انفجار اعم از عادی یا هسته ای عبارتست از رهایی مقدار زیادی انرژی در مدت زمانی بسیار کوتاه و در فضای محدود .
انفجار اعم از عادی یا هسته ای عبارتست از رهایی مقدار زیادی انرژی در مدت زمانی بسیار کوتاه و در فضای محدود .
● ساختار انفجاری هسته ای
در انفجار هسته ای حرارت و فشار حاصل از اندازه ای است که جرم بمب و همه مواد موجود در فضای مزبور را در آن واحد زمان بصورت توده ای از گاز داغ ، ملتهب و فشرده در آورده و تشکیل گوی آتشین که در حدود چند میلیون درجه حرارت است می دهد این گوی آتشین بلافاصله انبساط کرده و به لایه های بالای جو صعود می کند.انبساط سریع گوی آتشین فشار اطراف خود را بالا برده و موج انفجاری بسیار شدیدی و یا موج ضربه فوق العاده ای در زمین یا آب یا در زیر زمین ایجاد می کند که اثر تخریبی انفجار مربوط به آنها ست .
● مشخصات انفجاری هسته ای
▪ در نزدیکی انفجار سرعت موج از یک کیلومتر درثانیه یعنی هزارها کیلومتر در ساعت بیشتر است .
▪ قسمت عمده ای از انرژی انفجار بصورت حرارت و نور آزاد می شود که در منطقه وسیعی ایجاد آتش سوزی نموده و حتی در فاصله های دورتر سبب سوختگی در پوست بدن موجودات زنده ای که در معرض آنها قرارگرفته باشند می گردد .
▪ مقدار زیاری اشعه نامرئی هسته ای به نام تشعشع هسته ای اولیه بوجود می آید که قدرت نفوذی فوق العاده ای داشته و بر حسب شدت تشعشع آنها آثار بیولوژیکی تشعشعات هسته ای وخیم یا کشنده در موجودات زنده بوجود می آورند .
▪ مواد حاصل از انفجار های هسته ای به شدت رادیو اکتیو بوده ومنطقه وسیعی را بطوری الوده می سازد که بر حسب نزدیکی یا دوری از مرکز انفجار تامدتی غیر قابل سکونت خواهند بود مانند هیروشیمای ژاپن .
▪ در انفجارهای معمولی درجه حرارت در مرکز انفجار به حدود ۵۰۰۰ درجه سانتیگراد درمورد انفجارهای هسته ای به ده ها میلیون درجه می رسد .
● حوزه انفجارهسته ای
قطر کره آتشین از بمب هسته ای یک مگاتنی در یک هزارم ثانیه به حدود ۱۵۰ متر رسیده ودر هر ثانیه به حداکثر اندازه خود که حدود ۲۰۰۰ متر است می رسد و پس از یک دقیقه نسبتا سرد شده و روشنایی خود را از دست می دهد این زمانی است که انفجار ۷ کیلو متر صعود کرده است برای تصور میزان درخشندگی آن کافیست اشاره کنیم که :
▪ از فاصله یکصد کیلومتری از نور خورشید در وسط روز درخشنده تر است .
▪ در پاره ای از آزمایش ها که در طبقات بالای جو انجام گرفته نور حاصله از فاصله ۱۰۰۰ کیلومتری محسوم بوده است که تحت بعضی شرایط این نور می تواند موجب کوری موقتی یا سوختگی دائمی شبکیه چشم شود .
▪ در موقع آزمایشات هسته ای در معرض بودن تصادفی اشخاص موجب سوختگی شبکیه چشم درمسافت ۱۰ مایلی در سلاح ۲۰ کیلو تنی شده است .
▪ گوی آتشین همانطور که به سرعت بزرگ شده و صعود می کند تغییر شکل داده و پهن تر می شود ضمناً هوا و خاک و عناصر دیگر را از پایین به داخل خود می مکد و به همین ترتیب دنباله ای از غبار تشکیل می شود که گوی آتشین را به زمین وصل می کند کره آتشین بتدریج سرد شده و بصورت ابری متلاطم در می آید که ابتدا سرخ رنگ بوده و بعد سفید می شود در این حال با دنباله خود شکل قارچی به خود می گیرد .
● تخریب بعد از انفجار هسته ای ▪ چنانچه انفجار در سطح زمین یا نزدیکی آن اتفاق بیافتد مقدار زیادی خاک و شن و مواد مختلف بخار شده و همراه با گوی آتشین بالا می روند یک صدم انرژی سلاح مگاتنی در تر کش سطحی کافی است که ۴۰۰۰ تن خاک و شن و سنگ را بخار نماید این مواد که بدین ترتیب به داخل گوی آتشین کشیده شده با مواد رادیو اکتیو مخلوط می شوند و ابر اتمی قارچ شکل انفجارات اتمی را شکل می دهند ذرات این باد بتدریج به زمین بازگشته و یا در اثر برف و باران به زمین ریخته خواهد شد این عمل ریزش اتمی نامیده شده و منبع تشعشعات باقیه خواهند بود .
▪ در انفجارهای زیر آبی مقدار زیادی آب بخار خواهد شد یک صدم انرژی سلاح یک مگاتنی کافیست که ۲۰۰۰۰ تن آب را بخار کند .
▪ انفجار زیر زمینی اتمی ایجاد تکانهایی مانند زمین لرزه می نماید در اثر این لرزش و جابه جاشدن قسمتی از سطح زمین خرابی بوجود می آید اما انرژی یک زلزله قوی با انرژی یک میلیون بمب اتمی برابر است!
● تقسیم بندی انرژی انفجار سلاح اتمی مجموع انرژی حاصله که به نام قدرت بمب نامیده می شود به سه اثر اولیه تقسیم می شود .
گرچه تقسیم بندی انرژی تا اندازه ای به نوع سلاح و سوختنش وشرایط انفجار بستگی دارد ولی بطور کلی بصورت زیر تقسیم بندی می شود .
▪ ۵۰% انرژی به توسط موج انفجاری یا موج ضربه حمل می شود .
▪ ۳۵% انرژی را تشعشع حرارتی و امواج نورانی در خود دارند .
▪ ۱۵% انرژی را تشعشع هسته ای ( ۵% تشعشع ابتدایی ۱۰% تشعشع باقیه ) دارد.
خطر انفجار بند ۳ مادهٔ ۱۰ شرایط عمومى آتش‌سوزی، انفجار را به مفهوم هر نوع آزادشدن ناگهانى انرژى حاصل از انبساط گاز یا بخار مى‌داند.
طبق این تعریف واژهٔ ”ناگهانی“ نقش اساسى ایفاء مى‌کند.
انفجار زمانى ناگهانى است که شروع و خاتمهٔ آن قابل پیش‌بینى و اندازه‌گیرى نباشد.
خطر انفجار، هم شامل خسارت‌هاى ناشى از انفجار آتش‌زا و هم انفجار سرد مى‌شود.
هرگاه انفجار باعث آتش‌سوزى شود و فقط خطر آتش‌سوزى بیمه باشد خسارت‌هاى ناشى از خودِ انفجار بیمه نیست ولى آتش‌سوزى ناشى از آن بیمه است.
اگر آتش‌سوزى موجب انفجار شود بیمه‌گر آتش‌سوزى متعهد است که خسات‌هاى ناشى از انفجار به‌دنبال آتش‌سوزى را نیز جبران کنند.
در ایران طبق شرایط عمومى و تعرفهٔ مصوب شوراى عالى بیمه خطر انفجار، خطر اضافى تلقى نمى‌شود.
- انفجار شیمیائى یا هسته‌ای: این انفجار ناشى از واکنش‌هاى شیمیائى در داخل مخزن است و امکان دارد فقط به بدنهٔ داخلى خسارت بزند و یا گاز اشتعال‌پذیر خارج شود (مانند انفجارهاى ناشى از گاز و بخار در کارخانه‌هاى رنگ‌سازی).
- انفجار مخزن: افزایش حجم گازها و بخارها و فشار هوا در درون مخزن، موجب پاره‌شدگى مخزن مى‌شود.
این پارگى ممکن است به‌قدرى شدید باشد که باعث به‌وجود آمدن تعادل ناگهانى فشار داخل و خارج مخزن شود.
صرفاً دریدن و پاره شدن مخزن، علت انفجار کامل نیست بلکه گام اولیه محسوب مى‌شود.
به این معنا که در انفجار هم مانند انفجارهاى دیگر باید تعادل ناگهانى گاز یا بخارى که تحت فشار قرار دارد به‌وجود آید.
طریقهٔ به‌وجود آمدن فشار و زمان تولیدشدن فشار یا به‌دست آوردن تعادل، در انواع انفجارها مختلف است.
بنابراین از آنجا که فقط پارگى بدنه، علت انفجار نیست و اندازهٔ آن هم فشار گنجایش مخزن و محل پارگى بستگى مستقیم دارد، براى بیمه‌گر تعیین اینکه آیا خسارت وارده بر اثر انفجار به‌وجود آمده یا بر اثر نقص و عیب مخزن، دشوار است.
خسارت غیرقابل تأمین در بیمهٔ انفجار خسارت‌هاى ناشى از موارد زیر در بیمهٔ انفجار از تعهد بیمه‌گر خارج است: - خسارت‌هاى ناشى از انفجار داخلى (خسارت‌هائى که بر اثر به‌وجود آمدن تعادل ناگهانى میان خلاءِ داخل یک لوله و هواى خارج آن مانند شکستن لامپ تلویزیون رخ مى‌دهد).
- خسارت‌هاى ناشى از انفجار در داخل موتورهاى احتراقى یا توربین‌ها که به‌علت از دست‌رفتن مقاومت بدنهٔ موتور در مقابل فشار داخلى به‌وجود مى‌آید.
این نوع خسارتها ناشى از نقص مادۀ اولیه هستند.
- خسارت‌هاى ناشى از انفجار بر اثر انبساط مواد به‌کار رفته در ساخت موتورها یا خسارت‌هائى که به مخزن وارد مى‌شود، بدون اینکه تعادل ناگهانى میان فشار داخل و خارج مخزن به‌وجود آید.
- خسارت‌هاى ناشى از انفجارى که بر اثر کارکردن و فرسوده شدن موتورها به‌وجود مى‌آید.
- خسارت‌هاى ناشى از ترکیدن لوله‌هاى آب بر اثر شدت فشار و یا ترکیدن پمپ به‌دلیل عیب و نقص ناشى از سوپاپ.