کارفرما طبق ماده 45 قانون کار و تامین اجتماعی کارفرما فقط موارد زیر می توانند کارگر را برداشت کند.
1ـ مواردی که قانون صراحتاً اجازه داده است.
2ـ هنگامی که کارفرما مبلغی را به عنوان مساعده، کارگر پرداخت کرده است.
3ـ اقساط و وامهایی که کارفرما طبق ضوابط به کارگر داده است.
4ـ اشتباه واریزی به حساب کارگر 5ـ اقساط بدهی شرکت تعاونی 6ـ اجاره بها خانه های سازمانی و غیره.
نحوهی پرداخت حقوق و دستمزد 1ـ3ـ قسمت های مختلف یک کارگاه یا شرکت کارگاه ها و موسسات دارای قسمت های گوناگونی می باشند از جمله قسمت توزیع و فروش، قست اداری، کارگزینی، زمان سنجی، برنامه ریزی ، ثبت اوقات کار، مالی و حسابداری و...
اکنون آنچه مورد نظر می باشد قسمت حسابداری حقوق و دستمزد و قسمت های وابسته به آن است.
بنابراین پرداخت حقوق و دستمزد کارگران یا آخر هر هفته یا هر 15 روز یکبار یا ماهیانه می باشد که در طی هر پرداخت اتفاقی ممکن است صورت پذیرد.
1-1-3 قسمت کارگزینی قسمت کارگزینی در زمینه تهیه و تدوین و یا اصلاح دستورالعمل ها و آیین نامه های استخدامی و فرم های پرسشی که با قانون و کار و تأمین اجتماعی منطبق است فعالیت می کند و وظیفه دارد هر گونه تغییر و تحولی در آئین نامه ها و دستورالعمل ها صورت گرفت به قسمت حسابداری حقوق دستمزد ارسال فرماید و قسمت حسابداری حقوق و دستمزد را کنترل کند.