دانلود مقاله نکاتی در مورد قرآن

مقدمه
صحبت از ماندگارترین اثر تاریخی است، همان اثری که هوز بوی تازگی از آن استشمام می‌شود.

سخت از پیام و گفتار خداوندی است، همان گفتاری که جزء جزء آن، دریای خروشانی از معارفت است.

سخت از تنها مکتوب تحریف‌ناپذیر خلقت است، همان مکتوبی که جان‌ها را سیراب و روح‌ها را به تعالی می‌رسند.
فاش گویم آنچه در دل مضر است این کتابی نیست چیز دیگر است
چون که در جان رفت جان دیگر شود جان چو دیگر شد، جهان دیگر شود
اللهم اجعل القرآن وسیله لنا الب اشرف منازل الکرامه
ای خدا، قرآن را وسیله ما برای رسیدن به بالاترین منزلت‌های کرامت بگردان
روی سخن ما در این تحقیق، با نسل پویای ما است که در بحران انتخاب قرار گرفته و در جستجوی بهترین الگو تکاپو می‌کند و هر نوی را می‌آزماید و کنار می‌گذارد و بر پایه لکل جدید لذه، هماره در پی نوی دیگر است و این آزمون را بارها و بارها تکرار می‌کند و همچنان طی شده را درمی‌نوردد.
قرآن را!

قرآن را!

که ریشه‌های تمام معارف بشری در آن نهفته است.
قرآن را!

که بهترین وسیله‌ی آرامش و از برترین مصادیق ذکر خداست.
قرآن را!

که مایه کرامت فردی و اجتماعی ما مسلمانان است و همه چیز ما به عمل به آن و پیروی از قرآن ناطق، ائمه اهل بیت بستگی دارد.
جایگاه و عظمت قرآن
پیامبر اکرم(ص): قرآن از همه چیز، جز خدا برتر است.

پس هر که قرآن را پاس دارد، خدا را پاس داشته و هر که قرآن را پاس ندارد، احترام خدا را سبک شمرده است.
امام صادق(ع): عزیز جبار، کتاب خود را بر شما نازل کرد.

او راستگو و نیکی کننده است.

در آن کتاب، اخبار شما و کسانی که پیش از ما بود و پس از شما خواهد بود و اخبار آسمان و زمین آمده است، که اگر کسی می‌آمد و از اینها به شما خبر می‌داد، در شگفت می‌شدید.
پیامبر اکرم(ص): علم قرآن را بیاموزید و غرایب آن را فرا گیرید.

غرایب آن احکام واجب و حدود آن است.

چه قرآن بر پنج وجه نازل شده است: حلال، حرام، محکم، متشابه و امثال.
پس به حلال عمل کنید و حرام را فرو گذارید.

محکم را بکار ببندید و متشابه را رها کنید و از امثال عبرت بگرید.
قرآن، آب حیات انسان است.

این آب هم، تشنه و طالب انسان است، همانطور که انسانه تشنه اوست، به همان اندازه که ما علاقه‌مند به قرآنیم، چندین برابر قرآن عاشق ماست.
قرآن، آب حیات انسان است.

این آب هم، تشنه و طالب انسان است، همانطور که انسانه تشنه اوست، به همان اندازه که ما علاقه‌مند به قرآنیم، چندین برابر قرآن عاشق ماست.

قرآن، سفره رحمت رحیمیه است که فقط برای انسان گسترده شده است.

طعام این سفره، غذای انسان است که با ارتزاق آن متخلق به اخلاق ربوی می‌گردد و متصف به صفات ملکوتی می‌شود و مدینه فاضله تحصیل می‌کند و هیچ کس از کنار این سفره بی‌بهره برنمی‌خیزد.

شفاعت قرآن در روایت آمده که رسولب خدا(ص) فرمودند: هیچ شفیعی نه پیغمبر و نه ملک و نه غیر از اینها، در روز قیامت بلند مرتبه‌تر از قرآن نیست.

منقول است که حضرت علی(ع) فرمودند: قرآن را فرا گیرید که بهترین گفته‌هاست و در آن بیاندیشید و تفقه کنید که بهار دلهاست و از نور آن شفا جوئید که شفای دل‌های بیمار است و آن را به نیکوترین وجه، تلاوت کنید که سودبخش‌ترین سرگذشت‌هاست.

عمومی بودن فهم قرآن جهانی بودن زبان قرآن کریم و اشتراک فرهنگ آن، در اجتماع دلپذیر سلمان فارسی، صهب رومی، بلال حبشی، اویس قرنی، عمار و ابوذر غفاری در ساحت مقدس پیامبر جهانی، که شعار ازسلت الی الابیض و الاسود و الاخمر، او شهره آفاق شد، متجلب است.

قرآن مصون از دستبرد و تحریف مضمون عبارت شیخ صدوق، در کتاب اعتقادات اینچنین آمده است: آنچه هم اکنون در دست مردم است، بدون هیچ کم و کاستی همان قرآنی است که بر پیامبر(ص) نازل شده است.

پیش از این نبوده و هر کس به ما عقیده تحریف را نسبت دهد، کاذب است.

اعجاز قرآن در بلاغت معنی بلاغت، رسیدن است.

اگر گوینده طوری کلام را بیان کند که معنی به قلب سامع رسیده و جایگیر شود و مقصودی که دارد عقل و وجدان مستمع را مسخر نماید، آن سخن، بلیغ است و شکی نیست که قرآن در بلاغت به حد اعجاز رسیده، زیرا چنان مملکت وحشی، بت‌پرست، دزد، غارتگر و ظالم را در مدت بسیار کم، صالح و خداپرست و متحد نمود که قایل شدند تمام دنیا را در تعلیم و تادیب نمایند، با آنکه همه آنها متمدن‌تر و به مراتب بسیار عالم‌تر و در سیاست و حکمت و صناعت و کلیه لوازم زندگی بشری از آنها به درجاتی اشرف بودند.

معلوم است که بیان الهی چنان در قلوب عرب موثر واقع شده که آنها را به کلی استحاله کرده و تغییر ماهیت داد و سایر معجزات انبیاء(ع)، قطعاً به این اندازه، امت‌ها را خاضع ننموده است.

روش‌های ویژه قرآن در بیان معارف استفاده گسترده از تمثیل برای تنزل دادن معارف سنگین و متعالی؛ داوری قاطع نسبت به اقوال و آرایی که از دیگران نقل می‌کنند.

پیوند دادن مسائل جهان‌شنسای با خداشناسی؛ گزینش صحنه‌های درس‌آموز تاریخی در تبیین قصه‌ها؛ بیان مصداق و پرهیز از کلی‌گویی؛ تکرار مطالب، چون قرآن در مقام هدایت است، لازم است در هر مناسبت یا زبانی خاص ادا شود تا ویژگی موعظه داشته باشد.

یکی از ظرافت‌های ادبی و هنری در بیان قرآنی، تغییر ناگهانی سیاق است تا خواننده را متوقف کرده و به تامل وادارد.

کیفیت نزول قرآن حارث بن هشام از پیامبر اکرم(ص) پرسید: وحی چگونه بر شما نازل می‌شود؟

ایشان فرمودند: گاه صدایی مانند صدای زنگ به گوش من می‌رسد و وحیی که بدین صورت بر من نازل می‌شود، سخت بر من گران و سنگین است.

سپس این صداها قطع می‌شود و آنچه را جبرئیل می‌گوید، فرا می‌گیرم.

گاهی نیز جبرئیل به صورت مرد بر من فرود می‌آید و سپس با من سخن می‌گوید و من گفته‌های او را حفظ می‌کنم.

راه‌های ارتباط پیامبر اکرم(ص) با عالم غیب عبارتند از: الهام به قلب؛ توسط فرشته وحی؛ از طریق شنیدن صدا.

به این ترتیب که خداوند امواج صوتی را در فضا و اجسام می‌آفریده و از این طریق با پیامبرش سخت می‌گفته که از دیگران مخفی و پنهان بوده است.

خواب.

اولین و آخرین آیات و سوره‌های نازل شده قرآن در مدت بیست و سه سال یعنی در طول مدت نبوت رسول اکرم(ص)، نازل گردیده است و مشهور آن است که اولین سوره نازل شده، «اقرا باسم ربک» است، ولی معلوم نیست آخرین چیزی که نازل گردید، کدام آیه است و اصحاب پیغمبر در آن اختلاف‌نظر دارند.

گویتا هر کس آخرین آیه‌ای که از پیغمبر شنیده است را آخرین آیه نازل شده پیامبر نام برده است.

ولی از آنجا که آیه «الیوم اکملت لکم دینکم» که سوره مائده است به اتفاق در حجه‌الوداع یعنی دو ماه و نیم قبل از رحلت نازل شده و نیز سوره «اذا جاء نصرالله و الفتح» دلالت می‌کند، بر اینکه خدا پیامبر اکرم(ص) خبر رحلت او را می‌دهد، باید سوره مائده و «اذا جاء» از آخرین سوره‌ها باشد، اما آخرین آیه کریمه «واتقوا یوما» و نازل شدن چیزی بعد از آن معلوم نیست.

احادیثی در این خصوص وجود دارد.

مقداری از سوره‌های قرآن را که قبل از هجرت پیغمبر نازل گردیده، مکی و مقداری که بعد از هجرت نازل شده، مدنی می‌گویند.

خواه در شهر مکه و مدینه نازل شده یا در سفرها و قرای دیگر.

امام صادق(ع) فرمودند: «بسم الله الرحمن الرحیم، اقرا باسمک الذی ...» اولی آیانی است که بر نبی اکرم(ص) نازل شده است.

سوره‌ها و آیات مکی و مدنی معنا و ملاک مکی و مدنی بودن سوره‌ها دوران رسالت پیامبر اکرم(ص) به دو بخش تقسیم می‌شود: دوره اول که سیزده سال است و در مکه با تبلیغ سپری شد.

دوره دوم که ده سال است و پس از هجرت به مدینه آغاز شد که حضرت در این دوره به تکمیل دین پرداختند.

آنچه از قرآن در دوره اول نازل شد، آیات و سوره‌های مکی نامند، خواه در خود مکه نازل شده باشد یا نه.

و آیات و سوره‌هایی که در عرض 10 سال بعد، نازل گشته مدنی نام دارد، خواه در خود مدینه نازل شده باشد یا در جاهای دیگر.

بیشتر قرآن در مکه و در عرض سیزده سال نازل شده است.

غالب این آیات قرآنی که با ندای «یا ایها الناس» شروع می‌شود، مدنی و آیاتی که با خطاب «یا ایها الذین آمنوا» آغاز می‌شود، مدنی است.

فایده دانستن مکی و مدنی بودن آیات زمان نزول آیات را معلوم می‌دارد.

اگر دو آیه در یک موضوع باشد، یکی در مکه و دیگر در مدینه، آیه مدنی ناسخ و آیه مکی منسوخ است.

شناسایی تاریخ تشریع و مکان تشریع و سبب نزول، حکمت آن تشریع را معلوم می‌دارد.

نحوه جمع‌آوری قرآن در زمان‌های مختلف قر‌آن در زمان پیامبر اکرم(ص) به صورت کامل در اوراق متعدد نوشته شده بود و در خانه حضرت نگهداری می‌شد.

در زمان ابوبکر، هیاتی مامور شد تا قرآن را جمع‌آوری کند و بین دو لوح قرار دهد.

در زمان عثمان هم به علت توسعه سرزمین‌های اسلامی و بروز اختلافاتی در قرائت قرآن، همه نسخه‌های پراکنده قرآن جمع‌آوری شد و دستور داده شد از روی یک نسخه به تکثیر فراوان قرآن بپردازند.

این نسخه به مصحف امام نامگذاری شد و از همین نسخه نمونه‌هایی به بلاد اسلامی فرستاده شد.

نام‌ها و ویژگی‌های ترکیب قرآن قرآن کریم به اسامی متعدد و عناوین متعددی نامیده می‌شود و از این اسامی در قرآن کریم یاد شده است.

میان این اسامی چند نام دارای شهرت بیشتری است که مورد اتفاق اکثر دانشمندان علوم قرآنی است و می‌توان آنها را به عنوان اسامی و نام‌های قرآن تلقی کرد که عبارتند از: «قرآن، فرقان، کتاب، ذکر و تنزیل» اهمیت فراوان فراگیری قرآن امام صادق(ع): شایسته است که مومن، قبل از مرگ، قرآن را بیاموزد و یا در حال فراگیری آن باشد.

حضرت علی(ع) فرمودند: حق فرزند بر پدر این است که نام نیکو بر او بگذارد، خوب تربیتش کند و قرآن تعلیمش نماید.

پیامبر اکرم(ص): هر کس به فرزندش قرآن بیاموزد، خداوند متعال در قیامت به پدر و مادر، تاج پادشاهی می‌بخشد و بر او دو جامه‌ای می‌پوشاند که هیچ کس مانند آنها را ندیده است.

سهل بن سعد می‌گوید: زنی نزد پیامبر اکرم(ص) آمد و گفت: که من خود را به خدا و رسولش بخشیدم.

حضرف فرمود: به زن نیاز ندارد.

مردی به رسول خدا گفت: او را به ازدواج من درآور.

حضرت فرمود: چیزی داری به وی بدهی؟

مرد گفت: خیر.

حضرت فرمود: حتی انگشتری از فلز؟

مرد معذرت خواست.

حضر پرسید: از قرآن چه می‌دانی؟

مرد پاسخ داد: فلان سوره و فلان سوره و هینطور سوره‌هایی را که حفظ کرده بود، برشمرد.

حضرت فرمود آیا می‌توانی از حفظ بخوانی؟

گفت‌:‌ آری.

پیامبر فرمود تو را به ازدواج او درمی‌آورم در برابر آنچه از قرآن به وی می‌آموزی.

فضیلت و اهمیت قرائت قرآن در روایات آمده که رسول خدا(ص) فرمود: برترین عبادت امت من خواندن قرآن است.

حضرت علی(ع) فرمودند: چه خوب است که هه سخن ذکر خدا و قرائت قرآن باشد که چون از پیامبر پرسیدند: در نزد خدا کم عمل برتر است؟

گفت: قرائت قرآن و اینکه تو در حالی بمیری که زبانت به ذکر خدا مشغول است.

پیامبر اکرم(ص): همانا خواننده آیه‌ای از کتاب خدا، بهتر است از آنچه زیر عرش است تا پایین‌ترین جاهای زمین.

امام صادق(ع): بزرگان امت من،‌ قاریان و حافظان قرآن و شب‌زنده‌دارانند.

حضرت علی(ع) فرمودند: هر کس به تلاوت قرآن انس گیرد، جدایی برادران او را به وحشت نمی‌اندازد.

آداب ظاهری و باطنی قرائت قرآن ابوحیان توحیدی گوید: حضرت علی(ع) شنید که قاری قرآنی آیات را به صورت نادرست قرائت می‌کند.

این مطلب حضرت را ناراحت کرد.

لذا ابوالاسود دولی را فراخواند و به او پیشنهاد فرمود که قاعده و نمونه و مقیاسی برای مردم وضع کند.

البته جهات مختلف مطلب را برای او روشن نمود و زمینه کار را برای او فراهم کرد و نمونه‌هایی از قواعد را برای او بیان داشت.

استعاذه از شیطان رجیم از آداب مهمه قرائت، استعاذه از شیطان رجیم است که خار طریق معرفت و مانع سیر و سلوک الی الله است و این استعاذه و پناه بردن با لقلقه لسان و صورت بی‌روح و دنیای بی‌آخرت تحقق پیدا نکند، چنانچه مشهود است.

تلاوت از روی قرآن و نگاه کردن به آن پیامبر اکرم(ص): نگاه کردن به سه چیز عبادت است: صورت پدر و مادر، مصحف و دریا.

پیامبر اکرم(ص): قرآن را با صوت‌های خود نیکو سازید که صورت زیبا بر زیبایی قرآن می‌افزاید.

امام صادق(ع): پیامبر اکرم(ص) فرمودند: راه قرآن را پاکیزه سازید، چون پرسیدند که ای پیامبر راه قرآن چیست؟

گفت دهان‌های شما.

پرسیدند: به چه چیز پاکیزه کنیم؟

گفت به مسواک زدن.

ترتیب و شماره خواندن «و رتل القران ترتیلا».

قرآن را با ترتیل و شمرده بخوان.

امام صادق(ع) فرمودند: یعنی اینکه در خواندن آن درنگ نکنی و صوتت را نیکو سازی.

خواندن قرآن با لحن عربی امام صادق(ع): قرآن را فصیح و با لحن عربی بخوانید، زیر قرآن به زبان عربی است.

سجده تلاوت یکی از آداب تلاوت قرآن مجید، سجده کردن هنگام قرائت آیا سجده یا گوش دادن به آنهاست.

این سجده را سجده تلاوت گویند، زیرا در قرآن، پانزده آیه سجده‌دار است که چهار آیه از آنها سجده واجب دارد و موسوم به عزایم است و یازده آیه از آنها سجده مستحب دارد.

اخلاص در قرائت پیامبر اکرم(ص) فرمودند: کسی که قر‌آن را از روی تظاهر و ریا و یا جلب توجه مردم بخواند، در روز قیامت محشور می‌شود، در حالی که در صورت او جز استخوان چیزی نیست و قرآن، گریبان او را می‌گیرد و کشان‌کشان به سوی آتش برده و در شعله‌ها رها می‌سازد.

خشوع دل و صفای باطن پیامبر اکرم(ص) فرمودند: مادامی که حضور قلب دارد و اعضایتان در برابر قرآن خشوع دارند، قرآن بخوانید و هرگاه حضور قلب ندارید، قرائت شما قرائت واقعی نخواهد بود.

خواندن همراه با گریه پیامبر اکرم(ص) فرمودند: هیچ خشمی نیست که در اثر قرائت قرآن، گریان شود، مگر اینکه در روز قیامت آن چشم درخشان گردد.

اهمیت تدبر در قرآن پیامبر اکرم(ص) به ابن مسعود فرمودند: هنگامی که کتاب خدای متعال را می‌خوانی و به آیه‌ای می‌رسی که در آن امر و نهی است، بار دیگر آن را برای عبرت گرفتن تکرار کن و این کار را از یاد مبر، زیر که نهی آن دلیل بر فروگذاشتن گناهان است و امر آن دلیل بر نیکوکاری و صلاح.

امام صادق(ع): قرآن با شتاب‌زدگی خوانده نمی‌شود، بلکه کلمه کلمه و با دقت خوانده می‌شود.

پس به هر آیه‌ای می‌رسیم که درباره بهشت است، باید مقدار توقف کنیم و از خداوند آن را مسئلت کنیم.

همچنین اگر به آیه‌ای رسیدیم که از جهنم سخم می‌گوید، باید به خدا پناه ببریم.

آثار قرائت و انس با قرآن محو گناهان امام صادق(ع): چرا تاجری که در بازار مشغول تجارت است، بعد از بازگشت به خانه‌اش و پیش از خوابیدن، یک سوره از قرآن را نمی‌خواند تا در برابر هر آیه خوانده شده ده حسنه برای او نوشته شود و ده گناه او محو گردد؟

محبوب و مورد رحمت خداوند پیامبر اکرم(ص) به سلمان فارسی فرمودند: ای سلمان، چون مومن قرآن بخواند، خداوند درهای رحمت را بر او می‌گشاید.

بعد از آموختن علم، خداوند هیچ چیز را بیشتر از قرائت قرآن دوست نمی‌دارد.

آمیزه گوشت و خون و همنشینی با فرشتگان امام صادق(ع): هرکه قرآن بخواند و جوان و مومن باشد، قرآن با گوشت و خون او آمیخته می‌شود و خدا او را با فرشتگانی بزرگوار که نویسندگان و حاملان قرانند، قرین می‌سازد و قرآن در روز بازپسین نگاهبان او می‌شود.

مایه استجابت دعا امام صادق(ع) به روایت از پدرش امام محمدباقر فرمودند: دعا کردن را در پنج جا غنیمت شمارید: هنگام خواندن قرآن، هنگام بانگ برداشتن به اذان، هنگام فرو ریختن باران، هنگام برخورد دو صف برای شهادت و هنگام دعا کردن مظلوم که حجاب از عرش برداشته می‌شود.

برکت خانه، حضور فرشتگان و بیرون رفتن شیطان در حدیث است که حضرت علی(ع) فرمودند: خانه‌ای که در آن قرآن تلاوت شود و ذکر خدا در آن گفته شود، برکتش زیاد می‌گردد و فرشتگان در آن خانه حاضر می‌شوند و شیاطین آن بیت را ترک می‌گویند.

خانه‌ای که در آن صدای قرآن بلند است برای اهل آسمان‌ها درخشندگی دارد، مانند درخشندگی ستارگان برای اهل زمین، اما خانه‌ای که از قرآن و ذکر خداوند عز و جل بیگانه باشد، از برکت و حضور فرشتگان محروم از شیاطین مملو است.

نتیجه‌گیری اهمیت و نتیجه عمل به قرآن امام صادق(ع) فرمودند: خوانندگان قرآن سه گونه‌اند: یک دسته قرآن را برای آن می‌خوانند که شاهان را بدوشند و بوسیله آن بر مردمان، گرنفرازی کنند، پس آنان از اهل آتش هستند.

دیگر، خواننده قرآنی که حروف آن را حفظ و حدود آن را ضایع می‌کند که او نیز از اهل آتش است و دیکر، خواننده قرآنی که قرآن را می‌خواند و سر به جیب تامل فرو می‌برد، به محکم و متشابه آن عمل می‌کند، به اقامه واجبات آن می‌پردازد، حلال آن را حلال و حرام آن را حرام می‌شمارد.

این کسی است که خداوند او را از فتنه‌های گمراه کننده نگاه می‌دارد و خود، اهل بهشت است و هرکس را بخواهد، می‌تواند شفاعت کند.

حضرت علی(ع) در جوابی که به طلحه دادند، فرمودند: اگر به آن چه که در قرآن است، عمل کنید، از دوزخ نجات خواهید یافت و به بهشت خواهید رفت.

در قرآن، حجت ما، بیان حق و واجب بودن اطاعت از ماست.

فهرست مطالب مقدمه 1 جایگاه و عظمت قرآن 2 شفاعت قرآن 3 عمومی بودن فهم قرآن 3 قرآن مصون از دستبرد و تحریف 3 اعجاز قرآن در بلاغت 3 روش‌های ویژه قرآن در بیان معارف 4 کیفیت نزول قرآن 4 اولین و آخرین آیات و سوره‌های نازل شده 5 سوره‌ها و آیات مکی و مدنی 6 فایده دانستن مکی و مدنی بودن آیات 7 نحوه جمع‌آوری قرآن در زمان‌های مختلف 7 نام‌ها و ویژگی‌های ترکیب قرآن 7 اهمیت فراوان فراگیری قرآن 8 فضیلت و اهمیت قرائت قرآن 9 آداب ظاهری و باطنی قرائت قرآن 9 استعاذه از شیطان رجیم 10 تلاوت از روی قرآن و نگاه کردن به آن 10 ترتیب و شماره خواندن 10 خواندن قرآن با لحن عربی 10 سجده تلاوت 10 اخلاص در قرائت 11 خشوع دل و صفای باطن 11 خواندن همراه با گریه 11 اهمیت تدبر در قرآن 11 آثار قرائت و انس با قرآن 12 محو گناهان 12 آمیزه گوشت و خون و همنشینی با فرشتگان 12 مایه استجابت دعا 12 نتیجه‌گیری 13 اهمیت و نتیجه عمل به قرآن 13