تاریخچه هواپیمایی در ایران
در اواخر جنگ جهانی و در یکی از روزهای سال 1296 شمسی اهالی تهران برای اولین بار هواپیمایی را مشاهده کردند که در ارتفاع پایین بر فراز شهر پروازی کرد.
چون فرودگاه در آن زمان در تهران وجود نداشت، این هواپیما در میدان مشق قزاقخانه (محل فعلی وزارت امور خارجه) به زمین نشست.
هواپیمای مذکور ساخت کشور روسیه بود که قطعات آن از راه بندر انزلی با وسایل نقلیه زمینی به تهران وارد و پس از سوار کردن قطعات توسط خلبان روسی به پرواز درآمد.
پیشرفت سریع کشورهای توسعه یافته در زمینه صنعت، تکنیک و بازرگانی در آن سالها مسئولین امر را متوجه دورنمای جهانی توسعه نمود.
طبق لایحه ای که روز بیستم بهمن 1304 شمسی به تصویب مجلس شورای ملی وقت رسید، حق انحصاری هواپیمایی در ایران به یک شرکت آلمانی به نام یونکرس اعطا شد.
لایحه مذکور، شرکت یونکرس ملزم بود پس از یکماه از زمان تصویب آن، خطوط هوایی از تهران به شهرهای بندر انزلی، بندر بوشهر و قره نور دائر نماید.
این شرکت در سال 1305 شعبه خود را در ایران افتتاح و با وارد کردن چند فروند هواپیمای یونکرس، خطوط هوایی به شهرهای فوق را دائر و حمل و نقل مسافر و پست را به عهده گرفت.
به مرور به بعضی از کشورهای همسایه نیز پرواز نمود.
از جمله تعهدات یونکرس تاءسیس یک موسسه فنی و نیز وارد کردن هواپیماهای آموزشی برای تربیت ختبانان و متخصصان ایرانی بود.
فعالیت شرکت یونکرس مدت زیادی دوام نیاورد و در سال 1310 خاتمه یافت.
دولت وقت ایران در سال 1316 یک شرکت هوایی به نام ایرانین با خلبانان نیروی هوائی تاسیس کرد که در حمل بار و مسافر و پست در شهرهای داخل و کشورهای همجوار فعالیت نمود.
در سال 1325 بعد از جنگ دوم با خروج نیروهای بیگانه شرکت هواپیمایی با سرمایه تجار ایرانی به صورت خصوصی تأسیس گردید.
این شرکت در داخل کشور، بغداد و بمبئی برنامه پروازی داشت و در سال 1975 میلادی به عضویت یاتا در آمد.
هفت سال 1332 شرکت دیگری تحت عنوان هواپیمایی پارس به منظور حمل بار تأسیس گردید که به مرور به حمل مسافر نیز مبادرت ورزید.
تاریخچه هما
در سال 1340 دولت تصمیم گرفت در امر حمل و نقل هوایی وارد عمل شود.
لذا ففر رشد شرکتی از ادغام دو شرکت فوق به صورت نیمه دولتی تأسیس گردد.
ولی بعداّ بنا بر تصمیم دولت وقت با پرداخت کل سرمایه دو شرکت مزبور و ادغام آنها، در پنجم اسفند 1340 هواپیمایی ملی ایران ((هما)) با سرمایه صد در صد دولتی پا به عرصه وجود گذاشت.
هما در سال 1341 به عضویت یاتا در آمد.
این شرکت در بدو امر دارای شش فروند هواپیمای DC-3 سه فروند DC-6 و سه فروند هواپیمای وایکانت.
ظرفیت مسافربری هواپیمای شرکت 522 نفر شد.
از اولین اقدامات هما کاهش قیمتها به میزان %25 در مسیرهای داخلی بود.
این امر به منظور ترتیب و ترویج مسافرتهای هوایی صورت گرفت.هما ارزانترین قیمت بلیط داخلی را به حسب کیلومتر حمل شده در جهان ارائه داد.
ایران ایر بیشترین پروازهای خود را درشبکه داخلی برنامه ریزی نمود و پروازهای محدودی به کشورهای همجوار برقرار کرد.ادامه روند خرید هواپیماهای پهن پیکر در طور سالیان فعالیت هما ادامه یافته است.بعد از انقلاب اسلامی در سال 1375 و تحریم اقتصادی ایران در سال 1358 (که اثرات بیشتری به دلیل نوع تکنولوژی بر هما داشت)و آغاز جنگ در سال 1359 دوران جدیدی برای هما رقم خورد.اخراج مهندسین و تکنسینهای خارجی،کمبود قطعات و عدم فروش آنها به هما،مسائل ارزی،قطع محدود پروازها و شرایط سیاسی و اقتصادی دوران جنگ از مشکلاتی بود که هما آنها را پشت سرگذاشت.
در سال 1340 دولت تصمیم گرفت در امر حمل و نقل هوایی وارد عمل شود.
ایران ایر بیشترین پروازهای خود را درشبکه داخلی برنامه ریزی نمود و پروازهای محدودی به کشورهای همجوار برقرار کرد.ادامه روند خرید هواپیماهای پهن پیکر در طور سالیان فعالیت هما ادامه یافته است.بعد از انقلاب اسلامی در سال 1375 و تحریم اقتصادی ایران در سال 1358 (که اثرات بیشتری به دلیل نوع تکنولوژی بر هما داشت)و آغاز جنگ در سال 1359 دوران جدیدی برای هما رقم خورد.اخراج مهندسین و تکنسینهای خارجی،کمبود قطعات و عدم فروش آنها به هما،مسائل ارزی،قطع محدود پروازها و شرایط سیاسی و اقتصادی دوران جنگ از مشکلاتی بود که هما آنها را پشت سرگذاشت.
آخرین آمار از هواپیماهای موجود F-100 4 BG727-200 4 A300B2K 4 A300-200 6 A300-300 1 A300-600 2 BG 747-SP 4 BG 747-100 1 BG 747-200 2 موقعیت جغرافیایی فرودگاه مهرآباد در فاصله 1050 متر به جنوب و 1200 متر به شرق نسبت به میدان آزادی در شهر تهران قرار دارد.
مساحت آن در حدود 8/4*6/3 کیلومتر می باشد.
بخش اداری آن شامل ساختمانهای مرکزی، آموزش، کامپیوتر (فناوری اطلاعات)، حراست، بیمه، تدارکات، گذرنامه، کیترینگ، تأسیسات و اویونیک و … است.
بخش فنی آن شامل ساختمان مهندسی و آشیانه ها می باشد.
ساختمان فناوری اطلاعات ساختار سازمان کلی شرکت نمودار سازمان قسمت برنامه ریزی و خدمات مدیریت معاون مدیرعامل ، برنامه ریزی و خدمات مدیریت مدیر کل فناوری اطلاعات Director General Information Technology شبکه : مقدمه شبکه یک مفهوم کلی است .چندین کامپیوتر به یکدیگر متصل می شوند و مجموعه آنها یک شبکه کامپیوتری نامیده می شود.
شبکه یک سیستم ارتباطی بین کامپیوترها و وسایل جانبی از قبیل چاپگرها، فکسها، مودمها و … در جهت به اشتراک گذاردن اطلاعات می باشند.
برخی از مزایای استفاده از شبکه های کامپیوتری عبارتند از : 1) به اشتراک گذاردن منابع: کامپیوترها در یک شبکه می توانند منابعی همچون داده ها و اطلاعات، چاپگرها، دیسک گردان ها، اسکنرها و … را به اشتراک گذارند.
(Shaning ) 2) قابل اعتماد بودن: نظر به اینکه کامپیوترها در یک شبکه می توانند اطلاعات را به اشتراک گذارند بنابراین اگر یکی از کامپیوترهای شبکه از کار بیفتد، یک کپی از اطلاعات آن کامپیوتر می توانند روی کامپیوترهای دیگر شبکه پیدا شود.
3) هزینه: ریز کامپیوترها از ابر کامپیوترها بسیار ارزان تر هستند.
به جای استفاده کردن از چند ابر کامپیوتر، یک شبکه می تواند از یک ابر کامپیوتر به عنوان سرور که به چند ریز کامپیوتر به عنوان Client متصل شده است استفاده کنند.
4) ارتباطات: کاربران می توانند از طریق پست الکترونیکی و یا دیگر سیستمهای اطلاع رسانی پیغامهایشان را مبادله کنند.
آنها همچنین می توانند فایلهایشان را نیز مبادله کنند.
انواع شبکه: شبکه محلی (LAN) شبکه LAN (Local Area Network) شبکه ای با سرعت بالاست که به منظور برقراری ارتباط و مبادله داده ها بین کامپیوترها در یک محدوده جغرافیایی کوچک مثل یک اداره یا ساختمان طراحی شده است.
شبکه شهری (MAN) شبکه MAN (Metropolitan Area Ntwork) حدود 100 مایل را تحت پوشش خود قرار می دهد.
یعنی شبکه MAN ، شبکه های متعددی که در نواحی مختلف یک شهر بزرگ یا کوچک واقع شده اند را به یکدیگر مرتبط می کند.
شبکه گسترده (WAN) شبکه WAN (Wide Area Network) که ممکن است از خطوط استیجاری(lines leased) شرکت مخابرات و یا سایز شرکتهای مشابه و یا ماهواره های مخابراتی جهت مبادله اطلاعات استفاده کند،جهت مبادله اطلاعات بین فواصل بسیار دور به کار می رود و ناحیه جغرافیایی وسیعی را دربر می گیرد.
مدل های شبکه در یک شبکه یک کامپیوتر می تواند هم سرویس دهنده و هم سرویس گیرنده باشد.براین اساس سه مدل از شبکه هایی که مورد استفاده قرارمی گیرند عبارتنداز: 1)شبکه نظیر به نظیر (peer – to – peer Model):هر ایستگاه خاص می تواند به عنوان سرور و هم به عنوان Client عمل می کند.
2) شبکه مبتنی بر سرویس دهنده (Server-Bosed Model):یک کامپیوتر به عنوان سرور وجود دارد و یک کاربر می تواند به Server دسترسی پیدا کرده و فایلهای اشتراکی را از روی آن به ایستگاه خود منتقل کند.
3) سرویس دهنده:سرویس گیرنده (Client / Server Model):در این مدل یک ایستگاه درخواست انجام کارش را به سرور ارائه می دهد و Serverپس از اجرای وظیفه محوله،نتایج حاصل را به ایستگاه درخواست کننده دعوت می دهد.
اجزای شبکه یک شبکه از چندین جزءتشکیل می شود.اجزای اصلی یک شبکه کامپیوتری عبارتنداز: 1)کارت شبکه (Network Intenbace Cond): هرکامپیوتر در شبکه به یک کارت شبکه نیاز دارد که به هر ایستگاه اجازه می دهد تا با سایر ایستگاهها تبادل اطلاعات کند.
2) رسانه انتقال (Transmission Medium):رسانه انتقال کامپیوترها رابه یکدیگر متصل کرده و موجب برقراری ارتباط بین کامپیوترهای یک شبکه می شود.
3)سیستم عامل شبکه (Network Operating System):سیستم عامل شبکه به روی سرور اجرا می شود که سرویسهای مختلفی را دراختیار کاربران قرار می دهد.
توپولوژی شبکه (همبندی) توپولوژی شبکه تشریح کننده نحوه اتصال کامپیوترها در یک شبکه به یکدیگر است.انواع متداول توپولوژیها در شبکه های کامپیوتری عبارتنداز: ستاره ای (Start) – حلقوی (Ring) – خطی (Bus) – توری (Meash) – درختی (Tree) و ترکیبی (Hybrid) از آنجا که در این سازمان همبندیهای Bus , Start مورد استفاده قرارگرفته است به توضیح آن ها می پردازیم: توپولوژی Start: در این همبندی کلیه کامپیوترها به یک کنترل کننده مرکزی یا هاب (Hub)متصل شده اند.
نقطه ضعف این توپولوژی آن است که عملیات کل شبکه به هاب وابسته است و نقاط قوت آن عبارتنداز: نصب آسان شبکه با این توپولوژی راحتی توسعه این شبکه اگر یکی از خطوط متصل به هاب قطع شود،فقط یک کامپیوتر از شبکه خارج می شود.
توپولوژی Bus: در یک شبکه خطی چندین کامپیوتر با یک کابل به نام Busبه یکدیگر متصل می شوند.در این همبندی از متدوالترین همبندیهایی است که در شبکه مورد استفاده قرارمی گیرد.نقطه ضعف عمده این شبکه آن است که اگر کابل اصلی قطع شود،کل شبکه ازکار خواهد افتاد و از نقاط قوت این توپولوژی کم هزینه بودن و توسعه آسان آن می باشد.
پروتوکل های ارتباطی یک پروتوکل ارتباطی عبارت است از مجموعه ای از قوانینی که توسط کامپیوتر مورد استفاده قرار می گیرند تا کامپیوترها بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.قوانین که یک پروتکل باید تعریف کند عبارتنداز: طول داده ،نحوه نمایش داده ها،خطایابی داده ها و عدم دریافت داده ها.
برخی از متداولترین پروتوکل های شبکه های کامپیوتری عبارتنداز: پروتکل TCP /IP (Transmission Control Protocol/Internet Proto col) پروتکل Net BEUI (Net BIOS Exten ded Use Inter face) پروتکل X.25 پروتکل Ipx/Spx (Internet Packet Exchange/Sequenced Packet Exchange) پروتکل Nwlik پروتکل مورد استفاده در این سازمان پروتکل ICP/IPمی باشد.
کارهای انجام شده اهداف از آنجاکه پروژه شبکه سازمان توسط شرکتهای خصوصی و نیمه خصوصی انجام شده،لذا تصمیم گرفته شد اطلاعات جامعی از تجهیزات،همبندی و … به منظور ارتقاء شبکه کل سازمان توسط بخش شبکه واحد فناوری اطلاعات جمع آوری شود.
به منظور تحقق این اهداف فعالیتهایی مطابق آنچه توضیح داده می شود دراین دوره کارآموزی انجام شد.
1)بررسی شبکه هما از لحاظ: 1-1)سخت افزاری 2-1)نرم افزاری 3-1)توپولوژی 4-1)کابهای ارتباطی 2)بررسی سرورهای موجود 3) شبکه های مرتبط با شبکه هما 4)جمع آوری اطلاعات کامپیوترها سخت افزار سخت افزارهای به کار رفته در شبکه هما به صورت زی می باشد: Hub:کنترل کننده مرکزی در همبندی Start است که ساختار داخلی آن به صورت Bus است.هابها،کلیه بسته داده های دریافتی برروی یک درگاه از ایستگاه کاری را به کلیه پورتهای انتقال می دهند.در این سازمان هابهایی با 24 ورودی به کارگرفته شده که مارک آنها Ciscoمی باشد.
Switch: سوییچها هوشمندتر از هابها می باشند و به هر کاربر یا هر گروه از کاربران پهنای باند مشخصی را اختصاص می دهند.سوییچ براساس اطلاعات موجود در header هربسته،بسته داده ها را تنها به پورت گیرنده مورد نظر و متصل به شبکه LAN ارسال می دارد.در این سازمان از سوئیچ Cisco 1548 Micri Switch 10/100استفاده می شود.
Router (مسیریاب):رونزها در مقایسه با هابها و سوئیچها،از هوشمندی بیشتری برخوردارند.مسیریاب از بسته آدرس کاملتری جهت تشخیص این مسأله که کدام مسیریاب با ایستگاه کاری،می بایست بسته بعدی را دریافت کند،می باشد.مسیریابها از طریق نقشه مسیر شبکه،تحت عنوان «جدول مسیریابی» ارسال بسته ها از طریق بهترین مسیر به مقصد را تضمین می کند.در صورت قطع ارتباط بین دو مسیریاب،رونز ارسال کننده،مسیر دیگری را جهت ادامه حرکت در نظر می گیرد.در ضمن رونز می تواند بین شبکه هایی که دارای پروتکلهای مختلفی می باشند،ارتباط برقرار می کند و به سبب برخورداری از هوش بیشتر،قادر است با اجتناب از ایجاد ترافیک در برخی بخشهای دستیابی شبکه،باعث تأمین امنیت بیشتر شود.در این سازمان رونزهای سری Cisco 3600 مورد استفاده قرار گرفته اند.
RAS: کامپیوتری است که تعداد زیادی modem به آن متصل بوده و کاربران می توانند به آن Connect کرده و ازاینترنت استفاده کنند.
VOIP Carrier: به دستگاههایی گفته می شود که کاربران تلفنی قادر باشند به آن Connect کرده و از طریق آن با کشورهای مختلف ارتباط برقرار کنند.
2-1) نرم افزار تعدادی از نرم افزارهای مورد استفاده به شرح زیر می باشند: نرم افزار monitoring که physical address کاربرانی که از شبکه استفاده می کنند را نشان می دهد.
نرم افزار gete wayکه Host , IPکاربران را نشان می دهد.
نرم افزار ISPUTIL که برای کنترل مصرف کاربران تلفنی است و میزان استفاده کاربران از شبکه اینترنت را به عهده دارد.
نرم افزار visual router که برای trace کردن یک IP با یک سایت در اینترنت مورد استفاده قرار می گیرد.
3-1) توپولوژی بسته به نوع نیاز کاربران همندیهای از نوع Start یا Bus مورد استفاده قرارگرفته است.توپولوژی Bus برای کاربرانی به کار رفته که نیازی به سرعت بالا ندارند و یا فقط از شبکه های داخلی استفاده می کند.در مقابل برای کاربرانی که به سرعت بالا نیاز دارند از همبندی Start استفاده شده است.
4-1) کابلهای ارتباطی از دو نوع کابل ارتباطی RJ 45 , BNC استفاده می شود که کابل BNCدر توپولوژی Bus و کابل RJ 45 در همبندی Start مورد استفاده قرار می گیرد.
با توجه به اینکه RJ 45 از سرعت بالاتری برای انتقال اطلاعات نسبت به کابلهای BNC برخوردار هستند و برای ارتقاء شبکه لازم است که همبندی Start را جایگزین همبندی Bus نماییم و از آنجا که در توپولوژی Start به کابلهای RJ 45 نیاز است پس باید این کابلها را جایگزین کابلهای BNC نماییم.
2)بررسی سرورهای موجود از جمله سرورهای موجود در این سازمان می توان از موارد زیر نام برد: mail servwr: این سرور کار دریافت،ارسال و نگهداری E – mail را انجام می دهد که از نرم افزار در این سازمان برای این سرور استفاده می شود.
Web server: صفحات وب برروی این سرور قرارگرفته و کاربران می توانند فایلهای موجود در این سرور را DownLoad کنند.
Cach server: این سرور هنگام کارکردن کاربران،سایتهای بازدید شده توسط آنها را در خود نگهداری کرده و در صورتیکه یک کاربر دیگر بخواهد همان سایتها را باز نماید با سرعت بیشتر و صرفه جویی در پهنای باند پاسخ خود را دریافت می کند.وجود این سرور در شبکه می تواند تا %5 در اندازه پهنای باند صرفه جویی کند و راندمان شبکه را بالا ببرد.این سرور هم به صورت سخت افزاری و هم به صورت نرم افزاری موجود است که در سازمان نوع آن مورد استفاده قرارگرفته است.
در ضمن از NAT (Network Address Translation) که یک تکنیک خوب برای به کارگیری Invalid Ip (IP هایی که در اینترنت فاقد هویت بوده و در شبکه های Lon در صورت نداشتن Valid IP به میزان کافی استفاده می شود)است و قادر به ترجمه آدرسهای خصوصی (Invalid) به عمومی (یا Valid)است نیز استفاده شده است.مزیت NAT نسبت به Proxy (همانند NATعمل می کند)این است که تقریباً تمام پروتوکل ها را پشتیبانی کرده و مهمتر اینکه به تنظیمات خاص بر روی کامپیوتر کاربران نیست.
DNS Server: دستگاهی است که اسم Domain را به IP تبدیل می کند.
Access Servwr: سروری است که کاربران اینترنتی قادر باشند به آن اتصال یابند و از طریق آن به اینترنت دسترسی پیدا کنند.
شبکه های مرتبط با شبکه هما جمع آوری اطلاعات کامپیوترها جهت کسب اطلاعات کامپیوترهای ساختمانهای مرکزی ، آموزش ، کامپیوتر ، حراست ، بیمه ، کیترنیگ ، گذرنامه تأسیسات و تدارکات فرمی تهیه شد.
این اطلاعات شامل ساختمان،اتاق،نام کاربر،شماره اشتراک Case، نوع سیستم عامل و تعداد آنها،نوع کارت شبکه و کابل اتصال، IP، HOST و Physical Address (MAC) می باشد.
دلایل انتخاب این پارامترها به منظور تعیین نوع همبندی و تعداد نودهای داخل یک اتاق و کل کاربران داخل یک ساختمان پارامترهای ساختمان واتاق را در نظر گرفتیم.همچنین همراه فرمهای مربوط به هر ساختمان نقشه ای شامل مکان اتاقها و موقعیت هر نود در آنها تهیه شد.شماره اشتراک هر Case در بانک اطلاعات پشتیبانی جهت اطلاع از سخت افزارهای موجود در Case مورد استفاده قرار می گیرد.
اهمیت نوع سیستم عامل برای نصب نرم افزارهای کاربردی در شبکه و امنیت آن است.به عنوان مثال سازمان از Windows xp به علت موارد امنیت شبکه همایت نمی کند.تنها سیستم عاملهای مورد تائید سازمان Win 98 و Win 2000می باشند.
از آنجا که هدف اصلی جمع آوری این اطلاعات ارتقاء شبکه بوده،نوع کابل اتصال و کارت شبکه دارای اهمیت زیادی است.زیرا کارتهایی که با سیستم ارتقاء یافته همخوانی ندارند باید حذف شده و موارد سازگار با سیستم جدید جایگزین آنها شوند.هر دو نوع کابل اتصال RJ 45 و BNC مورد استفاده قرارگرفته اند.لذا بررسی این مورد به این جهت بوده تا کامپیوترهایی که با کابل BNC به شکل وصل شده اند شناسایی و در صورت لزوم به RJ 45 ارتقا یابند.
به دلیل اینکه Physical address برای هر کامپیوتر مقداری واحد است که از کارت شبکه خوانده می شود و همچنین آدرس کامپیوترها در شبکه داخلی MAN (physical address) می باشد،و به دلیل استفاده از نرم افزار Monitoring به این پارامتر احتیاج داریم.
در ضمن به علت استفاده از سیستم DHCP که در آن از طریق شناسایی IP اتصال به شبکه صورت می گیرد اهمیت داشتن IP معلوم می گردد.
پس از تهیه فرمهایی که شامل این موارد بود و آشنایی با مفاهیم فوق به ساختمانهای مذکور مراجعه و اطلاعات را از روشهای زیر بدست آوریم: در Win 98 هم از طریق دستور WinIpcfgدر قسمت Run و هم از دستور Ipconfig/All در Prompt DOS می توان NIC,HOST , MAC ,IPرا بدست آورد.
در Win 2000 و Win xp تنها از طریق Command prompt می توان به محیط DOS وارد شد و به این اطلاعات دسترسی پیدا کرد.
در مجموع حدود 1500 کامپیوتر مورد بازدید قرارگرفت و اطلاعات جمع آوری شده در فایلهایی مربوط به هر ساختمان دسته بندی شدند.
با آنکه تنها ویندوزهای 2000 و98 مورد تأئید سازمان هستند اما مشاهده شد که بسیاری از کاربران از ویندوز Me,xpاستفاده می کنند.هنچنین به علت پویا بودن IP ، در صورتیکه در IP , Server آزاد وجود داشته باشد،کامپیوتری که مجاز به استفاده از اینترنت نسیت و فقط می تواند از شبکه داخلی استفاده کند،IP آزاد را گرفته و به طور غیر مجاز Internet استفاده می کند.
در ادامه تحقیق در مورد امنیت شبکه انجام شد که شرح آن در زیر آمده است: