دانلود تحقیق کاوه آهنگر

مهرگان عامه :

مهرگان است.

همه جا پر از نور وصفا.

پر از رنگهای شاد وزنده.

همه جا آب و جارو کشیده.پاک و پاکیزه.

آتش از شاخه های هوم زبانه می کشد.

بوی آش هفت غلهء مخصوص مهرگان همراه بوی اسپند، عود وعنبر مشام را پر می کند.

دخترکان مو خرمایی با گیس بافته و آزین بسته با گلهای وحشی، ردای ارغوانی، زرد یا نارنجی به تن،همرنگ برگهای الوان پائیزی در میدان اصلی قصبه جمع شده اند.

جوانان برنا متناسب با لیاقتشان در تیراندازی واسب سواری مورد توجه، تکریم وتشویق ریش سفیدان قرار می گیرند، چه بر خلاف ایام نوروز که بیشتر به سالخوردگان بها داده میشود در مهرگان محوریت با جوانان است.

مردم سرودهایی از مهریشت را به آواز می خوانند.

در دستان همه به تعداد کسانی که دوستشان دارند دست نبشته های شادباش معطر پیچیده شده در لفافه های زرین قرار دارد.

نوازندگان وخنیاگران نوای جدیدی می نوازند.

مردم همراه این نوا به جهت سپاسگزاری از نعمات یزدان به پایکوبی ودست افشانی می پردازند.

کم کم همه با هم محل تجمع را رها کرده و ساز وسرنا ودف زنان به سمت اولین خانه می روند.

در میان این خانه هم مثل خانه های دیگر سفره ای گسترانده شده است.

سفرهء مستطیل شکل سپید همراه پارچهء گرد ارغوانی در وسط آن.

هفت میوهء مخصوص سفرهء مهرگان (سیب، لیمو، ترنج، انگور سپید، نیشکر،به وعناب) همراه با میوه های دیگری که به رنگ خورشید هستند مثل خرمالو و زالزالک داخل آن قرار دارند.

در مرکز سفره شمعدانی با دوازده پره ودوازده سپندار(شمع) روشن قرار دارد.

همچنین یک ترازو که هم برای تاکید بر دادگری ایزدمهر است وهم به نشانه برابرشدن ساعات روز وشب درمیان سفره وجود دارد.

گرداگرد سفره شش شمع بلند وفروزان که نمادی از شش امشاسپندان است، گذاشته اند.

همینطور سه گلدان سرو(درخت همیشه سبز ،زیبا و سرافراز)، انواع غذاهای لذیذ و اشربه های گوارا همراه نان مخصوص مهرگان که از مخلوط هفت غله (گندم، جو، برنج،نخود، عدس، ماش،ارزن) طبخ شده، داخل سفره است.بانوی خانه با آیینه و گلاب به استقبال می آید و از میهمانانش با نقل و نبات و آجیل مخصوص که حاوی انجیر، سنجد، بادام، فندق، پسته، گردو، کنار و نوشیدنی مخصوص اعیاد عصارهء گیاه هوم(اکسیر جاودانگی) که با شیر رقیق شده است پذیرایی می کند.

حاضرین به نشانهء هم پیمان بودن از یک جام می نوشند واجداد آن خانه را تا هفت نسل گذشته اسم می برند و از ایزد مهر می خواهند که آنها را قرین رحمت و آمرزش خود قرار دهد.

سپس دستان خود را به نشانهء تاکید بر پیمان ومودت می فشرند و به سوی خانهء بعدی می روند...

نام اصلی مهرگان متراکانا یعنی متعلق به مهر بوده است.

مهر به معنای فروغ خورشید، مهربانی ودوستی است.جشن مهرگان به مدت پنج رور از شانزدهم تا بیست ویکم مهر برگزار می گردیده است که این تاریخ بر طبق تقویم های خورشیدی مصادف می شود با دهم تا پانزدهم مهر.

زیرا در قدیم تمام ماههای سال سی روز بوده است.

شانزدهم مهرماه، صد ونودو ششمین روز سال بوده که مطابق تقویم های خورشیدی مصادف مهرماه می شود.در کتابها ومقالاتی که در مورد مهرگان خوانده ام، کمتر جایی را دیده ام که اشاره ای به چرایی پنج روزه بودن جشن مهرگان داشته باشند.

بعضی ها هم تفاوت تقویم شهریاری وخوارزمی را دلیل چند روزه بودن این جشن می دانند.

اما در حقیقیت جشن مهرگان در روز اول که مهرگان نام داشته جنبه دینی داشته ودر روز ششم که رام روز نام داشته جنبه تاریخی واسطوره ای.

البته در این میان نباید جنبه نجومی این جشن بزرگ را به فراموشی سپرد که در واقع به دلیل اعتدال پاییزی وفرا رسیدن فصل برداشت کشاورزان بوده است.

مهرگان عامه به دلیل تولد ایزد مهر جشن گرفته می شده است و مهرگان خاصه به سبب بزرگداشت پیروزی فریدون بر ضحاک یا عدل بر داد.آورده اند که زرتشت ایرانیان را امر کرد که که باید مهرگان ورام روز را به یک اندازه محترم بدارند وعید بگیرند.

هرمز پسر شاپور میان این دو را بهم پیوست چنان که میان نوروز وسیزده بدر را و از آن پس هر پنج روز را عید گرفتند.

مهر در اصل ایزدی است شریک در فرمانروایی جهان، برکت بخشنده، حامی پیمان و هشدار دهنده به پیمان شکنان.

مهر پیش از ظهور زرتشت خدا بوده است.

اولین خدای مینوی.

زرتشت چون اعتقاد واحترام مردم را به این خدا دریافت او را بعنوان فرشتهء آفریدهء اهورا مزدا گرامی داشت.

مایه مباهات است که نخستین خدای مافوق الطبیعهء مینوی جهان متعلق به ایرانیان بوده است.

در یشت دهم آمده است: او نخستین خدای مافوق الطبیعه است که پیشاپیش خورشید نامیرای تیز اسب از این سر به آن سر هرا (البرز) می رسد...

نخستین خدایی است که قله های زیبای زرگون را فرا می گیرد و از آن جا این نیرومندترین (خدایان) بر سراسر سرزمینی که ایرانیان در آن جایگزین هستند، نظارت دارد.
مهر در اصل ایزدی است شریک در فرمانروایی جهان، برکت بخشنده، حامی پیمان و هشدار دهنده به پیمان شکنان.

در یشت دهم آمده است: "او نخستین خدای مافوق الطبیعه است که پیشاپیش خورشید نامیرای تیز اسب از این سر به آن سر هرا (البرز) می رسد...

نخستین خدایی است که قله های زیبای زرگون را فرا می گیرد و از آن جا این نیرومندترین (خدایان) بر سراسر سرزمینی که ایرانیان در آن جایگزین هستند، نظارت دارد." میترا نمادی برای پیمان و سخن راست ودرست کرداری است.

ایرانیان معتقد بودند که پایبند بودن به عهد و پیمان اساس تمام زندگی نظام یافته در کیهان، دین وجامعه است.

با مراعات "پیمان" مردمان با هم پیوستگی می یابند و ریشه دروغ وتزویر وریا خشک می گردد.

هنوز دعای داریوش برسنگ نبشته های تخت جمشید است که گفته: "خداوندا این کشور را از دشمنی، خشکسالی ودروغ محفوظ بدار." آریاییها ایران را سرزمین پیمان می دانستند وفقط جنگ با کشورهای پیمان شکن را مباح می دانستند.

آنها هنگام عزیمت به جنگ از فراز اسب با یکدیگر هم قسم شده و به درگاه مهر برای مدد به گسترش داد دعا می کردند.

کم کم در کنار وظائف برکت بخشی مهر، حمایت او از پیمان توسعه یافت و وظائف جنگی بسیاری نیز بر عهدهء وی گذاشته شد.

مهر پرستی از ایران به اروپا رفت وحتی هنوز آیین های مسیحیان تحت تاثیر مهرپرستان ایران زمین است.

این نغز تاریخ است که خدای محبوب ملتی، مورد پرستش دشمنش (روم) قرار بگیرد.

در حالیکه خود ما پس از آنکه غرب را به صورت مطلق پذیرفتیم با شتاب وبی محابا آنچه داشتیم وبودیم را از بیخ وبن کندیم و به فراموشی سپردیم!

مهر همچنین نمادی برای عدل وداد بوده است.

آرزوی احقاق عدالت از دیرباز بر زندگی مردم ایران سایه افکنده وبینش وجهان بینی آنها را متاثر کرده بود.

آریاییها معتقد بودند که مهر دارای هزار چشم و هزار گوش است و هیچ خطا وگناهی از دید او مخفی نمی ماند.جالب است بدانیم معاد رکن اساسی در جهان بینی آنان بوده است.

بسیاری از دانشمندان معتقدند اعتقاد ایرانیان به زندگی پس از مرگ بر عقاید شرق (آیین های هندی وبودایی) و غرب (آیین های یهودی ومسیحی) تاثیر گذاشته است.

آنها تمایل به اعتقاد بر جاودانگی را تنها نویدی جهت پاداش اخروی نمی دانستند بلکه اولین دلیل آنها برای زندگی پس از مرگ این بوده است که چون خداوند خالق انسان وجهان است و هدفمند جهان را آفریده پس نیستی و پوچی در قاموس او جایی ندارد.

آنها اهریمن را دشمن انسان می دانستند و بر این اعتقاد بودند که اگر فرضا مرگ سخن آخر باشد و دلیلی برای پایان افسانهء آفرینش او، در این صورت اهریمن پیروزمند نهایی است نه خداوند!

زندگی پس از مرگ را چنین توصیف می کردند: پس از مرگ روان به مدت سه شب پیرامون تن می گردد.

در شب نخست به سخنان خود، شب دوم به اندیشه هایش و شب سوم کردارش در زندگی دنیوی اش می اندیشد.

روان برای پشت سر نهادن این مرحله وترس وعذاب ناشی از آن، به پشتیبانی سروش نیازمند است و این حمایت اتفاق نمی افتد مگر به مدد تقدیم هدایا، خیرات ونیایش های بستگان متوفی.

به استنباط من فلسفه مراسم گرفتن وخیرات و مبرات دادن در روزهای نخست و ختم گرفتم در روز سوم برای اموات از این عقیده منشا می گیرد.

در سپیده دم (روز چهارم) هر روانی می رود تا دربارهء اعمالش داوری شود.

مهر عادل مردگان را داوری می کند و میزان پیمان شکنی، خلاف کاری و دروغ گویی هر فرد را می سنجد.

بعد از قضاوت روانها باید از روی پل چینود عبور کنند.

این پل برای روانهای پاک عریض وبرای روانهای شرور به صورت تیغهء شمشیر باریک وریز است که باعث می شود بدکرداران در میانه راه به قعر جهنم بیفتند.جالب است بدانید که در فرهنگ ایران باستان آنقدر گریه وشیون و زاری قبیح بوده است که معتقد بودند روانهای نیک وبد، هر دو در هنگام عبور از روی پل چینود با مانعی روبرو خواهند شد و آن رودخانه ای است که از اشکهای سوگواران در زیر چینود جاری می باشد.

گریه وفغان بیش از حد رودخانه را به طغیان می آورد وبرای عبور روانها مشکل ایجاد می کند.

آنها می گفتند زاری نشانه ناسپاسی است و آنچه به راستی مفید است اجرای مناسک صحیح ونیایش به درگاه یزدان جهت آمرزش روان است.

با الهام از داوری مهر در روز حسابرسی ایرانیان محکمه های خاص واستثنایی در روز مهرگان بر پا می کردند و در آن به دادخواهی مظلومین می پرداختند.

قبل از همه شاه تاج از سر بر می گرفت.

از تخت به زیر می آمد وبا لباسی مبدل در میان تودهء مردم وپیش روی مه مغان(سرکردهء روحانیون زرتشتی) دو زانو می نشست و می گفت: "همهء کسانی که با من خصومتی دارند، به یک سو بایستند تا نخست به کار ایشان رسیدگی گردد." سپس روی به موبد یا مغ می کرد و می گفت: "نقش تو در اینجا به مثابهء نقش مهر است در سرای ابدی.

پس مراقب باش که چون او همه را به یک چشم بنگری و توانگر را بر ناتوان برنگزینی، زیرا هر چه مهر فردا از من پرسد از تو پرسم وبر گردن تو اندازم." شاه پس از پاسخ دادن به شکوائیه های مردم بر تخت می نشست و رو به بزرگان ونزدیکان خود می گفت: "من آغاز از خویشتن بدان کردم که شما را طمع بریده شود از ستم بر کسی." هر آن کس که به من نزدیک است در آن روز دورتر بود، و هرکه قوی تر، ضعیف تر!

این رسم از زمان اردشیر به قوت برقرار بود تا اینکه یزدگرد دوم آن را برانداخت و به همین دلیل به عنوان "بزه گر" ملقب گردید.

جشن مهرگان بعد از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان بوده است.

حتی برخی مهرگان را بر نوروز ارجح تر می دانند همانطور که پاییز را به بهار و هنگام آوردن دلیل به این گفته ازسطو استناد می کنند: "در بهار حشرات وهوام آغاز به رشد ونمو می نمایند در حالیکه در پاییز آغاز ذهاب آنهاست.

بنابراین پاییز بر بهار برتری دارد.دلیل دیگر بزرگ داشتن این روز آن بوده است که همانطور که ایرانیان باستان نوروز را روز نخست آفرینش می دانستند، مهرگان را پایان زندگی دنیوی (قیامت) و آغاز زندگی مینوی و هنگام پر کشیدن به سوی "یزدان" می دانستند.

نویسنده :لیدا آیلار فصلنامه پزشکی اجتماعی هوم http://www.e-hoom.com/Magzine/Show_Item.aspx?Item_No=173&catNo=23 دستنوشته آتشکده http://weblog.zendehrood.com/atashkadeh نظرات دیگران (3 نظر) مهرگان سه شنبه بیست و چهارم خرداد ماه 1384 ساعت 14:48 دومین جشن بزرگ ملی- دینی ایرانیان "مهرگان" بودکه در روز 10مهر، روزی که نام روز و ماه یکی بود، جشن گرفته می‌شد و مانند نوروز سه جنبه نجومی (طبیعی)، تاریخی و دینی داشت.

از نظر نجومی، مهرگان چند روز پس از اعتدال پاییزی جشن گرفته می‌شود (اعتدال پاییزی اول مهر صورت می‌گیرد) و جشن برداشت محصولات کشاورزی است.

از نظر تاریخی در این روز نیروی داد و راستی به سرکردگی کاوه آهنگر بر آرتش دروغ و ستمگری آژیدهاک پیروز شد و فریدون به شاهی رسید.

مبارزه راستی و دروغ، داد و ستم در ایران ریشه دینی دارد و همه جشن‌های ملی هم به گونه‌ای این مبارزه و پیروزی نهایی حق بر ناحق را نشان می‌دهد.

ولی،‌در تاریخ مهرگان این جنبه درخشندگی ویژه‌ای دارد.

ابوریحان بیرونی در کتاب "آثار الباقیه" می‌گوید: در روز "مهرگان" فرشتگان به یاری کاوه آهنگر شتافتند و فریدون به تخت شاهی نشست و ضحاک را در کوه دماوند زندانی کرد و مردمان را از گزند او برهانید، از نظر دین در فرهنگ ایرانی مهر یا میترا به معنای فروغ خورشید و مهر و دوستی است.

همچنین مهر نگهبان پیمان و هشدار دهنده به پیمان شکنان است.

جشن مهرگان همانند نوروز از فروغمندترین نمودهای فرهنگ ایرانی است.

مهر یکی از خدایان پیش از زرتشت بود که پس از زرتشت به فرشته آفریده اهورا مزدا درآمد.روشنایی و مهر، همیشه با روشنایی بی پایان خدایی یکی بوده‌اند چون نور که از مهر جدا هست و جدا نیست /عالم همه آیات خدا هست و خدا نیست ما یرتو حقیم و هم اوییم و نه اوییم /چون نور که از مهر جدا هست و جدا نیست به روایتی تاجگذاری اردشیر بابکان، هم مقارن با جشن مهرگان بود.

بدون دو دلی پادشاهان هخامنشی، اشکانی و ساسانی جشن مهرگان را بزرگ می‌داشتند، در روزگار ما به مناسبت آغاز سال تحصیلی و گشایش آموزشگاه‌ها در آغاز مهر، جشن مهرگان جشن فرهنگی اعلام شده بود.

همچنین می‌توان آن را به عنوان جشن کشاورزان، جشن ملی نگاهداشت.

زرتشتیان ایران همیشه این جشن را با شکوه ویژه‌ای برگزار کرده و می‌کنند.

بنی‌امیه با تعصب ضد ایرانی در روز مهرگان، زرتشتیان را مجبور میکردند هدایایی تقویم کنند و مقدار این هدایا را جرجی زیدان در کتاب تمدن اسلامی، پنج تا ده میلیون درهم ذکر کرده است.

الومسلم خراسانی، برمکیان و دولت مردانزمان عباسیان، در گرفتن جشن مهرگان پافشاری داشتند، روز مهر و ماه و جشن فرخ مهرگان مهرافزا ای نگار مهر چهر مهربان مهربانی کن به جشن مهرگان و روز مهر مهربانی به، به روز مهر و جشن مهرگان برگرفته از کتاب "دیدی نو از آیینی کهن" نظرات دیگران (0 نظر) جشن مهرگان سه شنبه بیست و چهارم خرداد ماه 1384 ساعت 14:47 قبل از تسلط اعراب بر ایران، در انتهای سلسله ساسانی در زمان یزدگرد سوم ( قرن 7 میلادی ) دین رسمی کشور ایران، دین زرتشت بود.

پیامبر این دین یعنی اشو زرتشت برای قدر نهادن ایزدان، که سمبلهای نیروهای سودمند به حال آدمی در طبیعت بودند، مراسم آیینی فراوانی از جمله جشن هایی را پایه گذاری کرد.

این جشنها شامل 2 بخش بودند، گاه انبارها و جشنهای ماهانه .

گاه انبارها، جشنهایی بودند که برای تقدیس اهورامزدا و شش روان جاویدان ( امشا سپندان ) که همواره نزداومتوطن هستند، برگزار می شدند.

اهورامزدا و شش امشا سپندان، حافظان هفت مخلوق می باشند.

آسمان، آب ها، زمین، آتش، گیاهان، حیوانات و آدمی.

بعدها شش امشا سپند را در زبان فارسی با اندکی تغییر به نامهای شهریور، خرداد، اسفند، اردی بهشت، امرداد و بهمن خواندند.

به نظر می رسد پایه گذار این جشن ها، زرتشت پیامبر باشد.

اما گفته شده است که این جشن ها به خصوص گاه انبارها در زمانهای بسیار دورتر از زمان زرتشت هم جشن گرفته می شده اند.

گاه انبارها هر یک به مدت پنج روز برگزار می شدند و به ترتیب عبارت بودند از : 1- میدیوزرم، در نیمه بهار هنگام برداشت خرمن 2- میدیوشهم، در نیمه تابستان 3- پیتی شهم، در ماه شهریور 4- ایاترم، در ماه مهر 5- میدیارم، در نیمه زمستان 6- همسپتمدم، در ماه اسفند 7- آخرین گاه انبار، روز آخر سال بود و به جشن نوروز متصل می شد.

هزینه این جشنهای هفتگانه را ثروتمندان تامین می کردند.

مردم در این روزها در کنار همدیگر می خوردند، می نوشیدند و پایکوبی می کردند و در پایان جشن، آنچه از خوردنی ها باقی بود، به خانه افراد نیازمند فرستاده می شد.

در کنار گاه انبارها، جشن های ماهانه هم از اهمیت خاصی برخوردار بودند.

در هر ماه یک روز نام ماه با نام روز یکی می‌شد.

مردم این روز را جشن می‌گرفتند و در آن طی مراسمی به تقدیس نام اهورامزدار می‌پرداختند.

از مهم‌ترین جشن‌های ماهانه می‌توان مهرگان و تیرگان را نام برد که جزء پنج جشن بزرگ ایرانیان بوده‌اند.

(در کنار نوروز، سده و یلدا) و در سرتاسر امپراطوری مراسم مربوط به آن‌ها با شکوه تمام برگزار می‌شده‌ است.

از میان جشن‌های ماهانه، مهرگان بی شک مهمترین و با شکوه ترین جشن بوده است.

روز مهر از مهرماه.

این جشن سابقه‌ای پیش اوستایی دارد.

در باور مردمان آن زمان، این خورشید بوده است که به طبیعت زندگی می‌بخشیده.

آنان خورشید را مهر نام نهادند و مهر نامی است که برای مفهوم دوستی و محبت برگزیده‌اند و به این ترتیب نشان داده اند که اساس هستی و آنچه که به عالم هستی، بودن می‌بخشد "مهر" است.

"مهر" از مهمترین عناصر "اشا" قانون حاکم بر طبیعت است و همواره بر ضد "دروژ" در مبارزه.

آنان که راه مهر را پیمایند به مبدأ می‌رسند.

در سنت میترائیسم، میترا، ایزد نگهبان خورشید، حافظ پیمان و سمبل مهر ورزیدن است.شخصیت مسیح گونه میترا را در متن های مقدس دوره پیش اوستایی می توان یافت.

میترا هنگامی که جهان را "دروژ" فرا گرفته بود و از "اشا" تقریباً خبری نبود، به صورت گاو نر سفیدی به زمین متجلی شد و به عنوان فدیه گناهان بشر خود را قربانی کرد تا جهان از تباهی مصون بماند و خورشید مهر دوباره بر تارک هستی فروزان گردد و این همان است که در مورد مسیح از کتاب مقدس می‌خوانیم.

مسیح - که درود خدا بر او باد- به روی صلیب جان داد تا نوع بشر از تباهی رها شود، مسیح که سمبل مهرورزیدن می‌گوید، راه منم، راستی منم، زندگی منم، هیچ نمی‌تواند به خدا برسد مگر به وسیله من و این چیزی نیست جز باور مردمان بدوی زمان‌های دور که تنها راه رسیدن به مبدأ، پیمودن راه مهر است.

از نقطه نظر اسطوره‌ای در روز مهر از ماه مهر، نیروی راد و راستی (اشا) به سرکردگی کاوه بر آتش دروژ ضحاک به پیروزی رسید و فریدون پادشاه شد.

بنابراین مهرگان سمبلی از پیروزی نهایی مزدا بر اهریمن است.

بر اساس منابع یونانی در جشن مهرگان پادشاهان لباس ارغوانی می‌پوشیدند و به همراه مردم در مجالس عمومی باده گساری می‌کردند.

این تنها روز در ایران باستان بوده که مردم می‌توانستند در ملا عام باده گساری کنند.

از جشن مهرگان در کتاب تلمود، از کتب مقدس یهود هم سخن رفته است و این نشان می‌دهد که این جشن مختص ایرانیان نیست و در بسیاری از مناطق دنیای باستان برگزار می‌شده است.

در متون تاریخی زرتشتی آمده است که مهرگان روزی است که در آن انسان نر و ماده از کیومرث که در باور زرتشتی مثال نوع بشر است آفریده شد.

همچنین آمده است که خورشید برای اولین بار درخشندگی خود را در این روز شروع کرد و در واقع این روز، روز آغاز جهان بوده است.