نماز مراسم مخصوصی برای پرستش خدا و راز ونیاز با او است که درآن جنبه‌های ارزنده و آموزنده خاصی درنظرگرفته شده و به همین جهت شکل مخصوصی به خود گرفته است.
سرود توحید ویکتاپرستی
سرود فضیلت وپاکی
نماز سرود توحید ویکتاپرستی وسرود فضیلت وپاکی است که باید فکر وروح مارا دربرابر عوامل شرک زا وآلوده کننده یی که درزندگی روزمره با آنها سروکارداریم پاک ویکتاپرست نگهدارد.
هریک از مادرزندگی روزانه خود سرگرم کاروهدف خویش است وکمتربه چیز دیگربه جز آن می‌اندیشد.
سرگرمی به کاروتلاش روزانه درراه زندگی برای بشر امری طبیعی وضروری است، به جسم وجانش نشاط می‌بخشد، راههای جدید زندگی را به روی او می‌گشاید واورا درراه علم وهنر وصنعت وایجاد وسایل گوناگون بهتر زیستن به جلو می‌راند، ولی درعین حال اورا چنان درخود وآرزوهایش فرو می‌برد که گهگاه برای رسیدن به این آرزوها دربرابراین وآن به چم وخم اش وا میدارد، از خود وشخصیت واقعی وانسانی خود بیگانه اش می‌سازد وجسم وجانش را آلوده می‌کند.
ضرورت نماز
نماز از انسان بالغ وعاقل واجد شرایط درهیچ حالی ساقط نمیشود حتی درحال درگیری مسلحانه، حمله دزد یا درنده به هرشکل ممکن باید نماز خودرا بخواند اگر ممکن باشد ایستاده وگرنه نشسته یا درحال راه رفتن، پیاده یا سواره یا خوابیده وباید تاممکن است تکبیره الاحرام را روبه قبله بگوید وبقیه نماز را هم هرقدرکه می‌تواند روبه قبله انجام دهد واگرنمیتواند رکوع وسجود را به طورکامل بجا آورد با اشاره انجام دهد.
و چنانچه نماز خواندن برای او به این اندازه هم ممکن نباشد، بنابر احتیاط باید پس از نیت، تکبیره الاحرام را به قصد مافیالذمه (1) بگوید وبه جای هررکعت یک سبحان الله والحمدلله ولاله الاالله والله اکبر گفته وبه دنبال آن دعای دیگری هم بخواند وسپس با تشهد وسلام نماز را تمام نماید و اگر به وظیفه خود عمل نماید نمازش اعاده یا قضا ندارد.
اگر به جهت ضرورت، بعضی از نماز را به عنوان مثال درحال راه رفتن یا سواره بخواند ودربین نماز ضرورت برطرف شود، باید باقیمانده نماز را برطبق وظیفه فعلی تمام وکامل بجا آورد واگر وقت باقی است بنابر احتیاط دوباره نماز را به طور کامل بخواند.
همچنین اگربعضی از نماز را کامل انجام داده ودربین آن خوف وضرورت پیدا شده است، باقیمانده را برطبق ضرورت بجا آورد.
درقرآن کریم وسیره اهل بیت (ع) امت اسلامی به برپاداشتن نماز دعوت شده اند وهمانگونه که عدالت اجتماعی نماد حکومت دینی دراموردنیایی است، اقامه نماز نیز نماد حکومت دینی در امور معنوی جامعه است بدین جهت است که مسئولان ومدیران حکومت درهررده ای که باشند به برپاداشتن نماز دراجتماع ونه صرفاً خواندن نماز، توصیه وتوصیف شده اند.
انقلاب اسلامی ایران نیز که درراه آرمان‌های حکومت دینی گام برمی دارد از آغاز تا امروز توجه بسیاری به نماز داشته است.
ولی این توجه کمتردارای نظام وهماهنگی بوده است.
لذا ضرورت ایجاد انسجام بیشتر دراقامه نماز درجامعه وخصوصاً دردانشگاه ها احساس می‌شود.
اهمیت و ضرورت فریضه نماز اهمیت وضرورت فریضه نماز به قدری مهم است که قرآن بعد از ایمان آن را متذکرشده است «یقیمون الصلوه» از این جا به اهمیت نماز پی می‌بریم زیرا یکی از پایه‌های دین شمرده شده است ودررأس همه عبادتها نماز است، اسلام بدون نماز هرگز معنایی ندارد، نماز خود سازی است، قرآن عجیب سخن می‌گوید «ای اهل ایمان !
ازنماز استمداد کنید، اگرشما میخواهید دراجتماع یک مسلمان واقعی باشید ومی خواهید یک مجاهد نیرومند باشید.
باید نماز خوان خالص ومخلص باشید» واهمیت نماز درجریان اجتماعی شدن نیز بسیار مهم است.
عمده ترین فریضه مذهبی که درفرآیند اجتماعی شدن، افکارنگرش ورفتارهای مذهبی کودکان ونوجوانان راتحت تأثیر قرارمیدهد نماز است اگر ما بتوانیم نماز را به عنوان یک هنجارمذهبی دررفتاروکردارفرزندان خود درونی سازیم قدم اساس برا تربیت دینی آنها برداشته ایم نماز درایجاد وحفظ شخصیت سالم مذهبی افراد جامعه نقش دارد ودارای اثرات مثبت اجتماعی است نکته مهم: توجه دادن جوان به نماز، ایجاد رابطه انس او با خدا احساسات مذهبی اورا اقناع می‌کند.
تمایلات طبیعی وهواهای نفسانی اورا مهارکرده ورفتار اورا تحت کنترل درمی آورد.
آیات واحادیث وروایات معتبر نماز را برپادارید که نماز (انسان را) از زشتی ها وگناه باز میدارد ویاد خدا بزرگتراست وخداوند میداند که شما چه کارهای را انجام می‌دهید.
پیامبر اکرم (ص) فرمود: برای هرچیز چراغی است وچراغ قلب مؤمن نمازهای پنجگانه است.
حضرت علی (ع) فرمود: کسی که نماز بخواند وحق نماز را بشناسد گناهش بخشوده خواهد شد.
در عصرروز تاسوعا وقتی که دشمن تصمیم گرفت حمله به لشگریان امام حسین (ع) را آغاز کند، حضرت به برادرش حضرت ابوالفضل (ع) فرمود: «به سوی آنان بروواگر میتوانی کاررا به فردا واگذار.
تا امشب رابه نماز وطلب آمرزش از اوسپری کنیم خدا میداند که من نماز، تلاوت قرآن، بسیاری دعا ودرخواست آمرزش را دوست دارم».
امام سجاد (ع) فرمود: «فرزندان خردسالش را دستورمیدادکه نمازهای واجب رابخوانند ودرمورد خواندن نمازهای مستحب برآنان سخت گیری نمی‌کرد» امام محمد باقر(ع) به یکی از یارانش فرمود: «آیا ریشه وشاخه وبلندترین قله اسلام را به تو معرفی کنم؟
عرض کردفدایت شوم بفرمایید: حضرت فرمود: ریشه اش نماز است وشاخه اش زکات وقله مرتفعش جهاد است» امام صادق (ع) فرمود: «هنگامی که وقت نماز فرا میرسد شیعیان مارا آزمایش کنید وببینید اهمیت دادن آنان به نماز اول وقت چگونه است».
امام رضا (ع) فرمود: «خواند قرآن درنماز واجب است».
حضرت مهدی (عج) فرمود: «هیچ چیزی مانند نماز بینی شیطان را به خاک نمی ساید، پس نماز بخوان وبینی ابلیس را به خاک بمال».
فواید نماز: قرآن فواید فراوانی برای نماز ذکرمی کند: «ان الصلوه تنهی عن الفحشاء والمنکر» نماز جلوی زشتی را می‌گیرد، زیرا طهارت است شرایط وعادات وآدابی دارد طهارت مکان وطهارت لباس میطلبد.
بعضی شرطند، بعضی وجوب است وبعضی مستحبی وبعضی ادب و دستوروسنت را دارد.
این مجموعه نماز را می‌سازد البته چون جهان طبیعت جهان تأثیر وتأثر متقابل است وکسی که اهل فحشاء ومنکر است توفیق خواندن نماز را ندارد.
اینها یک تضاد متقابل دارند ممکن نیست که نماز جلوی فحشاء را بگیرد ولی فحشاء اثر منفی درمورد نماز نگذارد، همان طورکه نمازگذارازفحشاء منزه است انسان فاحش یا بد عمل هم توفیق انجام دادن نماز را ندارد.
اگر نمازی جلوی معصیت را می‌گیرد، معصیت هم توفیق نمازگذاردن را سلب می‌کند یا نمی گذارد انسان نماز بخواند یا اگر هم نماز بخواند فقط برای ادای تکلیف است کسی که از نماز لذت نبرد اهل نماز نیست.
عوامل مؤثر در گرایش نوجوانان وجوانان به نماز خانواده آموزش نمازوپرورش روحیه مذهبی مناسب برا اقامه آن، ابتدا از خانواده شروع می‌شود وخانواده نقش مهمی درانتقال فرهنگ نماز ازخود بروز می‌دهد.
آنچه درمورد فرزند در گرایش به نماز مهم است.
وجود انگیزه است وآنچه درتربیت وآموزش نماز اهمیت دارد روح معنوی نماز به اعماق دل اوست، نه تحمیل شکل وقلب او.
زمانی آموزش نماز به توفیق می‌انجامد وقرین موفقیت می‌شود که با احساس خوشایند همراه باشد وبدیهی است زمانی که نوجوان درمعرض یادگیری وآموزش احکام وعبادات قراردارد، لازم است از قبل برای این موضوع زمینه سازی شود تا همراه آموزش، احساس خوشایند دراو ایجاد گردد وبه این ترتیب نتیجه مطلوب به بارآورد، دراین صورت تقویت چنین گرایش فطری نیز بسیار آسان وطبیعی خواهد بود.
زمانی نوجوان الگوهای رفتاری مطلوب خویش را درموقعیتها وشرایط مختلف زندگی در رفت وآمدها میهمانیها وبرخوردهای بستگان ودوستان واز جمله حضورآنان درصفوف نماز جماعت مشاهده می‌کند احساس شادمانی شوق وشعف سراسروجودش را فرامی گیرد و عمیقاً نسبت به رفتارآنها کنجکاومیشود واز آنان الگومیگیرد.
مدرسه: درمدرسه نیز هنگامی که نوجوانان وجوانان درموقعیتهای مختلف اوقات تحصیل وهنگام شنیدن اذان مشاهده میکنند که معلمان ومربیان بی هیچ تکلفی مشتاقانه به سوی نماز می‌شتابند دراحساس همانند سازی به شوق ورغبت درمی آیند وبه اقامه نماز گرایش فزونتری پیدا میکنند هر قدرشخصیت الگوهای تربیتی وپرورشی برای دانش آموزان محبوب ودوست داشتنی باشد تأثیر پذیری آنها افزایش می‌یابد، روشن است که هرگز نباید به اجباروتحمیل وفشاردانش آموزان را به انجام فریضه نمازوادارکنیم، درعوض شایسته است بیش از هرچیز جاذبه‌های رفتار خودرا دربیان ارزشها با فراهم کردن مقدمات نماز افزایش دهیم اگرچنین فضایی درمدارس حاکم باشد روحیه معنوی دانش آموزان افزایش می‌یابد و درنمازخانه مدرسه ارتباط شوق آمیز همسالان گسترش پیدا می‌کند.
رسانه ها: رسانه ها فن آوری عظیمی هستند که دنیای مارا به تسخیر خود درآورده اندو پس از خانه ومدرسه ازدیگرعوامل تأثیرگذاربرروح کودک ونوجوان هستند رسانه ها از نخستین دوران زندگی تا پایان حیات انسان به عنوان عامل آموزنده وتأثیرگذارنده بسیار قوی نقش دارند، بنابراین درتهیه وتولید وپخش برنامه از طریق رسانه ها برای کودکان و نوجوانان باید بسیار دقت کرد وبرای این مسئله مهم یعنی آموزش وپرورش احساسات وگرایشهای دینی بویژه نماز بیشترین اهمیت را قائل شد.
رسانه جمعی یکی از عوامل مؤثرومهم زندگی است وباید با خواست وارزشهای معنوی خانه وخانواده وجامعه همسووهماهنگ باشد تا بتواند گرایش به نماز اول وقت رادرنوجوانان وجوانان زنده نگه دارد.
نتیجه گیری: برای رسیدن به روح وپیام معنوی نماز ودرک فضیلت وقت نماز تأکید برضرورت ایجادنظمی متشکل از خانه، مدرسه ورسانه به صورت مجموعه ای هماهنگ وحرکت کننده دریک جهت واحد امری است منطقی واجتناب پذیر مینماید باید این مجموعه به هم پیوسته برای انتقال فرهنگ نماز هماهنگ واز همه بالاتر همدل باشند اگرشیوه‌های تربیتی مربوط به نماز وبرنامه‌های زمینه ساز وجانبی اوقات فراغت درخانه، مدرسه ورادیو و تلویزیون متناقض باشند.
کودکان ونوجوانان به شکل صحیح به نماز گرایش پیدا نخواهند کرد وروح حقیقی نماز دروجود آنانان تحقق نخواهد یافت.
نماز، اساسی ترین رشته الفت وعالیترین عامل محبت میان بندگان وحضرت حق است.
نماز، نوردل وصفای قلب وروح وجان وسلامت روان وفروغ ذات عباد صالح خداست.
نماز، واسطه محکمی است که تمام هستی انسان را به ملکوت هستی پیوند می‌دهد وبه مانند آن، برنامه ای را برای ربط دادن آدمی به حق وحقیقت نمی توان یافت.
نماز، پناه بی پناهان، سنگر جهادگران، گلستان روح افزای عاشقان، چراغ سحرمشتاقان، نوروجود عارفان، آرامش بینوایان، وسیرکمالی آگاهان است.
نماز، برتر از همه عبادات، جامع تمام کمالات، منعکس کننده کل واقعیات، منبع برکات وکلید قفل تمام مشکلات است.
نماز، خمیرمایه حیات، تزکیه کننده صفات، علاج زشت ترین عادات، آورنده حسنات، تبدیل کننده سیئات، باعث کرامات، منبع فیض وافادات، نگهدارنده انسان از حادثات، حقیقت کائنات است.
نماز، هویت ایمان، حقیقت جهان، طریقت جان، قدرت انسان ومایه بهشت ورضوان است.
نماز، عشق سالکین، عبادتی آتشین، کاری بی قرین، بهترین معین، خورشید اهل زمین، مونس اصحاب دین، امین جان غمین، ورحمت واسعه حضرت ارحم الراحمین است.
بدون نماز خودرا از اهل حق وحقیقت مدان، ورسیدن فیض خاص الهی را به سوی خود توقع مدار.
اکسیر وجود منهای نماز بی سواد است، بی خبران از نماز بی خردانند، وفراریان از این مقام گرفتاردام شیطانند.
ثروتمندان بی نماز فقیرند، وتهیدستان با نماز از همه مستغنی تر، حقیقت وواقعیت همان است که عارف شوریده الوند حضرت بابا طاهرفرموده است: خوشا آنان که الله یارشان بی * که حمد وقل هوالله کارشان بی خوشا آنان که دائم درنمازند * بهشت جاودان بازارشان بی اینک از تفصیل دادن مقدمه چشم پوشیده، وبا مرکب عشق شوق آمده پرواز به فضای لایتناهی این عرصه گاه معنوی می‌شویم، تا روشهای صحیح ترویج فرهنگ نماز را درفصولی چند محضرعاشقان وعلاقمندان کنیم.
باشد که نماز گزاران بیش از پیش به این عمل ملکوتی توجه کنند واگرکسی خدای ناخواسته جدای از نماز است ویا نسبت به نماز دیگران بی تفاوت است با مطالعه این سطوربه ناز روی کند، وخویش را از خزی دنیا وعذاب آخرت برهاند.
خدای تعالی را سپاسگزاریم که با توفیق دهی وتوجهات مستمرش، مارا دراین نوشتاریاری فرموده است، وبه مقتضای من لم یشکر....
المخلوق، لم یشکرالخالق از استاد گرامی جناب آقای محمدی که با راهنمائی‌های بی دریغ خود مارا دراین نوشتار کمک فرمودند، کمال تشکر وقدردانی را می‌نماییم، واز خداوند منان برای این بزرگوار طول عمر با برکت را خواستاریم.
ازمأذنه چون کنند اعلام نماز * برخیز به احترام پیغام نماز نتوان به نماز گفت وقت کاراست * با کاربگو که هست هنگام نماز نماز جمعه گاهی عبادات اسلامی، غیر از جهات روحی ومعنوی، آثاروجنبه‌های سیاسی واجتماعی هم دارد، به خصوص آنچه که به صورت آشکاروگروهی با آداب وویژگی‌های خاص اجرا می‌شود.
نمازجمعه، یکی از این آیین‌های مقدس وبا شکوه است که امت نمازگزار، درکنار برکات معنوی وثواب عبادت، به آثارونتایج اجتماعی آن نیز نایل می‌شود.
نماز جمعه، مظهرشکوه اسلام وعظمت مسلمین ووحدت بخش صفوف وخنثی کننده توطئه ها وتفرقه افکنی هاست.
نماز جمعه، دورکعت است که همراه با دوخطبه ازسوی امام جمعه به جای نماز ظهرروز جمعه خوانده می‌شود.
درخطبه هایش، علاوه بردعوت به تقوا وطرح مسائل اخلاقی وسازنده که از واجبات خطبه است، طرح مشکلات مردم ومسایل اجتماعی مسلمانان وآگاهی‌های سیاسی وهشدارنسبت به خطرها ودشمن ها و....
نیز ضروری است وهمین محتوا، به نماز جمعه تأثیر فراوان درزمینه روشنگری اندیشه ها می‌دهد.
ضرورت شرکت مستمر در نماز جمعه، مورد تأکید اسلام است واگرکسی بی دلیل وعذردرجماعت مسلمانان ونمازجمعه آن ها شرکت نکند، نشانه نوعی نفاق است.
رسول خدا صلی الله علیه وآله فرموده است: هرکس سه جمعه پیاپی، بدون عذروبیماری، عمداً درنماز جمعه شرکت نکند بردل اومهری از نفاق زده می‌شود.
نماز جمعه، حج مساکین است.
نماز جمعه «یادخدا» است وخداوند درقرآن می‌فرماید: ای مؤمنان هرگاه به نماز روز جمعه فراخوانده می‌شوید، به سوی «یادخدا» بشتابید ودادوستد را رها کنید.
دعا کردن ونمازخواندن تنها به معنی الحاح برای رفع حاجات شخصی نیست، دعا درحقیقت عبارتست از رابطه ای صمیمانه بین آفریدگار وآفریده، که انسان بوسیله آن از اعماق قلب با خالق خویش سخن می‌گوید.
از این رو، دعا ونماز هم به درگاه خداوند مقبول وخوش آیند است، وهم به انسان کمک می‌کند تا غم را از دل بزداید وبارروح را سبکتر سازد حتی گفته شده است: «ذات قدوس متبارک مشتاق شنیدن دعا ونماز عادلان ونیکوکاران است».
دعا ونماز نیکوکاران به پارو تشبیه شده است چرا؟
چون همانطورکه پارومحصول را زیرورو کرده وآنرا از جایی به جای دیگرمنتقل می‌سازد، به همان ترتیب دعا ونماز عادلان ونیکوکاران خشم وغضب ذات قدوس متبارک را به رحمت مبدل می‌کند.
درهرحال، آرامش حاصل از نماز مورد تأیید وحتی تأکید وروانشناسان ودانشمندان بسیاری نیز می‌باشد که این خود بیانگر جایگاه برجسته واهمیت فوق العاده این ارتباط روحانی بامبدأومنشأهستی برای آدمی می‌باشد.
سیبریل برت روان شناس انگلیسی می‌گوید: ما به واسطه نماز می‌توانیم وارد آن چنان محیط گسترده ای از نشاط عقلانی بشویم که درشرایط عادی، یارای وصول بدان را نداری ویا آن که دکتردیل کارنگی درکتاب آیین زندگی خود می‌گوید: هنگامی که کارهای سنگین، قوای ما را از بین می‌برد واندوه ها هرنوع اراده ای را از ما سلب مینماید، بیش تراوقات که درهای امید برروی مابسته می‌شود، به سوی خدا روی می‌آوریم، ولی اصلاً چرا بگذاریم روح یأس وناامیدی برماچیره شود، چرا همه روزه به وسیله خواندن نماز ودعا وبه جای آوردن حمد وثنای خداوند، قوای خودرا تجدید نکنیم؟
دکترلئون دنی دانشمند روان شناس اروپایی می‌نویسد: نیایش به درگاه خدای توانا، راز ونیازی است که بنده خاکسار، با معبود وآفریدگارخود مینماید.
درخلوت تنهایی با تمرکز فکر، توجه خودرا به سوی خدا وآفریننده موجودات که مرجع وپناه دلشکستگان است، معطوف میدارد وبا خضوع وفروتنی، درماندگی وناتوانی وپریشانی خود را به آستان الوهیتش عرضه میدارد وبا ستایش ذات پاک خداوندی اش کوچکی وحقارت خودرا بیان واز پیشگاه مقدسش بخشایش گناهان خودوشمول رحمت بی پایان اورا مسئلت مینماید.
ونیز توماس کارلایل محقق معروف اروپایی می‌گوید: دعا ونیایش، عمیق ترین سرچشمه کمال ونیرو است، ولی ما از آن غافلیم.
هم چنین ماهاتماگاندی رهبر بزرگ ورهایی بخش هند از استعمار انگلیس درکتاب همه مردم برابرند می‌آورد: دعا ونماز، زندگی مرا نجات داده است، من بدون آنها مدت ها پیش دیوانه شده بودم.
من درتجارب زندگی عمومی وخصوصی خود، تلخ کامی‌های بسیارسخت داشته ام که مرا دستخوش ناامیدی می‌ساخت، حال اگر توانسته ام براین نا امیدی ها چیره شوم به خاطردعا ونمازهایم بوده است.....
اغلب خودرا دروضع وحالی می‌یافتم که احتمالاً بدون دعا ونماز نمی توانستم شادمان باشم.
هرچه زمان می‌گذشت، اعتقاد به خدا بیشتر می‌شد ونیاز من به دعا ونماز افزایش می‌یافت وصورتی مقاومت ناپذیر به خود می‌گرفت.
بدون آن، زندگی سردوتهی بود.
به همان اندازه که غذا برای بدن لازم است، دعا ونماز نیز برای روح ضرورت دارد، درواقع آن قدری که دعا ونماز برای روح لازم است، غذا برای بدن ضرورت ندارد.....
مردمی را دیده ام که حسرت آرامش مرا داشته اند.
وعلی علیه السلام که خوداز سرمستان این باده خوشگوار معنوی بود، این گونه یاران خودرا به نماز، وصیت می‌فرمود: کار ـ گذاردن ـ نماز را برعهده بگیرید ونگاهداشت آن را بپذیرید وآن را بسیاربه جای آرید وبا نماز، خودرا به خدا نزدیک دارید، که نماز، نوشته است برمؤمنان وباید گزارده شود وبه وقت آن.
آیا گوش فرا نمی دهید به پاسخ دوزخیان که چون از آنان پرسیدند: چه چیز درآورد شما را درآتش سوزان، گفتند که چون نبودیم از نماز گزاران.
ونماز، گناهان را می‌زداید، چنان که برگ را از درخت بزدایندوگناهان را می‌گشاید، چنان که بند از کسی بگشایند ورسول خدا، نماز را برچشمه آب گرم که بردرسورای مردی بود همانند فرمود، که او شبانه روز پنج بار خودرا بدان بشوید، دیگر چرکی برتن وی نخواهد بود همانا کسانی از مؤمنان، حق آن را شناختند که زیور دنیا از نمازشان به فکر دیگر کارنیفکند ونیز نه آنچه موجب روشنی چشم بود از مال خداوند وفرزند.
خدای سبحان می‌فرماید: مردانی که باز نمی دارد آنان را بازرگانی وخریدوفروش از یاد خدا وبرپاداشتن نماز وپرداخت زکات.
ورسول خدا خودرا باگزاردن نماز، رنجه می‌فرمود، با ان که مژده بهشت شنیده بود، چون خدای تعالی بدو گفت: وکسان خودرا بفرما تا نماز بگذارند وخود برآن شکیبا باش پس کسان خودرا به نماز امرمی فرمود وخود برگزاردن نماز، طاقت می‌آورد.
ابوعلی سینا، دانشمند برجسته ونامدار ایرانی می‌گوید: هرزمان که هنگام مطالعه، با مشکل علمی مواجه می‌شدم ونمی توانستم آن را حل کنم، به مسجد جامع شهری رفتم ودورکعت نماز می‌خواندم، سپس از خدا می‌خواستم مرا به وسیله نورآن نماز، مدد کند، تا گره از مشکل باز شود.
پس از بیرون آمدن از مسجد، مشکل من حل می‌شد وبه اندک زمانی بدانچه می‌خواستم می‌رسیدم.
جهان بینی ما نوعی تماس مستقیم با حقیقت است، کشف فرمول احتراق نیست، دست نهادن برآتش است....
فرورفتن درنوعی جذبه، کشش مغناطیسی میان دووجود، این بی نهایت کوچک که دربرابر آن بی نهایت بزرگ قرارمی گیرد وبه گفته ویکتورهوگو: نماز، این است.
آری، نماز درواقع معاشقه ای است میان این عاشق حقیربا آن معشوق یگانه وبی نظیر، وکدام عاشق است که از گفت وگو با معشوق، سرباززند وبگریزد؟
عشق آن کس که خودرا واله وشیدای خدا میداند وباز از نماز می‌پرهیزد وشب وروز به نماز برنمی خیزد، ادعایی بیش نیست.
ای که گویی خوف داری، ازخدا دیدگاه اسلام: اگرمنظوراز محبت، علاقه وارتباط عاطفی وغریزی است که اسلام نه تنها آن را نفی نکرده است، بلکه با واقع بینانه ترین دیدگاه، آن را تفسیر کرده وآن غرایز وتمایلات را جزو سرشت آدمیان دانسته است واز نظراسلام تمایل به دنیا وعلاقه به آن، قابل کسب نیست، بلکه از امورفطری وغریزی است که خداوند برحسب ضرورت ونیازدردرون ما نهاده است که بدون آنها رسیدن به کمال ممکن نخواهد بود.
گناه: فحشاء ومنکرات مانع حضورقلب درنماز است.
نماز وگناه، رابطه متقابل ومتضاد دارند.
کسی که اهل فحشاءومنکرات است توفیق حضورقلب را پیدا نمی کند.
گناهان لذت مناجات را از انسان می‌گیرد وبا گرفتن لذت وشیرینی عبادت، حضورقلب هم خواهد رفت وبه همین جهت کمترین برخورد خدا با گناهکار، گرفتن لذت مناجات است.
نماز توانبخش روح و روان تحمل سختیها وتلخی‌ها برای آدمیان دشوار است.
هرگاه امرناگواری برایشان پیش آید بی‌تابی میکنند وسروصدا به راه می‌اندازند وچون خیری به آنان برسد ولذتی ببرند، حاضرنیستند که دیگران را درسروروشادی خود سهیم کنند.
بخل وتنگ نظری می‌ورزند ومانع خیر می‌گردند.
این حالتها حکایت از ناتوانی روح وروان وپستی طبعشان دارد.
کسانی که پیوسته با حضورقلب، نماز می‌خوانند ودرنمازهای خود به منبع قدرت ومنشاء رحمت، توجه دارند وروح خود را به او مرتبط می‌سازند، قدرت روح وروح توکل خودرا بالا میبرند، دربرابر سختیها وناملایمات صبورومقاوم وبه هنگام برخورداری از خیرات، دست ودل باز وبخشنده می‌باشند.
نماز، اجازه نمی دهد که روح وروانشان به ضعف وزبونی کشیده شود.
قرآن تأکید می‌کند: فقط نمازگزارانی که پیوسته نماز می‌خوانند وبرنمازهای خود مواظبت دارند، صاحب روح وروانی مقاوم وپرتوان می‌گردند.
دکترالکسیس کارل می‌نویسد: «نیایش به آدمی نیروی تحمل غمها ومصائب را می‌بخشد.
هنگامی که کلماتی منطقی برای امیدواری نمی توان یافت، نیایش انسان را امیدوار می‌کند وقدرت ایستادگی دربرابر حوادث بزرگ را به او می‌دهد، این کیفیات درهمه ممکن است تظاهرکند بویژه درکسانی که روح خودرا از غوغا وآشوب زندگی جدید دورنگاه می‌دارند».
دکتر فلانک لاباخ دانشمند مشهوراروپایی می‌نویسد: «وقتی مازانو می‌زنیم، همه چیز مارا تهدید می‌کند ولی وقتی بلند می‌شویم، دورونزدیک با زمینه روشن وواضح دربرابر ما نمودار می‌شود.
هنگام زانو زدن چقدرضعیف هستیم وهنگام برخاستن چقدرپرانرژی ونیرومند !
پس چرا ما چنین سستی به خود یا دیگران روا می‌داریم.
چرا پیوسته نیرومند نباشیم، نگارنده می‌گوید: اگر ما نماز را اقامه کنیم، نماز نیز مارا اقامه می‌کند وسرپانگه میدارد ؛ یعنی به ما نیرووتوان می‌بخشد.
گاهی دچارغم می‌گردیم وناتوان، ترسو ومضطرورنجدیده می‌شویم ؛ درصورتی که دعا ونیایش با ماست وشادی ونیرووشهامت نزد خدا است.
نگارنده می‌گوید: این همان است که قرآن می‌فرماید ان القوه لله جمیعا».
دکتر علی شریعتی، که خدا براو رحمت آورد درباره مطلق نیایش می‌گوید: اگر هیچ زبانی را ازارزش سخن نمی گفت جز کلماتی که صحیفه سجادیه را ساخته اندو آثار آن را هیچ جا نمی توانستیم یافت جز درروحی که کلمات صحیفه را ساخته است، کافی بود که هرانسان آگاهی، نیایش را یکی از نیرومندترین عوامل تلطیف وتکامل روح وعاطفه نوع انسان درتاریخ بشناسد و آنرا درتربیت معنوی جامعه بشری دستی اعجاز گر ببیند، درسی که یک روح وحشی وسخت، همان اندازه به آن محتاج است که روح اهلی ونرم، روحی که هم معنی دوست داشتن را می‌فهمد وهم زیبایی اشک را، هم می‌جنگد وهم میداند که سربرزانوی مهربان او نهادن ودرزیر دستهای نوازشگرش، به لذت تسلیم رام بودن از شکوه آدمی نمی کاهد.
نماز امید بخش ترین عمل نمازهای روزانه از مصداق‌های روشن حسنات وحسنات، شوینده سیئات است.
خدای تعالی، فرمود: واقم الصلوه طرفی النهاروزلفاً من اللیل، ان الحسنات یذهبن السیئات، ذلک ذکری للذاکرین نماز رادردوطرف روز واوایل شب برپا دار !
چرا که نماز ها، بدیها را ازمیان میبرند ومی شویند.
این کاربرای پندگیرندگان ویادکنندگان خدا یادآوری وتذکر است.
مفسران با توجه به صدروذیل آیه، وقرینه ای که درآن وجوددارد و همچنین با تکیه برسخنان معصومین، علیهم السلام، گفته اند: (مقصود از حسنات دراین آیه،نمازهای روزانه است) چون به موجب آبه چهل وپنجم از سوره عنکبوت از فحشاء ومنکرات باز میدارد وموجب ترک سیئات می‌شود، و درحقیقت، بدیها را می‌زداید وباعث می‌شود که تدارک وجبران گردند وشسته شوند.
آثاربهداشتی ودرمانی نماز بهداشت عمومی بدن درمباحث آداب واسرارطهارت، برخی از اثرات بهداشتی نماز مطرح شده است واینک با تفصیل بیشتری به آثاربهداشتی ودرمانی آن می‌نگریم: می دانیم که صحت نماز، مشروط به پاک نگه داشتن بدن، لباس، جای نمازگزاروپرهیز از نجاستهاست که موجب زدودن میکروبها وآلودگیها از محیط زندگی وحفظ بهداشت جسمانی است.
غسل، شستشوی عمومی بدن ویک تنظیف کامل است اما تنها یک تطهیر جسمانی نیست.
بلکه چون به عنوان یک تکلیف مذهبی وبرای نزدیکی به خدا صورت می‌گیرد آثارروحی ومعنوی بسیاری برآن مترتب است.
آماده شدن برای اقامه نماز، با وضو آغاز می‌شود اما قبل از آن که اعمال وضو با نظم خاص خود اجرا شود، پاک کردن اعضا وحذف موانع از آنها لازم است.
به این ترتیب، اعمال وضو براندامهای عاری از آلودگی انجام خواهد شد.
وضو، سمبل طهارت عمومی بدن وموجب نشاط وسلامت است و مانند غسل، دارای آثار روحی ومعنوی است ودر پیشگیری ودرمان بیماریهای جسمی وروان ـ تنی اثردارد.
آب غسل ووضو باید زلال، پاک وپاکیزه باشد واین بدان معنی است که اسلام، آب مضاف، یعنی آبی را که بو، رنگ وطعم آن تغییرکرده است وبهداشتی نیست ویا آمیخته با چیز دیگری است، پاک کننده نمی داند.
چون اسلام، شخص مسلمان را موظف می‌کند که روزی پنج نوبت نماز بخواند وبا هرنماز، طهارت‌های سه گانه قبلی را طبق دستوررعایت کند، درحقیقت، رعایت همیشگی بهداشت را واجب شمرده ونمازگزار را به رعایت کامل آن موظف کرده است وبه این ترتیب، طهارت جسم وروح را به هم پیوند داده است زیرا که عقل وروح سالم درجسم سالم است.
وصحت عبادت را از کسی که جسم وروح سالم دارد میتوان توقع داشت.
نمازگزارمسلمان درهرشبانه روز، حداقل، هفده رکعت نماز می‌خواند، یعنی هریک از اعمال قیام، قعود وسجود را سی وچهار بار وعمل رکوع را هفده باروهریک از حرکات تکبیره الاحرام ودعای دست را پنج مرتبه اجرا می‌کند به اضافه حرکات مستحبی دیگری که به هنگام هریک از تکبیرهای مستحبی، اجرا می‌شود.
این حرکات برای هرشخصی درهرسن وسالی که باشد، مناسب است وبدون آن که فشاربیش ازحدی رابراووارد کند،تأثیرخوبی درانقباض وانبساط عضلات، مفاصل وگردش خون او دارد بویژه عمل رکوع که اگرمطابق آدابی که ذکرشد، اجرا شود، درباز شدن عروق، تسریع گردش خون، کش دادن ستون فقرات، مفصلها وعضلات اثر دارد.
باید توجه داشت که این مطلب فقط به عنوان برخی ازآثارجانبی وفواید نیکوی طهارت ونماز که غالباً مورد غفلت است،یادآوری گردید ونباید اعمال عبادی را به خاطر این فواید اجرا کرد که موجب بطلان آن خواهد شد.
درمعنی اخلاص گفته شد که اگرکسی غسل ووضو کند تا درضمن آن خنک شود یا ازفواید بهداشتی آن بهره مند شود ویا قیام ورکوع وسجود کند تاضمن آن، حرکات ورزش ونرمش اجرا کند، نماز شرک آلود خوانده است.
خدای، تعالی، درسوره نحل، آیه یکصدوبیست پنجم، به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله دستور می‌دهد که از آیین حنیف (دین حضرت ابراهیم) پیروی کند.
وسنت‌های حنفیه، ده چیز است که نمازگزاران مسلمان به پیروی از پیامبر خویش آنها را مراعات میکنند، پنج سنت آن مربوط به سروپنج سنت دیگربه تن مربوط است.
آن پنج که به سرمربوط است: مضمضه، استنشاق، مسواک زدن، کوتاه کردن شارب (آبخوریا سبیل) وبازکردن فرق است برای کسی که موی سرش بلند وانبوه است وآن پنج که به تن مربوط است، استنجا، ختنه، کوتاه کردن ناخن، وتراشیدن موی زهار و زیربغل است و تأثیری که رعایت این اموردربهداشت عمومی بدن دارد، برهمگان آشکار است.
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله فرموده اند: با آبی که توسط نورخورشید گرم شده است، وضو وغسل نکنید وخمیرنگیرید که بیماری پیسی را به ارث می‌گذارد.
برخی از ائمه ما با آب سرد وضو می‌گرفتند وآن را به دیگران توصیه می‌کردند.
تأثیری که استفاده از آب سرددرتسریع جریان خون به سمت پوست دارد، بویژه سرکه مغز درآن واقع است واز میان بردن کسالت وایجاد نشاط برکسی پنهان نیست.
اسرارنماز وعبادت بانوان 1ـ فلسفه عبادات پس از وفات پیامبر صلی الله علیه وآله هنگامی که ابوبکز غاصبانه برتخت حکومت نشست، حضرت زهرا علیه السلام به مسجد رفتند وخطبه فدکیه را شرح فرمودند که قسمتی از آن درذیل آمده است: «خداوند متعال ایمان را برای تطهیر از شرک وبت پرستی قرارداده ونماز را برای تنزیه از کبر ومنیت وزکات را برای تزکیه نفس وزیادی درروزی وروزه را برای حصول اخلاص استوارداشته وحج بیت الله را برای اعلای دین واستحکام آن وضع نمود وعدل را برای تألیف قلوب وطاعت ما خانواده پیغمبررا برای انتظام ملت وامامت ما اهل بیت را برای ایمنی از اختلاف وجدایی وجهاد را برای ارجمندی اسلام وصبررا برای عون استجاب اجروامربه معروف را برای مصالح عامه مردم ونیکی به والدین را برای دوری از غضب خداوند وصله ارحام وپیوستگی با نزدیکان را برای زیاد شدن عدد وقصاص را برای حفظ خون‌های مردم ووفای به نذررا برای رسیدن به مغفرت وتمام پیمودن کیل ووزن را برای حفظ اموال از نقص وکمی ونهی از شرب خمررا برای دوری از رجس وپلیدی واجتناب از قذف را برای دوری از لعنت وترک سرقت ودزدی را برای حصول عفت وشرک را حرام فرموده، برای آنکه بندگان اعمال خودرا خالص کنند، برای خداوند وربوبیت او».
پس از مردم !
از خدای خویش بترسید وتقوی را آن طور که سزاوار است شعا خود نمایید وکاری کنید که از دنیا به درنروید، مگرآن که مسلمان باشید ودرآنچه خداوند به شما امرفرمود ویا از آن نهی نموده اطاعت کنید وفرمانبردارباشید، «همانا که علما ودانشمندان از خداوند ترسان اند وبس».
2ـ حقیقت عبادت باید دانست که حقیقت عبادت، اطاعت خدای تعالی است وقیام به فرمانبرداری اوامر واجتناب ازنواهی او.
آن کس که چنین کند او عابد است، وچون متعلقات اوامر صادره از خدای تعالی مختلف است انواع او، البته عبادت به حسب آن ایضاً مختلف می‌گردد.
از آن جمله نماز، روزه، حج، صدقه وغیره وذلک وعصمت کبری فاطمه زهرا علیه السلام دوره زندگانی اورا که نظر بنمایی، به غیر عبادت هیچ نخواهی دید که همان اداره کردن خانه وسرپرستی فرزندان خود بزرگ تر عبادتی است که رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: «جهاد المراه حسن التبعل» با آن زندگانی اقتصادی.
3 ـ حکم وضوی زن وضو گرفتن زن آنجا که نامحرم اورا ببیند چگونه است؟
ج ـ نباید آنجا وضو بگیرد.
چنانچه گرفت وضو صحیح، ولی گناه کرده است.
4 ـ نماز درخانه پیامبر صلی الله علیه وآله به حولاء فرمودند: «ای حولاء !
هرزنی که نمازش را بخواند، وپیوسته درمنزلش باشد واز شوهرش اطاعت کند،خداوند سبحان تمام گناهان گذشته وآینده اورا می‌بخشد».
البته منظوراز بخشش گناه درآینده این نیست که زن میتوان گناه کند، بلکه به این معناست که اگر زنی اهل عبادت باشد واز خانه اش مگربرای کارهای ضروری بیرون نیاید واز شوهرش اطاعت کند سبب می‌شود که گناهان آینده اونیز آمرزیده گردد وخدا از خطاهای آنان به پاس خدمات واطاعت شان می‌گذرد.
خداوند سبحان می‌فرماید «نمازرادردوطرف روز واوایل شب برپادار، چرا که حسنات، مانند نماز، وروزه و...
کارهای زشت وگناه وآثار آن را برطرف می‌سازد.
این تذکری است برای آنها که اهل تذکرند».
از آیات شریفه قرآن کریم چنین فهمیده می‌شود: اگر شخصی گناهی از اوسرزد وبه دنبال آن، توبه حقیقی کرد واعمال صالح انجام داد، خداوند سبحان گناهان این فردرا به عمل خوب تبدیل می‌کند وحسنات سبب از بین رفتن سیئات می‌گردد.
5 ـ کسب ثواب روزه داران ونمازگزاران پیامبر صلی الله علیه وآله به حولاء فرمودند: «ای حولاء !
قسم به آن خداوندی که مرابه رسالت وبشارت وانذاربرانگیخت، هرزنی که از شوهرش حامله شود، درسایه عنایت خداوندی است تادرد، ثواب زایمان اورا فرا گیرد وزمانی که درد زایمانش شروع شد، خداوند برای هردردی، ثواب آزادی یک عبد مؤمن را به وی می‌دهد، وقتی فارغ شد وشیردادن به طفل را شروع کرد، خداوند بزرگ برای هربار مکیدن شیر از سینه مادر، نوری را درپیش رویش روز قیامت ایجاد می‌کند که تمام افراد را درروز قیامت به تعجب وا میدارد.
به این زن، ثواب روزه دارونماز گزارداده می‌شود واگرروزه دارهم نباشد، ثواب روزه ونماز دهد (مدت طولانی ویک عمر) را به او می‌دهند.
هنگامی که فرزندش را از شیر گرفت، خطاب به آن زن از جانب خداوند بزرگ می‌شود که: ای زن !
تمام گناهان گذشته تورا بخشیدم، پس از امروز تو ـ خدا رحمتت کند ـ اعمالت را از نو شروع کن».
6 ـ تمرین حجاب به وسیله نماز زن بی حجاب همچون میوه شاخه ای است که از دیوار باغ به بیرون آویزان است وهررهگذری به سوی آن دست دراز می‌کند، یا مانند گلی است که هرکسی به چیدن آن تمایل دارد وحجاب بهترین حافظ وحصاری است که زن را از خطربیگانه حفظ می‌کند وبهترین کلاس تمرین وآموزش درس حجاب، خواندن نماز از سوی بانوان است، چه این که زن موظف است درهرشبانه روز 5 بار با حجاب کامل روبه درگاه پروردگار یکتا بایستد وبا او راز ونیاز کند.