یکی از بزرگترین خطراتی که کوهنوردان و اسکی بازان را در زمستان تهدید میکند ریزش بهمن است .با شروع فصل زمستان و بارش مستمر برف در کوهستانها باید این هشدار همیشه در گوش ما باشد که بهمن در راه است و باید با حواس جمع و تجربه کافی قدم به کوه بگذاریم .
کوهستانها با یالها و نقابهای برفی و سینه کشهای پرشیب و پر برف و با دره های سفید پوش با خروارها برف چنان انسان را به سوی خود جلب میکند که گویی کوزه عسلی است .
بله خطر مانند کوزه عسلی است که انسان را به سوی خود میخواند تا در دام خود گرفتار سازد .
کوهرو و کوه نورد عزیز بسیار هوشیار و آگاه باش و خطر بهمن را جدی بگیر .
با چشم باز و هوشیاری کامل در شیبهای تند برفی نظر افکن .
آنرا دست کم نگیر .
هر شیب برفی را نبر و بر هر شیبی سر نخور .
و در هر رد پایی عبور نکن .
کسی که بهمن را نمی شناسد باید با اشخاص با تجربه به کوه برود تا هم تجربه بیاموزد و هم از خطرات مصون بماند .
بدون تجربه و ندانسته درگیر شیبهای بهمنی نشوید و دیگران را به دنبال خود نکشید تا خود و دیگران را به خطر نیاندارید .
تعریف بهمن : حرکت یک توده برفی .یخی سنگ و خاک را بر سطح شیب دار ناپایدار که بستری مناسب را در اثر تحریک عوامل طبیعی یا مصنوعی را بهمن گویند .
انواع برف :
1- برف تازه : برفی است که تازه باریده و کریستالهای آن قابل رویت است
2- برف کهنه : برفی است که پس از باریدن در اثر تابش آفتاب به صورت دانه دانه در می آید .
انواع برف تازه : برف تازه به چند صورت وجود دارد که در اینجا دو نوع برف خشک(پودری) و خیس (آب دار) را معرفی می کنیم .
1- برف خشک (پودری) : بسیار سبک و در بین کریستال های آن هوا وجود دارد و در دمای زیر صفر می بارد و به ته کفش و باتوم نمی چسبد .
2- برف خیس (آبدار) : سنگین تر از برف خشک است .
آب دار است و در دمای نزدیک صفر می بارد و با قدرت چسبندگی بیشتر که به ته کفش و گل باتوم می چسبد .
انواع بهمن :
1- بهمن برف پودری 2- بهمن برف آبکی 3- بهمن تخته ای (پوسته ای ) 4- بهن برف بهاری 5- بهمن یخ
1- بهمن برف پودری : در اثر باد این نوع برف خشک و سبک در جبهه های شمال و شمال شرقی که کمی آفتاب دارد جمع می شود و در اثر تحریک حیوانات ، کوه نوردان و با سرعتی سریع پایین به می آید .
هر چه ارتفاع و سرما بیشتر باشد خطر آن نیز بیشتر است .
معمولاً در شیب های 35 تا 45 تشکیل میشود .
این بهمن خفگی را به همراه دارد و وزن یک متر مکعب آن 60 کیلوگرم است .
2- بهمن برف آبکی : در اثر تابش آفتاب سطح روکش آب شده به قسمت داخلی برف فشار و سنگینی وارد و بعلت سنگینی و بریدن شیب پایین میآید .
سنگینی این بهمن باعث خرد شدن گردن،کمر و دیگر اعضای بدن می شود .
وزن آن در یک متر مکعب گاهی به 200 کیلوگرم هم می رسد .
3- بهمن تخته ای : در اثر برف نیمه سفت قدیمی تشکیل میشود و در اثر شکستن و عبور از قسمت تحتانی شیب به صورت بلوک های یزرگ و کوچک و به شکل تخته ای سرازیر میشود .
بسیار خطرناک است و اعضای بدن شخص بهمن زده را خرد میکند .
وزن مخصوص این بهمن 400 کیلوگرم است و گاهی اوقات در اثر شکستن نقاب های بزرگ این بهمن را می افتد .
4- بهمن برف بهاری :یکی از خطرناک ترین بهمن هاست زیرا در اثر گرم شدن هوا و سست شدن یخ بستر کوه و سنگینی برف دراثر رطوبت زیاد خصوصاً در روزهای اولیه گرم و آفتابی بهار و گاهی اوقات با بارش باران بر روی برف و در اثر سنگینی بسیار زیاد حرکت کرده و معمولاً با خاک و گل زیر آن به حرکت در می آید و در بعضی از دره ها مانند دومین یال ناز و کهار حجم بهمن انباشته شده به ارتفاع 20 متر هم میرسد و وزن این بهمن در یک متر مکعب به 800 کیلوگرم می رسد .
5- بهمن یخ : معمولا در مناطق یخچالی پایین می آید .
این بهمن در اثر شکستن سراک (برجهای یخی ) به ارتفاع و قطر زیاد بوجود می آید و قطعات عظیم یخ و سنگ را در اثر حرکت بهمن به پایین می آورد و هر چیزی را در مسیر خود نابود میکند .
و در مناطق یخچالی آلپ و هیمالیا در اثر حرکت یخچال به وجود میاید .
مانند بهمن یخ در سال 1990 در کمپ اصلی قله لنین که حدود 40 نفر از ملیتهای مختلف در اثر آن کشته شدند .
( قبل از حرکت به منطقه مورد نظر اطلاعات دقیقی از مسیرهای بهمنی کسب کنید .
از کوهنوردان با تجربه کمک بگیریبد .
سوابق بهمنهای منطقه را مورد بررسی قرار دهید و و ضعیت هوا را از هواشناسی یا اینترنت جویا شوید و قبل از حرکت از محلی ها آخرین بارش را جویا شوید )
پیشگیری از ریزش بهمن :
1- بعد از بارشهای سنگین تا سه روز از رفتن به منطقه خودداری کنید .
در این مدت باد و تابش خورشید از خطر بهمن میکاهد .
2- به بارندگی در شهر توجه کنید .
برای مثال اگر در شهر شما در عرض 24 ساعت 5/0 متر برف ببارد در ارتفاعات به 5/1 متر خواهد رسید .
3- از ته دره ها حرکت نکنید (خصوصا دره های تنگ )
4- سینه کشهای برفی را در جهت افقی نبرید مخصوصا در پایین ترین قسمت زیرا با این کار سطح اتکاء توده برف را با حرکت خود خراب میکنید و باعث حرکت بهمن میشوید .
5- سینه کشهای جبه های شمال و شمالشرقی معمولا پر برف تر و پر خطر ترند .
زیرا به علت کمی تابش آفتاب دیرتر فشرده میشود و از طرفی بیشتر مسیر باد در ایران از غرب به شرق میباشد پس از بارش،باد برف جدید را در جبهه های مختلف انباشته می کند و باعث ریزش بهمن می شود .
6- در شیب های بهمنی از بالاترین قسمت شیب که نزدیک به تاج بهمن است و در صورت نداشتن نقاب و در صورت اضطرار تراورس کنید .
7- در ساعات گرم روز و در سینه کشهای آفتاب گیر درگیر نشوید،زیرا بالا رفتن دما رطوبت برف بالا می رود و باعث سنگین شدن برف و در نتیجه ناپایدار شدن آن می شود .
8- تا آنجا که ممکن است خود و دیگران را درگیر بهمن نکنید و اگر مجبور شدید با اطلاعات و دانش کامل عبور نمایید .
9- در جبهه های جنوبی خط مسیرهای سایه مطمئن تر از مسیرهای آفتاب گیر است .
10- اگر مجبور شدید از بهمن عبور نمایید از کم عرض ترین قسمت آن و از بالاترین نقطه عبور نمایید و به صورت مایل نه به صورت افق حرکت کنید .
11- در صورتی که در مسیر شما درخت - سنگ بزرگ - برجستگی طبیعی که از برف بیرون زده باشد مسیر خود را از طریق این موانع و در زیر آنها انتخاب کنید .
در این حالت باعث میشود تا کمتر به سطح اتکاء برف صدمه وارد کنید و خطر سقوط بهمن را کاهش دهید.
(شکل زیر )
12- سعی کنید مسیرهای بهمنی را در صبح زود عبور کنید زیرا در اثر یخ زدن خطر ریزش کم می شود .
13- کمتر ریسک نمایید
14- گذرگاهای مطمئن را برای عبور انتخاب کنید .
15- در هنگام عبور از بهمن سکوت را کاملا رعایت نمایید زیرا باعث پژواک می شود که احتمال دارد از این طریق بهمن فرو بیاید .
16- اگر مجبور شدید از منطقه بهمنی بالا یا پایین بروید مسیر خود را از کنارهای بهمن حرکت کنید .
17- در شیبهای تند به صورت مستقیم یعنی عمود بالا بروید زیرا این کار باعث شکستن بهمن نمیشود .
هنگام عبور از بهمن چه کارهایی انجام دهیم :
1- در هنگام عبور از بهمن با تجربه ترین نفر مسیر را عبور میکند و دیگران به دو قسمت تقسیم میشوند .
جهت دیدن عده ای به بالا سر شخص عبور کننده است تا در صورت حرکت بهمن او را خبر دار کنند و عده ای دیگر شخص عبور کننده را با چشم تعقیب میکنند تا در صورت مواجه شدن با بهمن آخرین نقطه ای را که او را مشاهده کردنند در نظر داشته باشندتا فوراٌ جهت یافتن او خط مسیر ناپدید شدن او را جستجو کنند .
مثال زنده : بهمن دره لیزونک در زمستان 1376 مرحوم محمد داودی به عنوان دیده بان محل دفن شدن مش علی فرجی را شاهد بود و پس از توقف بهمن به افراد نقطه دفن را نشان می دهد و پس از چند دقیقه او را زنده بیرون می آورند .
2 – هر عبور کننده هنگام عبور باید پس از هر چند قدم به بالا سرش نگاه کند که اگر بهمنی در حال حرکت است بتواند سریعاٌ تصمیم بگیرد که به کدام طرف که از بهمن دورتر است حرکت نماید .
3 – هر عبور کننده باید پایش را جای پای نفر قبلی خود بگذارد زیرا با این عمل از بهم خوردن پایه و سطح اتکاء کوهی از بر ف جلوگیر ی می نماییم و کسی اجازه ندارد حتی یک جای پای جدید درست کند .
4 – اولین نفر که حرکت کند تا جایی که امکان دارد قدم هایش را بلند می کند تا از صدمه خوردن به سطح اتکاء جلوگیری نماید .
مانند شکل زیر یعنی باعث نشود که کانال ایجاد کند .
5 – عبور کنندگان هنگام عبور تمامی بندهایی که کوله پشتی و کلنگ و باتوم جهت بستن به بدن را دارند باز نمایند تا در صورت مواجه شدن با بهمن فوراٌ آنها را از خود دور نمایند و سبک شوند ، زیرا کسی که با کوله پشتی در بهمن دفن شود نمی تواند خود را تکان دهد و کلنگ و باتوم می تواند جلو حرکت و آزادی او را بگیرد و در صورت رها کردن این وسایل می تواند به راحتی شنا به پشت نماید و بر روی برف و سر بطرف بالا خود را روی بهمن نگه دارد .
6 – مسیر بهمنی را باید تک تک عبور نمایید ، یعنی یک نفر که حرکت کرد و وقتی به جای کاملاٌ امن رسید نفر بعدی حرکت می نماید زیرا عبور دسته جمعی بهمن در بهمن هم فشار به پایه برف وارد می کند و هم اگر بهمن سرازیر شود همه را با خود می برد ، پس بهتر است یک نفر رد شود اگر حادثه پیش آمد دیگران به کمک او بردند .
7 – هر عبور کننده باید با پایش دیواره های خالی پای نفر قبلی را با هر حرکت پا از کنار دیواره پر نماید ، این باعث می شود تا عمق جای پا کمتر شود و خط شکست را تقلیل دهد طبق شکل زیر عمل شود .
8 – اگر مسیر بهمن طولانی بود و تعداد نفرات هم زیاد بودند در صورت تشخیص سرپرست و کم خطر بودن بهمن افراد با فاصله 20 متر از هم دیگر حرکت می کنند طبق شکل زیر : 9 – افراد باید سبک قدم بردارند و هنگام گذاشتن پا در جا پای دیگر ضربه نزنند ، زیرا همین ضربه ها باعث شکستن برف می شود .
10 – این بسیار خطرناک است که در یک مسیر بهمنی در اثر عبور افراد کانال بوجود بیاید .
11 – هنگام عبور از بهمن سریع و بدون توقف گام بردارید و با خونسردی و اتکاء بنفس حرکت کنید 12 – افراد تیم را نترسانید و به آنها اعتماد بنفس بدهید .
13 – سرپرست از نظر روانی کلیه افراد تیم را زیر نظر داشته باشد و کنترل کارها را بین نفرات با تجربه تقسیم نماید 14 – مهمترین وظیفه یک سرپرست آگاه در منطقه بهمن خیز ، انتخاب راه امن است ، تا جایی که امکان دارد از تاج بهمن عبور نماید و راه های کم شیب را انتخاب کند و اگر موانعی مانند درخت بزرگ یا تخته سنگ یا صخره ای که سر از برف خارج کرده را انتخاب کند تا از خط شکست کم نماید .
هر چند که بدین وسیله طول راه بیشتر خواهد شد،با وجود این نبایست از منطقه بالا سر خود غافل ماند .
15 – هنگام فرود ، اسکی ، هنگام پیچ زدن ها باید تلاش نمود تا حداقل فشار را بر سطح برف وارد آورد .
16 – نفر اول که از بهمن عبور می کند جهت مشخص شدن مسیر حرکت بهتر است به فواصل هر 15 متر پرچم گذاری نماید .
17 – تا آنجا که وضع برف مناسب است و وضعیت جوی اجازه می دهد ، بهتر است که هنگام برگشت از همان جای پای صعود استفاده شود .
قبل از عبور از بهمن چه کارهایی را باید انجام داد : 1 – کلیه لباسهای گرم از قبیل کلاه پشمی – دستکش با روکش ضدآب – لباس پلار و بر روی آن لباس بادگیر یا گرتکس – شال گردن و استفاده از کلاه بادگیر بر روی کلاه پشمی – گتر – شلوار بادگیر و بستن زیپ جیبها و بستن دستمال نازک به دور دهان و بینی را باید به تن کرد تا اگر دچار بهمن شدید تا رسیدن تیم نجات از سرما در زیر برف تا حدودی در امان باشید .
2 – آزاد نمودن سنگک سینه و کمری کوله پشتی و آزاد بودن بند باتوم و کلنگ زیرا در لحظه ای که شاهد ریزش بهمن می شوید باید فوراً تمامی این وسایل را از خود دور نمایید تا در صورت برخورد به بهمن با وزنی سبک بتوانید خود را بر روی بهمن نگه دارید یا به کناره های بهمن برسید .
زیرا در اثر سنگین بودن شانس رهایی از خطر کمتر خواهد شد .
3 – استفاده از عطریات به لباس و بدن ، زیرا اگر تیم نجات از سگ های آموزش دیده جهت تجسس استفاده نماید ، این حیوان تا 7 متر زیر برف ر ا می تواند با حس بوییای خود تشخیص دهد .
البته اگر در زیر برف مدفون شدید می تواند با ادرار کردن هم به تشخیص سگ کمک کنید .
4 – هر عبور کننده نخ بهمن را که از بندی به طول 30 متر و به رنگ نارنجی یا سبز یا قرمز و ضد آب و محکم باشد به فواصل یک متر به یک متر شماره گذاری می کند و به کمر خود می بندد و سر دیگر آن را که آزاد است به دنبال خود روی برف می کشد تا در صورت دفن شدن در بهمن بتوانند با یافتن قسمتی از بدنه و تعقیب آن سریعتر به کمک بهمن زده بشتابند .
در هنگام شماره گذاری روی بند فلش گذاری بطرف عبور کننده تصور شود تا در صورت پیدا شدن بند بدانند بکدام طرف نخ حرکت کند و چند متر دیگر مانده تا به قربانی برسند .
5 – اسکی بازان هم هنگام عبور تسمه فیکس و تسمه باتوم را آزاد نمایند .
6 – در صورت داشتن دستگاه بی سیم بهمن ( پیپس Pieps ) مشخص عبور کننده دستگاه را در جیب لباسش قرار دهد و مطمئن باشد که دستگاه روشن است تا اگر حادثه پیش آمد دوستانش بتوانند با دستگاه دیگر به دیده بانها که در صفحه 3 شماره یک توضیح داده شد باید در جایی بلندی و با دقت عبور کننده و خود او را تعقیب نمایند .
در چه زمانهایی بهمن سرازیر می شود: 1 - افزایش حجم و وزن به برف احتمال رها شدن بهمن را زیاد می کند .
2 – همراه با بارش سنگین 2 تا 5/2 سانتی متر در ساعت ، عامل جابجا کردن برف و تلمبار کردن آن در قسمت پشت به باد کوه می شود و منطقه را مساعد برای ریزش بهمن می نماید .
3 – در اثر صدای هلی کوپتر یا صدای بلند کوه نوردان برف تازه و سنگین در اثر اکو به حرکت در می آید .
حدود سال 76 حرکت هلی کوپتر در منطقه پیست شمشک عده ای زیاد را به زیر بهمن کشاند .
شیب های بهمنی کدامند 1 – خطر شیب های محدب بیشتر از مقعر است .
2 - شیب هایی که بستر آنها از چمن و رستنی هاست ، که پس از اولین بارش برف سر آنها بطرف پایین خم می شود و بستری را جهت حرکت بهمن بوجود می آورند.
مانند شکل زیر : توجه : مسیر دو راهی شکر آب به امامزاده شکر آب ، 3 – یکنواخت بودن شیب ، یعنی موانع یا پستی و بلندی نداشته باشد .
4 – شیبهای بین 35 تا 45 درجه خطرناکترین بهمن ها را به دنبال دارد .
5 – کیفیت زیر بنا و حالت طبقات روئی برف ، اهمیت فراوان در ریزش بهمن دارد ، یعنی هر چقدر سطح زیرین صاف تر و لیزتر باشد خطر حرکت بهمن بمراتب افزایش می یابد ،مانند شیب های پوشیده از بوته های کوتاه وحشی یا سنگ های لغزنده کوچک .
نشانه هایی را که در برف باید توجه کنیم : 1 – ظهور و شکاف ها در برف .
2 – نا پایداری برف تازه و نداشتن قدرت چسبندگی .
3 – گلوله های برف بزرگ که در اثر حرکت کوه نورد به پایین می غلطند .
4 – نشست ناگهانی پوشش برفی و خطر شکست عرضی و نقطه ای که صورت می گیرد .
خط شکست عرضی بصورت ناگهانی و با صدای مهیبی ایجاد می شود و خط شکست نقطه ای بدون صدا به آرامی ایجاد می شود .
5 – احساس پوکی و صدای زیر برف .
6 – تخته های کوچکی از برف که از زیر پوتین یا اسکی جدا می شود این علائم نشان دهنده خطر بهمن است .
7 – بر اثر افزایش حجم و وزن برف هر آن احتمال رها شدن بهمن است .
محل های ایمن جهت عبور: 1 – گرده سنگ ها .
2 – خط الراس ها .
3 – سطوح گسترده که دارای شیب کم باشد و نزدیک به سینه کش های پر برف خصوصاً شمالی می باشند .
4 – صخره ها و تخته سنگ ها .
5 – محل های پر درخت .
در صورت گرفتار شدن در بهمن چه کار کنیم : 1 – اگر در بالای خط شکست برف یعنی بالای بهمن هستید ( یعنی که بهمن از زیر پای شما حرکت کرد ) در همان نقطه خود را محکم کنید و پس از ریزش و توقف کامل بهمن حرکت نمایید .
2 – اگر در پایین بهمن هستید سعی کنید بدون زمین خوردن خود را به کناره های بهمن بکشید زیرا بهمن مانند رودخانه آب است که در وسط آن شدت جریان زیاد است و در کناره ها آرام تر .
3 – در صورت گرفتار شدن در بهمن خود را با شنا کردن به پشت بر روی بهمن نگه دارید یا با غلطیدن یا پرسش های متوالی خود را به کنار بهمن بکشید یا اگر درخت یا صخره ای از برف بیرون بود در زیر آن پناه بگیرید .
4 – در صورت گرفتار شدن یک دست بالا و دست دیگر را جلو دهان و بینی بگیرید تا دیده بانان شما ببینند و به نجات شما بیایند .
5 – در صورت گرفتار شدن ، پاها و دست ها در شکم جمع کنید و مانند یک گلوله روی بهمن روان شوید تا حدودی از خطر دفن شدن در امان می مانید یا مانند اسکی بازها پاها را خم نمایید و بر روی بهمن با سرخوردن پایین روید .
6 – اگر در زیر بهمن ماندید با پرتاپ آب دهان جهت خود را ( سر به کدام طرف است ) پیدا کنید – خونسردی خود را حفظ کنید و با بازوان خود در جلو صورت فضای تنفسی ایجاد کنید .
انرژی خود را ذخیره کنید و از اکسیژن موجود استفاده ببرید .
7 – در تاریکی زیر برف شجاعت خود را از دست ندهید .
زیرا بعضی مواقع اشعه نور بخوبی از برف عبور می کند .
8 – با شنیدن صدای تیم نجات یا صدای پا فریاد بزنید شاید صدای شما را بشنوند .
9 – مطمئن باشید دوستان شما در تلاشند که هر چه زودتر شما را نجات دهند .
10- این را بدانید که افراد زیادی را زنده از زیر برف بیرون کشیده اند .
11- در صورت توانایی و قرار گرفتن در موقعیت خوب مثل زیر درختان یا تخته سنگها که دارای فضا است اقدام به بیرون آمدن نمایید .
12- پس از توقف بهمن ادرار کنید تا سگ بهمن تواند بوی ادرار را تشخیص دهد و سریعتر نجات یابد .
توجه: 1 – از اینکه فکر کنید یک نفر یا یک گروه سلامت از بهمن عبور کرده و منطقه برای دیگران امن است ، اشتباهی بزرگ است ، زیرا بعضی از عبورهای اولیه شیب را جهت بهم خوردن تعادل برف آماده میکنند که با عبور نفرات بعدی فرو می ریزد .
2 – باران موجب سنگین شدن برف شده و اگر قشر زیرین برف ضعیف باشد بهمن سرازیر می شود .
3 – حدود 3 روز طول می کشد تا اینکه برف ها نشست کنند و در صورت سرما و نبودن خورشید بیشتر طول می کشد .
4- اگر تصمیم به عبور از بهمن را دارید قبل از حرکت مواد غذایی سبک مانند قندی و نوشیدنی ( آب میوه ) استفاده کنید تا هنگام عبور دچار ضعف بدنی نشوید سریعتر عبور نمائید .
5 – برای عبور از یک بهمن افراد تیم با چابکی و اعتماد بنفس حرکت کنند ، زیرا هر لحظه احتمال فرود بهمن است .
6 – سرپرستان توجه کنند که افراد چاق و سنگین وزن و خصوصاً کسانی که از تمرین چابکی برخوردار نیستند به علت آهسته و سنگین حرکت کردن بر روی بهمن خطر آفرین هستند .
پس سعی شود که برنامه را طوری طرح ریزی نمائید که از بردن این افراد به منطقه که مجبور به عبور از بهمن هستید خودداری کنید یا برنامه را طوری طرح نمایید که احتیاج به عبور از بهمن نشوید .
7 – استفاده نکردن از کارگاه حمایت ، زیرا در اثر سنگینی بهمن هیچ کارگاهی توان نگه داشتن نفر را نخواهد داشت .
در صورتی که کارگاه کنده نشود در اثر وزن بهمن بدن حادثه دیده خرد می شود پس بهتر است کارگاه را بکند تا شانس زنده ماندن بیشتر شود .
تشخیص سوابق بهمن در محل 1 – خالی بودن سطح دهلیزها از درخت و سنگ .
2 – در فصل بهار از برجستگیهای خاک و سنگ هایی که بصورت ناهموار یا مخفی در دره ها بوجود آمده بوجود می آید .
3 – پل های برفی که بر روی رودخانه ها در بهار و تابستان مشاهده می شود .
قدرت قضاوت در اثر تجربه در کوهستان و در برنامه های زمستانی شامل حوادث مختلف که در سالهای متمادی کوه نوردی بدست می آورید و عملاً لمس می کنید قضاوت نامیده می شود .
برای مثال اگر با استادی در برنامه شاهد ریزش بهمن یا خطر و حوادثی بودید علت را سوال کنید تا بدین وسیله بتوانید به تجربه خود اضافه کنید .
شناخت مسیرهای بهمن گیر تمامی گروه ها و دسته هایی که تصمیم به کوه نوردی در این فصل را می گیرند می بایست اطلاعات کاملی از مسیرهای ریزش بهمن حصوصاً در روزهای پر بارندگی که خطر زیادتر است بدست بیاورند دراینجا تعدادی از مسیرها را که خطر بهمن تهدید کننده است یاد آور می شویم .
1 – از پناه گاه شیرپلا بطرف گردنه کلکچال اکثر مسیر بهمنی است .
2 – از پناهگاه شیرپلا بطرف گردنه و یالی که به توچال می رود .
3 – از پناهگاه شیرپلا بطرف گردنه و سپس مسیری که به اوسون منتهی می شود .
4 – تمامی مسیرهایی که از طریف دره های تنگ و سینه کش های تند در اطراف آن قرار دارد .
5- از روستای حاجی آباد به جاده روبار قصران بطرف قله دارآباد .
6 – از ده شمشک بطرف یال و قله لجنی و از قله لحنی تا گردنه لجنی و از سرکچال سه به سرکچال دو از سرکچال دو به سرکچال یک .
7 – در منطقه دماوند ، ضلع جنوبی پس از رسیدن به گوسفند سرا و حسینیه ، مسیر عادی تابستانی تا رودخانه اول طی شود .از اینجا به بعد مسیر مستقیم و بر روی صخره ها بطرف شمال ادامه پیدا می کند و بعد از صخره ها مسیر را بهتر است با نشانه رفتن بطرف میله و پرچم بارگاه سوم بصورت مستقیم حرکت نماییم زیر دراین قسمت خطر بهمن تهدید کننده است و از بارگاه سوم سوار به یال شرقی بارگاه می شویم و از آنجا به بعد تا روبروی آبشار یخی را مستقیم بر روی سنگ ها و سپس با حرکت مایل و رعایت تمامی نکات به یال سمت چپ ( غربی ) حرکت می کنیم .
8 – مسیر پناهگاه پلنگ چال بطرف ایستگاه پنجم تلکه کابین در چند قسمت بهمنی است .
9 – از پناهگاه پلنگ چال بسمت قله پلنگ چال نرسیده به خط الراس مسیر بهمنی و با شیب تند و در ابتدای خط الراس خطر شکستن نقاب می باشد .
10- از قله توچال یال شرقی و طولانی که مشرف به باغ گل میشود در انتهای یال مسیر با شیب تند و پر برف خطر بهمن دارد .
11- مسیر درکه خصوصاً از قهوه خانه اذغال چال بطرف پناهگاه پلنگ چال در چندین مسیر خطر بهمن زباد است و تا به امروز جان زیادی از کوه نوردان را گرفته سال 68 در بهمن ماه پنج دانشجوی پزشکی کشته شدند و مرگ چند کارگر افغانی در مسیر .
12- مسیر گردنه اوسون به اسپیدکمر و ایستگاه پنجم اسکی توچال .
13- مسیر پناهگاه کلک چال تا گردنه کلک چال و خط شکسته شدن نقاب های بزرگ گردنه آن .
15 – قله هفت خوانی در البرز مرکزی حدود 50% خطر بهمن است .
16- در منطقه علم کوه از ابتدای ونداربن اکثر مسیرها در سمت راست رودخانه طی شود ، پس از کشتی سنگ باید به بهمن بسیار بزرگ پیت سرا توجه نمود و با دقت بسیار از بالای آن عبور کرد و پس از گل سنگ ها با دقت بسیار دره مقابل گل سنگ ها را که بهمنی است عبور می کنیم و به پال لیزونک می رسیم .
پروفیل برف ( لایه های برف ) خط هایی سیاه که در فصل مشترک برفهای باریده شده است که از تعداد و مقدار برف لایه ها می توان تشخیص داد که تعداد بارندگی از این طریف مشخص می شود .
آزمایش خطر بهمن در قسمتی از برف با بیلچه و کلنگ اطراف خط فرضی را به عمق 50 cm یا بیشتر مانند کانالی خالی می کنیم پس از آن آزمایش را انجام می دهیم .
بصورت ساده تر در کنار شیبی بهمنی یک قطعه از برف را بصورت مکعب مستطیل مربع القاعده طوری می بریم که دو طرف راست و چپ و سمت دره را در بلوک خالی می کنیم فقط قسمت کوه و قاعده دست نحورده باقی می ماند سپس به دو حالت عمل آزمایش را انجام می دهیم .
1 – از طریق استفاده از بیلچه: بیلچه را در پشت ستون مکعب مستطیل فرو می کنیم که بلوک برفی بیرون می لغزد که بسیار خطرناک است .
دو مرحله دوم کششی آرام در جهت افق به دسته کلنگ یا بیل وارد می کنیم اگر بلوک حرکت کرد خطر زیاد است .
مرحله سوم فشار را کمی بیشتر می کنیم اگر بلوک حرکت کرد خطر است .
مرحله چهارم با فشار مداوم اگر بلوک حرکت کرد خطر کم است .
مرحله پنجم با فشار مداوم و بسیار قوی لازم است که بلوک حرکت کند بی خطر است .
2 – از طریف ایستادن بر بلوک برفی : مرحله اول : با یک پا بر روی بلوک می ایستیم و به بلوک فشار می آوریم اگر بلوک خراب شد نا مطمئن ترین حالت و خطر بهمن است .
مرحله دوم : با دو پا می ایستیم .
مرحله سوم : با دو پا کمی فشار می آوریم .
مرحله چهارم : ضربه محکم می زنیم .
مرحله پنجم : ضربه شدید .
مرحله ششم : شدیدتر .
مرحله هفتم : مطمئن ترین حالت در این دو حالت آخر است که اگر خراب شود خطر به حداقل می رسد .
2- نجات شخص بهمن زده ( قربانی) 1.
در ابتدای کار، پس از آرام گرفتن بهمن تمامی افراد تیم بسیج می شوند و از دیگر کوهنوردان حاضر در منطقه کمک گرفته می شود.
(تلاش فوری همراهان و استفاده از لحضه ها تا حد زیادی شانس نجات را افزایش میابد) 2.
با تجربه ترین عضو تیم سرپرستی تجسس و نجات را بر عهده بگیرد.
3.
تقسیم کارها تحت سرپرستی انجام می شود که شامل تجسس، امداد پزشکی، بر پا کردن چادر و فراهم آوردن وسایل گرم و مواد غذایی ، نگهبانان ، اعزام یک یا دو نفر جهت دریافت کمک از شهر می باشد.
4.
تا رسیدن تیم نجات بلادرنگ کار تجسس با مدیریت سرپرست آغاز می گردد .
5.
در ابتدا قسمتی از بهمن که احتمال دفن قربانی زیاد است را با پرچم , میله یا سنگ بزرگ علامت گذاری می شود تا در صورت ادامه کار، منطقه تجسس شده مشخص باشد.
6.
سپس تجسس سطجی با پا در فواصل 5 متری انجام می شود ، شاید قسمتب از بدن شخص، نخ بهمن ، باتوم یا چوب اسکی ، کلاه ، دستکش ، کوله پشتی ، عینک و یا سایر لوارم یافت شود.
7.
در صورت یافتن نخ بهمن سریعا با کمک یکدیگر مسیر نخ را به طرف فلش و با کنار زدن برفها به ابتدای نخ رسیده و شخص را خارج می کنیم.
8.
در صورت یافتن اشیا، باید در همان نقطه به وسیله میله یا پرچم علامتگذاری شود .
این راه به ما کمک می کند که خط سیر قربانی را بیابیم و با دنبال نمودن این مسیر ، سریعتر می توان به نتیجه رسید.
9.
در صورت حاضر شدن سگ تجسس ، سگها با حضور صاحبانشان منطقه را جستجو می کنند ، زیرا یک سگ تربیت شده قادر به تجسس منصقه تحت تجسس توسط 20 نفر، این کار را در یک دهم این انجام دهد.
البته سرعت جستجو و شرایط حاکم بر منطقه فرق دارد اما به طور متوسط یک سگ تربیت شده منطقه ای به وسعت یک هکتار را در عرض نیم ساعت جستجو می کند.
10.
تا حاضر شدن سگها تجسس تیم نجات به جستجو ادامه می دهد و در موقع آماده شدن سگها منطقه از افراد خالی می شود و باید در محلی مستقر شوند تا بوی افراد به وسیله باد به مشام سگ نرسد.