دانلود تحقیق جیرفت

مورخین و جهانگردان عقیده ‌دارند که شهر جیرفت در اثر سیل بنیان کنی نابود گردیده و خرابه‌های شهر قدیمی جیرفت در یک کیلومتری جیرفت فعلی (سبزواران) قرار دارد.

خرابه‌های شهر قدیم را به عهد دقیانوس نسبت داده‌اند و از این خرابه‌ها سکه‌ها و آثار عتیقه بسیار به دست آمده است.

جیرفت از دو کلمه (جیر) به معنی پست و پایین و (افت) به معنی افتاده تشکیل شده است و به طور کلی جیرفت به معنای (جلگه پست آبرفتی) است.

جغرافیائ جیرفت
نام جیرفت در سال 35 هجری قمری برای اولین بار به مناسبت تصرف آن توسط مجاشع بن مسعود در تاریخ ثبت شده است و از تاریخ نیز مکرر از آن شهر نام برده شده است.

جیرفت (جرودس) نام داشت.

جیرفت قبل از حمله مغول یکی از شهرهای آباد و ثروتمند جهان اسلام بود.

شاهراهی که از خلیج فارس و بندر هرمز عبور می‌کرد و راهی که از هندوستان و از طریق جالق امتداد می‌یافت در جیرفت به هم متصل می‌شد.

همچنین کالاهای تجارتی که از هندوستان به ایران صادر می‌شد از جیرفت به سایر شهرهای ایران توزیع می‌گردید.

مارکوپولو تاجر و صیاح ونیزی از این شهر به نام (کامادای) یادکرده است.

ظاهراً در زمان عبور وی این شهر به کلی ویران شده بود.
 مراکز باستانی و تاریخی
 مقبره امیرحیدر ( گورخان )
این مقبره یادگاری از دوره صفویه می‌باشد که در باغی بسیار زیبا و محصور از درختان مختلف، در اسفندقه جیرفت قرار دارد.

نقشه گنبد آن از داخل چهارضلعی و در مراحل بعد به هشت طاقنما تبدیل شده و گنبد مدوری بر روی آن احداث گردیده است.

 قلعه سموران
قلعه سموران از سنگ‌های مرمر متمایل به قرمز ساخته شده و در فاصله 3 کیلومتری شمال‌غربی روستای رود‌فرق و در60 کیلومتری شرق شهر جیرفت بر بلندای کوهی احداث شده است.

چاه نسبتاً عمیق قلعه با گذشت قرون متمادی و آسیب‌های فراوان هنوز عمق خود را حفظ کرده و طریقه سنگ چینی کناره‌های آن بسیار جالب توجه می‌باشد.

ساختمان این قلعه به قرون قبل از اسلام تعلق دارد، اما در قرون اولیه اسلامی بازسازی شده است و در دوران حکومت سلجوقیان قلعه مشهوری بوده است.

این قلعه به علت استحکام و موقعیت طبیعی منطقه شباهت زیادی به قلاع اسماعیلیه دارد.
 جاذبه های طبیعی
 ییلاقات دلفارد
یکی دیگر از ییلاقات استان کرمان، ییلاقات دلفارد می‌باشند که از توابع جیرفت به شمار می‌آید و در 30 کیلومتری مسیر جیرفت ساردوئیه قرار گرفته و جاده آن آسفالته است.

دلفارد از مراکز مهم پرورش زنبور عسل و تهیه عسل است.
 ییلاقات در بهشت ( در هزار )
این ییلاق در مرکز بخش ساردوئیه از بخش‌های شهرستان جیرفت در مسیر جاده راین به جیرفت و بافت قرار دارد.

فاصله مرکز بخش ساردوئیه تا کرمان 160 کیلومتر است.

در بهشت که به آن دوره بهشت نیز می‌گویند، در تابستان مرکز ییلاق عشایر کوچرو رودبار است.

ساردوئیه پوشیده از درخت و جنگل است و چشمه‌های آب آن در هر گوشه می‌جوشد.
 ییلاقات اسفندقه
ناحیه خوش آب و هوای اسفندقه در 72 کیلومتری جیرفت و بافت قرار گرفته است و لذا بوته‌های اسفند آن نیز معروف است.

اسفندقه یک بنای با ارزش تاریخی به نام مقبره میر حیدر یا گور خانه دارد که از دوره صفوی به یادگار مانده است.

آب معدنی آن به آب بادگشیدکی معروف است و برای امراض پوستی و مفصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
 کوه سرشک
این کوه با ارتفاع 4048 متر در 105 کیلومتری شمال‌غربی جیرفت قرار دارد و دومین قله از کوه‌های هزار است که سرچشمه رودهای رود رو و هلیل رود می‌باشد.

از ارتفاعات مهم این کوه قله (دندانه هنزا) است که در غرب روستای هنزا قرار دارد و حدود 3650 متر ارتفاع آن می ‌باشد.
تاریخچه جیرفت
جیرُفت را از سه جهت کوهستان‌هایی به ارتفاع 4000 متر احاطه کرده‌اند و تنها از جانب جنوب غربی به سمت تنگه هرمز در خلیج فارس سرزمین هموار دارد.

این منطقه به دلیل موقعیت خاص طبیعی اش که آن را کاملاً به محاصره در آورده است، از مسیر گردش‌های جهانگردان و نیز تحقیقات باستان‌شناسی به دور مانده است.

بیشتر تحقیقات در منطقه میانرودان انجام شده اند.

بر حسب اتفاق آثار فراوانی از تمدن ناشناخته‌ای در جلگه هلیل‌رود از زیر خاک سر بیرون آوردند.

تمدنی که از سپیده دم بشریت منشا می‌‌گیرد.

ویژگی منحصر به فرد این گلدان‌های حجاری شده که در آن سیر تکوین جهان، انسان‌ها و حیوانات در سبکی بی نظیر به تصویر کشیده شده است، جای هیچ شک و تردیدی را برای باستان شناسان نسبت به قدمت و ظرافت فرهنگ هلیل رود باقی نمی‌گذارد.

به نظر می‌‌رسد که فرهنگ و تمدن هلیل رود به طور مستقل از تمدن دولت _ شهرهای میان‌رودان در هزاره سوم قبل از میلاد پای به عرصه حیات نهاده است و به این ترتیب حتی از تمدن سومر نیز چندین سده تقدم زمانی می‌‌یابد.
جیرُفت را از سه جهت کوهستان‌هایی به ارتفاع 4000 متر احاطه کرده‌اند و تنها از جانب جنوب غربی به سمت تنگه هرمز در خلیج فارس سرزمین هموار دارد.

به نظر می‌‌رسد که فرهنگ و تمدن هلیل رود به طور مستقل از تمدن دولت _ شهرهای میان‌رودان در هزاره سوم قبل از میلاد پای به عرصه حیات نهاده است و به این ترتیب حتی از تمدن سومر نیز چندین سده تقدم زمانی می‌‌یابد.

تمدن جیرُفت یا شهرنشینی جیرُفت نام یافته‌های باستانشناسی تازه‌ایست که در استان کرمان ایران در 28 درجه و 48 دقیقه پهنای جغرافیایی و درازای جغرافیایی 57 درجه و 46 دقیقه در نزدیکی جیرفت و هلیل‌رود به دست تیمهای چند ملیتی باستانشناس در دست بررسی و پژوهش است.

یافتن چنین نقطه‌ای افقی تازه در یافته‌ها و نگره‌های باستانشناسان درباره تمدن خاورمیانه گشود.

شاید اگر اطلاعات مربوط به این تمدن در جلسه «باستان شناسی» منتشر نمی‌شد، برخی گمان می‌‌بردند که این مساله، برای فریب و اغفال افکار عمومی منتشر شده است.

ژان پرو، ریاست افتخاری بخش تحقیقات CNRS که در فاصله سال‌های 1978 _ 1969 در شوش به حفاری پرداخته است، کشف آثار فوق در جیرفت را به مانند بمبی دانسته است که جهان را به تکان در آورده است.

«منطقه‌ای که پیشتر تصور ما بر این بود که کسی جز چادرنشینان و گله‌های دام آنها در آن سکونت نداشت، به واقع قلب تمدنی بوده است که به شکل شگفت انگیزی پیشرفته بود.

در این منطقه جمعی انبوه زندگی می‌‌کردند که واجد سلسله مراتب اجتماعی بودند.

آنها دیدگاه و نگرش خاص خود را نسبت به جهان داشتند که موجب شده بود نسبت به دیدگاه سومریان هیچ گونه حسادتی نداشته باشند.

از این پس جیرفت را باید مبدا تاریخ دانست و سایر تمدن‌ها را باید با استناد به آن و به صورت قبل و یا بعد از تمدن جیرفت سنجید.» ژان پرو یکی از افرادی بود که در 15اوت سال 2003 به دعوت دولت ایران برای شناسایی آثار اعجاب بر انگیز مشکوفه از جلگه هلیل رود به ایران سفر کرد: این آثار عبارت بودند از صدها گلدان از جنس کلوریت Chlorite که بر روی بدنه آنها نقوشی از گیاهان، تصاویر انسانی و حیوانی حک شده است و قطعاتی از سنگ‌های نیمه با ارزش در آنها کار شده بود.

همچنین اشیایی از جنس لاجورد، گلدان‌های مرمرین، مجسمه‌های مسی، کوزه‌های سفالین نیز به همراه آنها پیدا شده است.

چنین گنجینه‌ای حاصل حفاری‌های غیر قانونی بود که قاچاقچیان آنها را پس از بیرون آوردن از زیر خاک، تصاحب کرده بودند.

از کل اشیای غارت شده تنها 1500 عدد باز پس گرفته شد و کسی نمی‌داند چه تعدادی ناپدید شده است.

کشف جیرفت را نمی‌توان حاصل هوش و فراست باستان شناسان دانست بلکه چنین کشفی نتیجه حرص و طمع کاری غارتگرانی است که گورهای قدیمی را حفاری و اشیای آنها را تارج کرده اند.

در مدت 9 ماه قاچاقچیان با همدستی برخی از مسئولان محلی و قاچاقچیان بزرگ اشیا عتیقه که برخی ترک تبار بودند، بی آن که از جانب کسی تهدید بشوند و یا به مجازات برسند، تمام منطقه را مورد غارت قرار دادند و شرکای آنها، اشیا مشکوفه را از طریق کوه و یا دریا از منطقه خارج ساختند.

در آغاز ماجرا چنین بود که یکی از روستاییان گلدان حجاری شده‌ای را می‌‌بیند که در آب جاری شده حاصل از بارش باران در حرکت است، گلدانی که از گوری بیرون افتاده بود، در نتیجه باران‌های تند خاک آن شسته شده بود.

فردای آن روز تمام مردم منطقه با بیل و کلنگ به منطقه حمله ور شدند تا گنجی را که خدا به آنها هدیه داده بود به دست آورند، زیرا خشکسالی شدیدی طی 2 سال در منطقه حاکم بود.

هیچ کس از گذشته با شکوه این اشیا خبری نداشت و آنها را نمی‌شناخت جز این که همه می‌‌دانستند که با یافتن این اشیا پول هنگفتی به دست خواهند آورد.

در همان ابتدای کار بیش از ده قبر غارت شد و دو هزار شی از آن بیرون آوردند که برخی از آنها در هفته‌های بعدی در سالن‌های فروش اشیا عتیقه نیویورک، پاریس و لندن ظاهر شدند.

هزاران فرد دیگر به خیل غارتگران افزوده شدند.

«هیچ تپه و منطقه‌ای را در جیرفت نمی‌توان یافت که زیر و رو نشده باشد.

روستاییان جنون وار از بام سحر تا غروب آفتاب همه جا را می‌‌کندند.

به هر خانواده زمینی به مساحت 60 متر مربع داده شده بود.

همچنین برای رعایت عدالت و انصاف به هر گروه 6 نفره از زنان بیوه به همان اندازه زمین داده شد تا در آن حفاری کنند.

غارت سپس به گورستان قدیمی منتقل شد که اشیا فراوانی مربوط به مراسم دفن مردگان در آن وجود داشت.» نقش ضعیف پلیس در غارت جیرفت «پلیس محلی بیشتر مشغول مبارزه با قاچاق مواد مخدر است.

در هر گور ویران شده برگی از تاریخ جیرفت ورق می‌‌خورد.» 3 ماه بعد به دلیل اهمال و ناتوانی پلیس، پاسداران میراث فرهنگی برای حفاظت از محل به منطقه فرا خوانده شدند.

که با مقاومت‌هایی نیز، نزد مردم محلی رو به رو شدند.

«اشیا بسیاری در نزد روستاییان پنهان شده بود.

کودکان روستایی در قبال خودکاری که ازریس میراث فرهنگ می‌‌گرفتند، از اشیا کشف شده می‌‌آوردند.

وی به آنها می‌‌گفت: به من گلدان بدهید.

نام شما را در موزه جیرفت ثبت خواهم کرد.» حفاری‌های رسمی سرانجام در بهار 2003 نخستین فصل از حفاری‌های رسمی در منطقه آغاز شد و هم‌زمان با آن برنامه‌ای برای ایجاد حساسیت در نزد ساکنان منطقه برای آگاهی یافتن از اهمیت میراث فرهنگی مکشوفه صورت گرفت.

نقطه تعجب برانگیز در این آثار این است که گلدان‌های کلرویتی مربوط به هزاره سوم قبل از میلاد کاملاً برای باستان شناسان ناشناخته نبود.

برخی از این آثار پیشتر در ماری Marie جلگه فرات، جلگه سند و سواحل خلیج فارس و حتی تپه یحیی شناسایی شده اند.

تشابه بسیار آنها، متخصصان را به فکر فرو برده است در این میان پیر آمیه Pierre Amiet بی آن که اطلاعی از سر منشا آنها داشته باشد، از نوعی سبک بین فرهنگی سخن می‌‌گفت.

از این پس می‌‌دانیم که این اشیا به شکلی تقریباً صنعتی در جیرفت ساخته شده‌اند و در تمامی مشرق زمین در نتیجه تجارت منتشر شده اند.

انسانی که در جیرفت زندگی می‌‌کرد، چه کسی بود؟

باورهای آنها چه بود؟

آیا آنها خط را می‌‌شناختند؟‌ در حال حاضر بسیاری از این سوالات بی جواب مانده است.

اگر چه قبرستان‌ها به شکلی وحشیانه ویران شده‌اند اما منطقه مربوط به سکونت گاه آنان همچنان دست نخورده باقی مانده است.

بیش از 400 سایت در محوطه‌ای به مساحت 4000 کیلومتر مربع شناسایی شده اند.

«کار شناسایی منطقه شاید 30 سال به طول انجامد.» با پایان یافتن فصل اول کاوش اقامت گاه ساکنان قدیمی جیرفت از جنس خشت از زیر خاک بیرون آمد.

همچنین دیوار و باروی قدیمی شهر و بنای عظیمی از خشت خام که شاید نوعی زیگورات باشد، پدیدار شده اند.

آیا از این پس باید سرآغاز بناهای زیگوراتی را فلات قاره ایران بدانیم.

تمدن جیرفت این تمدن مربوط به 5000 سال پیش (اندکی پیش از تمدن بین النهرین) است.

و به این طریق به عنوان کهن ترین تمدن شرق شناخته میشود که در دشت خوش آب و هوا و حاصلخیز هلیل رود سکنی داشته اند.

در این محل چند لوحه گلی یافت شده و به خطی هندسی روی آن مطالبی نوشته شده که هنوز رمز گشایی نشده ولی در کل روایتگر آنست که این مردم مخترع خط و زبان بوده اند نه سومریان.

وسایل به دست آمده از این تمدن تا به امروز بیشتر ظروف سفالی و سنگی، قطعات سنگ صابون و گاه وسایل مفرغی را شامل میشود.

اهم صنعت منطقه همان کنده کاری روی سنگ صابونی است که دارای ظرافت خاص است و موارد کاربردی و زیبایی شناختی را در بر میگیرد.

در روی این قطعات تصاویری از قبیل انسان، بز و گوسفند، نخل، مار و عقرب وجود دارد که البته تصاویر مار و عقرب معمولتر است.

نکته دیگری که قطعات سنگ صابونی این منطقه را از سایر مناطق و تمدنهای دیگر جدا میکند چشم درخشان و مرصع کاری روی قطعات است.

در برخی طرحها دیده میشود در دور تا دور ظرف چند حیوان در هم تنیده وجود دارند که برای کنار هم قرار دادن آنها نیاز به محاسبات پیچیده بوده.

کاسه‌ای از 3000 سال پیش از میلاد که در هلیل رود پیدا شده‌است و تصویر کژدم بر آن نمایان است.

ابزار شیپوری مانندی که مارهایی بر روی آن نقش زده‌‌شده و یکی از هزاران چیزی است که در جیرفت پیدا شده‌اند.

جیرفت، تمدن بین‌النهرین را از رونق انداخت کاوش های باستان‌شناسی قدمتی 8 هزار ساله را برای بین‌النهرین رقم زده است اما همین مطالعات قدمت جیرفت را به 10 هزار سال پیش می‌رساند.

آثار به جایی مانده از میراث کهن جیرفت منشا بسیاری از اسطوره‌ها و داستان های حماسی بین‌النهرین در قرن‌های بعدی بوده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که هند در این منطقه بیش از 500 سال قدیمی‌تر از بین‌النهرین بوده است و آثار به دست آمده در آن به 4700 سال پیش از میلاد می‌رسد.کاوش های باستان‌شناسی قدمتی 8 هزار ساله را برای بین‌النهرین رقم زده است اما همین مطالعات قدمت جیرفت را به 10 هزار سال پیش می‌رساند و این آغاز تجدید نظر درباره آن چیزی است که بین‌النهرین را خاستگاه علم می‌دانست.

«تنها نقش عقرب انسان روی آثار جیرفت دیده می‌شود.

این نقش تنها در جیرفت بوده و در هیچ کجای جهان دیده نشده است.

اما در حماسه بسیار کهن «گیل گمش» ما از نقش عقرب انسان می‌خوانیم و این نشان از تاثیر این منطقه روی اسطوره‌های تاریخی و حماسه بین‌النهرین دارد.

آثاری دیگری وجود دارد که نشان می‌دهد که این هنر از این منطقه به بین‌النهرین رفته است.» همچنین وجود قدیمی‌ترین خط عیلامی در این منطقه ، در سطحی‌ترین لایه این تپه ، نشان از تمدن بسیار کهن‌تر از آن چه امروز شناخته شده دارد.

«عملیات ژئوفیزیک کارشناسان فرانسوی نشان داد که 11 متر آثار باستانی در زیر این زمین قرار دارد که این 11 متر در علم باستان‌شناسی به 10 هزار سال قدمت و تاریخ تعبیر می‌شود.» تمدن جیرفت ایرانیان ثابت شد آخرین حلقه تردید باستان شناسان در خصوص وجود تمدنی باستانی در جیرفت با کشف یک لوح کامل خطی در این محوطه باستانی از بین رفت تا دیگر در کتابهای تاریخی جهان به سادگی از جیرفت ایرانیان به عنوان تمدنی بزرگ یاد کنند.

خبر کشف لوحی خطی را در پی کاوشهای علمی در محل "تپه کنارصندل جنوبی"تایدد کند کهبه عقیده او کمک شایانی به جمع آوری اطلاعات باستانی این منطقه به باستان شناسان می کند.

طول این لوح خطی آجری را «این لوح خطی که دارای پنج سطر خط و هر سطر دارای به عقیده کارشناسان باستان شناسی این لوح به احتمال زیاد یک فرمان شاهی است که سالها در زیر خروار ها خاک مدفون بوده است.کارشناسان باستان شناسی جهان تاکنون برای ثبات وجود یک تمدن باستانی در این منطقه تنها وجود نداشتن خط را بهانه ای برای عدم وجود یک تمدن باستانی در این منطقه می دانستند.

هالی پیت من باستان شناس برجسته آمریکایی که چند فصل را در این منطقه به کاووش پرداخته است در این باره می گوید:«کاووش های باستان شناسی در این منطقه منجر به ثبوت مراتب دیوانی و شهر نشینی و آیین ها باستانی در این منطقه شده است اما باید خط که کامل کننده این حلقه برای اثبات یک تمدن باستانی است در این منطقه یافت می شد تا این زنجیره کامل شود» «تاکنون در محوطه‌های باستانی جیرفت هیچگونه ابزار جنگی کشف نشده که این نشانگر صلح و آرامش در زمان فرمانروایی پادشاه آن دوران است.

» قدیمی‌ترین خط دنیا کشف قدیمی‌ترین خط دنیا در جیرفت و کشف تمدن جیرفت و حوزه هلیل رود توسط هیئت باستان شناس ایرانی باعث افتخار است.

کشف معماری محل عبادتگاه تمدن جیرفت در نزدیکی تپه تاریخی کنارصندل, کشف مجسمه مرد سنگی که احتمال دارد یکی از خدایان این تمدن باشد و کشف لوح نوشته‌هایی که ثابت می‌کند تمدن جیرفت یکی از مخترعین خط در دنیا بوده است، همگی از ضرورت های تمرکز گروه باستان شناسی ما بر این سه نقطه است.

تا قبل از کشف این الواح فقط دو خط باستانی میخی و هیروگلیف به عنوان خط های دوران باستان شناخته می شد، اما خط های کشف شده که به صورت اشکال هندسی هستند، هیچگونه معادلی برایشان وجود ندارد و تاکنون نیز هیچ یک از کارشناسان دنیا موفق به خواندن آنها نشده‌اند.

کشف این الواح تمام تاریخ منطقه و دنیا را به هم ریخته است زیرا تا قبل از این فرض بر این بود که در منطقه جنوبشرق ایران در دوران باستان سواد وجود نداشته است اما این کشفیات خلاف این ادعا را اثبات کرده است.

بدون شک این الواح متعلق به جیرفت نیست بلکه متعلق به یک پادشاهی بزرگ است که نزدیک به 400 کیلومتر وسعت داشته و ما احساس می‌کنیم جیرفت پایتخت این پادشاهی بوده است.

این افتخار ما ایرانی هاست که قدیمی‌ترین خط دنیا را پیدا کرده‌ایم و در حال حاضر نیز هیچ کس در دنیا در تمدن بودن جیرفت شک ندارد اما به هرحال به هم ریختن دیدگاه‌های قدیمی باستان شناسی در مورد تمدن های دنیا و اینکه یک گروه ایرانی تمام این کارها را انجام می دهد برای دنیا سخت است.

مجسمه های لولایی جیرفتی ها، پنج هزار سال پیش مجسمه های لولایی می ساختند بررسی های باستان شناسی و اشیا به دست آمده از قاچاقچیان محوطه باستانی جیرفت، نشان می دهد که ساکنان این محوطه، پنج هزار سال پیش مجسمه هایی با دست و پای متحرک و لولا دار شبیه عروسک های خیمه شب بازی می ساختند که دست و پاى آن ها از بدن جدا است و احتمالا به وسیله میله اى آهنى اجزاى بدن آنها به هم وصل مى شده است.» وى گفت: «این مجسمه هاى لولایى که دست و پاى آنها هم حرکت مى کرده ، از جنس سنگ مرمر بوده که در اندازه هاى ۳۵ تا ۴۰ سانتى متر ساخته شده اند.» این مجسمه ها به شکل انسان و حیوان ساخته مى شده اند.

هنر حکاکى و سنگ تراشى مردم جیرفت از هنر مجسمه سازى آنها بسیار قوى تر بوده است، مجسمه هاى شناسایى شده از این محوطه «به جز مجسمه هاى لولایى نوعى دیگر از مجسمه ها نیز در این محوطه شناسایى شده اند که از جنس سنگ کولریت هستند و یک تکه ساخته مى شدند.» منابع تاریخ ده هزار ساله ایران مجله الکترونیکی کهندیارا www.dyaryaran.com