دانلود طرح (پروژه کارآفرینی) کسب و کار های روستایی

توسعه کسب و کارهای روستایی
جربه موسسه توسعه خدمات کشاورزی ( Extention ) در آموزش کارآفرینی و خوداشتغالی روستایی

یادداشت ویراستار:
اگرچه این مقاله به فرصتهای Extension در مورد کارآفرینان روستایی می‌پردازد اما چارچوب ارائه شده و موضوعات مطروحه قابل بکارگیری در طراحی برنامه های مشابه جدید و یا توسعه برنامه‌های قبلی و یا برای سایر گروه‌های مخاطب نیز می‌باشد.

Extension می‌تواند و باید از وجود مخاطبیین بالقوه خود بعنوان یک فرصت که توسط کسب وکارهای روستایی کوچک ایجاد می‌شود استفاده نماید.

کارآفرینان روستایی نیازهای اطلاعاتی و تحصیلی خاصی دارند که مورد توجه واقع نشده‌اند.

سازمان های متعددی وجود دارند که برای کسب وکارهای کوچک برنامه ارائه می‌دهند اما اغلب آنها، به نواحی روستایی دسترسی ندارند.

Extension یکی از ارائه دهندگان مجرب برنامه‌های مدیریتی برای برخی از کسب وکارهای روستایی است و در حال حاضر به ارائه خدمات مشغول است.

فراهم نمودن چنین کمکی برای کسب و کارهای روستایی به حمایت از پایداری اقتصاد محلی، کیفیت زندگی در این مناطق و موجودیت فرصت‌های اشتغال فرامزرعه‌ای ( Off-Form ) برای کشاورزان و دامداران کمک می‌کند.

تمایلات اقتصادی به حمایت از کسب و کارهای کوچک وحمایت کارآفرینانه ممکن است در هر زمانی به میزان بالایی وجود داشته باشد و ما می‌توانیم خوشبین باشیم که سطح حمایت مالی از این برنامه ها از منابع فدرال و در بعضی موارد از منابع ایالتی در حال افزایش است.

علاوه بر این، Extension تلاش می‌کند که دامنه فعالیتهای خود را گسترش داده، به موضوعات اجتماعی گسترده‌تری بپردازد و همچنین فعالیتش از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه باشد.

علاوه بر این، Extension تلاش می‌کند که دامنه فعالیتهای خود را گسترش داده، به موضوعات اجتماعی گسترده‌تری بپردازد و همچنین فعالیتش از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه باشد.

مطمئناً Extension به چیزی شبیه به یک برنامه کسب و کار کوچک نیاز دارد و کسب و کار کوچک نیز به همان اندازه به فعالیت های Extension نیازمند است.

از منظر جامعه روستایی، نقش کسب وکارهای کوچک روستایی ( SRB ) به وجود عوامل بنیادی نظیر ابتکار، کارآفرینی، مهارت‌های حرفه‌ای، رهبری، زیرساخت ها و منابع مالی بستگی دارد.

Extension نیز می‌تواند در هر یک از این زمینه ها نقشی کلیدی را ایفا نماید.

تحقیقات اخیر نیازهای ویژه کسب وکارهای کوچک روستایی را نشان می دهد: ۱- تعداد کمی از کارآفرینان روستایی تصویری صحیح از شرایط مالی کسب و کار خود دارند.

۲- پیچیدگی مدیریتی افراد درگیر در کسب و کارهای کوچک روستایی به طور قابل توجهی در بین کسب وکارهای گوناگون تفاوت می‌کند.

۳- نیاز شدیدی به ارائه یک سیستم مدیریت اطلاعات مالی احساس می‌شود که با کسب و کارهای کوچک مرتبط باشد و برای آموزش نیز مفید باشد.

یک سری از مهارت‌های کسب وکار شامل مدیریت، منابع مالی و بازاریابی در بین کسب وکارهای کوچک روستایی از طریق برنامه‌های آموزشی قابل گسترش می‌باشد.

علاوه بر این، وقوع و موفقیت فعالیت‌های کارآفرینانه نیز می‌تواند از طریق برنامه‌های مناسب تحت تأثیر قرار گیرد.

Extension چه نقشی را می‌تواند ایفا کند؟

جهت ارزیابی پتانسیل موجود Extension جهت توسعه نقش خود در آموزش کارآفرینی و کسب و کارهای کوچک، ما باید سوالات زیر را مطرح سازیم : ۱- تقاضای بالقوه برای آموزش کارآفرینی چیست و چگونه می‌توانیم توجه کسب وکارهای کوچک را جلب کنیم؟

۲- چه میزان محتویات آموزشی موجود است؟

چه میزان باید تهیه شود و چه میزان باید ارائه گردد.

۳- آیا این مواد آموزشی با مخاطب شما تناسب دارد؟

(از لحاظ مدت، فرمت، شکل ظاهری، تسهیلات کمک آموزشی، رسانه‌ای و قیمت) ۴- رقبا و همکاران بالقوه شما در این فرآیند چه کسانی هستند؟

۵- چه موانعی بر سر راه وجود دارد؟

(موانع سازمانی و اداری در دانشگاه و یا در سطح محلی و مقاومت از سوی سازمان‌های کشاورزی و یا درگیری‌های ریشه‌داری که بین سایر سازمان‌ها وجود دارد) ۶- چه نوع حمایتی از جانب بخش‌های تحقیقی و آموزشی ادارات ، دانشگاه‌های و مراکز آموزشی مورد نیاز است؟

۷- چه منابعی(مالی و انسانی) مورد نیازند و آنها را چگونه تأمین می‌کنیم؟

از منابع جدید و یا از برنامه های موجود؟

۸- وقتی به تأمین منابع انسانی از منابع موجود می‌پردازیم، چگونه آنها را به سمت فعالیت جدیدیشان ترغیب می‌کنیم؟

۹- چه برنامه‌هایی جهت تسریع این انتقالها لازم است؟

تقاضا: تعداد کسب و کارهای کوچک بسیار و به سرعت در حال رشد می‌باشد.

درحالیکه مؤسسات بزرگتر مدیرانی حرفه‌ای دارند، کسب وکارهای کوچک معمولاً توسط مالکینی که بندرت آموزش مدیریت دیده اند اداره می‌شود.

بنا بر این، نیاز به این آموزش‌ها وجود دارد.

اگر چه خدماتی که از سوی Extension ارائه می‌شود به این بستگی دارد که چقدر بتوانیم توجه کارآفرینان روستایی و مدیران کسب و کار را جلب نمائیم.

علاقمندان به حوزه کسب و کار نیز همچون کشاورزان متنوع هستند.

برخی از آنها به دنبال آموزشهای مدیریتی هستنداما دیگران اینطور نیستند.

برخی جهت حل مشکلات فقط به خود متکی می‌باشند.

تحقیقاتی که بر روی کسب و کارهای روستایی در Texas انجام شده است مانع دیگری راجهت بوجود آمدن تقاضای موثر برای آموزش و اطلاعات نشان می‌دهد.

Hoy دریافت که درصد بالایی از مدیران ویا صاحبان کسب و کارهای روستایی بر این باورند که مشکلات آنها بدلیل وقوع شرایطی است که بر روی آن کنترلی ندارند و یا کنترل بسیار کمی دارند (شرایط خارج از کنترل) بنابر این، تقاضای موثر جهت دریافت آموزش‌ها، فقط زمانی ایجاد می‌شود که این افراد به این باور برسند که چالش های آنها در حقیقت قابل مدیریت و کنترل می‌باشد.

علاوه بر این Extension تنها وقتی می‌تواند بر این حوزه تقاضا مسلط گردد که صاحبان کسب و کار او را به عنوان منبع کمک رسان به مشکلاتشان بشناسند.

نخست، ممکن است تصویری که از ما در اذهان وجود دارد برخی از مشتریان بالقوه را ناامید کند زیرا اغلب برداشت می شود که ما فقط در ارتباط با مزارع فعالیت می‌کنیم.

ثانیاً برخی از مشتریان بالقوه نیز در صورتی که برنامه و محتویات آموزشی مرتبطی با مشکلات آنها نداشته باشیم از ما روی می‌گردانند.

محتوای آموزش در بررسی فرصت موجود برای Extension جهت پاسخگویی به نیاز کسب و کارهای روستایی به آموزش، ما دریافته‌ایم که اکنون موضوع اصلی مخاطبین هستند.

وجود محتویات آموزشی مشکل عمده ای نیست.

مفاهیم مدیریتی ارائه شده در ارتباط با دام و مزرعه، مراقبت های ویژه، کسب و کارهای دریایی، کسب و کارهای مرتبط با کشاورزی و کسب و کارهای مرتبط با توزیع غذا می‌توانند به عنوان کسب و کارهای کوچک روستایی آموزش داده شوند.

علاوه بر این، عرضه وسیع محتویات آموزش مدیریتی، توسط سازمان‌های دیگر فعال در زمینه کسب و کارهای کوچک در نواحی شهری ارائه شده است.

هر چند، ما باید محتویات و مفاهیم خود را برای این ارباب رجوع نیز بکار بریم.

این برنامه باید به نیاز صاحبان کسب و کار بپردازد.

همچنین باید برنامه ها با توجه به کسب و کارها متنوع باشد، چه برای کسب و کارهای موجود کارآفرینان بالقوه، چه برای اشتغال زایی و یا روشی برای کسب درآمد.

این برنامه‌ها باید مدت زمان مناسب داشته باشند، حرفه‌ای باشند و به موضوعات جذاب و مورد توجه بپردازند.

شرکا ورقبا حتی زمانی که خلا قابل ملاحظه‌ای در یک زمینه احساس شود، هر ایده جدیدی که در آن زمینه بوجود می‌آید امکان درگیری های بین گروهی( Turf ) را بیشتر می‌کند.

این رقبای بالقوه می‌توانند شرکای خوبی نیز باشند.

یکی از مشخص‌ترین رقبا در این حوزه،آموزش دهندگان بخش خصوصی هستند که در چند سال اخیر در پاسخ به تمایل روبه رشد نسبت به توسعه کسب و کارهای کوچک، به ارائه گزیده‌ای از کارگاه‌ها، برنامه‌های آموزشی، و ورود به حوزه کسب و کار و کارآفرینی، پرداخته‌اند.

فعالیت در این زمینه به شرط ارائه ایده‌های خوب و آموزش‌های مورد نیاز است که موفقیت را تضمین می‌کند.

بانک ها و انجمن‌های ایالتی و ملی مرتبط با آنها، مدیریت و ادارت کسب و کارهای کوچک، دپارتمان های محلی و ایالتی توسعه اقتصادی، و سایرین، در صورتی که به آنها توجه شود بر کمکی که Extension به آنها می‌کند صحه می‌گذارند.

همکاری با دیگران مزایای چندی را در پی دارد: ۱- استرس وارده بر کارکنان Extension بر اثر ایجاد تغییرات به حداقل می‌رسد.

۲- نیاز Extension به تخصیص مجدد بودجه را کاهش می‌دهد.

۳-یک گروه از متحدین غیر سنتی شکل می‌گیرد.

۴- در گیریهای بین گروهی کاهش می‌یابد.

کارکردن با کادری از متحدین مکملی خواهد بود، برای استراتژی‌های دیگری جهت توسعه برنامه ریزی های Extension در این زمینه.

موانع {در ارتباط با فعالیت در زمینه‌های مورد ذکر}حمایت درونی بین Extension و دانشگاه ضروری خواهد بود.

بالا بردن آگاهی عمومی در مورد نیاز به چنین برنامه هایی از اهمیت بسیاری برخوردار میباشد.

رویکرد دیگر ما، جلب حمایت گروه‌های موثر در سازمان‌های اجرایی و کشاورزی، بوردهای محلی Extension ، دولت های محلی و ایالتی و کارکنان میدانی است.

سازمان‌های کشاورزی ممکن است تلاش‌های جدید انجام شده در جهت آموزش کارآفرینی و کسب و کار را اسراف منابع تخصیص یافته به ارباب رجوع، بدانند.

آنها باید قانع شوند که اینکار به تقویت اقتصاد روستایی کمک می‌کند.

استراتژی عمومی دیگری که به کار می‌رود، ایجاد منابع جدید حمایتی است.

بعنوان مثال کسب و کارهای کوچک یک نوع حامی ایده آل برای حمایت از برنامه های Extension هستند زیرا متعددند، انگشت نما هستند و بر روی دولت های محلی و ایالتی تأثیر گذارند.

منابع افزایش مدعیان جدید برای منابع موجود انتخاب های سختی را پیش رو قرار می‌دهد.

این انتخاب ها اطمینان می‌بخشند که در این تصمیم گیری کلیه افراد دخالت دارند.

طبیعت بشر اینگونه است که باید احساس کند که زمینه ای که نیروی انسانی خود را در آن سرمایه گذاری کرده مهم و تحت حمایت است.

همچنین مخالفت شدید با تغییرات نیز امر طبیعی است.

در این مورد در صورتی که تغییر آرایش افراد مد نظر نباشد، چیزی که مورد نیاز است، جهت دهی دو باره پست ها و موقعیت هاست.

این که انتظار داشته باشیم که اشخاص به سادگی این زمینه فعالیت را نیز به لیست مسئولیت های خود اضافه کنند واقع بینانه نیست و تقریباً همیشه نیازمند تغییر در پیش فرض ها و تغییر در موضوع، ارباب رجوع، حمایت و رویکرد ارائه خدمات است.

برخی از مؤسسات و یا متخصصین بیش از دیگران این انتقال را آسان می‌سازند.

اقتصاد‌های خانگی و 4 – H/youth و آژانس‌های توسعه اجتماعی و متخصصینی که با مشتریان متنوعی در ارتباطند ممکن است کارکردن با کسب و کارهای کوچک را راحت تر بپذیرند.

هر چند، آژانس‌های کشاورزی و متخصصین (بویژه آنهایی که در زمینه های مدیریت- بازاریابی و مالی تبحر دارند و با زمینه های Subject-Matter آشنا هستند) برای این گروه از مخاطبین مورد نیازند.

نتایج Extension در صورتی که انتظار حمایت مداوم را دارد، باید رابطه اش را با جامعه حفظ و افزایش بخشد .شواهد نشان می‌دهد که اعضای جامعه ارتباطات Extension را با دقت بیشتری مورد بررسی قرار می‌دهند.

برنامه ریزی کارآفرینی و کسب و کارهای کوچک فرصتی را فراهم می‌کند که ارتباطات و حمایت های خود را ماهیتاً افزایش دهیم.

در پایان، این می‌تواند ما را قادر سازد که برنامه ریزی بهتری داشته باشیم.

ما باید بفهمیم که چطور بر موانع غلبه کنیم و از کلیه فرصت‌های موجود در این زمینه استفاده کنیم.

راهکارهایی برای توسعه اقتصادی روستاهابخش ششم (آخر) ۱۳۸۶/۰۸/۲۳ جذب کسب و کارها از دیگر مناطق (بخصوص مناطق شهری) به روستاها که در مجموع و از نگاه ملی چندان مفید نیست.

۱۷) توسعه فناوری‌های مناسب و اشاعه آنها در مناطق روستایی نقش بسزایی در توسعه کسب و کارها دارد.

توسعه فناوری‌های زیستی و فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی باعث افزایش توان‌مندی‌های نوآوران و کارآفرینان روستایی و شهری برای فعالیت در روستاها خواهد شد.

اشتغال به این فناوری‌ها، موجی عظیم از فرصت‌های اشتغال را به مناطق روستایی سرازیر می‌کند.

۱۸) ادغام فناوری‌های سنتی موجود در مناطق روستایی کشور با فناوری‌های نوین و پیشرفته راهکار مناسبی برای پیشرفت و روزامد شدن محصولات و کالاهای ساخت روستاست.

بسیاری از محصولات سنتی را می‌توان با ابزار و تجهیزات نوین تولید کرد یا آنها را با فناوری‌های جدید همراه کرد.

این امر باعث بقای صنایع سنتی فعلی و در مواردی توسعه بازار رو به اضمحلال آنان خواهد شد.

۱۹) توسعه فناوری، امید رویکرد مناسبی برای ارتقای کیفیت و زندگی روستایی‎هاست.

این مفهوم که اولین بار «راشمی مایر», اندیشمند و آینده‌پژوه هندی, مطرح کرد، تصریح می‌کند که توسعه کشورهای در حال توسعه و ورود به عصر فراصنعتی تنها از مسیر صنعتی شدن و الگوهای توسعه کلاسیک تجویزی غربی نمی‌گذرد.

بسیاری از کشورهای توسعه نیافته - بویژه در مناطق روستایی - می‌توانند با به کار گرفتن مجموعه‌ای از فناوری‌های طبیعی و اصولی و اثربخش که هزینه سرانه اندکی دارند، در دسترس‎اند و باعث آلودگی محیط زیست نمی‌شوند، مسیر توسعه اقتصادی طبیعی را بپیمایند؛از این فناوری‌ها می‌توان به منابع انرژی تجدیدپذیری همچون سلول‌های خورشیدی و بیوگازها، فناوری‌های ارتباطی ارزان‌قیمت (تلفن‌های رادیویی) و فناوری‌های مالی و اقتصادی اشاره کرد.

استفاده از این فناوری‌ها ارزان است و نیازمند دانش تخصصی سطح بالایی نیست.

۲۰) فرهنگ‌سازی از مهمترین و زیربنایی‌ترین اموری است که باید برای توسعه روستاها و توسعه کارآفرینی در آنها صورت گیرد.

کارآفرینی نیازمند فرهنگ خاصی است که پرورش آن بسیار سخت است و نیازمند تلاشی بلند‌مدت است.

توانایی درک تغییرات و کشف فرصت‌ها، مشارکت و کار گروهی، خلاقیت و نوآوری، روحیه استقلال‌طلبی و مسئولیت‌پذیری، مخاطره‌پذیری و مخاطره‌جویی، از عناصر اصلی سازنده این فرهنگ‎اند و نمی‌توان تنها با اجرای برنامه‌های کوتاه‌مدت و ضربتی به آنها دست یافت.

بهترین راهکارهای توسعه فرهنگ کارآفرینی در روستاها، ارتقای سواد کارآفرینی روستانشینان با برنامه‌های آموزشی و ترویجی گوناگون است.

همچنین, تدوین ساختار و معماری مشاغل روستایی و آموزش یکی از رویکردهای آموزشی نوین و اثربخش است.

توسعه سواد خواندن و نوشتن (سواد عمومی و پایه) راهگشای مسائل روستایی خواهد بود.

توسعه مجموعه‌ای از سوادهای فرهنگی، فناوری و اطلاعاتی باعث توانمندی توسعه و بهره‌برداری از کسب و کارها و منابع کمک‎رسانی می‎شود.

۲۱) سه راهبرد اساسی برای توسعه کارآفرینی روستایی وجود دارد که عبارت‎اند از: 1ـ جذب کسب و کارها از دیگر مناطق (بخصوص مناطق شهری) به روستاها که در مجموع و از نگاه ملی چندان مفید نیست.

2ـ حفظ و توسعه کسب و کارهای موجود با سیاست‌های حمایتی که در بیشتر موارد سیاستگذاران و مدیران کشور به آن توجهی نمی‌کنند.

3ـ حمایت از ایجاد و تولید کسب و کارهای جدید از مناطق روستایی که بیشتر مورد نظرند, اما نیازمند برنامه‌ریزی منسجم و بلندمدت هستند.

۲۲) به‌نظر نمی‌رسد هیچ گروهی مستعدتر از فارغ‌التحصیلان روستازاده برای امر کارآفرینی روستایی باشد.

ایجاد شرایطی مناسب برای فعالیت‌ و جذب این افراد به فضاهای روستایی از مهمترین مسائل پیشروی مدیران توسعه روستایی است.

از دیگر اهداف مورد نظر می‌توان به این موارد اشاره کرد: ایجاد شهرک‌های کسب و کار (صنعتی)، ایجاد مراکز رشد روستایی و پارک‌های کارآفرینی، اعطای تسهیلات و امکانات به آنها، دادن آموزش‌های کارآفرینی به آنها، ایجاد آموزشگاه‌های گوناگون، ایجاد مراکز آموزشی، تحقیقاتی و علمی در مناطق روستایی مستعد و تقویت ارتباطات این گونه مراکز با روستاها.

۲۳) ایجاد فضای مدیریت مشارکتی در روستاها و همراه کردن آنان در تصمیم‌گیری‌های صورت‎گرفته درباره آنان, از مهمترین سازوکارهای توسعه روستایی و بسط کارآفرینی است.

روحیه مشارکت‌جویی در توسعه منطقه خود، از مهمترین الزامات و محرک‌های کارآفرینی روستایی به شمار می‌آید که با گسترش مردم‌سالاری در روستاها ایجاد می‌شود.

شوراها از مهمترین سازوکارهای این امر هستند.

کمک به ایجاد تعاونی‌ها و مشارکت در فرآیند تکامل و موفقیت آنان از مهمترین اقدام‎های دولت‌ها محسوب می‌شود.

منابع : نویسنده: ۱- توماس ج.

جانسون دانشیار و متخصص در Extension دپارتمان اقتصاد کشاورزی ۲- دنیس.

یو.

فیشر ،اقتصاددان خدمات توسعه کشاورزی تگزاس( Extension ) ماهنامه سرزمین سبز ژورنال Extension ، پاییز ۱۹۹۱ ، جلد ۲۹ ،شماره۳ http://www.joe.org/joe/1991fall/a6.html .