دانلود مقاله انرژی هسته ای

وقتی که صحبت از مفهوم انرژی به میان می‌آید، نمونه‌های آشنای انرژی مثل انرژی گرمایی ، نور و یا انرژی مکانیکی و الکتریکی در شهودمان مرور می‌شود.

اگر ما انرژی هسته‌ای و امکاناتی که این انرژی در اختیارش قرار می‌دهد، آشنا ‌شویم، شیفته آن خواهیم شد.

آیا می‌دانید که انرژی گرمایی تولید شده از واکنشهای هسته‌ای در مقایسه با گرمای حاصل از سوختن زغال سنگ در چه مرتبه بزرگی قرار دارد؟

منابع تولید انرژی هسته‌ای که بر اثر سیلابها و رودخانه از صخره شسته شده و به بستر دریا می‌رود، چقدر برق می‌تواند تولید کند؟

کشورهایی که بیشترین استفاده را از انرژی هسته‌ای را می‌برند، کدامند؟

و ...

.

نحوه آزاد شدن انرژی هسته‌ای می‌دانیم که هسته از پروتون(با بار مثبت) و نوترون (بدون بار الکتریکی) تشکیل شده است.

بنابراین بار الکتریکی آن مثبت است.

اگر بتوانیم هسته را به طریقی به دو تکه تقسیم کنیم، تکه‌ها در اثر نیروی دافعه الکتریکی خیلی سریع از هم فاصله گرفته و انرژی جنبشی فوق العاده‌ای پیدا می‌کنند.

در کنار این تکه‌ها ذرات دیگری مثل نوترون و اشعه‌های گاما و بتا نیز تولید می‌شود.

انرژی جنبشی تکه‌ها و انرژی ذرات و پرتوهای بوجود آمده ، در اثر برهمکنش ذرات با مواد اطراف ، سرانجام به انرژی گرمایی تبدیل می‌شود.

مثلا در واکنش هسته‌ای که در طی آن 235U به دو تکه تبدیل می‌شود، انرژی کلی معادل با 200MeV را آزاد می‌کند.

این مقدار انرژی می‌تواند حدود 20 میلیارد کیلوگالری گرما را در ازای هر کیلوگرم سوخت تولید کند.

این مقدار گرما 2800000 بار برگتر از حدود 7000 کیلوگالری گرمایی است که از سوختن هر کیلوگرم زغال سنگ حاصل می‌شود.

کاربرد حرارتی انرژی هسته‌ای گرمای حاصل از واکنش هسته‌ای در محیط راکتور هسته‌ای تولید و پرداخته می‌شود.

بعبارتی در طی مراحلی در راکتور این گرما پس از مهارشدن انرژی آزاد شده واکنش هسته‌ای تولید و پس از خنک سازی کافی با آهنگ مناسبی به خارج منتقل می‌شود.

گرمای حاصله آبی را که در مرحله خنک سازی بعنوان خنک کننده بکار می‌رود را به بخار آب تبدیل می‌کند.

بخار آب تولید شده ، همانند آنچه در تولید برق از زعال سنگ ، نفت یا گاز متداول است، بسوی توربین فرستاده می‌شود تا با راه اندازی مولد ، توان الکتریکی مورد نیاز را تولید کند.

در واقع ، راکتور همراه با مولد بخار ، جانشین دیگ بخار در نیروگاه‌های معمولی شده است.

سوخت راکتورهای هسته‌ای ماده‌ای که به عنوان سوخت در راکتورهای هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد باید شکاف پذیر باشد یا به طریقی شکاف پذیر شود.235U شکاف پذیر است ولی اکثر هسته‌های اورانیوم در سوخت از انواع 238U است.

این اورانیوم بر اثر واکنشهایی که به ترتیب با تولید پرتوهای گاما و بتا به 239Pu تبدیل می‌شود.

پلوتونیوم هم مثل 235U شکافت پذیر است.

به علت پلوتونیوم اضافی که در سطح جهان وجود دارد نخستین مخلوطهای مورد استفاده آنهایی هستند که مصرف در آنها منحصر به پلوتونیوم است.

میزان اورانیومی که از صخره‌ها شسته می‌شود و از طریق رودخانه‌ها به دریا حمل می‌شود، به اندازه‌ای است که می‌تواند 25 برابر کل مصرف برق کنونی جهان را تأمین کند.

با استفاده از این نوع موضوع ، راکتورهای زاینده‌ای که بر اساس استخراج اورانیوم از آب دریاها راه اندازی شوند قادر خواهند بود تمام انرژی مورد نیاز بشر را برای همیشه تأمین کنند، بی آنکه قیمت برق به علت هزینه سوخت خام آن حتی به اندازه یک درصد هم افزایش یابد.

مزیتهای انرژی هسته‌ای بر سایر انرژیها بر خلاف آنچه که رسانه‌های گروهی در مورد خطرات مربوط به حوادث راکتورها و دفن پسماندهای پرتوزا مطرح می‌کند از نظر آماری مرگ ناشی ازخطرات تکنولوژی هسته‌ای از 1 درصد مرگهای ناشی از سوختن زغال سنگ جهت تولید برق کمتر است.

در سرتاسر جهان تعداد نیروگاههای هسته‌ای فعال بیش از 419 می‌باشد که قادر به تولید بیش از 322 هزار مگاوات توان الکتریکی هستند.

بالای 70 درصد این نیروگاه‌ها در کشور فرانسه و بالای 20 درصد آنها در کشور آمریکا قرار دارد.

اگر نوترون منفردی به یک قطعه ایزوتوپ 235U نفوذ کند، در اثربرخورد به هسته اتم 235U ، اورانیوم به دو قسمت شکسته می‌شود که اصطلاحا شکافت هسته‌ای نامیده می‌شود.

در واکنشهای شکافت هسته‌ای مقادیر زیادی نیز انرژی آزاد می‌گردد (در حدود 200Mev)، اما مسئله مهمتر اینکه نتیجه شکستن هسته 235U ، آزادی دو نوترون است که می‌تواند دو هسته دیگر را شکسته و چهار نوترون را بوجود آورد.

این چهار نوترون نیز چهار هسته 235U را می‌شکند.

چهار هسته شکسته شده تولید هشت نوترون می‌کنند که قادر به شکستن همین تعداد هسته اورانیوم می‌باشند.

سپس شکست هسته‌ای و آزاد شدن نوترونها بصورت زنجیروار به سرعت تکثیر و توسعه می‌یابد.

در هر دوره تعداد نوترونها دو برابر می‌شود، در یک لحظه واکنش زنجیری خود بخودی شکست هسته‌ای شروع می‌گردد.

در واکنشهای کنترل شده هسته‌ای تعداد شکست در واحد زمان و نیز مقدار انرژی بتدریج افزایش یافته و پس از رسیدن به مقداری دلخواه ثابت نگهداشته می‌شود.

انرژی شکافت هسته‌ای کشف انرژی هسته‌ای در جریان جنگ جهانی دوم صورت گرفت و اکنون برای شبکه برق بسیاری از کشورها هزاران کیلو وات تهیه می کند (نیرو گاه هسته ای).

بحران انرژی بر اثر بالارفتن قیمت نفت در سال 1973 استفاده از انرژی شکافت هسته‌ای بیشتر وارد صحنه کرد.

در حال حاضر ممالک اروپایی انرژی هسته‌ای را تنها انرژی می‌داند.

که می‌تواند در اکثر موارد جایگزین نفت شود.

استفاده از انرژی شکافت هسته‌ای که بر روی یک ماده قابل احتراق کانی که بصورت محدود پایه گذاری می‌شود.

برای سایر کشورها خطرات بسیار دارد در حال حاضر تولید الکتریسته با استفاده از شکافت هسته‌ای کنترل شده به میزان زیادی توسعه یافته و مورد قبول واقع شده است.

تولید انرژی هسته‌ای در کشورهای توسعه یافته بخش مهمی از طرح انرژی ملی را تشکیل می‌دهد.

انرژی بستگی هسته‌ای می‌توان تصور کرد که جرم هسته ، M ، با جمع کردن Z (تعداد پروتونها) ضربدر جرم پروتون و N تعداد نوترونها ضربدر جرم نوترون بدست می‌آید.

M = Z×Mp + N×Mn از طرف دیگر M همیشه کمتر از مجموع جرمهای تشکیل دهنده‌های منزوی هسته است.

این اختلاف به توسط فرمول انیشتین توضیح داده می‌شود که رابطه بین جرم و انرژی هم ارزی جرم و انرژی را برقرار می‌سازد.

اگر یک دستگاه مادی دارای جرم باشد در این صورت دارای انرژی کلی E است.

E = M C2 که در آن C سرعت نور در خلا و M جرم کل هسته مرکب از نوکلئونها و E مقدار انرژیی است که در اثر فروپاشی جرم M تولید می‌شود.

بنابر این اصول انرژی هسته‌ای بر آزاد سازی انرژی پیوندی هسته استوار است.

هر سیستمی که دارای انرژی پیوندی بیشتر باشد پایدار می‌باشد.

در واقع جرم مفقود شده در واکنشهای هسته‌ای طبق فرمول E = M C2 به انرژی تبدیل می‌شود.

پس انرژی بستگی اختلاف جرم هسته و جرم نوکلئونهای تشکیل دهنده آن است، که معرف کاری است که باید انجام شود تا نوکلئونها از هم جدا شوند.

مواد شکافتنی مواد ناپایدار برای اینکه به پایداری برسند، انرژی گسیل می‌کنند تا به حالت پایدار برسد.

معمولا عناصری شکافت پذیر هستند که جرم اتمی آنها بالای 150 باشد ،235U و 238U در معادن یافت می‌شود.

99.3 درصد اورانیوم معادن 238U می‌باشد.و تنها 7% آن 235U می‌باشد.

از طرفی 235U با نوترونهای کند پیشرو واکنش نشان می‌دهد.

238Uتنها با نوترونهای تند کار می‌کند، البته خوب جواب نمی‌دهد.

بنابر این در صنعت در نیروگاههای هسته‌ای 235U به عنوان سوخت محسوب می‌شود.

ولی به دلایل اینکه در طبیعت کم یافت می‌شود.

بایستی غنی سازی اورانیوم شود، یعنی اینکه از 7 درصد به 1 الی 3 درصد برسانند.

شکافت 235U در این واکنش هسته‌ای وقتی نوترون کند بر روی 235U برخورد می کند به 236U تحریک شده تبدیل می‌شود.

نهایتا تبدیل به باریوم و کریپتون و 3 تا نوترون تند و 177 Mev انرژی آزاد می‌شود.

پس در واکنش اخیر به ازای هر نوکلئون حدود 1 Mev انرژی آزاد می‌شود.

در واکنشهای شیمیایی مثل انفجار به ازای هر مولکول حدود 30 Mev انرژی ایجاد می‌شود.

لازم به ذکر است در راکتورهای هسته‌ای که با نوترون کار می‌کند، طبق واکنشهای به عمل آمده 2 الی3 نوترون سریع تولید می‌شود.

ویژگی های اورانیوم و کاربردهای آن اورانیوم یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن U وعدد اتمِی آن 92 می باشد.

اورانیوم که یک عنصر سنگین، سمی، فلزی، رادیواکتیو و براق به رنگ سفید مایل به نقره ای می باشد به گروه آستیندها تعلق داشته و ایزوتوپ 235 آن برای سوخت راکتورهای هسته ای وسلاحهای هسته ای استفاده میشود.

معمولا اورانیوم در مقادیر بسیار ناچیز درسخره ها خاک آب گیاهانو جانوران از جمله انسان یافت می شود.

خصوصیتهای قابل توجه اورانیوم هنگام عمل پالایش به رنگ سفید مایل به نقره ای فلزی با خاصیت رادیو اکتیوی ضعیف یباشد که کمی از فولادنرم تر است.

این فلز چکش خاررسانای جریان الکتریسیته و کمی Paramagnetic میباشد.

چگالی اورانیوم 65% بیشتر از چگالی سرب میباشد.

اگر اورانیوم به خوبی جدا شود بشدت از آب سرد متاثر شده و در برابر هوا اکسید میشود.

اورانیوم استخراج شده از معادن میتواند به صورت شیمیایی به دی اکسید اورانیوم و دیگر گونه های قابل استفاده در صنعت تبدیل شود.

اورانیوم در صنعت سه گونه دارد: آلفا (Orthohombic) که تا دمای 667.7 درجه پایدار است.

بتا (Tetragonal) که از دمای 667.7 تا 774.8 درجه پایدار است.

گاما (Body-centered cubic) که از دمای 774.8 درجه تا نقطه ذوب پایدار است.

( این رساناترین و چکش خوارترین گونه اورانیوم میباشد.) دو ایزوتوپ مهم ان U235 و U238 میباشند که u235 مهمترین برای راکتورهای و سلاحهای هسته ای است.

چرا که این ایزوتوپ تنها ایزوتوپی است که طبیعت وجود دارد و در هر مقدار ممکن توسط نوترونهای حرارتی شکافته میشود.

ایزوتوپ u238 نیز از این جهت مهم است که نوترونها را برای تولید ایزوتوپ رادیو اکتیو جذب کرده و آن را به ایزوتوپ Pu239 پلوتونیوم تجزیه میکند.

ایزوتوپ مصنوعی U233 نیز شکافته شده و توسط بمباران نوترونی Thorium232 بوجود میآید.

اورانیوم اولین عنصر یافته شده بود که میتوانست شکافته شود.

برای نمونه با بمباران آرام نوترونی ایزوتوپ U235 آن به ایزوتوپ کوتاه عمر U236 تبدیل شده و بلا فاصله به به دو هسته کوچکتر تقسیم میشود که این عمل انرژی آزاد کرده و نوترونهای بیشتری تولید میکند.

اگر این نوترونها توسط هسته u235 دیگری جذب شوند عملکرد حلقه هسته ای دوباره اتفاق می افتد و اگر چیزی برای جذب نوترونها وجود نداشته باشد به حالت انفجاری در می آیند.

اولین بمب اتمی با این اصل جواب داد «شکاف هسته ای) نام دقیقتر برای این بمبها و بمب های هیدروژنی«آمیزش هسته ای) سلاحهای هسته ای میباشد.

دو ایزوتوپ مهم ان U235 و U238 میباشند که u235 مهمترین برای راکتورهای و سلاحهای هسته ای است.

کاربردها: فلز اورانیوم بسیار سنگین و پرچگالی میباشد.اورانیوم خالی توسط بعضی از ارتشها برای ساخت محافظ برای تانکها و ساخت قسمتهایی از موشکها و ادوات جنگی استفاده میشود.

ارتشها همچنین از اورانیوم غنی شده برای سوخت ناوگان خود و زیردریایی ها و همچنین سلاحهای هسته ای استفاده میکند.

سوخت استفاده شده در راکتورهای ناوگان ایالات متحده معمولا اورانیوم U235 غنی شده میباشد.

اورانیوم موجود در سلاحهای هسته ای بشدت غنی میشوند که این مقدار بصورت تقریبی 90% میباشد.

مهمترین کاربرد اورانیوم در بخش غیر نظامی تامین سوخت دستگاههای تولید نیروی هسته ای است که در آنها سوخت U235 به میزان 2الی3% غنی میشود.

اورانیوم تخلیه شده در هلیکوپترها و هواپیماها به عنوان وزن متقابل بر هر بار استفاده میشود.

دیگر کاربردهای این عنصر عبارتند از : لعاب ظروف سفالی از مقدار کمی اورانیوم طبیعی تشکیل شده است (که داخل فرایند غنی سازی نمیشود) که این عنصر برای اضافه کردن رنگ با آن اضافه میشود.

نیمه عمر طولانی ایزوتوپ اورانیوم 238 آن را برای تخمین سن سنگهای آتشفشانی مناسب میسازد.

U235 در راکتورهای هسته ای Breeder به پلوتونیوم تبدیل میشود.

و پلوتونیوم نیز در ساخت بمبهای هیدروژنی مورد استفاده قرار میگیرد.

استات اورانیوم در شیمی تحلیلی کاربرد دارد.

برخی از لوازم نوردهنده از اورانیوم و برخی در مواد شیمیایی عکاسی مانند نیترات اورانیوم استفاده میکنند.

معمولا کودهای فسفاتی حاوی مقدار زیادی اورانیوم طبیعی میباشند.

چراکه مواد کانی که آنها از آنجا گرفته شده اند حاوی مقدار زیادی اورانیوم میباشند.

فلز اورانیوم برای اهداف اشعه ایکس در ساخت این اشعه با انرژی بالا استفاده میشود.

این عنصر در وسایل Interial Guidance و Gyro Compass استفاده میشود.

استفاده از اورانیوم به شکل اکسیدطبیعی آن به سال 79 میلادی بر می گردد یعنی زمانی که این عنصر برای اضافه کردن رنگ زرد به سفال لعابدار استفاده شد (شیشه زرد با یک در صد اورانیوم در نزدیکی ناپل ایتالیا کشف شده است).

کشف این عنصر به شیمیدان آلمانی به نام مارتین هنریچ کلاپرس اختصاص داده شد که در سال 1789 اورانیوم را به صورت قسمتی از کانی که آن را pitchblende نامید کشف شد.

نام این عنصر را بر اساس سیاره اورانوس که هشت سال قبل از آن کشف شده بود برگزیده شد .این عنصر در سال 1841 به صورت فلز جداگانه توسط eugne melchior peligot استفاده شد.

در سال 1896 Henri Becquerel فیزیکدان فرانسوی برای اولین بار به خاصیت رادیو اکتیویته آن پی برد.

در پروژه Manhattan نامهای Tuballoy و Oralloy برای اورانیوم طبیعی و اورانیوم غنی شده بکار برده شد.

این اسامی هنوز نیز برای اورانیوم غنی شده و اورانیوم طبیعی بکار برده میشوند.

در آغاز قرن بیستم تفحص و جستجو برای یافتن معادن رادیو اکتیو در ایالات متحده آغاز شد.

منابع رادیوم که حاوی کانی های اورانیوم نیز می بودند برای استفاده آنها در رنگ ساعت های شب نما و دیگر ابزار جستجو شدند.

در طی جنگ جهانی دوم اورانیوم از نظر اهداف دفاعی اهمیت پیدا کرد.

در سال 1943 Union Mines Development Corporation کنگره ای را در کلرادو به منظور استفاده ارتش از قدرت اتمی در پروژه Manhattan تشکیل داد.

برای اطمینان از ذخایر کافی اورانیوم این کنگره US Atomic Enecry Act of 1946 را ایجاد و کمیسیون انرژی اتمی را بوجود آورد.

در دهه 1960 ملزومات ارتش تزلزل یافت و در اواخر سال 1970دولت برنامه تهیه اورانیوم خود را کامل کرد.

همزمان با همین مساله بازار دیگری بوجود آمد که درواقع همان کارخانه های نیروگاه های هسته ای اقتصادی بود.

ترکیبات: تترا فلوروئید اورانیوم UF4که به نمک سبز معروف است یک محصول میانی هگزافلورید اورانیوم میباشد.

هگزا فلورید اورانیوم UF6 جامد است که در دمای بالای 56 درجه سانتیگراد بخار میشود.

UF6 ترکیب اورانیوم است که برای دو فرایند غنی سازی Gaseous Diffusion و Centrifuge استفاده میشود.

و در صنعت با نام ساده Hex خوانده میشود.

Yellowcake اورانیوم غلیظ شده است.

نام این عنصر بدلیل رنگ و شکل آن در هنگام تولید میباشد اگرچه تولید امروزه Yellowcake بیشتر به رنگ سبز مایل به سیاه میگراید تا زرد.

Yellowcake تقریبا 70 تا 90 درصد اکسید اورانیوم دارد.

U3O8 Diuranate آمونیوم محصول جنبی تولید Yellowcake میباشد که رنگ آن زرد درخشان میباشد.

که گاهی اوقات باعث اشتباه شده و Yellowcake نامیده میشود اما این نام درست این محصول نمیباشد.

پیدایش: اورانیوم عنصر طبیعی است که تقریبا در تمام سنگها آب و خاک به میزان کم یافت میشود.

و بنظر می رسد که مقدار آن از Antimony، برلیوم، کادیوم، جیوه، طلا، نقره و تنگستن بیشتر باشد و این فراوانی در حد آرسنیک و مولیبدنیوم است.

این عنصر در بیشترکانی های اورانیومی از قبیل Pitchblende،Uraninite ،Autunite,، Uranophane, tobernite و Coffinite یافت میشود.

مقدار بیشتری از اورانیوم در موادی از قبیل صخره های فسفاتی و کانیهای مانند Lignite و Monazite یافت میشود.

که بیشتر برای مصارف اقتصادی از همین منابع استخراج می شود.

از آنجا که اورانیوم نیمه عمر رادیو اکتیوی طولانی 4.47x109 سال برای U-238 دارد مقدار آن همیشه در زمین ثابت میماند.

بنظر میرسد که فرو پاشی اورانیوم و واکنشهای هسته ای آن با توریوم همان منبع گرمایی عظیمی است که در هسته زمین، باعث ذوب شدن قسمت خارجی هسته زمین گردیده و باعث ایجاد حرکت پوسته ای زمین می شود.

معدن اورانیوم صخره ای است که تمرکزهای اورانیومی میباشد که مقدار اقتصادی ان یک تا چهار پوند اکسید اورانیوم در هر تن میباشد که تقریبا 0.05 تا 0.20 درصد اکسید اورانیوم دارد.

تولید و توزیع: اورانیوم اقتصادی از طریق تقلیل هالیدهای اورانیوم با خاک فلزات قلیایی تولید می شود.

همچنین فلز اورانیوم می تواند از طریق عمل الکترولیز 5KUF یا Uf4 که در CaCl2 و NaCl حل شده است بدست آید.

اورانیوم خالص نیز از طریق تجزیه حرارتی هالیدهای اورانیوم حاصل میشود.

در سال 2001 مالکان راکتورهای هسته ای غیر نظامی آمریکا از این کشور و منابع خارجی 21300 تن اورانیوم خریداری کردند.

قیمت پرداخت شده برای هر کیلوگرم اورانیوم حدودا 26.39 دلار بود که در مقایسه با سال 1998 16% کاهش داشت.

در سال 2001 ایالات متحده 1018 تن اورانیوم از 7 عملیات معدنی در غرب رود میسیسیپی تولید کرد.

اورانیوم بیشتر توسط فرانسوی ها در کشورهای جهان توزیع شده است.

معمولا کشورهای بزرگتر اورانیوم بیشتری در مقایسه با کشورهای کوچکتر تولید میکنند.

چراکه گسترش و توزیع اورانیوم در جهان یک شکل و یکنواخت است.

کشور استرالیا ذخایر بسیار زیادی از این عنصر دارد که تقریبا 30% ذخایر دنیا را شامل میشود.

ایزوتوپها: اورانیوم طبیعی از 3 ایزوتوپ U-238, U-235, U-234 تشکیل شده است که U-238 فراوان ترین آنها (99.3%) میباشد.

این سه ایزوتوپ رادیو اکتیو بوده که نیمه عمر آنها عبارت است از U-235 4.5x109 سال که پایدارترین آنها میباشد.

U-235 7x108 سال و U234 2.5x105 سال.

ایزوتوپهای اورانیوم میتوانند از هم جدا شوند تا تمرکز یک ایزوتوپ بر دیگری را افزایش دهند.

این فرایند "غنی سازی" نام دارد.

وزن U-235 برای غنی شدن باید 0.711 درصد افزایش یابد.

اورانیوم م235 برای استفاده در سلاحهای هسته ای و نیروگاه های اتمی مناسب تر است .

این فرایند مقادیر بسیاری اورانیوم بوجود می آورد که در U-235 تخلیه میشوند و خالصترین اورانیوم یعنی U238 اورانیوم خالی یا DU نام دارد.

اگر ایزوتوپ 235 بخواهد تخلیه شود باید وزنش 0.711 درصد کم شود.

هشدار ها: تمام ترکیبات اورانیوم سمی و رادیو اکتیو هستند.

سمی بودن این عنصر میتواند کشنده باشد.

در مقادیر بسیار کم خاصیت سمی بودن این عنصر به کلیه آسیب میرساند.

خواص رادیو اکتیوی این عنصر نیز سیستماتیک و نظام بند است.

در کل ترکیبات اورانیوم به سختی جذب روده و ریه میشوند و خطرات رادیولوژیکی آن باقی میماند.

فلز خالص اورانیوم نیز خطر آتش سوزی به همراه دارد.

فرد ممکن است با تنفس غبار اورانیو م در هوا یا خوردن و آشامیدن آب و غذا در معرض این عنصر قرار بگیرد.

البته بیشتر این عمل از طریق خوردن آب و غذا صورت میگیرد.

جذب روزانه اورانیوم در غذا 0.07 تا 1.1 میکروگرم میباشد.

مقدار اورانیوم در هوا معمولا بسیار ناچیز است.

افرادی که در کنار تاسیسات هسته ای دولت و یا معادن استخراج اورانیوم زندگی میکنند بیشتر در معرض این عنصر قرار می گیرند.

اورانیوم ممکن است که درطریق تنفس یا بلع و یا در موارد استثنایی از طریق شکافی روی پوست وارد بدن شود.

اورانیوم توسط پوست جذب نمیشود و ذرات آلفای ساتع شده از این عنصر نمیتواند به پوست نفوذ کند.

بنابر این اورانیومی که خارج از بدن باشد نمیتواند به اندازه اورانیوم داخل بدن مضر و خطرناک باشد.

اگر اورانیوم به بدن وارد شود ممکن است موجب سرطان شده یا به کلیه ها آسیب برساند.

علم هسته‌ای راهی برای بهبود تغذیه تغدیه‌ی مناسب برای سلامت و بهبود کیفیت زندگی امری ضروری است و در این راستا دانش هسته‌یی می‌تواند راهنمایی برای توسعه یک خط مشی قوی تغذیه‌یی باشد.

در واقع بسیاری از فعالیت‌های آژانس در جهت تامین نیازهای اساسی بشر با به کارگیری علوم هسته‌یی برای افزایش تولیدات غذایی، بهبود مراقبت‌های بهداشتی، بهبود مدیریت ذخایر آب و ارزیابی منابع آلودگی محیط زیست است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که پیشرفت‌ جهانی در جهت کاهش سوء تغذیه در چرخه‌ی زندگی انسان کند و ناهمگون بوده است.

در گزارش سال 2000 وضعیت تغذیه جهانی، یک هیات فرعی سازمان ملل در امر تغذیه تخمین زده است که 182 میلیون کودک زیر پنج سال در کشورهای در حال توسعه برای مدتی طولانی زیر خط بهره‌مندی از یک تغذیه سالم هستند و 150 میلیون تن نیز زیر وزن طبیعی هستند.

هم‌چنین این محاسبات نشان می‌دهد که 30 میلیون نوزاد هر ساله به دلیل فقر غذایی مادران‌شان در طول دوران بارداری، رشد ناقص دارند.

از این رو تعهدات جدید بین‌المللی در سرتاسر جهان برای توجه به این وضعیت در نظر گرفته شده و آژانس‌ بین‌المللی انرژی اتمی شریک مهمی در این تلاش‌ها محسوب می‌شود.

دانش هسته‌یی ابزار ارزشمندی را برای ارزیابی فاکتورهایی که تغذیه را تحت تاثیر قرار می‌دهند، ارایه می‌کند.

این فاکتورها عبارتند از: ریزمغذی‌ها، ترکیبات بدن و مصرف شیر مادر.

این آژانس از طریق برنامه‌اش در حوزه‌ی تغذیه به کشورها در زمینه‌ی کاربرد این ابزار برای حل مشکلات تغذیه‌شان کمک می‌کند و از تحقیق‌های مهم در خصوص تعامل میان تغذیه، آلودگی محیط زیست و عفونت با اهداف نهایی بهبود تغذیه انسانی، حمایت می‌کند.

بهبود تغذیه از طریق علوم هسته‌ای تحقیقات نشان می‌دهد که هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی سوءتغذیه سرسام‌آور هستند و تلاش‌های گسترده‌ی بین‌المللی برای پاسخگویی به مشکلات مربوطه صورت می‌گیرد.

علوم هسته‌ای که اکثریت آن‌ها به اموری چون پرتوهای ایکس، پرتودرمانی یا نیروگاه‌های هسته‌ای مربوط می‌شوند، امروزه در سراسر جهان برای شناختن مشکلات تغذیه‌یی و نیز ارزیابی تاثیر مداخلات این علوم در این زمینه از سوی کشورهای مختلف به کار گرفته می‌شود.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سرپرستی این مسیر را برعهده دارد و به کشورهای در حال توسعه برای اهداف زیر کمک می‌رساند و از آن‌ها حمایت می‌کند که این اهداف عبارتند از: 1- تحقیق و تایید طبیعت مشکلات تغذیه ای.

2- ارزیابی تاثیر و کاهش هزینه‌های برنامه‌های تغذیه‌ای.

3- تشخیص شرایط محیط زیستی و ارزیابی نتایج آن بر روی سلامت انسان و وضعیت تغذیه‌ای.

هدف این برنامه‌ها ایجاد ظرفیت مورد نیاز در کشورهای در حال توسعه برای استفاده از تکنیک‌های هسته‌یی و به منظور پاسخگویی به مشکلات تغذیه‌ای است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این ظرفیت سازی را از طریق آموزش و تعلیم دانشمندان با برگزاری کارگاه‌ها و ارایه‌ی بورسیه‌ها انجام می‌دهد، از ماموریت‌های علمی و کارشناسی حمایت می‌کند و تجهیزات مورد نیاز را از طریق پروژه‌های تحقیقاتی هماهنگ شده و همکاری‌های فنی فراهم می‌کند.

این آژانس همچنین برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی را در سطح دکترا در حوزه تغذیه ارتقا می‌دهد.

کمبود ریزمغذی‌ها: یک چالش جهانی برای سلامت ریزمغذی‌ها نقش اساسی در فرایندهای متابولیسمی بدن انسان ایفا می‌کنند، اما فقط در مقادیر اندک مورد نیاز هستند.

از آنجا که نقش این مواد مغذی بسیار ضروری است در صورتی که حتی به همان میزان اندک نیز در غذا و رژیم غذایی به اندازه کافی وجود نداشته باشند، مشکلات مهمی برای سلامت افراد ایجاد می‌شود.

سازمان جهانی بهداشت در گزارش خود در سال 2002 تخمین زده است که تقریبا 168 میلیون کودک زیر پنج سال زیر وزن طبیعی هستند و این بدان معنی است که برای رفع احتیاجات بدن‌شان به اندازه‌ی کافی مواد مغذی دریافت نمی‌کنند.

کمبود ترکیبی از ریزمغذی‌ها از جمله آهن، روی و ویتامین A زندگی و سلامت میلیون‌ها انسان را در جهان در حال توسعه تهدید می‌کند.

فقر آهن فقر آهن مهم‌ترین کمبود تغذیه‌یی رایج در سراسر جهان است.

این کمبود یک مشکل اصلی در بهداشت عمومی است که نتایج وخیمی را به ویژه بر روی زنانی که در سن بارداری هستند و نیز برای کودکان به دنبال دارد.

وقتی آهن کافی در بدن وجود نداشته باشد، تعداد کمتری گلبول‌های قرمز در خون فرد تولید می‌شود.

این امر ظرفیت خون را در جابه‌جایی اکسیژن کاهش می‌دهد.

در نتیجه علایم این کمبود از خستگی و ناتوانی در تمرکز گرفته تا رشد ناقص فیزیکی و ادراکی در کودکان پدیدار می‌شوند.

کم خونی و فقر آهن همچنین ممکن است موجب بروز مشکلاتی در طول بارداری به ویژه در کشورهای در حال توسعه شود که این امر می‌تواند خطر وضع حمل‌های زودهنگام و نیز خطر بروز مشکلات و یا حتی مرگ مادر یا مرگ نوزاد را افزایش دهد.

شایع‌ترین علت بروز کم خونی فقر آهن به ویژه در میان نوزادان و کودکان کمبود یا فقدان ذخایر مطلوب آهن در تغذیه است.

انگل‌ها، عفونت‌ها، بیماری‌های معده و دستگاه گوارش و از دست رفتن خون در دوران قاعدگی نیز این کم خونی را تشدید می‌کند.

فقر روی روی یک ماده مغذی مهم ست.

این عنصر ماده‌ی اصلی بسیاری از آنزیم‌ها (یک مولکول پروتئینی که واکنش‌های شیمیایی را در بدن کاتالیز می‌کند) است و نقش مهمی در سنتز پروتئین و تقسیم سلولی ایفا می‌کند.

پیامدهای سلامتی فقر روی در بدن شامل عملکرد ضعیف سیستم ایمنی بدن، کندی رشد و به تاخیر افتادن بلوغ جنسی در کودکان است.

فقر روی در اثر مصرف کم این ماده و یا پایین آمدن قدرت جذب آن در بدن از منابع طبیعی موجود بروز می‌کند.

رژیم‌های غذایی که حاوی مقادیر اندکی گوشت قرمز و گوشت ماهی هستند، اغلب مشکل فقر روی را افزایش می‌دهند و به این خاطر که این عنصر در غلات به ندرت یافت می‌شود.

کمبود "ویتامین آ" "ویتامین آ" یکی دیگر از مواد مغذی در رژیم غذایی انسان است که در عملکرد قرنیه، رشد استخوان‌ها و واکنش‌های ایمنی بدن نقش دارد.

کمبود این ویتامین نه تنها موجب نابینایی قابل پیشگیری می‌شود، بلکه کارایی سیستم ایمنی بدن را نیز کاهش می‌دهد که پیامد آن افزایش خطر بروز بیماری‌های شدید عفونی و کم خونی است.

این کمبود همچنین خطر مرگ مادر یا جنین را در هنگام بارداری و یا مرگ نوزاد پس از تولد را افزایش می‌دهد.

کمبود "ویتامین آ" زمانی بروز می‌کند که مصرف آن یا جذب آن در بدن کاهش می‌یابد.

"ویتامین آ" همچنین از بتاکاروتن که یک ماده اولیه موجود در میوه‌ها و سبزیجات است، به دست می‌آید، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بتاکاروتن به میزان کافی که پیش از این تصور می‌شد، در مواد غذایی طبیعی یافت نمی‌شود و این بدان معنی است که برای جذب مقدار مناسب این ویتامین در بدن، باید این مواد به اندازه‌ی بیشتری مصرف شوند.

آمارها نشان می‌هد که در حدود 250 میلیون کودک پیش دبستانی در کشورهای در حال توسعه دچار کمبود "ویتامین آ" هستند، اگر چه فقدان شدید آن که منجر به کوری می‌شود، طبق شواهد پزشکی کاهش یافته است.

مصرف انرژی: ایجاد تعادل تغذیه‌ای بدن ما از انرژی (کالری) موجود در غذا برای به حرکت انداختن ماهیچه‌ها و فرایندهای متابولیکی استفاده می‌کند.

کاهش بیش از حد کالری نیروی مورد نیاز بدن را برای انجام فعالیت‌های روزانه تحلیل می‌برد و با گذشت زمان تهدیدات جدی برای سلامت انسان به همراه دارد.

از طرفی مصرف زیاد از حد کالری می‌تواند منجر به افزایش وزن شده و مشکلاتی برای سلامت افراد و از جمله ابتلا به بیماری‌های دیابتی و قلبی را در پی داشته باشد.

به گزارش ایسنا در این مجله‌ی تخصصی آمده است: ‌آمارها نشان می‌دهد که نرخ اضافه وزن وچاقی ظرف یک قرن گذشته به سرعت افزایش یافته و همچنان ادامه دارد.

طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، بیش از یک میلیارد فرد بزرگسال در سراسر جهان هم اکنون دچار اضافه وزن هستند و حداقل 30 میلیون تن نیز به لحاظ کلینیکی چاق هستند.

از تکنیک‌های هسته‌یی و ایزوتوپیک می‌توان برای مطالعه پارامترهای مهم در شرایط تغذیه‌یی انسان مانند مصرف کلی انرژی، چگالی لاغری بدن و مصرف شیر مادر استفاده کرد.

نتایج این مطالعات می‌تواند به متخصصان راهنمای تغذیه در تهیه برنامه‌های تغذیه‌یی طبق دستورات برای ارایه کالری‌ها و مواد مغذی در یک رژیم غذایی متعادل و سالم برای پاسخگویی به نیازهای ویژه کمک کند.

پوکی استخوان: چالشی برای سلامت جامعه‌ای مسن امروزه در حدود 200 میلیون مرد و زن به عارضه پوکی استخوان مبتلا هستند (کاهش تدریجی در تراکم و نیروی بافت‌ها استخوانی با بالا رفتن سن) پوکی استخوان آسیب‌پذیری استخوان‌ها و احتمال شکستگی‌های استخوانی را افزایش می‌دهد و یکی از مشکلات شایع در سنین کهنسالی است.

شکستگی‌های استخوانی نگرانی جدی برای سلامت محسوب می‌شود چرا که نه تنها بر تحرک، بلکه بر کیفیت زندگی افراد در سنین بالا تاثیر نامطلوب می‌گذارد.

اگر چه تراکم معدنی استخوان‌ها به چندین فاکتور بستگی دارد، تغذیه نامناسب نقش کلیدی در پیشرفت عارضه پوکی استخوان ایفا می‌کند.

کلسیم، ویتامین D و C و سایر مواد معدنی مانند فسفر، منیزیم، مس، منگنز، فلوراید و روی برای رشد سالم استخوان‌ها در طول زندگی ضروری هستند و می‌توانند به جلوگیری از بروز پوکی استخوان کمک کنند، در حالی که افزایش تغذیه سالم و بهره‌مندی از یک زندگی فعال و پر تحرک خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش خواهد داد، اطلاع رسانی نیز در زمینه کمک به تشخیص این عارضه و شناسایی خطر شکستگی‌ها نیز مورد نیاز هستند.

داشتن تغذیه مناسب برای بهره‌مندی از یک سلامت مطلوب و یک آینده پایدار امری حیاتی است برای دستیابی به این هدف تعیین شده از سوی اجلاس جهانی غذا با مضمون به نیمه رساندن نرخ گرسنگی و سوء تغذیه تا سال 2015، اجرای برنامه‌هایی موثر و یک تعهد پایدار و تغییرناپذیر از سوی دولت‌ها، سازمان‌های غیر دولتی و بین‌المللی و نیز بخش خصوصی مورد نیاز خواهد بود.

در همین راستا دانش هسته‌یی از سوی تعداد زیادی از کشورها به منظور ارزیابی تاثیر میانجی‌گری‌ها در زمینه تغذیه مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند راهنمایی برای توسعه یک خط مشی قوی تغذیه‌یی باشد.

از این رو سازمان بین‌الملی انرژی اتمی به حمایت‌های خود از کاربردهای نوآاورانه در زمینه تکنیک‌های هسته‌یی در حوزه‌هایی که موفقیت این کاربردها اثبات شده، ادامه می‌دهد.

منابع :‌ WebElements.com – Uranium EnvironmentalChemistry.com - Uranium http://www.eia.doe.gov/fuelnuclear.html http://www.uic.com.au http://bionuclear.mihanblog.com/Post-193.ASPX اگر نوترون منفردی به یک قطعه ایزوتوپ 235U نفوذ کند،در اثربرخورد به هسته اتم 235U ، اورانیوم به دو قسمت شکسته می‌شود کهاصطلاحا شکافت هسته‌ای نامیده می‌شود.