خلاصهی درس 12 (گروه اسمی):
گروه اسمی: یک اسم به عنوان یک هسته تشکیل میشود ومیتواند یک یا چند وابسته• داشته باشد.
وابسته میتواند قبل یا بعد هسته بیاید.
که که به ترتیب وابستههای پیشین و پسین نامیده میشود.
وجود هسته در جمله اجباری است، ولی وجود وابسته الزامی نیست.
اگر هسته از جمله حذف شود جمله معنی کامل ندارد، اما اگر وابسته حذف شود ایرادی ندارد.
تمامی کلماتی که در گروه اسمی همراه هسته بیاید، وابسته نامیده میشوند.
گروه اسمی میتواند در جمله، نهاد، مفعول، متمم، مستندو....
واقع شود.
شناسههای هسته:
اسم، هسته هر گروه اسمی است و میتواند پیش یا پس خود یک یا چند وابسته داشته باشد.
ما میتوانیم با شناسایی وابستهها در جمله هسته را شناسایی کنیم و اگر هیچ یک از وابستهها در جمله نبود، اولین کلمه کسره دارد درجمله هسته است و اگر کلمه کسرهدار در جمله نبود و اسم را از جمله حذف کنیم و معنی جمله عوض شد یا معنی ناتمام ماند، آن را به عنوان هسته بر میگزینیم.
روش شناسایی اسم در جمله یا گروه اسمی:
اسمها نشانه ویژهای با خود ندارند، ا ما با یکی ا ز راههای زیر میتوا ن آنها را شناخت.
1- میتوان آنها را جمع بست: کتاب در کتابخانه بود –کتابها در کتابخانه بودند.
2- میتوان به دنبال آن «ی» نکره آ ورد: شیر به باغبان حمله کرد: شیری به باغبانی حمله کرد.
3- میتوان واژههای این و آن را پیش از آن به کار برد: « ا ین» مطلب را قبلاً از«آن» استاد شنیده بودم.
4- میتوان آن را به جای نهاد، مفعول، متمم و ...
در جمله به کار برد: آن ماهیان از دیدن صیاد از آبگیر گریختند.
ویژگی های اسم:
1- شما ر: اسم مفرد است یا جمع یا اسم جمع 1.
مفرد: به یک چیز دلالت میکند : گل- درخت- همسایه
2.
جمع: با یکی از علامتهای جمع فارسی (ها وا ن ) یا علامت جمع عربی (ات- ین- ون)
3.
اسم جمع: بدون دا شتن علامت جمع بر جمع دلا لت
2 – معر فه (شناس) نکره (نا شناس ) اسم جنس :
معرفه: با علا مت مفعولی که (را)است بیا ید :گل را اب دادیم .
(این، آن، همین، همان) قبل از اسم بیاید :این گل را
مضا ف ا لیه ان اسم خاص میباشد: کتابِ علی .
نکره = پیش شنونده معلوم ومشخص نبا شد، علامتهای آنها عبارتند از: «ی» بعد از اسم: مردی
( یک یا یکی ) قبل از اسم: «یکی» به خانه آمد
( یک یا یکی ) قبل و«ی» بعد از اسم:
« یکی» روبهی دید بی دست و پای.
جنس: هیچکدام از حالتهای معرفه و نکره را نداشته باشد: کتاب خوب است .
3- عام و خاص :
عام: تمام اسم انسانها و مکانها عام هستند.
اگر اسمی علامت جمع یا «ی» نکره قبول کند اسم عام است.
مثا ل: هوای پاک محیط
خاص: اسم چیزهایی که خاص یک نفر باشد.
ا سم خاص نه نکره میشود و نه جمع بسته می شود.
مثال: سیمرغ، رخش
4- ساخت:
ساختمان اسم ا ز نظر: ساده، مشتق و مرکب یا مشتق مرکب هست.
ساخت: ساده: برخی اسمها فقط یک جزء دارند و تقسیم ناپذیرند و فقط یک تک واژه معنی دار.(گوسفند).
مشتق: از دو یا چند تک واژه معنیدار ساخته شده با شد .(یوزپلنگ)
مرکب: از یک تک واژه معنیدار و یک جزء بی معنی سا خته شده باشد.(با غبان)
تمامی صفات،مشتقاند.
برخی از مشتق• سازها: بان، گاه، دان، ه، زار، ار، -ِ ش
مشتق مرکب: برخی از اسمها ویژگیهای مشتق مرکب را با هم دارند (دا نش آموز)
نمونهی سوال درس12:
1- وابستههای گروه اسمی بر چند قسم هستند؟
2- وجود هسته اجباری است یا وابسته؟
3- راههای شناسایی هسته را نام ببرید :
4- هسته گروه اسمی ..................
است .
5- راههای شناسایی اسم را نام ببرید .
6- ویژگی های اسم را نام ببرید.
7- نشانههای جمع فارسی و عربی را نام برده و برای هر یک و برای اسم جمع مثا لی بزنید.
8- ویژگی های اسم خاص :
9- برخی پسوندهای مشتقساز را نام ببرید .
10- کدام گروه از اسمها ویژگیهای اسمهای مشتق و مرکب را با هم دارند؟
مثالی بزنید.
10- کدام گروه از اسمها ویژگیهای اسمهای مشتق و مرکب را با هم دارند؟
مثالی بزنید.
خلاصهی درس 15 (زبانشنا سی): زبان شناسی: علمی که به شناخت زبان میپردازد را زبانشناسی میگویند.
زبانشناسی را مطا لعهی علمی زبان نیز تعریف میکنند.
در مطالعهی زبان نیز مانند علوم دیگرا ز روشهای رایج در تحقیقات علمی استفاده میشود.
نمونه سوالات درس15: 1: زبان شناسی چیست؟
2: منظور از کلمه علمی در تعریف زبان چیست؟
3: در گذشته هدف از مطالعهی زبان چه بود؟
4: زبان شناسی جدید را تعریف کرده و نامهای دیگر آن را نام ببرید ؟
5: مشکلات زبانشناسی چیست؟
6: زبانشناسی تاریخ چیست؟
7- برای رفع مشکل تغییر و تحول دائمی زبان چه کاری انجام میدهند؟
8- گویششناسی چیست؟
9- شکل که بیشتر برای مطالعهی زبان برمیگزینند را نام ببرید؟
خلاصهی درس 16(وابستههای اسمی): وابسته: کلمههایی که در کنار هسته در گروه اسمی میآید.
وظیفه وابستهها توضیح برخی ویژگیهای هستهی گروه اسمی است.
اسم بدون وابسته اسمی نیز گروه اسمی است.
نمونه سوال درس 16: وابستههای پبشین را نام ببرید طرز ساخت صفت عالی را گفته و مثالی بزنید طرز ساخت صفتهای شمارشی و ترتیبی را نام برده و در گروه اسمی به کار برید.
طرز ساخت صفت ترتیبی که وابسته پیشین است را گفته و در گروه اسمی به کار برید.
برای هرکدام از کلمات زیر، وابستههای پیشین مناسب بکار برید.
کتاب – مدرسه – فروشگاه – کلاس وابستهها را شناسایی کنید.
من با 4 کتاب به کلاس رفتم.
اولین روز درس بسیار عالی بود.
در زنگ اول درس ریاضی خواندیم.
وظیفهی وابسته چیست؟
آیا اسم بدون وابسته گروه اسمی است؟
خلاصهی درس 17(ساده نویسی): ویژگیهای یک نوشته ساده زبان نوشته ساده و صمیمی و نزدیک به زبان گفتار جملات کوتاه، روان و و ساده باشد کلمات و عبارات دشوار و پرتکلف نباشد عبارت و کلمات زائد و به اصلاح «حشو» در آن دیده نشود.
مقصود نویسنده به خوبی فهمیده شود.
نثر پرتکلف: استفاده ازکلمات دشوار در نوشته سبب میشود که مقصود نویسنده به راحتی دریافت نمیشود.
تاریخ بلعمی نوشته ابوعلی بلعمی مربوط به قرن چهارم نوشتهای ساده است و کتاب کلیله و دمنه مربوزط به قرن ششم نوشتهای متکلف است.
نکاتی که میتواند در سادهنویسی به ما کمک کند و باید آنها را رعایت کنیم: سعی کنیم همانگونه که سخن میگوییم، بنویسیم.
تمرین تبدیل گفتار به نوشتار به ما کمک میکند تا در این زمینه مهارت کافی بدست آوریم.
زبان نگارش چون به زبان گفتار شود، نوشته روح و تحرک بیشتری مییابد.
اگر میخواهیم مطلبی را نقل قول کنیم که از کس دیگری شنیدهایم، ابتدا آن را خوب بفهمیم و هضم کنیم، آن وقت فهمیدههای خود را به زبان خودمانی بنویسیم.
در صورتی که ما بخواهیم شنیدهها و خواندههایمان را با پارهای از نقل قولها به سخنان خود وصله بزنیم، خوانندهی تیزبین به سرعت پی میبرد که چیزهایی که میخواند، حرف ما نیست و متعلق به دیگری است.
مقاصدمان را به زبان خودمانی بیان کنیم، چون در این صورت در نوشتهی ما، صداقت و صمیمیت احساس میشود، چرا که نوشته هرچه سادهتر و بیتکلفتر باشد، سادهتر جلوه میکند.
از به کاربردن جملات بلند پرهیز کنید، چرا که جملات کوتاه باعث میشوند تا منظور ما سریعتر و بهتر درک شود.
از تکلف کلامی و شاخ و برگدادن بی مورد به مطالب و عبارتهای فضلفروشانه پرهیز کنیم.
این عبارات متکلفانه وفضل فروشانه نوشته را دیریاب میسازد.
البته گاهی مجبوریم مقصود خود را غیرصریح و در لفافه بیان کنیم.
از کاربرد واژگان و عبارتهای زائد و بینقش، تکیه کلامها، تکرار فعلها و اسمها، صفتها، کلمههای مترادف و جملههای معترضه و تودرتو پرهیز کنید.
از کلیگویی و ابهام دوری کنید.
در نوشتههای علمی بهتر است از آرایههای ادبی استفاده نکنیم، حتی در نوشتههای ادبی نیز ازدحام آرایههای ادبی شیوایی کلام را از بین میبرد و مقصود نویسنده در میان انبوهی از تصاویر خیالی گم میشود.
از واژگان و ساختهای دستوری کهن استفاده نکنیم.
برخی از ساخت های دستوری کهن و معادل آنها: ادا تواند کرد: میتواند ادا کند چکاد: قله گفته آمد: گفته شود نگهبان دین تواند بود: میتواند نگهبان دین باشد چونان: چون از جای بشد: عصبانی شد نمونه سوال درس 17: ویژگیهای نوشتهی ساده چیست؟
چرا برخی از نوشتهها را پرتکلف میگویند؟
کتابی نام ببرید که نثر متکلف دارد؟
کتابی نام ببرید که نثر ساده دارد؟
اگر میخواهیم در نوشتههایمان نقل قول کنیم، ابتدا باید چکار کنیم؟
چرا باید از تکنوکلامی و شاخهوبرگدادن بیمورد به مطالب خودداری کنیم؟
تبدیل گفتار به نوشتار چه کمکی به ما میکند؟
از کاربرد چه طور واژگانی باید در نوشته پرهیز کرد؟
از چه سبک نوشتهای باید پرهیز کرد؟
(6 مورد) در کدام نوع نوشته بکار بردن آرایههای ادبی، خوب نیست؟
معادل عبارتهای زیر را بنویسید: چکاد: از جای بشد: نگهبان دین تواند بود: من غیرمستقیم: علی کل حال: مستعمل: خلاصهی درس 18 (وابسته های پسین): وابستههای پسین: نشنانههای نکره: «ی» پس از اسم عام مرد: مردی نشانههای جمع: ان: مردان ها: خانهها ین: مومنین ات: اطلاعات ون: انقلابیون صفت شمارشی ترتیبی2: اضافه کردن ُم به اعداد اصلی: خان سوم مضافالیه: در گروه اسمی هرگاه پس از هسته کسره بیاید و سپس اسمی دیگر قرار گیرد، اولی را مضاف و دومی را مضاف الیه میخوانیم.
مضاف هسته و مضاف الیه وابسته است: کتاب ِ جغرافی وقتی ضمیرهای پیوسته مضافالیه واقع شوند نقش نمای اضافه ندارند: کتابش صفت بیانی: در گروه اسمی هرگاه پس از هسته کسره بیاید، واژه بعد اگر اسم، ضمیر یا صفت شمارشی نباشد، صفت بیانی است.
هستهی این گروه اسمی را موصوف مینامیم.
آسمان ٍ آبی بیانی ساده: روشن خوب، عاقل، کوتاه لیاقت و مصدر + ی: خوردنی مفعولی: بن ماضی + ـه ه: دوخته، بسته، گشوده نسبی: اسم + ی: آسمانی، ـ آبی فاعلی : الف: بن + مضارع + نده: گوینده، شنونده ب: بن مضارع + ا: گویاا، شنوا پ: بن مضارع: + ان: گریان، خندان شکل گروه اسمی با نمودار: پسر خوب - این چهارکتاب نمونه سوال درس 18: وابستههای پسین را نام ببرید.
انواع صفت بیانی را نام برده و طرز ساخت آنها را نیز بنویسید.
انواع وابستهها را مشخص کنید.
آسمانی، نیلوفری، پنجم، کتاب علی، ستارهی آسمانی، لالهی خوشبو، گشوده، سروده، دیدنی، نوشیدنی، بینا، گیرا از افعال زیر، صفت بیانی فاعلی (الف.
ب.
پ) بسازید: خوردن، گفتن، شنیدن از افعال زیر صفت بیانی مفعولی بسازید: دوختن، گفتن، رفتن از افعال زیر صفت بیانی لیاقت بسازید: خریدن، گرفتن، لولیدن برای کلمات زیر یک صفت و یک مضافالیه مناسب بسازید: دریا، کتاب، مهتاب، املاء نشانههای جمع را نام ببرید: چند مضافالیه نام ببرید: با نمودار، هسته و وابسته را نام ببرید: علی کتاب قرمز رنگ خرید.
مهسا دیروز چند کتاب شعر خرید.
خلاصهی درس 19 (خاطره نویسی/ یادداشت روزانه): خاطرهنویسی، عامترین و صمیمانهترین نوع نوع نوشته است.
برای نوشتن خاطره هیچ قید و محدودیتی نیست.
خاطرهنویسی سبب میشود که از مراحل ایام زندگی اثار جاندار و روشن برجا بماند.
خاطرات تلخ و شیرین زندگی و پیروزی ها و شکست ها و عواطف و تجلربیات و تکرارناشدنی، حوادث ایام و ...
با نوشتن ثبت میشوند.
ما با خاطرهنویسی گذشتهها را ثبت و پس از مدتها با مراجعهی دوباره به آنها، از پیروزیها و شکستها عبرت میگیریم.
خاطرات نویسندگان بسیار باارزش است، چرا که برگزیده و دستچین شدهاند، تکرار در آنها نیست.
برای دیگران قابل فهماند و حالت شخصی ندارند.
زبان آنها گرم و صمیمی است، شیرین و عبرتانگیز هستند.
نمونههایی از خاطرات روزانه: خانوادهی تیبو نوشته روژه مارتن دوگار که آقای ابوالحسن نجفی آن را ترجمه کردهاند.
کتاب روزها نوشتهی دکتر علی اسلامی ندوشن.
روزنامهی اعتماد السلطنه که وزیر انطباعات ناصرالدین شاه بود و شرح تمامی وقایعی را که بر شاه میگذشت، هرروز مینوشت.
یادداشتهای اعتمادالسلطنه، تا پنج روز قبل از مرگش ادامه یافت و در 1216 صفحه چاپ شد.
همهچیز میتواند موضوع خاطره باشد.
مثلاً تاثیرپذیرفتن از یک فیلم، شنیدن مطلب، بروز یک حادثه و ...
یک نکتهی مهم در خاطرهنویسی: ما باید دقت داشته باشیم که در ثبت وقایع «جدول ضربی» عمل نکنیم.
یعنی لازم نیست مواردی را که هرروز برای شما رخ میدهد، هفت بار تکرار کنید و بنویسید، فکر آنها را که از ویژگی یا اهمیتی برخوردار باشند.
یادداشتها گاه کوتاه و گاه بلند هستند و از نظم خاصی پیروی نمیکنند، اما به هر حال باید محتوای آنها براثربخش باشد و در خواننده هم حسی پدید آمد.
خاطرات میتواند بیان کنندهی تجربیات روحانی نویسنده باشد.
فرصتی که خاطرهنویسی به ما میدهد: خاطرهنویسی نوعی تمرین نگارش است و به ما فرصت میدهد تا آنچه را که آموختهایم، به خوبی استفاده کنیم.
مثلاً وصف، سادهنویسی، مقایسه و ...
.
نمونه سوال درس 19: خاطرهنویسی ----- و ----- نوع نوشتن است.
برای نوشتن خاطره هیچ ---- و ---- وجود ندارد.
خاطرهنویسی باعث ثبت چه وقایعی می شود؟
خاطرات نویسندگان چرا ارزشمند است؟
چه چیزهایی موضوع خاطره است؟
(در ثبت وقایع نباید جدول ضربی عمل کرد) یعنی چه؟
خاطرات چگونه باید باشند؟
آیا از نظم خاصی برخوردار است؟
خاطرات میتواند بیان کنندهی چه چیزی باشد؟
چند نمونه از خاطرهنویسی نام ببرید.
همراه با نویسنده و احتمالاً مترجم.
خاطرهنویسی چه فرصتی به ما میدهد؟
خلاصهی درس 20 (ضمیر): ضمیر: آن است که به جای اسم مینشیند و از تکرار آن جلوگیری میکند.
مرجع ضمیر: گروهی اسمی که ضمیر به جای آن مینشیند، مرجع ضمیر نام دارد.
انواع ضمیر: 1) شخصی: جانشین اسم است و 6 شخص دارد.
شخصی (منفصل): به واژههای دیگر نمیچسبد.
من، تو، او، ما، شما، ایشان شخصی (متصل): به واژههای دیگر میچسبند: - م، - ت، - ش، - مان، - تان، - شان 2) مشترک: برای هر 6 شخص با لفظ مشترک به کار میرود: خود، خویش، خویشتن ضمیر مشترک «خود» پیشتر همراه با ضمیرهای شخصی پیوسته میآید: خودم، خودت، خودش 3) ضمیر اشاره: واژههای این و آن که به ترتیب برای دور و نزدیک به کار میروند و جمع بسته می شوند.
- این، اینان، اینها - آن، آنان، آنها 4) ضمیر پرسشی: تمام واژه هایی که جانشین اسم می شوند و برای پرسش به کار می روند.
- چه - چه طور - چگونه و ...
تفاوت ضمیر پرسشی و صفت اشاره: ضمیر پرسشی: جانشین اسم است: کدام را میخواهید؟
صفت پرسشی: وابسته ی اسمی است: کدام لیوان را میخواهید؟
نمونه سوال درس 20: تعریف ضمیر؟
تعریف مرجع ضمیر؟
انواع ضمیر؟
انواع ضمیر شخصی را نام ببرید و مثالی بزنید؟
ضمیرهای مشترک را نام ببرید.
کدام ضمیر مشترک با ضمیرهای شخصی متصل میآید؟
ضمایر اشاره را نام ببرید.
تفاوت ضمیر پرسشی و صفت پرسشی را همراه با مثال بیان کنید.
تفاوت ضمیر اشاره و صفت اشاره را همراه با مثال بیان کنید.
ضمایر را شناسایی کنید.
همراه با مرجع ضمیر.
مهدی از برادرش خواست تا با او به مسافرت برود.
اما برادر امیر به او گفت که نمیتواند و او باید به تنهایی برود.
مهدی از دست برادرش ناراحت شد، ولی وقتی او برایش توضیح داد مهدی دیگر ناراحت نبود.
خلاصهی درس 21، چه کلمهای اهمیت املایی دارد: در فارسی کلمهای اهمیت املائی دارد که اولاً عربی رایج در فارسی باشد.
ثانیاً جزو یکی از 6 گروهی که در پایین ذکر شده است، باشد.
به عبارت دیگر کلمهای اهمیت دارد که چند شکل مکتوب داشته باشد و باید شکل صحیح آن را موقع نوشتن انتخاب کرد.
بین صدا و حرف کلمه غیرعربی (کلمات فارسی و غیر عربی رایج در فارسی) غالباً تطابق یک به یک وجود دارد، بنابراین در املای آن مشکل چندشکلنویسی نخواهیم داشت.
6 گروه مهم حروفات در املاء: سالم، ثابت، صابر (حرفهای سین، ث، ص با صدای مشترک س) رای، رعد (حرفهای ء، ع با صدای مشترک س) حامد، هاشم (حرفهای ح، هـ، با صدای مشترک ه) تاجر، طالب (حرفهای ت، ط، با صدای مشترک ت) ذاکر، زاهد (حرفهای ذ، ز با صدای مشترک ز) مغرور، مقدور (حرفهای غ، ق با صدای مشترک ق) نمونه سوال درس 21: املای درست کلمات زیر را بنویسید.
اسلح و افصد: حریس: طویل: موسم حج گذاری: جازبه: قارب: تسنیف ساز: سلطه ی بیگانگان: ناسیونالیسم افراطی: چه کلمهای از نظر املائی اهمیت دارد؟
6 گروه حروف مهم را نام ببرید؟
خلاصهی درس 22 (نامه نگاری 1): نامه: رسمی و اداری نامههای اداری پیام و تبریک، تسلیت، دعوت، تشکر و ...
خصوصی و دوستانه نامههای اداری دارای: موضوع، عنوان، شروع، پایان، متن قالبی و کلیشهای و حتی نمونههای از پیش نوشته شده، دارند.
بخشهای یک نامهی اداری: تاریخ (بالا سمت چپ) سرآغاز (مانند: بسمه تعالی) موضوع (مانند: تقاضای مرخصی) عنوان (مانند: رئیس محترم، ادارهی و ...
) کلمهی احترام (مانند: با عرض سلام و احترام) متن نامه (مانند: خلاصه، صریح، بیابهام) محل امضاء (مانند: پایین سمت چپ همراه با اسم و فامیل نکات مهمی که باید در یک نامه رسمی و اداری رعایت کنیم: نامه خلاصه، صریح و بیابهام باشد و از نوشتن تعاریف بیهوده، دردل و ...
پرهیز کنیم.
در شروع و پایان نامه از کلمات احترامآمیز استفاده کنید، اما چربزبانی و تملق در آن روا نیست.
اگر ادعا یا شکایتی در نامه مطرح کردهاند، باید اسناد و مدارک لازم را با نامه همراه کنید.
کاغذ باید تمیز، مقاوم و در اندازهی معمولاً 21*15 یا 30*21 باشد.
نامهی اداری باید بدون خطخوردگی باشد و حتماً پاکنویس شود.
رعایت نشانه، بند (پاراگراف) و حاشیهگذاری ضروری است گذاشتن تاریخ نامه (در گوشهی سمت چپ بالا) و امضاء (در گوشهی سمت چپ پایین) لازم است.
ذکر نام و نشانی کامل در صورت لزوم شغل و محل کار یا تماس تلفن ضروری است.
سعی کنید از نامهای که می فرستید تصویر (فتوکپی) تهیه کنید یا هنگام تحویل آن رسید دریافت کنید.
بخش دیگر نامههای رسمی، پیام تبریک، تشکر و ...
است.
این نامهها نیز باید کوتاه، محترمانه، گویا و صریح باشد.
نمونهی سوال درس 22: نامه ها به چند دسته تقسیم می شوند؟
نام ببرید.
نامه های اداری و رسمی به چند دسته تقسی می شوند؟
بخش های یک نامه ی اداری را نام ببرید؟
در نوشتن نامه به چه نکاتی باید توجه کرد؟
اندازه ی کاغذ نامه ی اداری باید چقدر باشد؟
نامه های اداری که دارای پیام تسلیت، تبریک و ...
هستند باید: .......، .......، .........
و .........
باشند.
محل تاریخ نامه کجاست؟
محل امضاء کجاست.
چرا به برخی از نامه ها، نامه های رسمی و اداری می گویند؟
یک نامه ی اداری با موضوع (تقاضای افزایش ساعات تدریس درس زبان فارسی) و یک پیام تبریک به معلم بنویسید.
خلاصهی درس 23 (گروه قیدی): قید: کلمه یا گروه اسمی است که اگر از جمله حذف کنیم، معنی جمله ناقص نمی شود، اگر قیدها با حروف اضافه همراه شوند، به آن متمم قیدی گفته می شود.
اقسام قید: نشانه دار: واژه های عربی تنوین دار: اصلاً، جداً، حتماً مختص (پیشوند + اسم) باعجله، بی حوصله، به کندی، در حقیقت، از قضا، بیشتر با حروف اضافه ی (بی، با، به) می آید.
متمم های قید: حرف اضافه + اسم (زمان، مکان و ...) از اینجا، تا پیچ جاده، تا شهر، به خانه حرف اضافه + ضمیر، ازچه؟
باکه؟
تا کجا؟
بااو؟
بی نشانه: قیدهای مختص: هنوز، هرگز، شاید، ناگهان اسم های زمان و مکان مشترک با قید: صبح، شب، یک ساعت پیش، پارسال، اینجا صفت های مشترک با قید: خوب، زیاد، آهتسه، مردانه، دیوانه وار نمونهی سوال درس 23: تعریف قید: قیدها به چند دسته تقسیم می شوند؟
چند نوع قید مختص داریم؟
در نوشته های زیر قید را شناسایی کنید.
فردا روز تولد رستم است.
گل در گلدان پژمرد.
من دیروز بعدازظهر به بازار رفتم.
من هر روز صبح دو ساعت ورزش میکنم.
واژه های زیر را به عنوان قید در مجله بکار ببرید.
اصلاً، بی توجه، پارسال، بعدازظهر راه تشخیص گروه قیدی از سایر اجزای جمله ساده ترین راه: ...........
قید را اگر از جمله حذف کنیم، اشکال دارد: ندارد: در جمله ی (علی به کتابخانه رفت) کتابخانه، قید: متمم اجباری: است.
خلاصهی درس 24 (زبان شناسی): زبان شناسی: واج شناسی: بررسی صداهای زبان و قواعد ترکیب آنها به منظور شناخت های آوایی زبان: قارچ و موز دستور زبان: صرف: بررسی و طبقه بندی نشانه های ساده، بررسی کلمات از نظر ساختمان کلمات ساده: باغ کلمات مرکب: کتابخانه کلمات مشتق: باغ بان کلمات مشتق مرکب: ناخودآگاه نحو: نحوه ی ترکیب انواع کلمات تا سطح گروه و جمله: واج تک واژ واژه گروه جمله: شرطی امری ساده بیانی مرکب معناشناسی: بررسی معنای انواع تک واژ: کلمات- واژه ها و گروه ها و جملات: مترادف: بابا و پدر متضاد: روز و شب تضمن: پدر و والدین نمونهی سوال درس 24: زبان شناسی به چند حوزه تقسیم می شوند؟
کار حوزه ی واج شناسی چییست؟
دستور زبان به چند بخش تقسیم می شود؟
انواع جمله را نام ببرید.
کلمات از نظر ساختمان چند نوع اند؟
برای هر یک مثالی بزنید.
کار حوزه ی معناشناسی چیست؟
بررسی رابطه میان دو کلمه ی پیر و جوان در کدام حوزه ی زبان شناسی است و این رابطه چیست؟
رابطه ی میان کلمات زیر را بنویسید.
مادر و مامان: جنگل و صحرا: لاله و گلستان: پدر و پدر و مادر در کدام حوزه ی معنایی قرار دارند؟
بیاموزیم: نقش نمای اضافه: به کسره ای که مابین دو کلمه می آید تا آنها را به هم ربط دهد و معنای درست آنرا تکمیل کند، نقش نمای اضافه می گویند.
استفاده از نقش نمای اضافه در بعضی از ترکیب ها الزامی است.
مانند زیر: لبِ تشنه که بدون نقش نمای اضافه لب تشنه خوانده می شوند.
نشانه جمع: بعد از جمع مکسر نباید نشانه ی جمع «ها» را آورد، ولی می توان مفرد آن را درآورد و بعد نشانه ی جمع را مانند خواص ها که غلط است و یا باید تنها از خواص استفاده کرد یا از خاصیت ها که خاصیت مفرد خواص است.
(ی) میانجی.
وقتی کلمه ای به حروف صامت ختم شود، فقط نقش نمای اضافه می گیرد، ولی اگر به حروف مصوت بلند ختم شود (به غیر از مصوت بلند «ی» که نقش نمای اضافه می گیرد).
برای ایجاد رابطه بین کلمه ی اول که به «او» و «و» ختم شده است و کلمه ی دوم باید از «ی» میانجی استفاده کنیم.
مانند: هما سعادت: همای سعادت ــ باغ مهران کلمهی پرسشی آیا: کلمه ی آیا را باید در جایی که لازم است به کار برد.
مثلاً در جمله ی آیا چگونه زیستن را نباید آموخت؟
که در آیا در اینجا اضافه است و طرز صحیح آن، اینگونه است: چگونه زیستن را نباید آموخت.
نقل قول: بعد از اینکه در هنگام نوشتن مطلبی از عبارت به قول معروف یا از این قبیل عبارات، باید نمونه ای از مثل ها، حکایات و ...
معروف را به کار ببریم.
حشور: از بکار بردن کلمات هم معنی زاید در کنار هم خودداری کنید.
مثلاً در جملات به جای «برعلیه» استفاده کنیم.
نشانه ی «را»: «را» نشانه ی مفعولی است و باید بلافاصله در کنار مفعول و بعد از آن بیاید و انداختن فاصله میان این دو از نظر نگارشی اشتباه است.
جمله هایی که در آن ها قید وجود دارد.
من دیروز به خانه ی دوستم رفتم.
من به همه جا نگاه می کنم.
علی به دقت راه می رود.
نرگس کوچولو به کندی چهاردست و پا راه می رود.
من دیروز خیلی بی حوصله راه می رفتم.
علی تا فردا عصر صبر می کند.
به زور خود را آرام کرد.
من در مه صبحگاهی به سختی راه خود را یافتم.
رستم از تهران آمد.
مهتاب برای مطالعه کردن به کتابخانه رفت.
من هرگز او را نخواهم بخشید.
البته من هم به بازار می روم.
ناگهان چشمش به صندوقچه افتاد.
من به خوبی متوجه منظور او شدم.
او مطمئناً با شما خواهد آمد.
من زیاد به پیاده روی نمی روم.
در حقیقت ما همگی خصلت بد خودخواهی را در خود داریم.
زهرا دیروز با احتیاط از زیر پل گذشت.
من سریع خود را به خیابان رساندم علی از پیچ جاده گذشت من از امروز تا یک هفته به تو وقت می دهم.
علی هنوز ماجرای فرار از کلاس را فراموش نکرده است.
من فاصله ی شهر خود تا شهر شما را با اتوبوس طی کردم.
تا عصر روز پنج شنبه درس خواندم.
در راه به همه جا نگاه می کردم.
لاله با مادرش به بیمارستان رفت.
من دیروز مریم را آنجا دیدم.
از بازار به خانه برگشتم.
در صورت لزوم به جلسه خواهم رفت.
1- شما ر: اسم مفرد است یا جمع یا اسم جمعمفرد: به یک چیز دلالت میکند : گل- درخت- همسایه جمع: با یکی از علامتهای جمع فارسی (ها وا ن ) یا علامت جمع عربی (ات- ین- ون) اسم جمع: بدون دا شتن علامت جمع بر جمع دلا لت 2 – معر فه (شناس) نکره (نا شناس ) اسم جنس :معرفه:با علا مت مفعولی که (را)است بیا ید :گل را اب دادیم .
(این، آن، همین، همان) قبل از اسم بیاید :این گل را مضا ف ا لیه ان اسم خاص میباشد: کتابِ علی .
نکره = پیش شنونده معلوم ومشخص نبا شد، علامتهای آنها عبارتند از:«ی» بعد از اسم: مردی ( یک یا یکی ) قبل از اسم: «یکی» به خانه آمد ( یک یا یکی ) قبل و«ی» بعد از اسم: « یکی» روبهی دید بی دست و پای.
ساخت:ساده: برخی اسمها فقط یک جزء دارند و تقسیم ناپذیرند و فقط یک تک واژه معنی دار.(گوسفند).
مشتق: از دو یا چند تک واژه معنیدار ساخته شده با شد .(یوزپلنگ) مرکب: از یک تک واژه معنیدار و یک جزء بی معنی سا خته شده باشد.(با غبان) تمامی صفات،مشتقاند.
برخی از مشتق سازها: بان، گاه، دان، ه، زار، ار، -ِ ش مشتق مرکب: برخی از اسمها ویژگیهای مشتق مرکب را با هم دارند (دا نش آموز) زبان شناسیسنتی: به منظور حفظ کتاب آسمانی در آ ثار ادبی از دگرگونیها ناشی از گذشت زمان یا ایجاد ارتباط میان اقوام و مللی که به زبانهای مختلف سخن میگفتند.
جدید(همگانی یا ساختگرا): در درجه اول زبان را به قصد شناختن آن مطالعه میکنند فقط به کشف واقعیات موضوع زبان میپردازد تا آن را به آ نگونه هست بشناسد و نمیکوشد آنرا تغییر دهد.
تاریخی: مطالعه امروزی زبان که شیوه گفتار در اعصار گذشته را مورد مطالعه قرار میدهند.
مشکلات شناخت زبان و رفع آنهاتغییر و تحل دائمی: ناشی از عامل زمان است و در زبان شناسی برای رفع آن عامل زمان را کنار میگذارند و زبان را فقط در یکی از شعبههای زمانی یعنی زمان حال بررسی میکنند و از صورتهای نظیر همی رفتم، و ...
مانند این که به گذشته و به زبان شناسی تاریخی میسپارند.
وجود گونه، لهجه، گویش: برای رفع این مشکل فقط یکی از شکلهای گوناگون را برای مطالعه برمیگزینند.
شکلی که بیشتر برای ا ین کار استفاده میکنند، یکی ا زشکلهای گفتاری یا نوشتاری گویش معیاری است.
اگر برای این کار یکی از گویشهای جغرافیائی و اجتماعی و...
را انتخاب کنند، در آن صورت حاصل کار در گویش شناسایی است.
گستردگی بیش از حد: از همان روش وجود، گونه، گویش، لهجه هم استفاده میشود.
وابستهپیشین:1- صفت اشاره: این وآ ن همراه اسم بیاید: این دانایان 2- صفت پرسشی: واژههای کدام، چند، چه و...
وقتی پیش از اسم بیاید و پرسشی را برساند: کدام شاعر 3- صفت تعجبی: واژهای چه، عجب، به به و...
با اسم بیاید و تعجب را برساند: عجب منظرهای 4- ترتیبی1: افزودن ــ مین یکمین دومین اصلی: یک و دو و سه و....
اولین و دومین و سومین و ....
ترتیبی2: افزودن_ ُُم، یکم و دوم وسوم و....(جزو صفتهای پسین است) 5- صفت تفضیلی: با افزودن « تر» به آخر صفتها: عالی، عالی تر.
6- صفت عا لی: با افزودن «ترین» به آخر صفتها: عالی، عالی ترین .
7- صفت مبهم هر و هیچ و همه و فلان و....
در صورت همراهی با اسم صفت مبهماند.
همچنین در صورتی که پرسشی نباشد مبهم است: هیچ زحمت، همه کارپسین: توضیح در درس 18پسین: توضیح در درس 18