دسترسی تعداد زیادی از مردم جهان به شبکه جهانی اینترنت و گسترش ارتباطات الکترونیک بین افراد و سازمان های مختلف از طریق دنیای مجازی بستر مناسبی برای برقراری مراودات تجاری و اقتصادی فراهم کرده است. به طوری که با گسترش فناوری اطلاعات تمامی ابعاد زندگی بشر دچار تحولی بنیادین شده و دنیای کنونی در جریان یک دگردیسی کامل قرار گرفته است.
استفاده از این فناوری موجب توسعه تجارت تسهیل ارتباطات عوامل اقتصادی فراهم کردن امکان فعالیت برای بنگاههای کوچک و متوسط کاهش هزینه ها و صرفه جویی در زمان شده است. فناوری ارتباطات و اطلاعات امکان افزایش قابلیت رقابت پذیری بنگاه ها را فراهم کرده و همچنین به ایجاد مشاغل جدید منجر شده است.
تجارت الکترونیک عمده ترین دستاورد به کارگیری فناوری ارتباطات و اطلاعات در زمینه های اقتصادی است. یکی از ضروری ترین ابزارها برای تحقق و گسترش تجارت الکترونیک، وجود سیستم بانکداری الکترونیک است که همگام با سیستم جهانی مالی و پولی، فعالیتهای مربوط به تجارت الکترونیک را تسهیل می کند.
مفهوم بانکداری الکترونیک
بانکداری الکترونیک در واقع اوج استفاده از تکنولوژی انفورماتیک درجهت حذف دو قید زمان و مکان از خدمات بانکی است. به عبارت دیگر،اگرتا دیروز ساعت کار بانکها، تعداد و محل استقرار شعب بانکها و ... عوامل اصلی تسهیل گردش پول در جامعه شناخته می شدند امروز با ارائه خدمات بانکداری الکترونیک همچون بانکداری خانگی، مینی بانکها و... این عوامل کم کم به دست فراموشی سپرده شده اند.
در بانکداری الکترونیک، کلیه خدمات بانکی به صورت الکترونیک و از طریق واسطه های ایمن ارائه می شوند و نیازی به حضور فیزیکی مشتری در بانک نیست. بانکداری الکترونیک، خدماتی چون اطلاعات حساب و استعلام آن، حواله یا انتقال وجوه بین حسابها ماشین حساب وام، سپرده گذاری، تبدیل ارز و پرداخت صورت حساب (آب، برق و غیره) را به صورت فهرست بندی و زمان بندی شده در اختیار مشتری قرار می دهد.
براساس گزارش های مراکز اصلی در زمینه سیاست گذاری بانکداری کشورهای اروپایی همواره این جمله به چشم می خورد که اروپا بر سر یک دو راهی قرار گرفته است. این بانکهای اروپایی در مقایسه با بانکهای آمریکایی در ارتباط با پذیرش اینترنت از سرعت بسیار پایین تری برخوردار هستند، اما این امکان وجود دارد که طی چند سال آینده مسیر حرکت استفاده از این تکنولوژی در اروپا به مراتب از آمریکا سریع تر شود.
همچنین در این ارتباط پیش بینی های موجود بیانگر رشد استفاده از اینترنت در بانکداری از تعداد 6.6 میلیون در سال 1998 به 32 میلیون در سال 2003 میلادی است که بیانگر ادامه رشد انفجارگونه این تکنولوژی است.
رشد کاربرد فناوری اطلاعات در بانکداری الکترونیکی اروپا از 362 میلیون دلار در سال 1999 به یک میلیون دلار در سال 2004 رسیده است.
تعریف بانکداری الکترونیک
- فراهم آوردن امکان دسترسی مشتریان به خدمات بانکی با استفاده از واسطه های ایمن و بدون حضور فیزیکی
- استفاده مشتریان از اینترنت برای سازماندهی، آزمایش و یا انجام تغییرات در حسابهای بانکی خود و یا سرمایه گذاری و بانکها برای ارائه عملیات و سرویسهای بانکی.
- ارائه مستقیم خدمات و عملیات بانکی جدید و سنتی به مشتریان از طریق کانال های ارتباطی متقابل الکترونیک.
- بانکداری الکترونیک را می توان استفاده از تکنولوژی پیشرفته شبکه ها و مخابرات جهت انتقال منبع (پول) در سیستم بانکداری معرفی کرد.
جنبه های بانکداری الکترونیک
بانکداری الکترونیک شامل سیستم هایی است که مشتریان موسسات مالی را قادر می سازد تا در سه سطح اطلاع رسانی، ارتباط و تراکنش از خدمات و سرویس های بانکی استفاده کنند. نحوه استفاده آنان از این خدمات را نشان داده و به شرح زیر است:
الف – اطلاع رسانی
ب- ارتباطات
ج- تراکنش