امام دهم در روز دهم ماه رجب به دنیا آمد.
نام آن حضرت محمد و لقبهای مشهور ایشان تقی و جواد است.
مادر امام نهم «سبیکه» نام داشت.
که از بهترین زنان زمان خود بود و پدر گرامی ایشان امام رضا(ع) بود.
وقتی امام محمدتقی به دنیا آمد حکیمه «عمه اش» حاضر بود.
او می گوید : « در روز سوم تولد نوزاد به چپ و راست نگاه کرد و شهادتین را بر زبان آورد.
من هراسان شدم و به خدمت برادرم ، امام رضا (ع) رفتم و موضوع را گفتم .
برادرم فرمود : چیزهای عجیبی که بعد از این از او می بینید بیشتر از آنچه تا به حال دیده اید خواهد بود.
»
امام در کودکی
یکی از یاران امام رضا (ع) از ایشان پرسید : اگر برای شما حادثه ای پیش بیاید به چه کسی مراجعه کنیم.
ایشان فرمودند : « به پسرم محمد مراجعه کنید که خدای بزرگ حضرت عیسی(ع) را به پیامبری برگزید ، در حالی که سن ایشان از سن فرزندم محمد هم کم تر بود.
»
امامت در کودکی
امام محمد تقی (ع) 8 یا 9 ساله بود که به مقام امامت رسید.
روزی علی بن جعفر که سن زیادی داشت در مسجد پیغمبر حدیث می گفت.
امام جواد (ع) وارد مسجد شد.
ناگهان علی بن جعفر بلند شد و دست او را بوسید.
امام جواد (ع) فرمود : عمو بنشین ، خدا تو را رحمت کند.
امام محمد تقی (ع) 8 یا 9 ساله بود که به مقام امامت رسید.
امام جواد (ع) فرمود : عمو بنشین ، خدا تو را رحمت کند.
علی بن جعفر گفت : سرور من چطور بنشینم .
در حالی شما ایستاده اید ، آن روز دوستان علی بن جعفر او را سرزنش کردند و گفتند : تو عموی بزرگ او هستی و این طور به او احترام می کنی ؟
علی بن جعفر جواب داد : ساکت باشید.
خدای بلند مرتبه مرا با این ریش سفید لایق امامت ندانست و این جوان را شایسته ی امامت دانست .
می خواهید من برتری او را قبول نکنم ؟!
علـم امـام بعد از شهادت امام رضا(ع) هشتاد دانشمند از شهرهای مختلف به مکه سفر کردند ؛ آنها می خواستند مراسم حج را بجای آورند.
در سر راه وارد مدینه شدند.
تا امام جواد را ببینند.
امام خردسال وارد مجلس شد.
همه به احترام ایشان برخاستند و سلام کردند و بعد هرکسی سئوالی کرد.
امام جواب سئوالهای آنها را بدرستی دادند.
همه ی آنها آثار امامت را در وجود ایشان دیدند و خوشحال شدند.
یکی از حاضران 65 سئوال داشت.
با خود فکر کرد .
اگر امام به سئوالهایش جواب ده از امام بخواهد دعا کند همسر حامله اش پسری به دنیا آورد.
مجلس طول کشید.
اسحاق بلند شد تا برود امام او را دید و فرمود : خدا دعای مرا قبول کرد.
اسم پسرت را احمد بگذار.
اسحاق به شهر خودش برگشت.
خدا به او پسری داد و اسمش را حمد گذاشت.
برکت آب وضوی امام وقتی مأمون امام جواد (ع) را به بغداد دعوت کرد او دخترش را به همسری او درآورد.
امام در بغداد نماند.
با همسرش به مدینه برگشت.
در بین راه مردم برای خداحافظی به خدمت امام رسیدند.
به هنگام نماز مغرب امام در یک مسجد قدیمی که سالها در آنجا بود و درخت سدری در کن آن خشکیده بود وضو گرفت و نماز مغرب را به جماعت به جای آورد.
بعد با مردم به راهش ادامه داد.
فردای آن روز مردم دیدند که آن درخت خشکیده سبز شده و میوه داده است.
ازدواج تحمیلی مامون بعد از شهادت امام رضا (ع) پسرش امام جواد (ع) را به بغداد آورد و دخترش را بر عقد او درآورد.
عباسیان با این ازدواج به شدت مخالفت می کردند.
مامون در جواب آنها گفت : «امام جواد (ع) با اینکه سن کمی دارد در علم و دانایی از همه بالاتر است.
» عباسیان گفتند : کمی صبر کن تا این نوجوان با علم دین آشنا شود و بعد این کار را بکن.
مامون گفت : وای بر شما این جوان از خاندانی است که علمشان خدایی است.
پدران او در علم دین به هیچ کس محتاج نبودند.
شاگردان امام امامان پاک و دلسوز ما همیشه مثل رسول خدا به فکر راهنمایی و سعادت مردم بودند.
هر کسی که به آنها می نشست و از رفتار و اخلاق آنها درس می گرفت.
اگر سئوالی می داشت می پرسید و جواب درست را می شنید.
اگر مشکلی داشت می گفت و راه حل آن را می فهمید .
شاگردان آن امام در حدود صد و ده نفر بودند این نشان می دهد که در آن زمان مردم نمی توانستند آزادانه و راحت با حضرت تماس داشته باشند.
در میان همین عده ی کم اشخاص بسیار مهمی بودند .
یکی از آنها علی بن مهزیار بود.
او از یاران امام رضا و امام هادی نیز بود.
و در اهواز زندگی می کرد.
جاسوس در خانه ی امام علت اینکه مامون دخترش را به همسری امام جواد در آورد این بود که می خواست با این کار هم جلو شورش علویان را بگیرد و هم جاسوسی در خانه امام داشته باشد.
مامون برای فریب دادن مردم می گفت : من این کار را کردم تا دخترم از امام جواد صاحب فرزند شود و من پدربزرگ کودکی او باشم که از نسل پیغمبر و حضرت علی باشد.
اما خوشبختانه دختر مامون از امام جواد صاحب فرزند نشد و امام با مهریه ای که مثل مهریه حضرت فاطمه ، پانصد درهم بود خطبه عقد را خواند .
با این ازدواج ظاهراً زندگی امام در آسایش می گذرت اما برای حضرت آسایش و رفاه دنیا ارزشی نداشت و نمی توانست در کنار مأمون در بغداد بماند.
شخصی می گوید در بغداد خدمت امام جواد رسیدم .
ایشان در خانه ای بزرگ و مجلل زندگی می کردند .
اما ناراحت بود به من فرمود : نان جوین و نمک در حرم رسول خدا پیش من از این زندگی بهتر است.
برای همین با همسرش ام الفضل به مدینه برگشت.
سرانجام مامون مرد و برادرش معتصم قدرت را به دست گرفت .
او نیز امام جواد (ع) را به بغداد آورد تا از نزدیک ایشان را زیر نظر داشته باشد.
این خلیفه همیشه کینه امام را در دل داشت و به او حسادت می ورزید زیرا می دید علم امام جواد از همه دانشمندان بالاتر است.
عاقبت همین خلیفه امام را مسموم و شهید کرد.
آری امام جواد (ع) در 28 سالگی به دست همسرش ام الفضل به دستور معتصم خلیفه عباسی به شهادت رسید.
امام را در بغداد و در کنار قبر جدش امام کاظم (ع) دفن کردند.
محل دفن این دو پیشوای بزرگ شیعیان به کاظمین معروف است که اکنون زیارتگاه مسلمین است.