وجوه اعجاز قرآن
تناسب لفظ و معنا در قرآن
تناسب لفظ و معنى در قرآن
ویژگى الفاظ قرآن، انتخاب دقیق و تناسب آنها با معانى است و نیز قرار گرفتن در جایگاه مناسب خویش در جملات و هماهنگى آنها با واژههاى قبل و بعد از خود است. فعلها معانى دقیق خود را الهام مى بخشند، مثلاً فعل مضارع تجدید و استمرار را افاده کرده، تصاویر و صحنهها را باز آفرینى مى کند و به ذهن نزدیک مى سازد، تا جایى که گویى آن تصاویر و صحنهها جلوى چشمان مخاطب قرار داده مى شوند. واژهها گاهى به شکل جمع و گاهى به حالت مفرد مى آیند و این بدون سبب نسبت بلکه به علتى منطقى یا براى حفظ آهنگ و نغمه یا ذکر خاص پس از عام و بالعکس، یا در نظر گرفتن معرفه و نکره، به غرضى بلاغى و یا تقدیم و تأخیر است
تناسب واژهها با معانى
دقت در انتخاب واژهها در قرآن، نخستین مسالهاى است که پژوهشگر علوم قرآنى، آن را در مى یابد، به عنوان نمونه در قرآن موارد به کارگیرى واژه<الریاح» بادها،="" با=""><الریاح» باد="" و=""><الغیث» و=""><المطر» و="" جز="" آن="" با="" یکدیگر="" متفاوت="" است.="" مثلاً=""><الریح» در="" قرآن="" صرفاً="" در="" مواردى="" که="" خیر="" و="" منفعت="" و="" رحمت="" الهى="" بیان="" مى="" شود="" آمده="" است.(10)خداوند="" متعال="" مى="" فرماید:="">
<و هو="" الذى="" یرسل="" الریاح="" بشراً="" بین="" یدى="" رحمته="" حتى="" اذا="" أقلت="" سحاباً="" ثقالاً="" سقناه="" لبلد="" میت="" فأنزلنا="" به="" المأ="" فأخرجنا="" به="" من="" کل="" الثمرات="" کذلک="" نخرج="" الموتى="" لعلکم="" تذکرون».="" (اعراف،="" 7="" 57)="">
<اوست که="" بادها="" را="" پیشاپیش[="" باران]="" رحمتش="" مژده="" رسان="" مى="" فرستد،="" تا="" آنگه="" که="" ابرهاى="" گرانبار="" را="" بردارند،="" آن="" را="" به="" سوى="" سر="" زمینى="" مرده،="" برانیم،="" و="" از="" آن،="" باران="" فرو="" آوردیم؛="" و="" از="" هر="" گونه="" میوهاى[="" از="" خاک]="" بر="" آوریم.="" بدین="" سان="" مردگان[="" نیز="" از="" قبرها]="" خارج="" مى="" سازیم،="" باشد="" که="" شما="" متذکر="" شوید.»="">
و مى فرماید:<و أرسلنا="" الریاح="" لواقح="" فأنزلنا="" من="" السمأ="" مأ="" فأسقینا="" کموه="" و="" ما="" أنتم="" له="" بخازنین»(حجر،="" 15="" 22)="">
<و بادها="" را="" بار="" دار="" کننده="" فرستادیم="" و="" از="" آسمان،="" آبى="" نازل="" کردیم،="" پس="" شما="" را="" بدان="" سیراب="" نمودیم،="" و="" شما="" خزانه="" دار="" آن="" نیستید.»="">
و نیز مى فرماید:<و من="" آیاته="" آن="" یرسل="" الریاح="" مبشرات="" و="" لیذیقکم="" من="" رحمته="" و="" لتجرى="" الفلک="" بأمره="" و="" لتبتغوا="" من="" فضله="" و="" لعلکم="" تشکرون»(روم،="" 30="">
<و از="" نشانههاى="" او="" این="" است="" که="" بادهاى="" بشارت="" آور="" را="" مى="" فرستد،="" تا="" بخشى="" از="" رحمتش="" را="" به="" شما="" بچشاند="" و="" تا="" کشتى="" به="" فرمانش="" روان="" گردد،="" و="" تا="" از="" فضل="" او[="" روزى="" بجویید]="" و="" امید="" که="" سپاسگزارى="" کنید.»="">
و مى فرماید:<و الله="" الذى="" ارسل="" الریاح="" فتثیر="" سحاباً="" فسقناه="" الى="" بلد="" میت="" فاحیینا="" به="" الأرض="" بعد="" موتها="" کذلک="" النشور»(فاظر،="" 35="">
<و خدا="" همان="" کسى="" است="" که="" بادها="" را="" روانه="" مى="" کند؛پس[="" بادها]="" ابرى="" را="" بر="" مى="" انگیزند،="" و[="" ما]="" آن="" را="" به="" سوى="" سر="" زمین="" مرده="" راندیم،="" و="" آن="" زمین="" را="" بدان[="" وسیله]،="" پس="" از="" مرگش="" زندگى="" بخشیدیم؛رستاخیز[="" نیز]="" چنین="" است.»="">
واژه<الریح» باد،="" نیز="" در="" جاهایى="" که="" براى="" ترسانیدن="" از="" فرجام="" عمل="" و="" عذاب="" کردن="" است="" مورد="" استفاده="" قرار="" گرفته.="" راغب="" اصفهانى="" مى=""><در اکثر="" جاهایى="" که="" خداوند="" واژه=""><الریح» را="" مفرد="" آورده="" براى="" بیان="" عذاب="" بوده="">