مقدمه: گاو های شیری دارای موازین سنجیده و دقیقی است که تمام این فعالیت را از ابتدا تا انتها در بر می گیرد یک مدبر خوب و آگاه در هر واحد گاوداری باید از زیر و بم کاری کار خود از نظر پرورش و نگاهداری و تولید و اصلاح نژاد اطلاعاتی داشته و مسئولیت ها و وظایف را به خوبی درک کرده و بازدهی اقتصادی گاوها با توجه به سلامت و بهداشت آنها اهمیت داده و یا قدرت و دوراندیشی به موقع برای اداره بهتر گاوداری اتخاذ تصمیم نماید.
در کشورهای پر تولید از لحاظ شیر و فرآورده هایی دامی و رعایت مدیریت صحیح در گاوداری شیری به مراتب مهم تر از خصوصیات بالقوه با ارزش تولید گاوهای تلقی می شود.
بطوریکه یک کارشناس صاحب نظر دامپروری در کشور هلند معتقدند بروز برتری های نژادی هر گاو 25 درصد مربوط به خصایص ذاتی یا ژنتیکی است و 75 درصد در ارتباط با مدیریت گاوداری می باشد.
عقیده کانادایی ها در این زمینه اندکی فرق داشته نقش خصوصیات ذاتی را در تولید گاو های تحت پرورش 30 الی 40 درصد و نقش مدیریت گاوداری شیری را 60 تا 70 درصد می دانند.
رعایت موازین مورد بحث این کارائی و بینش را تا بدان حد می تواند در مدیر مزرعه یا صاحب گاوداری ایجاد کرد که با بصیرت و آگاهی در اداره گاوداری و گاوهای شیری اعمال مدیریت کرده این شرایط و امکانات شامل محل پرورش و زیست، آبستنی و تولید مثل تغذیه و بهداشت و شیردوشی و کیفیت شیر کارائی نیروی انسانی و رعایت اصول اقتصادی در واحد گاوداری می باشد.
امید می رود راهنمودهای ارائه شده پاسخ گوی بسیاری از مشکلات مدیریتی در اداره گاوداریهای شیری صنعتی ما باشد چه آنکه تنها در این صورت این مسرت حاصل می گردد.
که مساعی مبذول شده برای چاپ این پروژه بهدر نرفته است.
فصل اول گاو شیری نحوه و ارزیابی گاو شیری: شناخت و قدرت بهره دهی و اصالت گاوها اعم از نر یا ماده از دیرباز مورد توجه بود است و اشخاص خبره و صاحب نظری وجود داشته اند که با مشاهده هر گاو، با توجه به معیارهای خاصی که به تجربه آموخته بودند می توانستند خصوصیات نژادی و ارزش های خودی حیوان را معلوم کنند و وظیفه ارزیابی خود را بدرستی در این زمینه به انجام رسانند.
توجه به وضع و خصوصیات ذکر شده در گاوهای شیری برای شناسایی آنها اگر چه صد در صد نمی تواند تعیین کننده اصالت نژادی و صفات تعیین کننده اصالت نژادی و صفات برجسته تولیدی حیوان باشد ولی به کلی نیز نمی توان آن ها را مردود دانست و از آن ها غافل ماند.
از آنجا که کار و ارزیابی گاوها و تلیسه های اصیل ایرانی به وسیله کارشناسان عمدتا براساس خصوصیات ظاهری بوده و ملاک گزینش و قیمت گذاری می باشد لذا ضروری بنظر می رسد نکاتی چند در این مورد عنوان گردد تا دامپروران ما بدانند اصول و موازین کارشناسی در این مورد بر چه اساسی استوار بوده و مورد توجه می باشد.
اشخاص تازه کار یا مبتدی باید بدانند که در موقع انتخاب گاو نباید هیچگاه نظر و توجه خود را تنها معطوف و به یک عیب یا نقص ظاهری دام نمایند بلکه باید در مجموعه روی تمامی ویژگیهای عمومی و اختصاصی هر گاو، قضاوت کرده و نظر نهایی خود را اعلام دارند.
برای ارزیابی یا قضاوت بر روی تلیسه ها یا گاوهای شیری نباید با فاصله نزدیک باین امر و مبادرت ورزند، بلکه لازم است با فاصله ای در حدود 5/7 متر باین کار اقدام کرد در حالیکه وقتیکه می خواهد از روی عکس حیوان قضاوت نمائید.
این چنین فاصله ای ضروری نبوده و با پهن کردن عکس بر روی مز، تنها با چند قدم فاصله می توانید این کار را انجام دهید.
موقع ملاحظه دام به حیوان می دهد.
این نمرات از عدد یک تا صد می باشد.
تقسیم بندی این نمرات به شرح ذیل می باشد: - شکل عمومی 35 امتیاز - خصایص شیردهی با تولید 20 امتیاز - ظرفیت بدنی 10 امتیاز - وضع و خصوصیات پستان 35 امتیاز وضع و خصاصیات پستان: بی هیچ تردیدی پستان با ارزش ترین و مهم ترین اندام گاوهای شیری محسوب می گردد.
وضع و خصوصیات پستان در نگاه نخست باید طوری باشد که پستانک های چهارگانه آن نسبت بهم کاملا قرینه باشد و حجم آن طوری باشد که حتی المقدور از مفصل خرگوشی تجاوز نکند.
در موقع ارزیابی طول پستان ها نیز باید مورد توجه واقع شده بطوریکه آن باید مابین 80/3 الی 35/6 سانت باشد شکل و اندازه مناسب پستانک ها موجب تسهیل شیردوشی با ماشین می گردد.
بطوریکه عمل مکش با آسانی و منظم انجام گرفته و پستان از شیر تخلیه می گردد.
وضع پستانک در موقع پر و خالی شدن شیر فوق کرده بطوریکه قبل شیردوشی پستانک ها پر و متورم و حالتی تقریبا غیرقابل انعطاف داشته و جهتی مستقیم رو به پایین دارند.
در حالیکه پستانک دوشیده نرم و لطیف و انعطاف پذیر می باشند.
پستانک های عقبی یا خلفی باید دارای اندازه و از بالا و پایین یکنواخت باشد.
پستانک های قدامی نیز باید همچنان از چنین ویژگیهای برخوردار بوده و اندازه طولی آنها نیز مناسب و در حد قابل انتظار باشد.
حجم پستان یا بزرگی و گنجایش آن نیز در ارتباط با سن و ادوار زایش حیوان می باشد.
بطوریکه هر چه سن دام بالا می رود به همان نسبت نیز پستانش بزرگتر و حجیم تر می گردد.
پستان های یک گاو حدودا دو ساله از یک گاو سه یا چهار ساله کوچکتر بوده و فاصله اش از مفصل خرگوشی بیشتر است.
پستان گاو تا سن پنج سالگی نباید از مفصل خرگوشی یا مفصل زانو تجاوز کند ولی از این سن به بعد اگر پستان قدری از این مفصل پایین بیایند طبیعی و بلامانع است.
بنابراین در موقع ارزیابی یا قضاوت بر روی گاو شیری باید باین نکته توجه داشت و اظهار نظر نهایی در این باره را در صورتیکه عیوب دیگری جلب نظر نکنید.
انجام داد و وضع پستان ها را در رابطه با سن حیوان عادی تلقی کرد.
مثال: مقدار شیر و چربی یک راس گاو از نژاد هلشتین به سن کوچکتر از 36 ماه که حدود هشتاد روز از زایمان یا شیردهی اش گذشته است به شرح ذیل در دست است.
می خوانیم مقدار شیر و چربی این گاو را در ظرف 305 روز تخمین زده و باصطلاح کامل نمائیم.
مقدار شیر روزانه 25 کیلو و مقدار درصد چربی 2/3 درصد می باشد.
75/78= 15/3 ضریب * 25 کیلو شیر روزانه 6300 کیلو شیر= (روزهای شیر دهی) 80 * 75/78 مقدار چربی حاصله در مدت 305 روز نیز بدین ترتیب محاسبه می شود: 8/0 = 100 : 80 مقدار چربی تولیدی در روز برحسب کیلو: 512/2 = ضریب 14/3 * 8/0 96/200(روز شیردهی) 80 * 512/2 (مقدار چربی تولیدی در 305 روز برحسب کیلو) چگونگی تبدیل رکورد شیر 3 بار دوش در روز به دوبار دوشش: 1- جمع بندی شیر تولیدی در روز 2- تقسیم شیر تولیدی به دفعات که رکورد گیری شده تا متوسط شیر تولیدی در روز بدست آید.
3- متوسط تولیدی شیر روزانه را در 305 روز ضرب می نمائیم.
4- عدد بدست آمد را در مورد گاوهای 2 تا 3 سال در عدد 83/0 و در مورد گاوهای 3 الی 4 سال در عدد 85/0 و در مورد گاوهای چهار سال به بالا در 87/0 ضرب می نمائیم مثلا رکود گیری شیر گاوی به سن 5/3 سال به ترتیب در ادوار مختلف رکودگیری بدین صورت می باشد.
(شش نوبت رکودگیری) 16 کیلو- 18 کیلو- 25 کیلو- 30 کیلو- 32 کیلو- 35 کیلو 5- مدل شیر تولیدی روزانه برابر کیلو 26 ( =6: 156 کیلو) می شود که در نتیجه رکورد شیر سالیانه 7930 کیلو(= 305 *26) خواهد شد که وقتی 7930 کیلو را در عدد 85/0 ضرب می نمائیم نتیجه 6740 کیلو می گردد.
که رکورد شیر گاو مذکور در دو نوبت دو شش می باشد بنابراین رکورد شیر دوباره دوشش با سه بار دوشش در مجموع در حدود 15 درصد اختلاف دارند.
فصل دوم ماشین های تهیه خوراک ماشین تهیه خوراک: خوراک دام براساس جیره تعیین شده از سوی کارشناس از مخلوط چند ماده با نسبت معین تشکیل می شود این مواد ابتدا به منظور هضم آسانتر برای دام و بهتر مخلوط شدن با یکدیگر خورد و سپس مخلوط می شود که برای این کار از ماشین های خرد و مخلوط کن استفاده می شود.
ماشین های تهیه خوراک: ماشین های تهیه خوراک کاه خرد کن ماشین های خوراک ده خود مخلوط کن های افقی ماشین خوراکده خرد و مخلوط کن عمودی آسیاب ها الف: چکشی ب: سنگی ج: غلطکی د: مرکب میکسرها الف: عمودی ب: افقی پلیترها الف: حبه سازها ب: مکعب سازها وسیله های هستند که برای آماده سازی، عمل آوری و کاهش حجم غذا، مورد استفاده قرار می گیرند.
در نتیجه این وسایل باعث افزایش قابلیت هضم غذا می شود.
آسیابها: برای بلخور یا آرد کردن دانه ها غلات(گندم، جو، ذرت و غیره...) و گنجاله ها (گنجاله، پنبه، سویا) و پودر کردن علوفه ها به کار می روند.
آسیاب غلتکی: از دو غلتک استوانه چدنی با سطح صیقلی ساخته شده اند که به کمک یک فنر بر روی یکدیگر فشرده می شوند یکی از غلتک ها محرک و دیگری متحرک است نیرو معمولا به وسیله یک تسمه ذوزنقه ای از الکترموتور به غلتک محرک منتقل می شود.
در زیر هر غلتک یک تیغه پاک کننده قرار دارد که عمل تمیز کردن غلتک ها را انجام می دهد.
دهانه خوراک گیره در قسمت بالا و در جهت طول غلتک ها قرار دارد به منظور از ایجاد پل در مواد و پخش بهتر آنها یک استوانه گردان که نقش همزن را دارد در قسمت پایین دهانه ناودان متغیر است برای جلوگیری از لغزش.
تسمه یا صدمه دیدن موتور نباید قبل از دور گرفتن موتور دان را داخل آسیاب ریخت فاصله غلتک ها برای مواد مختلف متفاوت می باشد که این فاصله درک تولک دستگاه قید می گردد و معمولا برای ذرات mm5/2 و برای جو mm1 در نظر گرفته می شود.
در طول غلتک ها ممکن است شیاره های به منظور بهتر آسیاب شدن مواد دان ریز تهویه می شود.
نیروی مورد نیاز برای آسیاب غلتکی بستگی به عوامل زیر دارد.
درجه ریزی محصول آسیاب شده وضعیت غلتک ها رطوبت دانه سرعت حرکت غلتکها مقدار خوراک دستگاه ها سرعت دوران در این آسیابها بین 250 تا 300 دور در دقیقه متغیر می باشد.
آسیاب سنگی(صحفه ای): این آسیاب از دو یا چند سنگ یا صحفه به قطر 10 الی 15 سانتیمتر تقسیم می شود.
در نوع دو صحفه ای یک صحفه ثابت و یک صحفه متحرک است و مواد به صورت کنترل شده به فضای بین دو سنگ وارد می شود مواد در اثر نیروی مالشی و برش بین دو سنگ شکسته و ریز و در صورت نیاز آرد می شوند.
در نوع سه صحفه ای صحفه وسط متحرک و صحفات دیگر ثابت هستند و دارای ظرفیت بیشتر بست به نوع صحفه ای می باشند سنگ های آسیاب دارای انواع زبر، متوسط، نرم هستند.
میزان خرده شدن مواد به چه عواملی بستگی دارد 1- نوع دانه 2- سرعت دورانی صحفات 3- وضعیت صحفات 4- مقدار فشار روی 5- صحفات 6- مقدار خوراک دستگاه 7- مقدار رطوبت دانه در انتهای دهانه ممکن است یک الک لرزان وجود داشته باشد که چند کار را انجام می دهد.
تنظیم مقدار ورودی به آسیاب جلوگیری از مواد اضافه و ناخالص به داخل آسیاب جلوگیری از ایجاد پل توسعه دانه ها در کف ناودان جنس صحفات معمولا از فولاد یا چدن ضد ضرب می باشد.
صحفات اغلب دو لایه هستند فشار صحفات توسط یک پیچ قابل تنظیم می باشد سرعت دورانی این آسیاب ها 800 تا 1800 دور در دقیقه است.
در دورهای بالا و زمانی که صحفات سنگ به منظور آرد کردن بیشتر دانه به هم نزدیک می شوند حرارت در این آسیاب ها بالا رفته و باعث سوختن یا تغییر خاصیت مواد آسیاب شده می شود.
آسیاب چکشی: این نوع آسیاب ها از دو گروه چکشهای ثابت، و نوسان کننده که روی محور دوار نصب شده تشکیل شده است البته در بعضی مواد چکشی ثابت وجود ندارد.
نیروی مورد نیاز توسط یک الکتروموتور و یا شافت PTO تراکتور تامین می شود.
و طرز کار بدین ترتیب است که دانه ها از مخزن وارد محفظه الک و چکش ها شده و در اثر ضربات چکش ها و همچنین مالش دانه ها با هم خرد شده تا جای که بتوانند از الک عبور کنند الک ها یا غربال ها سایزهای متفاوتی داشته و به راحتی قابل تعویض می باشند.
بنابراین برحسب دانه مورد نیاز می توان الک مناسب انتخاب کرد چکش ها قابل تعویض بوده و در صورت سایده شدن می توان آنها را پشت رو نمود قبل از به کار انداختن دستگاه نباید دانه ها وارد محفظه شوند همچنین چون چکش ها حالت لولایی دارند.
در صورت وارد شدن اجسام به داخل محفظه تیغه صدمه چندانی نخواهد دید چکش ها از جنس فولاد و منگنز دار می باشند آسیاب های بزرگ دارای دو ردیف طوقه گردنده بوده که برخلاف یکدیگر می چرخند.
درجه ریزی مواد آسیاب شده: اندازه قطر سوراخهای غربال سرعت دوران چکشها نوع دانه میزان رطوبت دانه میزان ورودی دانه به آسیاب آسیاب مرکب: با توجه به نیاز ممکن است دو نوع از آسیاب های ذکر شده در یک سیستم کنار هم قرار گرفته تا مواد با ظرفیت و کیفیت بهتری خرد می شوند.
میکسرها: کار میکسرها چند تا ماده را با هم مخلوط می کنند به صورت یکنواخت و میکسرها در واحدهای دامداری و پرورش طیور و کارخانجات مکمل و تولید دان مورد استفاده قرار می گیرد پس از خرده شدن مواد یا گنجاله با توجه به فرمول جیره غذایی مواد یک جیره توزیع و در میکسر ریخته می شود تا با هم به خوبی مخلوط شوند در کارخانجات بزرگ فرمول جیره به رایانه داده شده و مواد طبق برنامه از پیش تعیین شده از سیلوها به آسیب ها و سپس به میکسرها منتقل می شود.
میکسر عمودی: از یک محفظه مخروطی در پایین و یک قسمت استوانی در بالا تشکیل شده است یک مارپیچ انتقال دهنده عمودی که توسط یک خلاف احاطه شده است در وسط آن قرار گرفته و یک دستگاه موتور الکتریکی که قطر آن متناسب با ظرفیت میکسر انتخاب می شود.
در بالای میکسر نصب شده است مواد از پایین به سمت بالا در اثر دوران مارپیچ منتقل می شود و از بالا توسط نیروی وزن خود به سمت پایین می آید زمان مخلوط کردن 30 الی 90 دقیقه می باشد برای هر متر مکعب دام قدرت مورد نیاز 5/2 اسب بخار برای هر متر مکعب ظرفیت می باشد.
میکسر افقی: میکسر عمودی جوابگوی نیاز واحدهای بزرگ نمی باشد چون یک متر مکعب دان را در مدت 30 الی 90 دقیقه مخلوط می کند در چنین شرایطی میکسر افقی کارایی مناسبی خواهد داشت میکسر افقی از محفظه استوانه ی تشکیل شده است که به صورت افقی قرار گرفته است داخل استوانه دو عدد مارپیچ با گامهای متضاد یکی بزرگتر و دیگری کوچکتر وجود دارد که خلاف همدیگر می چرخند مخالف بودن گامهای دو مارپیچ دارای چند مزیت هستند.
باعث افزایش سرعت و کیفیت مخلوط شدن دان می شود.
از انتقال و جمع شدن مواد به یک سمت جلوگیری می شود.
از یونیزه شدن دان جلوگیری می کند.
زمان لازم جهت میکسر کردن هر متر مکعب دام در میکسر افقی حدود 5 دقیقه قدرت مورد نیاز جهت هر متر مکعب ظرفیت میکسر 5/7 اسب بخار می باشد.
پلیترها(متراکم کنندها): کشاورزان و دامداران از دیرباز به مزایای علوفه متراکم شده آگاهی داشته اند و همواره تلاش فراوانی جهت ساخت و طراحی دستگاهی که بتوانند جیره غذایی را به صورت قرص های متراکم شده درآورده صورت گرفته است.
در سال 1860 در ایالات نیورجرسی آمریکا دستگاه حبه ساز دستی ساخته شده است.
امروزه نیز تحقیقات نشان داده شده اگر جیره غذایی به صورت متراکم در اختیار دام قرار بگیرد نتایج نظربخش است.
مزایا علوفه متراکم شده: به علت کاهش حجم دام و طیور غذایی بیشتری را می خورد.
غذایی کمتری در انبار اشغال می کند.
حمل و نقل آسانی دارد.
ضایغات و گرد و خاک کمتری ایجاد می کند.
خطر آتش سوزی کمتر دارد.
حبه سازها یا پلیترها دستگاهی هستند که جیره غذایی تهیه شده را با مقدار رطوبت بخار یا مواد چسبنده مواد خوراکی به صورت حبه های استوانی با قطرهای یکسان و طولهای دلخواه درآورده که تشکیل شده از: 1- استوانه سوراخ دار 2- بدنه 3- محل اتصال به موتور محرک 4- دو عدد غلتک 5- تیغه های برش حبه ها 6- دریچه خروجی حبه ها بر روی بدنه استوانی سوراخ دار تعداد زیادی سوراخ مخروطی وجود دارد.
که قطر آنها از داخل به طرف خارج کاهش می یابد در وسط استوانه دو غلتک به صورت عمودی با فاصله قابل تنظیم نسبت به هم و دیواره استوانه قرار می گیرد.
حبه سازها را می توان به دو گروه تقسیم بندی کرد: غلتک ها متحرک استوانه سوراخ دار ثابت غلتک ها ثابت استوانه محرک در زمان ورود مواد به داخل محفظه مقداری رطوبت و یا مواد خوراکی چسبنده به آنها اضافه می شود.
غلتک ها مواد را به داخل سوراخ های استوانه می فشارند به علت کاهش رو به جلو سوراخ هر چه مواد جلوتر می روند فشرده تر نیز می شوند این امر باعث گرم شدن مواد می شود که خود مزایایی دارد.
1- هضم بهتر غذا 2- از بین رفتن بعضی از سموم و میکروبها رطوبت را بایستی جهت بهتر شدن حبه به 17% رسانید و برای جلوگیری کپک زدن مواد در انبار از خشک کن استفاده کرد تا رطوبت به 17% کاهش یابد قدرت لازم حدود 1 تا 2 اسب بخار برای 100 کیلوگرم در ساعت ظرفیت می باشد.
فصل سوم تجهیزات انتقال خوراک دام تجهیزات انتقال خوراک دام: نقاله ها: نقاله های مارپیچی نقاله های تسمه ای نقاله های زنجیری الف: نقاله قاشقی ب: نقاله پیاله ای نقاله های نیوماتیک(بادی) تجهیزات انتقال مواد امروزه نقش بسیار مهمی در کشاورزی و صنعت ایفاء می کند.
این تجهیزات با گرفتن انرژی از سیستم های مولد قدرت کار جابجایی مواد را انجام می دهند.
وسایلی که کار جابجایی مواد را انجام می دهند نقاله نامیده شد و به طور کلی شامل انواع بالا می باشد.
نقاله مارپیچی: این نقاله معمولا برای بارگیری تخلیه مخازن خوراک طیور و دام تهیه دستگاههای تهیه خوراک توزیع و جابجایی خوراک طیور و دام، و همچنین به دلیل محفوظ بودن مسیر انتقال برای انتقال مواد غذایی مانند کره و گوشت و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.
نقاله مارپیچی دارای محوری می باشد که حول آن پره های پیچیده اند و این پره ها در انتقال افقی در داخل یک ناودانی و در انتقال عمودی در داخل یک لوله و یک استوانه که ناودانی و یک لوله ثابت است و پیچ ارشمیندوز یا همان مارپیچ در داخل آن می چرخد و مواد را در امتداد محور خود منتقل می کند.
در طرف ورودی قسمتی از پره های مارپیچ از لوله و استوانه بیرون می باشد که این قسمت مواد از مخزن دریافت کرده و با خود حمل می کند قطر و طول بدنه استوانی و مارپیچ براساس ظرفیت نقاله تعیین می شود.
مارپیچ قسمت اصلی و عامل انتقال مواد می باشد.
ظرفیت در نقطه های مارپیچی به عوامل چون: 1- طول مارپیچ 2- قطر مارپیچ 3- دور موتور 4- زاویه و فاصله گامها 5- زاویه قرار گرفتن مارپیچ ظرفیت انتقال خوراک یا مواد در نقاله های مارپیچی بسته به وضعیت قرار گرفتن آن تغییر می کند بازده انتقال نقاله های مارپیچی در حالت افقی 100% در حالت عمودی 30% و در حالت زاویه 45 درجه 70% می باشد از مارپیچ های دو پیچی و سه پیچ برای انتقال مواد مشکل تر و همچنین تنظیم شدت تغذیه استفاده می شود.
دور موتور محرک می توان توسط سیستم کاهنده موتور کاهش داد و همین نیست گشتاور را افزایش می دهیم.
سرعت در شروع کار نقاله ظرفیت با افزایش دور تا حدود 25 دور در دقیقه افزایش یافته ولی پس از آن نیروی گریز از مرکز به عنوان مانعی عمل که جریان مواد را در ورودی مارپیچ محدود می سازد و سبب کاهش اثر زاویه تمایل می شود.
در نتیجه باعث افت ظرفیت می شود به طور کلی بازده حجمی به تناسب افزایش سرعت و زاویه تمایل کاهش می یابد همچنین فاصله بین مارپیچ و بدنه آن در بازده حجمی موثر می باشد.
نقاله تسمه ای: تسمه نقاله ها به علت داشتن سیستم مدار بسته دارای قدرت انتقال بسیار خوبی می باشد به طور که می توانند مواد در سطح افق و یا سطح افق و یا سطح شیبدار به راحتی منتقل کنند این نوع نقاله ها برای انتقال مواد دانه مثل گندم همچنین قطعات بزرگتر مثل کارتن ها و کیسه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
سرعت این نوع نقاله ها از مقادیر خیلی آهسته تا 5 متر در ثانیه تغییر می کند این دستگاه معمولا از یک تسمه بدون انتها که یک طرف آن استوانه محرک و طرف دیگر آن استوانه متحرک قرار گرفته است تشکیل شده به کمک تعدادی استوانه هرزگرد مواد بر روی تسمه منتقل می شود همواره تعداد استوانه های هرزگرد در مسیر رفت بیشتر از مسیر برگشت می باشند.
به منظور حمل مواد مختلف قسمت فوقانی تسمه ها می توانند به کمک استوانه های حالت انعناع پیدا کرده و شکل ذوزنقه ای به خوبی بگیرید معمولا تسمه نقاله در شیب های بیشتر 30 درجه کار نمی کند نیروی مورد نقاله زنجیری: ظرفیت این نقاله ها از نقاله مارپیچی و تسمه کمتر است ولی به خاطر اصطکاک بیشتر بین قطعات زنجیر و زیاد بودن وزن زنجیر و محدودیت افزایش سرعت به علت افزایش سر و صدا و اصطکاک به قدرت بیشتری برای کار کردن نیاز دارند.
باله برهای قاشقی: کاربرد زیادی در کارخانه ها و کارگاهها دارند و بیشتر برای انتقال عمودی مواد استفاده قرار می گیرد این نقاله ها دارای قاشق های هستند که در فواصل مساوی بر روی تسمه نصب شده اند و درون محفظه مکعب مستطیلی می چرخند و ضمن چرخش خود مواد را از قسمت پایین نقاله به قسمت بالا منتقل می کند ظرفیت نقاله های قاشقی به اندازه قاشق ها و فاصله قاشق ها و سرعت تسمه بستگی دارد.
باله برهای پیاله ای: این باله برها بسیار کارآمدتر با کیفیت تر گرانتر از نقاله های دیگر می باشد که این خصوصیات از فوق دادن اصطکاک و لغزش مواد درون پیاله ها نشت می گیرد تخلیه بار در این نوع نقاله ها توسط نیروی گریز از مرکز صورت می گیرد در نقاله های قاشقی(همواره تحت تاثیر نیروی گریز از مرکز به شعاعی از طرف محور، نیروی وزن ماده قرار می گیرد) نقاله های بادی یا(نیومیتیک): این دستگاههای مواد را با کمک هوای فشرده و یا خلاء جا به جا می کند و اغلب برای پر کردن و یا خالی کردن مخازن مورد استفاده قرار می گیرد.
به طور کلی به سه دسته فشار مثبت فشار منفی، و مرکب تقسیم می شوند.
در نقاله های فشار مثبت مواد طریق یک هوا بند وارد جریان هوا پرفشار می شوند.
به کمک این نقاله ها می توان مواد را از یک محل به چند محل دیگر منتقل کرد.
کمتر در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد و به نوع مکشی معروف است.
دارای یک ویژه مهم می باشد و آن موضوع این است که می توان مواد را از چند مخزن گرفته و به چند مخزن منتقل کنند.
نقاله های مرکب: نقاله های مرکب هستند که در آنها هم از پدیده مکش و هم از پدیده دهش استفاده می شود.
به طور کلی ترکیب از دو نقاله فوق تبدیل می شود.
مورد نیاز جهت انتقال مواد توسط الکتروموتور تامین می شود.
جنس تسمه ها برای ساختن تسمه ها معمولا از مواد طبیعی مانند چوب، پشم شتر، الیاف پنبه؛ مواد مصنوعی؛ کلفی مانند لاستیک ها استفاده می شود مواردی که هنگام ساخت تسمه ها بایستی در نظر گرفته شود به شرح زیر است.
حداقل جذب رطوبت را داشته باشد.
استحکام زیادی داشته باشد.
کم وزن و سبک تغییر طول کم به هنگام کشش قابلیت خمش خوب مقاومت در مقابل خمشی یا ارتعاشی مقاومت در مقابل خمش ساییدگی و طول مناسب به منظور اینکه تسمه در حین کار کشیده شود و خمیدگی نداشته باشد.
بایستی محور محرک در سمتی قرار بگیرد که مواد به آن سمت منتقل می شوند تسمه ها به دو نوع معمولی و مخصوص تقسیم بندی می شوند.
در حالتی از نوع مخصوص استفاده می شود.
که مواد منتقله دارای درجه بالای باشند یا بر روی باند اثرات شیمیایی بر روی آن بگذارند و یا اینکه حرارت محل کار خارج از محدوده معینی مثلا کمتر از 20 درجه سانتی گراد یا بیشتر از 20 درجه سانتی گراد می باشد جهت افزایش مقاومت تسمه از سیم های فولادی و یا نخ نسوز در بین میانه تسمه استفاده می شود.
فصل چهارم تجهیزات توزیع آب تجهیزات توزیع آب: آبشخور سطح ثابت آبشخور فشاری آبشخور معمولی الف: مخزن آب ب: لوله های انتقال آب ج: آبشخور مخزن آب: از جنس پلاستیک فشرده و فایبرگلاس و ورق آهن گالوانیزه در ظرفیت های مختلف برحسب نیاز با توجه به تعداد دام و عموما به شکل مکعب مستطیل و یا استوانی ساخته می شوند.
این دستگاه به چند دلیل مورد استفاده قرار می گیرد.
تنظیم فشار آب برای توزیع و تزریق به داخل لوله های انتقال آب ذخیره و مصرف آب در صورت قطع شدن آب امکان مخلوط کردن داروهایی که باید از طریق آب آشامیدنی خورده شود.
لوله های انتقال آب: آب از طریق لوله های انتقال از مخزن به آبخوری های موجود در سالن منتقل می شود که جنس آنها معمولا از ورق گالوانیزه با P.D.C و قطر آنها بسته به تعداد دامها و نوع آبخوریها متفاوت است.
آبشخور فشاری: از کاسه، اهرام فشاری شیر و شیر تشکیل شده است.
کاسه، چدنی یا پلاستیکی است و اهرام از فولاد ضد زنگ ساخته می شود.
آبشخور به تعداد مناسب بر روی لوله های انتقال آب نصب شده و از طریق شیر با لوله مرتبط است.
به هنگام مصرف آب فشار پوزه دام باعث جمع شدن فنر شیر و باز شدن مسیر آب می گردد و آب به داخل کاسه می ریزد.
پس از مصرف آب اهرم به وسیله فنر به وضعیت اول بازگشته، مسیر آب مسدود می شود.
این آبشخور نسبت به آبشخور با سطح ثابت، بهداشتی تر است ولی استفاده از آن برای گاوهایی که به آن عادت ندارند مشکل است.
فصل پنجم تجهیزات پاک کننده اصطبل تجهیزات پاک کننده اصطبل: تیغه پشت تراکتوری تیغه جمع آوری خودکار نقاله زنجیری جمع آوری فضولات مایع استفاده از هر کدام از این مواد بستگی به طراحی سالن دارد.
هر چه سیستم بسته باشد از لحاظ اقتصادی برای دام دار بهتر است.
جمع آوری فضولات در دامپروری ها به صورت مداوم و یا دوره انجام می شود این کار در دامپروری پیش رفته با استفاده از دستگاه های خودکار یا نیمه خودکار صورت می گیرد.
تیغه پشت تراکتوری: در برخی گاوداریها جمع آوری فضولات به صورت دوره انجام می شود در این روش فضولات توسط تیغه پشت تراکتوری جمع آوری شده و سپس فضولات انباشته توسط بیل مکانیکی بارگیری و به خارج از اصطبل منتقل می شود.
تیغه جمع آوری خودکار: 1- تک راهه 2- دو راهه مسیر حرکت رفت و برگشتی زنجیر یکی روی زمین و یکی دیگر در عمق زمین است.
روی کانل بسته است.
برای جمع آوری فضولات جامد در اصطبل از این وسیله استفاده می شود.
تیغه در مسیر معینی حرکت می کند و فضولات را به انتهای مسیر منتقل می سازد این تیغه از یک 1- بازوی وسط 2- دوبال تشکیل شده است که بالاها نسبت به بازوی وسط حالت مفصلی دارند به هنگام حرکت تیغه در مسیر بالاها باز شده و فضولات را جمع آوری می کند و در زمان برگشته تیغه به ابتدای مسیر بالها جمع شده و فضولات را جمع آوری می کند و در زمان برگشته تیغه در طول مسیر از طریق زنجیر یا سیم بکسل و از یک الکتروموتور تامین می شود.
با روشن شدن الکتروموتور زنجیر به حرکت درآمد و تیغه را در مسیر جا به جا می کند و با رسیدن تیغه به انتهای مسیر توسط سنسور الکتروموتور با دور عکس کارکرده و تیغه را به نقطه اول بر می گرداند این دستگاه در دو نوع 1- دو واحد 2- تک واحد به کار می رود.
توان الکتروموتور و استحکام بقیه قطعات مثل سیم بکسل به طول و عرض مسیر انتخابی تعیین می گردد.
این سیستم می تواند به صورت برنامه ریزی در ساعات مشخص جمع آوری فضولات را انجام دهد سرویس دستگاه شامل سرویس های عمومی می باشد و تمیز کردن تیغه و سیم بکسل یا زنجیر اهمیت زیادی دارد.
نقاله زنجیری: با ایجاد کانال های در اطراف اصطبل و نصب نقاله زنجیری در آن و انتقال فضولات به این کانال فضولات از اصطبل خارج می شود.
در انتها مسیر از دو روش اول انتهایی مسیر شیب دار است و فضولات در انتهای سطح شیب دار خارج می شوند در روش دیگر یک کانال عمودی انتهای مسیر قرار دارد فضولات پس از رسیدن به انتهای مسیر به کانال عمودی ریخته و آن را پر می کند.
در زیر کانال عمودی یک کانال عرضی قرار دارد که به خارج اصطبل منتهی می شود در ابتدای کانال عرضی یک جک قرار گرفته که فضولات را به داخل کانال اصلی هدایت می کند این عمل جمع آوری محصولات انجام شده فضولات پس از طی کودن کانال عرضی و در داخل ماشین انباشته می شود.
جمع آوری فضولات مایع: دور تا دور اصطبل دارای کانالی است که روی آن با شبکه فلزی محصور شده است و فضولات مایع از طریق این کانال ها به بیرون اصطبل منتقل می گردد.
این کانال ها در خارج از اصطبل به مخزنی که در زمین ایجاد شده است منتقل می کند.
در سطح زمین یک مخزن فلزی بزرگ تعبیه شده است این دو مخزن به وسیله دو لوله رفت و برگشت به یکدیگر مرتبط هستند در ابتدای لوله رفت پمپی قرار دارد در مسیر لوله رفت یک شیر دو طرفه و یک لوله برای انتقال مایعات به تانکر تعبیه شده است.
با انتقال مایعات از اصطبل به مخزن پایین و پس از پر شدن آن پمپ مایعات را به مخزن بالا هدایت می کند در این زمان شیر لوله رفت و به سمت مخزن بالا باز است و شیر لوله برگشت بسته می ماند.
هنگام تخلیه فضولات به تانکر شیر لوله برگشت باز می شود و فضولات از مخزن بالا به مخزن پایین منتقل می گردد.
شیر لوله رفت نیز در وضعیت تخلیه به تانکر قرار می گیرد مایعات موجود در مخزن پایین با پمپ به تانکر فرستاده می شود سپس فضولات به مزارع منتقل می شود و به عنوان کود مایع مورد مصرف قرار می گیرد.