دانلود تحقیق پنبه

تاریخچه تاریخچه پنبه در ایران احتمالاً به دوران هخامنشیان بازمی گردد، اما درباره کاشت پنبه پیش از دوره اسلامی ایران اطلاعات معتبر اندکی در دست است .

] به نوشته مؤلف حدودالعالم (ح 372)، در مرو، ری و ناحیه فارس کشت پنبه رواج داشته است (ص 94، 130، 142).

مراکز تولید که احتمالاً به مناطق کاشت گیاه نزدیک بود، عبارت بود از: هرات ، نیشابور، ری ، طبرستان ، آمل ، جبال ، اصفهان ، شوشتر، خوزستان ، تَوَّز و آذربایجان ( رجوع کنید به اشپولر ، ص 395؛ سارجنت ، جاهای متعدد) [ .

همچنین اشارات متعددی به پنبه در آثار شاعران ، بویژه شاهنامه فردوسی (کتاب سوم ، ج 5، ص 1475 1476، کتاب چهارم ، ج 6، ص 1999، 2004) وجود دارد.

] در قرن هفتم / سیزدهم ، مارکوپولو به محصولات عمده ایران از جمله پنبه اشاره می کند (ج 1، ص 84) [ .

ژان شاردن ، جهانگرد مشهور فرانسوی در قرن یازدهم / هفدهم ، که از ایران دوره صفویه بازدید کرده ، وجود کشتزارهای وسیع پنبه را تأیید کرده است (ج 2، ص 712).

در اوایل قرن سیزدهم / نوزدهم ، کمپانی هندشرقی بریتانیا در مقابل کالاهایی مانند شکر، ادویه ، رنگ و روغن ، پنبه خام را از ایران به هند صادر می کرد.

در همین زمان ، جهانگردان به کشتزارهای پنبه در بسیاری از مناطق ایران ، از آذربایجان تا خراسان و شرق مازندران ، نواحی مرکزی ، اطراف یزد، کاشان ، کرمان و قم ، اشاره کرده اند.

در این زمان پنبه هنوز از محصولات تابستانی بود که در حدود فروردین کاشته می شد و در مرداد (در آب و هوای گرم و مرطوب سواحل دریای خزر) یا در مهر (در نواحی خشکتر مانند آذربایجان و نواحی اطراف شیراز) برداشت می شد.

اما بیشتر پنبه کشت شده از گونه های تار کوتاه و زبر بود که همراه با نرخ بالای حمل ونقل ، فنون ابتدایی پرداخت و بسته بندی نادرست و غیردقیق ، سبب عدم موفقیت پنبه ایران در بازار اروپا شد (عیساوی ، ص 246247، 249).

پنبه علاوه بر این که منبع امرار معاش ساکنان مناطق کاشت پنبه بود، برای صنعت نساجی داخلی و صنایع دستی که افراد بسیاری را به کار می گمارد، ماده خام فراهم می آورد.

بعلاوه ، تجاری شدن روبه رشد تولید پنبه در قرن سیزدهم / نوزدهم ، با افزایش اهمیت پنبه در تجارت خارجی ایران همراه بود.

در اوایل قرن چهاردهم / آغاز قرن بیستم ، پنبه هم اصلیترین محصولِ فروشی و هم عمده ترین محصول صادراتی بود.

دو عامل این فرآیند را تقویت می کرد: نخست ، محرک کوتاه مدت اما نیرومند جنگ داخلی امریکا در اوایل دهه 1860 میلادی (12771287) باعث کمبود بین المللی پنبه و افزایش شدید قیمت پنبه خام در بازار جهانی شده ، تولید پنبه را در ایران و مناطق بسیار دیگری در خاورمیانه و هند و امریکای لاتین افزایش داد.

در میان مسیرهای جدیدوگوناگون تجارت خارجی که درگزارشهای کنسولی بریتانیادرآن دوره ذکرشده است ،می توان ازمسیرهای بنادرخلیج فارس به هندومسیرتبریزبه مارسی نام برد(نوشیروانی ،ص 573574؛گیلبار،ص 354؛عیساوی ،ص 245).این تحول ،در نیمه همان دهه که قحطی پایان یافت و قیمت پنبه سقوط کرد، ناگهان متوقف شد.

عامل دوم و پایدارتر، روسیه بود که به عنوان شریک تجاری عمده ایران دردهه های آخرقرن ظاهر شد.

پنبه بسرعت مهمترین کالای صادراتی به روسیه شدوصادرات آندر1331به حدود000،25تن رسید و بتدریج 9497% صادرات پنبه به بازارهای روسیه اختصاص یافت (انتنر ، ص 73).

این افزایش ، تغییر ماهیت روابط اقتصادی بین دو کشور را تأیید کرده بوضوح درتمرکزکاشت پنبه دراستانهای مرزی تأثیرگذاشت .اگرچه پنبه از نقاط مختلف کشور از جمله اصفهان و یزد و کرمان صادر می شد، یک سوم از کل صادرات ایران محصول خراسان بود.

در واقع ، رفاه این استان تا حد زیادی به رشدتجارت پنبه در اواخر این قرن مربوط بود (مک لین ، ص 5؛ گیلبار، ص 355).

پنبه از محصولات مهمی است که برای رشد مطلوب نه تنها به عناصرماکرواحتیاج دارد بلکه استفاده ازعناصر میکرو باعث بهبود کیفیت آن میگردد ●تاثیر عناصر مختلف بر پنبه وعلائم کمبودآنها ▪ازت(N):باعث افزایش رشد عمومی گیاه شده تعداد غوزه ها ونیز اندازه آنها راافزایش میدهد ورشد را طولانی ترمینماید.

درصورت کمبود برگهای پایینی سبز مایل به زرد شده واندازه آنهاکوچک مانده وازرشد بازمی ماند ▪فسفر(P):درتوسعه سیستم رشد ریشه ای گیاه نقش داشته وباعث تسریع درظهورغوزهای پنبه شده ورشد گیاه راکامل میکند .

درصورت کمبود فسفرگلدهی به تعویق افتاده رشدغوزه هاباتاخیرصورت گرفته وکیفیت الیاف شدیدا کاهش میابد ▪پتاسیم (K):باعث افزایش اندازه غوزه شده طول الیاف واستقامت آنها را زیاد نموده و باعث سفید تر شدن رنگ الیاف می گردد.

اگر پنبه کمبود پتاسیم داشته باشد برگها دچار پیری زود رس می شود.حاشیه آنها نکروز شده شاخه دهی گم وکیفیت الیاف افت پیدا می کند ▪روی (Zn):مهمترین نقش ان بهبودکیفیت الیاف پنبه است.

درصورت کمبودروی برگها فنجانی شده برگهای کوچک به سفید رنگی بین رگبرگی دچار می شوند.

رشدبوته های جوان متوقف گشته وتعداد گلها کاهش می یابد(شکل ۳).

▪بر(B):درتقسیم سلولی بافتهای مریستمی وترمیم بافتهای آوندی نقش داشته وباعث رشد بهترریشه می گردد.

در صورت کمبود رشد جوانه انتهای متوقف شده وگیاه زرد می شود .

همچنین گلها وغوزه های جوان تغییرشکل پیدا می کنند.

▪آهن (Fe):درساخت کلروفیل نقش مهمی دارد واگر گیاه دچار کمبود آهن شود برگهای جوان حالت بی رنگی به خود می گیرند ولی رگبرگهاسبز باقی مانده گیاه قدرت خود را از دست می دهد ومحصول کاهش می یابد.

خصوصیات گیاهی: پنبه گونه های وحشی زیاید دارد که همگی به جنس Gossypium تعلق دارد .

بنظر می رسد که منشأ تمام گونه ها از آفریقای استوائی باشد .

قابلیت شستشو ،‌دوام ، استحکام (‌هنگام خشک و تر بودن ) ،‌قابلیت هدایت بخار آب ، دوام شیمیایی ، نرمی ، قابلیت انعطاف و سهولت آب رفتن یا تجمع اولیه از خصوصیات الیاف پنبه می باشد .

بیشتر ارقام زراعی از گونه G.hirsutum می باشد .

پنبه گیاهی است ذاتاً چند ساله که بصورت گیاهی یکساله مورد زراعت قرار می گیرد .

پنبه دارای ریشه مستقیمی است که به سرعت زیادی به اعماق خاک نفوذ می کند .

میوه بصورت کپسول یا غوزه است .

سازگاری: پنبه گیاهی است گرما دوست که به هوای گرم و یک فصل رشد بدون یخبندان حداقل 200 روزه محتاج است .

پنبه به آفتاب فراوان نیاز دارد .

کمبود نور موجب افزایش رشد سبزینه ای و نقصان تولید غوزه می شود .

ارقام: بیشتر ارقامی که امروزه در جهان کاشته می شود به گونه G.hirsutum تعلق دارد.

تناوب زراعی: پنبه به عنوان اولین محصول وجینی پس از گیاهان علوفه ای چند ساله ،‌کود سبز و یا کود حیوانی فراوان ( 30 الی 50 تن در هکتار ) قرار می گیرد .

پنبه از محصولاتی است که می توان آن را طی چند سال مداوم در یک زمین کاشت بدون آنکه عملکرد آن نقصان یابد .

مثالهایی از تناوب پنبه عبارتند از :‌ یونجه پنبه ذرت گندم آیش کود سبز ( خلر ، منداب ، شنبلیله ، لوبیا روغنی و یا شبدر ) ، پنبه حبوبات گندم کود سبز ( خلر ، چاودار، ماشک ) ، پنبه پنبه آیش گندم پنبه آیش آفات و امراض: کرم خاردار پنبه ، کرم غوزه پنبه ، کرم برگخوار پنبه ، کرم ساقه خوار پنبه ، عسلک پنبه ، تریپس زرد پنبه ، سن سبز پنبه ، سنگ تخم پنبه ، کنه تار عنکبوتی و کک پنبه را نام برد .

کرم خاردار پنبه با نام علمی Earias insulana از مهمترین آفات پنبه در ایران محسوب می شود .

کرم خاردار به رنگهای قهوه ای ، زرد یا سبز زیتونی و گاهی خاکی دیده می شود .

بر روی حلقه های پشتی بدن لارو برآمدگی های گوشتی خار مانند دیده می شود .

این کرم از اوایل فصل به غنچه های جوان حمله و از طریق تغذیه آنها را سوراخ کرده و باعث ریزش گلها و غوزه های جوان می گردد .

غوزه های مسن مقاومت نشان داده و ریزش نمی یابد .

و نیز مبارزه شیمیایی با سمومی مانند گوزاتیون یا سوین امکان پذیر است .

کرم غوزه پنبه با نام علمی Heliothis obsoleta علاوه بر پنبه به بسیاری محصولات دیگر نیز حمله می کند .

خسارت توسط لاروهائی بعمل می آید که طول آنها به 40 میلیمتر می رسد و رنگ بدن آنها از سبز تا سیاه متفاوت و روی پشت آنها چهار ردیف نوار تیره مشاهده می شود .

لاروهای جوان ابتدا از پارانشیم برگ تغذیه و سپس به غنچه ، گل و غوزه حمله و غوزه ها را سوراخ می کند .

کرم برگخوار پنبه با نام علمی Spodoptera littoralis عمومی است که به پنبه خسارت وارد می سازد .

طول لارو کامل به 40 میلیمتر می رسد و رنگ آن از زرد مایل به سبز تا سیاه مایل به خاکستری با نقطه های سیاه تغییر می کند .

در روی سینه و شکم لارو خطوط طولی سبز مایل به زرد و در طرفین بدن نوار پهن موج دار به رنگ زرد تیره مشاهده می شود .

مبارزه زراعی علیه کرم برگخوار پنبه با جمع آوری بقایای محصول ، انهدام علفهای هرز و شخم عمیق پس از برداشت محصول می باشد .

مبارزه شیمیایی با سمومی مانند دیپترکس ، سوین و گوزاتیون توصیه شده است .

کرم ساقه خوار پنبه بنام علمی Platuedra vilella کرمی کوچک به طول 7 تا 11 میلیمتر است که در ابتدای جوانی از جوانه های پنبه تغذیه و سپس از راس ساقه به داخل آن نفوذ و دالانی طولی به طول 5 تا 8 سانتی متر بوجود می آورد .

شدت خسارت این آفت با گذشت فصل و چوبی شدن ساقه ها کاهش می یابد .

عسلک پنبه با نام علمی Bemisia tabaci شته ای است که به بسیاری گیاهان زراعی حمله می کند .

این شته از طریق مکیدن شیره پرورده از آوند آبکشی سبب ضعف بوته ها گشته و با ترشحات خود سبب بهم چسبیدگی الیاف و نیز توسعه قارچها می گردد .

خسارت اخیر موجب افت کیفیت محصول می شود .

برای مبارزه شیمیایی ممکن است از سموم تیودان ، دیمیکرون و یا پرفکتیون استفاده نمود .

تریپس زرد پنبه با نام علمی Thrips flavus حشره زرد کوچکی است که بسرعت از بوته ای به بوته دیگر انتقال و به جوانه ها ، برگها و غوزه های جوان حمله و در سطح زیرین برگ ایجاد لکه های نقره ای می کند .

برای مبارزه با این آفت ممکن است از سموم فسفره استفاده بعمل آورد .

سنک تخم پنبه با نام علمی Oxycarenus hylipennis حشره کوچکی به طول 4 تا 5 میلیمتر است که از لپه دانه های رسیده تغذیه می کند .

برداشت زودهنگام محصول جهت پیش گیری از تخم ریزی حشره بر روی دانه ها موثر است .

کنترل شیمیایی علیه سایر آفات بر کنترل سنک تخم پنبه نیز موثر واقع می شود .

عامل بیماری بوته میری پنبه قارچی است بنام Fusarium oxusporum که به بافت آوندی ریشه حمله و انتقال آب را مختلف می نماید .

ریزش برگهای مسن در اثر حمله این قارچ تسریع گشته و پژمردگی بوته در ارقام حساس مشاهده می گردد .

ظاهراً ارقام استونویل ، کوکروامپایر به این بیماری مقاوم و ارقام آکالا و دلتا پاین 15 به این بیماری حساسند .

بیماری پژمردگی پنبه توسط قارچ Verticillium dahliae ایجاد می شود .بارزترین نشانه بیماری زرد شدن حاشیه برگها و فواصل رگبرهاست .

انتقال آب در اثر توسعه بیماری دچار اختلال شده و گیاه دچار پژمردگی می گردد .

مبارزه بااین بیماری از طریق عملیات معمول بهداشتی ،‌ضد عفونی بذر با قارچ کشها و استفاده از ارقام مقاوم بعمل می آید .

ظاهراً رقم ساحل مقاومت نسبی به این بیماری دارد .

بیماری ساق سیاه پنبه توسط یک نوع باکتری بنام Manthomonas malvacearum ایجاد می شود .

حمله این باکتری سبب پوسیدگی و سوختگی ساقه و طوقه پنبه می شود .

بدنبال توسعه بیماری ساقه ها خشک و یا ضعیف شده و در اثر باد و وزن بوته می شکند .

عملیات بهداشتی ، ضد عفونی بذر و استفاده از ارقام مقاوم برای کنترل این بیماری توصیه شده است .

بیماری مرگ گیاهچه پنبه توسط قارچ ساپروفیت Rihizoctonia Solani ایجاد شده و در اوایل دوره رشد به پنبه آسیب می رساند .

گاهی گیاهچه قبل از سبز شدن دچار بیماری گشته و در زیر خاک از بین می رود .

مبارزه با این قارچ از طریق تأمین شرایط مناسب برای تسریع در سبز شدن بذر و نیز انتخاب ارقام مقاوم انجام پذیر است .

موارد استفاده: کنجاله پنبه دانه 33 الی 43 درصد پروتئین دارد و بعنوان مکمل پروتئین در جیره دام مصرف می شود .