در این مقاله سعی داریم به طور اجمالی و خلاصه پرکاربردترین فایل سیستم ها (file system) را مورد بررسی قرار دهیم؛ ضمن اینکه فقط سیستم فایل های دو سیستم عامل پرکاربرد windows و Linux را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
توجه داشته باشید نقش فایل سیستم برای یک پارتیشن می تواند بسیار تعیین کننده و حیاتی باشد و روی مواردی مانند سیستم عامل پشتیبانی کننده، نوع و نحوه چیدمان فایل در پارتیشن، امنیت دسترسی به پارتیشن ها و ...
تأثیرگذار می باشد.
ضمناً لازم به یادآوری است فایل سیستم در زمان فرمت کردن یک درایو و یا توسط نرم افزارهای ویژه ای مانند partition majic نوشته می شود.
1.
FAT (File Allocation Table): این فایل سیستم که FAT16 هم نامیده می شود، از ابتدایی ترین فایل سیستم های دنیای کامپیوتر به حساب می آید.
FAT به طور ذاتی از کلاسترهای 32 بیتی استفاده می کند و از لحاظ امنیت و کارایی، نسبت به سایر فایل سیستم های مرور شده در این مقاله در سطح پایین تری قرار دارد.
FAT با سیستم عامل های win me, win 9x, win 3.x, dos و برخی سیستم عامل های os/2 و unix سازگاری دارد.
از معایب بزرگ FAT می توان به عدم پشتیبانی از هارد دیسک های با حجم بالا اشاره کرد.
ضمناً اندازه هر پارتیشن هم نمی تواند بیشتر از 2047 MB باشد.
2.
FAT32: نسخه توسعه یافته FAT16 می باشد که به منظور سازگاری با نسخه های جدید ویندوز و نیز پشتیبانی از هارد دیسک های با حجم بالاتر طراحی شد.
FAT32 از نظر امنیت و کارایی بسیار بهتر از FAT طراحی شده و حتی می تواند از کلاستر های 4 بیتی نیز استفاده کند و این امر موجب می شود تا حجم بشتری در اختیار کاربران قرار گیرد.
بدین معنا که هم از هاردهای با ظرفیت بیشتر پشتیبانی می کند و هم اندازه فایل ها در این فایل سیستم کمتر از FAT می باشد.
FAT32 قابلیت سازگاری با سیستم عامل های win xp, win 2k, win nt, win me, win 9x, dos 7.0 را دارا می باشد.
از معایب FAT32 می توان به عدم توانایی در تعریف سطح دسترسی، نداشتن Recycle bin مجزا، امنیت پایینتر نسبت به NTFS و ...
اشاره کرد.
1.
ضمناً اندازه هر پارتیشن هم نمی تواند بیشتر از 2047 MB باشد.
2.
اشاره کرد.
3.
NTFS (New Technology File System): این فایل سیستم به منظور تأمین امنیت بیشتری طراحی شده و دارای انعطاف پذیری بیشتری نسبت به فایل سیستم های قبل می باشد.
NTFS قابلیت پشتیبانی از هارد دیسک های با ظرفیت بالا و امروزی را فراهم نموده است و نیز قابلیت های امنیتی بسیار خوبی را در اختیار کاربرای قرار داده است، مانند: تعریف سطح دسترسی به اطلاعات برای هر کاربر، ایجاد Recycle bin مجزا برای هر کاربر، دارا بودن قابلیت جیره بندی دیسک (Disk Quota) و فشرده سازی و ...
.
NTFS توان پشتیبانی از ویندوزهای Vista, xp, nt , 2k را دارد، بدین معنا که پارتیشن مخصوص ویندوزهای فوق می تواند NTFS باشد.
- توی پرانتز: می توان پارتیشن های FAT32 را بدون هیچ نرم افزار جانبی و با اجرای دستور زیر در Cmd ویندوز به NTFS تبدیل نمود: convert x:/fs ntfs (x نام درایوی است که قصد تبدیل فایل سیستم آن را از FAT32 به NTFS داریم.
- توی پرانتز: پارتیشن های NTFS در ویندوزهای 9x , 3.x و dos دیده نمی شوند.
همینطور پارتیشن های FAT32 با حجم 2 GB به بالا در dos و win 3.x قابل رؤیت نمی باشند.
4.
EX2/EX3 (EXercize 2/3): این دو نوع فایل سیستم ویژه سیستم عامل Linux, unix هستند.
EX2/EX3 از لحاظ امنیت فوق العاده قدرتمند هستند و نیز قابلیت پشتیبانی از هارد دیسک های تا حجم 4 TB (4 ترابایت) را دارند.EX2 سیستم فایل استاندارد یونیکس و لینوکس می باشد که به کاربر اجازه می دهد فایل ها و دایرکتوری های قاعده دار (دارای مجوز و حق مالکیت) و اسم فایل طولانی و ...
داشته باشد.
تنها تفاوت بین EX2 و EX3 در این است که سیستم فایل EX3 علاوه بر داشتن کلیه خواص EX2، دارای خاصیت ثبت وقایع و ایجاد و سازماندی log می باشد و این امر موجب می شود تا در زمان crash سیستم بتوان در کوتاهترین زمان ممکن، فایل ها را به حالت قبل از خرابی بازگشت داد.
- توی پرانتز: پارتیشن های EX2/EX3 در ویندوز دیده نمی شوند، البته با نرم افزارهای ویژه ای می توان اطلاعات آن ها را خواند و یا تغییر داد و حتی با برخی نرم افزارها قادر خواهیم بود این پارتیشن ها را به NTFS تبدیل کنیم.
* پارتیشن Swap در لینوکس: پارتیشن Swap در سیستم عامل Linux تعریف مس شود و توسط لینوکس به عنوان حافظه مجازی مورد استفاده قرار می گیرد.
حجم این پارتیشن برابر مقدار RAM سیستم و یا در بهترین حالت 2 برابر آن تعیین می گردد.
این پارتیشن حالت مجازی دارد بدین معنا که در ساختار درختی فایل های linux دیده نمی شود، به عبارت دیگر نمی توان آن را به ساختار فایل لینوکس، mount کرد.
در پایان ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که سیستم عامل های دیگری نیز وجود دارند که هر کدام از فایل سیستم های مخصوص به خود استفاده می کنند.
در برخی از این سیستم عامل ها پارتیشن به صورت مجزا مفهومی ندارد مانند linux که از یک ساختار درختی بهره می برد و کلیه پارتیشن ها و دایرکتوری ها به صورت شاخه ای به ریشه (root) وصل می شوند و یا در novel netware که به جای پارتیشن از مفهوم volume استفاده می شود.