(( پان پراگ ))
ماده مخدر جدیدی که امروزه در حال گسترش در بین جوانان و نوجوانان است ماده صنعتی به نام پان پراگ است این ماده که به عنوان خوشبو کننده دهان به فروش می رسد به صورت مکیدنی و جویدنی استفاده می شود و به شکل پودر ، آدامس و پاستیل به فروش می رسد. این ماده با نامهای پان (Pann) چالیا (chaalia) گوتکا (gutkha) نیسوار (niswar) ، پان پراگ ، راجا ، تایتانیک ، ناس خارجی ، پان پاکستان ، ویتامین ، ملوان زبل و … در کشورهای پاکستان ، اندونزی ، مالزی ، فیلیپین، چین ، تایوان ، ویتنام ، هند در بسته بندی های شکیل و زیبا با عکس‌های هنرپیشه های هندی و پاکستانی تولید و عمدتا از مرزهای شرقی کشور وارد می شود.
این مخدر جدید هر چند با نامهای عجیب و فریبنده وارد شده است اما ترکیبی شبیه مخدر ناس را دارا می باشد. مخدری که مرزنشینان شرق ایران ، خراسانی ها ، ساکنان قسمت هایی از آذربایجان آن را که از افغانستان ، هند و پاکستان وارد می شود به خوبی می شناسند. ناس یکی از کثیف ترین و تهوع آورترین موادی است که در دسته مخدرهای توهم زا قرار می گیرد.
پان یا پان پراگ یکی از مواد پرمصرف رایج در پاکستان است. این ماده در فرهنگ و سنت مردم هند به عنوان یک ماده خوشبو کننده و تمیزکننده دندانها استفاده می شود. استفاده از آن ریشه در فرهنگ هندی دارد هندیها معمولا این ماده را به عنوان نشانه ای از مهمان نوازی برای مهمانان خود می آورند. این ماده که به عنوان یک ماده نشئگی آور و در عین حال خوشبخو کننده دهان مصرف می شود چهارمین ماده پرمصرف جهان پس از تنباکو ، الکل و کافئین است که حداقل 10 درصد جمعیت دنیا در کشورهای آسیای جنوب شرقی به ویژه هند و پاکستان این ماده را مصرف می کنند.
ترکیبات : این ماده تشکیل شده است از تنباکو ، آهک ، خاکستر ، ادویه های معطر ، ساخارین ، اسانس ها و افزودنی های غیرمجاز . مواد شیمیایی که در پان پراگ استفاده می شود شامل : آرسنیک ، کربنات ، منیزیم و سرب می باشد.
برای طعم دادن به پان پراگ معمولا از اسانس نعناع استفاده می شود که استعمال آن راحتتر باشد. در تولید از درختی به نام آرکاکیتوچی استفاده می شود به این صورت که مصرف دانه آن سبب قرمزی رنگ دهان می شود و این
دانه ها در برگ درختی به نام بتل پیچیده می شود و با افزودن مقداری هیدروکسید کلسیم ، تنباکو و مواد افزودنی به آن ماده مخدر پان ساخته می شود. چون برگ این درخت گرانبهاست سود جویان و توزیع کنندگان از خاکستر و مواد تقلبی به جای برگ درخت استفاده می کنند. این ماده ترکیبی شبیه ماده مخدر ناس را دارا می باشد با این تفاوت که در تولید مخدر ناس که اکنون در ایران رواج دارد به جای برگ و سایر ترکیبات از تنباکو ، آهک و خاک سیگار استفاده می شود. ولی بررسی ها نشان می دهد که در تولید پان از مواد افیونی برای اعتیاد و وابستگی بیشتر نیز استفاده می شود.
عوارض مصرف :
1- عوارض جسمی : نیکوتین موجود در تنباکو این مواد باعث زردی رنگ دندان ها ، آسیب جدی به سلولهای مغز، سرطان دهان ، حنجره ، سرطان لثه می شود. ایجاد عارضه در دستگاههای تنفسی ، قلب و عروق از دیگر عوارض آن است. با مصرف این مواد بزاق دهان افزایش می یابد و خروج مکرر آب دهان مصرف کننده سبب ایجاد بیماریهای عفونی مانند سل و هپاتیت می شود.
2- عوارض روانی مصرف پان : از دست دادن تعادل رفتاری و حرکتی ، سبکی سر ، گیجی ، شادی کاذب و تشنگی ، ایجاد دلبستگی و اعتیاد .